📜

7. මහාසමයසුත්තං

331. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සක්කෙසු විහරති කපිලවත්ථුස්මිං මහාවනෙ මහතා භික්ඛුසඞ්ඝෙන සද්ධිං පඤ්චමත්තෙහි භික්ඛුසතෙහි සබ්බෙහෙව අරහන්තෙහි; දසහි ච ලොකධාතූහි දෙවතා යෙභුය්යෙන සන්නිපතිතා හොන්ති භගවන්තං දස්සනාය භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. අථ ඛො චතුන්නං සුද්ධාවාසකායිකානං දෙවතානං [දෙවානං (සී. ස්යා. පී.)] එතදහොසි – ‘‘අයං ඛො භගවා සක්කෙසු විහරති කපිලවත්ථුස්මිං මහාවනෙ මහතා භික්ඛුසඞ්ඝෙන සද්ධිං පඤ්චමත්තෙහි භික්ඛුසතෙහි සබ්බෙහෙව අරහන්තෙහි; දසහි ච ලොකධාතූහි දෙවතා යෙභුය්යෙන සන්නිපතිතා හොන්ති භගවන්තං දස්සනාය භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. යංනූන මයම්පි යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමෙය්යාම; උපසඞ්කමිත්වා භගවතො සන්තිකෙ පච්චෙකං ගාථං [පච්චෙකගාථං (සී. ස්යා. පී.), පච්චෙකගාථා (ක. සී.)] භාසෙය්යාමා’’ති.

332. අථ ඛො තා දෙවතා සෙය්යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්ජිතං වා බාහං පසාරෙය්ය පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්ජෙය්ය , එවමෙව සුද්ධාවාසෙසු දෙවෙසු අන්තරහිතා භගවතො පුරතො පාතුරහෙසුං. අථ ඛො තා දෙවතා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨංසු. එකමන්තං ඨිතා ඛො එකා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි –

‘‘මහාසමයො පවනස්මිං, දෙවකායා සමාගතා;

ආගතම්හ ඉමං ධම්මසමයං, දක්ඛිතායෙ අපරාජිතසඞ්ඝ’’න්ති.

අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි –

‘‘තත්ර භික්ඛවො සමාදහංසු, චිත්තමත්තනො උජුකං අකංසු [උජුකමකංසු (සී. ස්යා. පී.)];

සාරථීව නෙත්තානි ගහෙත්වා, ඉන්ද්රියානි රක්ඛන්ති පණ්ඩිතා’’ති.

අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි –

‘‘ඡෙත්වා ඛීලං ඡෙත්වා පලිඝං, ඉන්දඛීලං ඌහච්ච [උහච්ච (ක.)] මනෙජා;

තෙ චරන්ති සුද්ධා විමලා, චක්ඛුමතා සුදන්තා සුසුනාගා’’ති.

අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි –

‘‘යෙකෙචි බුද්ධං සරණං ගතාසෙ, න තෙ ගමිස්සන්ති අපායභූමිං;

පහාය මානුසං දෙහං, දෙවකායං පරිපූරෙස්සන්තී’’ති.

දෙවතාසන්නිපාතා

333. අථ ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘යෙභුය්යෙන, භික්ඛවෙ, දසසු ලොකධාතූසු දෙවතා සන්නිපතිතා හොන්ති [( ) සී. ඉපොත්ථකෙසු නත්ථි], තථාගතං දස්සනාය භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච . යෙපි තෙ, භික්ඛවෙ, අහෙසුං අතීතමද්ධානං අරහන්තො සම්මාසම්බුද්ධා, තෙසම්පි භගවන්තානං එතංපරමායෙව [එතපරමායෙව (සී. ස්යා. පී.)] දෙවතා සන්නිපතිතා අහෙසුං සෙය්යථාපි මය්හං එතරහි. යෙපි තෙ, භික්ඛවෙ, භවිස්සන්ති අනාගතමද්ධානං අරහන්තො සම්මාසම්බුද්ධා, තෙසම්පි භගවන්තානං එතංපරමායෙව දෙවතා සන්නිපතිතා භවිස්සන්ති සෙය්යථාපි මය්හං එතරහි. ආචික්ඛිස්සාමි, භික්ඛවෙ, දෙවකායානං නාමානි; කිත්තයිස්සාමි, භික්ඛවෙ, දෙවකායානං නාමානි; දෙසෙස්සාමි, භික්ඛවෙ, දෙවකායානං නාමානි. තං සුණාථ, සාධුකං මනසිකරොථ, භාසිස්සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සොසුං.

334. භගවා එතදවොච –

‘‘සිලොකමනුකස්සාමි, යත්ථ භුම්මා තදස්සිතා;

යෙ සිතා ගිරිගබ්භරං, පහිතත්තා සමාහිතා.

‘‘පුථූසීහාව සල්ලීනා, ලොමහංසාභිසම්භුනො;

ඔදාතමනසා සුද්ධා, විප්පසන්නමනාවිලා’’ [විප්පසන්නාමනාවිලා (පී. ක.)].

භිය්යො පඤ්චසතෙ ඤත්වා, වනෙ කාපිලවත්ථවෙ;

තතො ආමන්තයී සත්ථා, සාවකෙ සාසනෙ රතෙ.

‘‘දෙවකායා අභික්කන්තා, තෙ විජානාථ භික්ඛවො’’;

තෙ ච ආතප්පමකරුං, සුත්වා බුද්ධස්ස සාසනං.

තෙසං පාතුරහු ඤාණං, අමනුස්සානදස්සනං;

අප්පෙකෙ සතමද්දක්ඛුං, සහස්සං අථ සත්තරිං.

සතං එකෙ සහස්සානං, අමනුස්සානමද්දසුං;

අප්පෙකෙනන්තමද්දක්ඛුං , දිසා සබ්බා ඵුටා අහුං.

තඤ්ච සබ්බං අභිඤ්ඤාය, වවත්ථිත්වාන [වවක්ඛිත්වාන (සී. ස්යා. පී.), අවෙක්ඛිත්වාන (ටීකා)] චක්ඛුමා;

තතො ආමන්තයී සත්ථා, සාවකෙ සාසනෙ රතෙ.

‘‘දෙවකායා අභික්කන්තා, තෙ විජානාථ භික්ඛවො;

යෙ වොහං කිත්තයිස්සාමි, ගිරාහි අනුපුබ්බසො.

335. ‘‘සත්තසහස්සා තෙ යක්ඛා, භුම්මා කාපිලවත්ථවා.

ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘ඡසහස්සා හෙමවතා, යක්ඛා නානත්තවණ්ණිනො;

ඉද්ධිමන්තො ජුතීමන්තො [ජුතීමන්තො (සී. පී.)], වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘සාතාගිරා තිසහස්සා, යක්ඛා නානත්තවණ්ණිනො;

ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘ඉච්චෙතෙ සොළසසහස්සා, යක්ඛා නානත්තවණ්ණිනො;

ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘වෙස්සාමිත්තා පඤ්චසතා, යක්ඛා නානත්තවණ්ණිනො;

ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘කුම්භීරො රාජගහිකො, වෙපුල්ලස්ස නිවෙසනං;

භිය්යො නං සතසහස්සං, යක්ඛානං පයිරුපාසති;

කුම්භීරො රාජගහිකො, සොපාගා සමිතිං වනං.

336. ‘‘පුරිමඤ්ච දිසං රාජා, ධතරට්ඨො පසාසති.

ගන්ධබ්බානං අධිපති, මහාරාජා යසස්සිසො.

‘‘පුත්තාපි තස්ස බහවො, ඉන්දනාමා මහබ්බලා;

ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘දක්ඛිණඤ්ච දිසං රාජා, විරූළ්හො තං පසාසති [තප්පසාසති (ස්යා.)];

කුම්භණ්ඩානං අධිපති, මහාරාජා යසස්සිසො.

‘‘පුත්තාපි තස්ස බහවො, ඉන්දනාමා මහබ්බලා;

ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘පච්ඡිමඤ්ච දිසං රාජා, විරූපක්ඛො පසාසති;

නාගානඤ්ච අධිපති, මහාරාජා යසස්සිසො.

‘‘පුත්තාපි තස්ස බහවො, ඉන්දනාමා මහබ්බලා;

ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘උත්තරඤ්ච දිසං රාජා, කුවෙරො තං පසාසති;

යක්ඛානඤ්ච අධිපති, මහාරාජා යසස්සිසො.

‘‘පුත්තාපි තස්ස බහවො, ඉන්දනාමා මහබ්බලා;

ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘පුරිමං දිසං ධතරට්ඨො, දක්ඛිණෙන විරූළ්හකො;

පච්ඡිමෙන විරූපක්ඛො, කුවෙරො උත්තරං දිසං.

‘‘චත්තාරො තෙ මහාරාජා, සමන්තා චතුරො දිසා;

දද්දල්ලමානා [දද්දළ්හමානා (ක.)] අට්ඨංසු, වනෙ කාපිලවත්ථවෙ.

337. ‘‘තෙසං මායාවිනො දාසා, ආගුං [ආගූ (ස්යා.), ආගු (සී. පී.) එවමුපරිපි] වඤ්චනිකා සඨා.

මායා කුටෙණ්ඩු විටෙණ්ඩු [වෙටෙණ්ඩු (සී. ස්යා. පී.)], විටුච්ච [විටූ ච (ස්යා.)] විටුටො සහ.

‘‘චන්දනො කාමසෙට්ඨො ච, කින්නිඝණ්ඩු [කින්නුඝණ්ඩු (සී. ස්යා. පී.)] නිඝණ්ඩු ච;

පනාදො ඔපමඤ්ඤො ච, දෙවසූතො ච මාතලි.

‘‘චිත්තසෙනො ච ගන්ධබ්බො, නළොරාජා ජනෙසභො [ජනොසභො (ස්යා.)];

ආගා පඤ්චසිඛො චෙව, තිම්බරූ සූරියවච්චසා [සුරියවච්චසා (සී. පී.)].

‘‘එතෙ චඤ්ඤෙ ච රාජානො, ගන්ධබ්බා සහ රාජුභි;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

338. ‘‘අථාගුං නාගසා නාගා, වෙසාලා සහතච්ඡකා.

කම්බලස්සතරා ආගුං, පායාගා සහ ඤාතිභි.

‘‘යාමුනා ධතරට්ඨා ච, ආගූ නාගා යසස්සිනො;

එරාවණො මහානාගො, සොපාගා සමිතිං වනං.

‘‘යෙ නාගරාජෙ සහසා හරන්ති, දිබ්බා දිජා පක්ඛි විසුද්ධචක්ඛූ;

වෙහායසා [වෙහාසයා (සී. පී.)] තෙ වනමජ්ඣපත්තා, චිත්රා සුපණ්ණා ඉති තෙස නාමං.

‘‘අභයං තදා නාගරාජානමාසි, සුපණ්ණතො ඛෙමමකාසි බුද්ධො;

සණ්හාහි වාචාහි උපව්හයන්තා, නාගා සුපණ්ණා සරණමකංසු බුද්ධං.

339. ‘‘ජිතා වජිරහත්ථෙන, සමුද්දං අසුරාසිතා.

භාතරො වාසවස්සෙතෙ, ඉද්ධිමන්තො යසස්සිනො.

‘‘කාලකඤ්චා මහාභිස්මා [කාලකඤ්ජා මහාභිංසා (සී. පී.)], අසුරා දානවෙඝසා;

වෙපචිත්ති සුචිත්ති ච, පහාරාදො නමුචී සහ.

‘‘සතඤ්ච බලිපුත්තානං, සබ්බෙ වෙරොචනාමකා;

සන්නය්හිත්වා බලිසෙනං [බලීසෙනං (ස්යා.)], රාහුභද්දමුපාගමුං;

සමයොදානි භද්දන්තෙ, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

340. ‘‘ආපො ච දෙවා පථවී, තෙජො වායො තදාගමුං.

වරුණා වාරණා [වාරුණා (ස්යා.)] දෙවා, සොමො ච යසසා සහ.

‘‘මෙත්තා කරුණා කායිකා, ආගුං දෙවා යසස්සිනො;

දසෙතෙ දසධා කායා, සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො.

‘‘ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘වෙණ්ඩුදෙවා සහලි ච [වෙණ්හූච දෙවා සහලීච (සී. පී.)], අසමා ච දුවෙ යමා;

චන්දස්සූපනිසා දෙවා, චන්දමාගුං පුරක්ඛත්වා.

‘‘සූරියස්සූපනිසා [සුරියස්සූපනිසා (සී. ස්යා. පී.)] දෙවා, සූරියමාගුං පුරක්ඛත්වා;

නක්ඛත්තානි පුරක්ඛත්වා, ආගුං මන්දවලාහකා.

‘‘වසූනං වාසවො සෙට්ඨො, සක්කොපාගා පුරින්දදො;

දසෙතෙ දසධා කායා, සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො.

‘‘ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘අථාගුං සහභූ දෙවා, ජලමග්ගිසිඛාරිව;

අරිට්ඨකා ච රොජා ච, උමාපුප්ඵනිභාසිනො.

‘‘වරුණා සහධම්මා ච, අච්චුතා ච අනෙජකා;

සූලෙය්යරුචිරා ආගුං, ආගුං වාසවනෙසිනො;

දසෙතෙ දසධා කායා, සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො.

‘‘ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘සමානා මහාසමනා, මානුසා මානුසුත්තමා;

ඛිඩ්ඩාපදොසිකා ආගුං, ආගුං මනොපදොසිකා.

‘‘අථාගුං හරයො දෙවා, යෙ ච ලොහිතවාසිනො;

පාරගා මහාපාරගා, ආගුං දෙවා යසස්සිනො;

දසෙතෙ දසධා කායා, සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො.

‘‘ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘සුක්කා කරම්භා [කරුම්හා (සී. ස්යා. පී.)] අරුණා, ආගුං වෙඝනසා සහ;

ඔදාතගය්හා පාමොක්ඛා, ආගුං දෙවා විචක්ඛණා.

‘‘සදාමත්තා හාරගජා, මිස්සකා ච යසස්සිනො;

ථනයං ආග පජ්ජුන්නො, යො දිසා අභිවස්සති.

‘‘දසෙතෙ දසධා කායා, සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො;

ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘ඛෙමියා තුසිතා යාමා, කට්ඨකා ච යසස්සිනො;

ලම්බීතකා ලාමසෙට්ඨා, ජොතිනාමා ච ආසවා;

නිම්මානරතිනො ආගුං, අථාගුං පරනිම්මිතා.

‘‘දසෙතෙ දසධා කායා, සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො;

ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො, වණ්ණවන්තො යසස්සිනො;

මොදමානා අභික්කාමුං, භික්ඛූනං සමිතිං වනං.

‘‘සට්ඨෙතෙ දෙවනිකායා, සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො;

නාමන්වයෙන ආගච්ඡුං [ආගඤ්ඡුං (සී. ස්යා. පී.)], යෙ චඤ්ඤෙ සදිසා සහ.

‘‘‘පවුට්ඨජාතිමඛිලං [පවුත්ථජාතිං අඛිලං (සී. පී.)], ඔඝතිණ්ණමනාසවං;

දක්ඛෙමොඝතරං නාගං, චන්දංව අසිතාතිගං’.

341. ‘‘සුබ්රහ්මා පරමත්තො ච [පරමත්ථො ච (ක.)], පුත්තා ඉද්ධිමතො සහ.

සනඞ්කුමාරො තිස්සො ච, සොපාග සමිතිං වනං.

‘‘සහස්සං බ්රහ්මලොකානං, මහාබ්රහ්මාභිතිට්ඨති;

උපපන්නො ජුතිමන්තො, භිස්මාකායො යසස්සිසො.

‘‘දසෙත්ථ ඉස්සරා ආගුං, පච්චෙකවසවත්තිනො;

තෙසඤ්ච මජ්ඣතො ආග, හාරිතො පරිවාරිතො.

342. ‘‘තෙ ච සබ්බෙ අභික්කන්තෙ, සඉන්දෙ [සින්දෙ (ස්යා.)] දෙවෙ සබ්රහ්මකෙ.

මාරසෙනා අභික්කාමි, පස්ස කණ්හස්ස මන්දියං.

‘‘‘එථ ගණ්හථ බන්ධථ, රාගෙන බද්ධමත්ථු වො;

සමන්තා පරිවාරෙථ, මා වො මුඤ්චිත්ථ කොචි නං’.

‘‘ඉති තත්ථ මහාසෙනො, කණ්හො සෙනං අපෙසයි;

පාණිනා තලමාහච්ච, සරං කත්වාන භෙරවං.

‘‘යථා පාවුස්සකො මෙඝො, ථනයන්තො සවිජ්ජුකො; +

තදා සො පච්චුදාවත්ති, සඞ්කුද්ධො අසයංවසෙ [අසයංවසී (සී. පී.)].

343. තඤ්ච සබ්බං අභිඤ්ඤාය, වවත්ථිත්වාන චක්ඛුමා.

තතො ආමන්තයී සත්ථා, සාවකෙ සාසනෙ රතෙ.

‘‘මාරසෙනා අභික්කන්තා, තෙ විජානාථ භික්ඛවො;

තෙ ච ආතප්පමකරුං, සුත්වා බුද්ධස්ස සාසනං;

වීතරාගෙහි පක්කාමුං, නෙසං ලොමාපි ඉඤ්ජයුං.

‘‘‘සබ්බෙ විජිතසඞ්ගාමා, භයාතීතා යසස්සිනො;

මොදන්ති සහ භූතෙහි, සාවකා තෙ ජනෙසුතා’’ති.

මහාසමයසුත්තං නිට්ඨිතං සත්තමං.