📜

9. ඔපම්මසංයුත්තං

1. කූටසුත්තං

223. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තත්ර ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘භික්ඛවො’’ති. ‘‘භදන්තෙ’’ති තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, කූටාගාරස්ස යා කාචි ගොපානසියො සබ්බා තා කූටඞ්ගමා කූටසමොසරණා කූටසමුග්ඝාතා සබ්බා තා සමුග්ඝාතං ගච්ඡන්ති; එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, යෙ කෙචි අකුසලා ධම්මා සබ්බෙ තෙ අවිජ්ජාමූලකා අවිජ්ජාසමොසරණා අවිජ්ජාසමුග්ඝාතා, සබ්බෙ තෙ සමුග්ඝාතං ගච්ඡන්ති. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘අප්පමත්තා විහරිස්සාමා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. පඨමං.

2. නඛසිඛසුත්තං

224. සාවත්ථියං විහරති. අථ ඛො භගවා පරිත්තං නඛසිඛායං පංසුං ආරොපෙත්වා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘තං කිං මඤ්ඤථ භික්ඛවෙ, කතමං නු ඛො බහුතරං, යො වායං [යො චායං (බහූසු)] මයා පරිත්තො නඛසිඛායං පංසු ආරොපිතො අයං වා [යා චායං (ස්යා. ක.)] මහාපථවී’’ති? ‘‘එතදෙව, භන්තෙ, බහුතරං යදිදං මහාපථවී. අප්පමත්තකොයං භගවතා පරිත්තො නඛසිඛායං පංසු ආරොපිතො. සඞ්ඛම්පි න උපෙති උපනිධිම්පි න උපෙති කලභාගම්පි න උපෙති මහාපථවිං උපනිධාය භගවතා පරිත්තො නඛසිඛායං පංසු ආරොපිතො’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, අප්පකා තෙ සත්තා යෙ මනුස්සෙසු පච්චාජායන්ති; අථ ඛො එතෙයෙව බහුතරා සත්තා යෙ අඤ්ඤත්ර මනුස්සෙහි පච්චාජායන්ති. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘අප්පමත්තා විහරිස්සාමා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. දුතියං.

3. කුලසුත්තං

225. සාවත්ථියං විහරති…පෙ… ‘‘සෙය්යථාපි , භික්ඛවෙ, යානි කානිචි කුලානි බහුත්ථිකානි අප්පපුරිසානි තානි සුප්පධංසියානි හොන්ති චොරෙහි කුම්භත්ථෙනකෙහි ; එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, යස්ස කස්සචි භික්ඛුනො මෙත්තාචෙතොවිමුත්ති අභාවිතා අබහුලීකතා සො සුප්පධංසියො හොති අමනුස්සෙහි. සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, යානි කානිචි කුලානි අප්පිත්ථිකානි බහුපුරිසානි තානි දුප්පධංසියානි හොන්ති චොරෙහි කුම්භත්ථෙනකෙහි, එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, යස්ස කස්සචි භික්ඛුනො මෙත්තාචෙතොවිමුත්ති භාවිතා බහුලීකතා සො දුප්පධංසියො හොති අමනුස්සෙහි. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘මෙත්තා නො චෙතොවිමුත්ති භාවිතා භවිස්සති බහුලීකතා යානීකතා වත්ථුකතා අනුට්ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්ධා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. තතියං.

4. ඔක්ඛාසුත්තං

226. සාවත්ථියං විහරති…පෙ… ‘‘යො, භික්ඛවෙ, පුබ්බණ්හසමයං ඔක්ඛාසතං දානං දදෙය්ය, යො මජ්ඣන්හිකසමයං ඔක්ඛාසතං දානං දදෙය්ය, යො සායන්හසමයං ඔක්ඛාසතං දානං දදෙය්ය, යො වා පුබ්බණ්හසමයං අන්තමසො ගද්දුහනමත්තම්පි මෙත්තචිත්තං භාවෙය්ය, යො වා මජ්ඣන්හිකසමයං අන්තමසො ගද්දුහනමත්තම්පි මෙත්තචිත්තං භාවෙය්ය, යො වා සායන්හසමයං අන්තමසො ගද්දුහනමත්තම්පි මෙත්තචිත්තං භාවෙය්ය, ඉදං තතො මහප්ඵලතරං. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘මෙත්තා නො චෙතොවිමුත්ති භාවිතා භවිස්සති බහුලීකතා යානීකතා වත්ථුකතා අනුට්ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්ධා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. චතුත්ථං.

5. සත්තිසුත්තං

227. සාවත්ථියං විහරති…පෙ… ‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, සත්ති තිණ්හඵලා. අථ පුරිසො ආගච්ඡෙය්ය – ‘අහං ඉමං සත්තිං තිණ්හඵලං පාණිනා වා මුට්ඨිනා වා පටිලෙණිස්සාමි පටිකොට්ටිස්සාමි පටිවට්ටෙස්සාමී’ති. තං කිං මඤ්ඤථ, භික්ඛවෙ, භබ්බො නු ඛො සො පුරිසො අමුං සත්තිං තිණ්හඵලං පාණිනා වා මුට්ඨිනා වා පටිලෙණෙතුං පටිකොට්ටෙතුං පටිවට්ටෙතු’’න්ති? ‘‘නො හෙතං , භන්තෙ’’. ‘‘තං කිස්ස හෙතු’’? ‘‘අසු හි, භන්තෙ, සත්ති තිණ්හඵලා න සුකරා පාණිනා වා මුට්ඨිනා වා පටිලෙණෙතුං පටිකොට්ටෙතුං පටිවට්ටෙතුං. යාවදෙව ච පන සො පුරිසො කිලමථස්ස විඝාතස්ස භාගී අස්සා’’ති.

‘‘එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, යස්ස කස්සචි භික්ඛුනො මෙත්තාචෙතොවිමුත්ති භාවිතා බහුලීකතා යානීකතා වත්ථුකතා අනුට්ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්ධා, තස්ස චෙ අමනුස්සො චිත්තං ඛිපිතබ්බං මඤ්ඤෙය්ය; අථ ඛො ස්වෙව අමනුස්සො කිලමථස්ස විඝාතස්ස භාගී අස්ස. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘මෙත්තා නො චෙතොවිමුත්ති භාවිතා භවිස්සති බහුලීකතා යානීකතා වත්ථුකතා අනුට්ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්ධා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. පඤ්චමං.

6. ධනුග්ගහසුත්තං

228. සාවත්ථියං විහරති…පෙ… ‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, චත්තාරො දළ්හධම්මා ධනුග්ගහා සුසික්ඛිතා කතහත්ථා කතූපාසනා චතුද්දිසා ඨිතා අස්සු. අථ පුරිසො ආගච්ඡෙය්ය – ‘අහං ඉමෙසං චතුන්නං දළ්හධම්මානං ධනුග්ගහානං සුසික්ඛිතානං කතහත්ථානං කතූපාසනානං චතුද්දිසා කණ්ඩෙ ඛිත්තෙ අප්පතිට්ඨිතෙ පථවියං ගහෙත්වා ආහරිස්සාමී’ති. තං කිං මඤ්ඤථ, භික්ඛවෙ, ‘ජවනො පුරිසො පරමෙන ජවෙන සමන්නාගතො’ති අලං වචනායා’’ති?

‘‘එකස්ස චෙපි, භන්තෙ, දළ්හධම්මස්ස ධනුග්ගහස්ස සුසික්ඛිතස්ස කතහත්ථස්ස කතූපාසනස්ස කණ්ඩං ඛිත්තං අප්පතිට්ඨිතං පථවියං ගහෙත්වා ආහරෙය්ය – ‘ජවනො පුරිසො පරමෙන ජවෙන සමන්නාගතො’ති අලං වචනාය, කො පන වාදො චතුන්නං දළ්හධම්මානං ධනුග්ගහානං සුසික්ඛිතානං කතහත්ථානං කතූපාසනාන’’න්ති?

‘‘යථා ච, භික්ඛවෙ, තස්ස පුරිසස්ස ජවො, යථා ච චන්දිමසූරියානං ජවො, තතො සීඝතරො. යථා ච, භික්ඛවෙ, තස්ස පුරිසස්ස ජවො යථා ච චන්දිමසූරියානං ජවො යථා ච යා දෙවතා චන්දිමසූරියානං පුරතො ධාවන්ති තාසං දෙවතානං ජවො, ( ) [(තතො සීඝතරො. යථා ච භික්ඛවෙ තස්ස පුරිසස්ස ජවො, යථා ච චන්දිමසුරියානං ජවො, යථා ච යා දෙවතා චන්දිමසුරියානං පුරතො ධාවන්ති, තාසං දෙවතානං ජවො,) (සී. ස්යා. කං.)] තතො සීඝතරං ආයුසඞ්ඛාරා ඛියන්ති. තස්මාතිහ , භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘අප්පමත්තා විහරිස්සාමා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. ඡට්ඨං.

7. ආණිසුත්තං

229. සාවත්ථියං විහරති…පෙ… ‘‘භූතපුබ්බං, භික්ඛවෙ, දසාරහානං ආනකො [ආණකො (සී.)] නාම මුදිඞ්ගො අහොසි. තස්ස දසාරහා ආනකෙ ඝටිතෙ අඤ්ඤං ආණිං ඔදහිංසු. අහු ඛො සො, භික්ඛවෙ, සමයො යං ආනකස්ස මුදිඞ්ගස්ස පොරාණං පොක්ඛරඵලකං අන්තරධායි. ආණිසඞ්ඝාටොව අවසිස්සි. එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, භවිස්සන්ති භික්ඛූ අනාගතමද්ධානං, යෙ තෙ සුත්තන්තා තථාගතභාසිතා ගම්භීරා ගම්භීරත්ථා ලොකුත්තරා සුඤ්ඤතප්පටිසංයුත්තා, තෙසු භඤ්ඤමානෙසු න සුස්සූසිස්සන්ති න සොතං ඔදහිස්සන්ති න අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨාපෙස්සන්ති න ච තෙ ධම්මෙ උග්ගහෙතබ්බං පරියාපුණිතබ්බං මඤ්ඤිස්සන්ති’’.

‘‘යෙ පන තෙ සුත්තන්තා කවිකතා කාවෙය්යා චිත්තක්ඛරා චිත්තබ්යඤ්ජනා බාහිරකා සාවකභාසිතා, තෙසු භඤ්ඤමානෙසු සුස්සූසිස්සන්ති, සොතං ඔදහිස්සන්ති, අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨාපෙස්සන්ති, තෙ ච ධම්මෙ උග්ගහෙතබ්බං පරියාපුණිතබ්බං මඤ්ඤිස්සන්ති. එවමෙතෙසං, භික්ඛවෙ, සුත්තන්තානං තථාගතභාසිතානං ගම්භීරානං ගම්භීරත්ථානං ලොකුත්තරානං සුඤ්ඤතප්පටිසංයුත්තානං අන්තරධානං භවිස්සති. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘යෙ තෙ සුත්තන්තා තථාගතභාසිතා ගම්භීරා ගම්භීරත්ථා ලොකුත්තරා සුඤ්ඤතප්පටිසංයුත්තා, තෙසු භඤ්ඤමානෙසු සුස්සූසිස්සාම, සොතං ඔදහිස්සාම , අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨාපෙස්සාම, තෙ ච ධම්මෙ උග්ගහෙතබ්බං පරියාපුණිතබ්බං මඤ්ඤිස්සාමා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. සත්තමං.

8. කලිඞ්ගරසුත්තං

230. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා වෙසාලියං විහරති මහාවනෙ කූටාගාරසාලායං. තත්ර ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි ‘‘භික්ඛවො’’ති. ‘‘භදන්තෙ’’ති තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සොසුං. භගවා එතදවොච –

‘‘කලිඞ්ගරූපධානා , භික්ඛවෙ, එතරහි ලිච්ඡවී විහරන්ති අප්පමත්තා ආතාපිනො උපාසනස්මිං. තෙසං රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො න ලභති ඔතාරං න ලභති ආරම්මණං. භවිස්සන්ති, භික්ඛවෙ , අනාගතමද්ධානං ලිච්ඡවී සුඛුමාලා [සුකුමාලා (සී.), සුඛුමා (ක.)] මුදුතලුනහත්ථපාදා [මුදුතලාහත්ථපාදා (ස්යා. කං.)] තෙ මුදුකාසු සෙය්යාසු තූලබිම්බොහනාසු [තූලබිම්බොහනාසු (ස්යා. කං. පී.), තූලබිම්බොහනාදීසු (සී.), තූලබිබ්බොහනාදීසු (ක.)] යාවසූරියුග්ගමනා සෙය්යං කප්පිස්සන්ති. තෙසං රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො ලච්ඡති ඔතාරං ලච්ඡති ආරම්මණං.

‘‘කලිඞ්ගරූපධානා, භික්ඛවෙ, එතරහි භික්ඛූ විහරන්ති අප්පමත්තා ආතාපිනො පධානස්මිං. තෙසං මාරො පාපිමා න ලභති ඔතාරං න ලභති ආරම්මණං. භවිස්සන්ති, භික්ඛවෙ, අනාගතමද්ධානං භික්ඛූ සුඛුමා මුදුතලුනහත්ථපාදා. තෙ මුදුකාසු සෙය්යාසු තූලබිම්බොහනාසු යාවසූරියුග්ගමනා සෙය්යං කප්පිස්සන්ති. තෙසං මාරො පාපිමා ලච්ඡති ඔතාරං ලච්ඡති ආරම්මණං. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘කලිඞ්ගරූපධානා විහරිස්සාම අප්පමත්තා ආතාපිනො පධානස්මි’න්ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. අට්ඨමං.

9. නාගසුත්තං

231. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො නවො භික්ඛු අතිවෙලං කුලානි උපසඞ්කමති. තමෙනං භික්ඛූ එවමාහංසු – ‘‘මායස්මා අතිවෙලං කුලානි උපසඞ්කමී’’ති. සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො එවමාහ – ‘‘ඉමෙ හි නාම ථෙරා භික්ඛූ කුලානි උපසඞ්කමිතබ්බං මඤ්ඤිස්සන්ති, කිමඞ්ගං [කිමඞ්ග (සී.)] පනාහ’’න්ති?

අථ ඛො සම්බහුලා භික්ඛූ යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදිංසු. එකමන්තං නිසින්නා ඛො තෙ භික්ඛූ භගවන්තං එතදවොචුං – ‘‘ඉධ, භන්තෙ, අඤ්ඤතරො නවො භික්ඛු අතිවෙලං කුලානි උපසඞ්කමති. තමෙනං භික්ඛූ එවමාහංසු – ‘මායස්මා අතිවෙලං කුලානි උපසඞ්කමී’ති. සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො එවමාහ – ‘ඉමෙ හි නාම ථෙරා භික්ඛූ කුලානි උපසඞ්කමිතබ්බං මඤ්ඤිස්සන්ති, කිමඞ්ගං පනාහ’’’න්ති.

‘‘භූතපුබ්බං , භික්ඛවෙ, අරඤ්ඤායතනෙ මහාසරසී. තං නාගා උපනිස්සාය විහරන්ති. තෙ තං සරසිං ඔගාහෙත්වා සොණ්ඩාය භිසමුළාලං අබ්බුහෙත්වා [අබ්භූහෙත්වා (ක.), අබ්බාහිත්වා (මහාව. 278)] සුවික්ඛාලිතං වික්ඛාලෙත්වා අකද්දමං සඞ්ඛාදිත්වා [සඞ්ඛරිත්වා (පී. ක.)] අජ්ඣොහරන්ති. තෙසං තං වණ්ණාය චෙව හොති බලාය ච, න ච තතොනිදානං මරණං වා නිගච්ඡන්ති මරණමත්තං වා දුක්ඛං. තෙසංයෙව ඛො පන, භික්ඛවෙ, මහානාගානං අනුසික්ඛමානා තරුණා භිඞ්කච්ඡාපා තං සරසිං ඔගාහෙත්වා සොණ්ඩාය භිසමුළාලං අබ්බුහෙත්වා න සුවික්ඛාලිතං වික්ඛාලෙත්වා සකද්දමං අසඞ්ඛාදිත්වා අජ්ඣොහරන්ති. තෙසං තං නෙව වණ්ණාය හොති න බලාය. තතොනිදානං මරණං වා නිගච්ඡන්ති මරණමත්තං වා දුක්ඛං.

‘‘එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, ඉධ ථෙරා භික්ඛූ පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය ගාමං වා නිගමං වා පිණ්ඩාය පවිසන්ති. තෙ තත්ථ ධම්මං භාසන්ති. තෙසං ගිහී පසන්නාකාරං කරොන්ති. තෙ තං ලාභං අගධිතා අමුච්ඡිතා අනජ්ඣොපන්නා [අනජ්ඣාපන්නා (සබ්බත්ථ) ම. නි. 1 පාසරාසිසුත්තවණ්ණනා ඔලොකෙතබ්බා] ආදීනවදස්සාවිනො නිස්සරණපඤ්ඤා පරිභුඤ්ජන්ති. තෙසං තං වණ්ණාය චෙව හොති බලාය ච, න ච තතොනිදානං මරණං වා නිගච්ඡන්ති මරණමත්තං වා දුක්ඛං. තෙසංයෙව ඛො පන, භික්ඛවෙ, ථෙරානං භික්ඛූනං අනුසික්ඛමානා නවා භික්ඛූ පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය ගාමං වා නිගමං වා පිණ්ඩාය පවිසන්ති. තෙ තත්ථ ධම්මං භාසන්ති. තෙසං ගිහී පසන්නාකාරං කරොන්ති. තෙ තං ලාභං ගධිතා මුච්ඡිතා අජ්ඣොපන්නා අනාදීනවදස්සාවිනො අනිස්සරණපඤ්ඤා පරිභුඤ්ජන්ති. තෙසං තං නෙව වණ්ණාය හොති න බලාය, තෙ තතොනිදානං මරණං වා නිගච්ඡන්ති මරණමත්තං වා දුක්ඛං. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘අගධිතා අමුච්ඡිතා අනජ්ඣොපන්නා ආදීනවදස්සාවිනො නිස්සරණපඤ්ඤා තං ලාභං පරිභුඤ්ජිස්සාමා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති . නවමං.

10. බිළාරසුත්තං

232. සාවත්ථියං විහරති. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු අතිවෙලං කුලෙසු චාරිත්තං ආපජ්ජති. තමෙනං භික්ඛූ එවමාහංසු – ‘‘මායස්මා අතිවෙලං කුලෙසු චාරිත්තං ආපජ්ජී’’ති. සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො න විරමති. අථ ඛො සම්බහුලා භික්ඛූ යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු ; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදිංසු. එකමන්තං නිසින්නා ඛො තෙ භික්ඛූ භගවන්තං එතදවොචුං – ‘‘ඉධ, භන්තෙ, අඤ්ඤතරො භික්ඛු අතිවෙලං කුලෙසු චාරිත්තං ආපජ්ජති. තමෙනං භික්ඛූ එවමාහංසු – ‘මායස්මා අතිවෙලං කුලෙසු චාරිත්තං ආපජ්ජී’ති. සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො න විරමතී’’ති.

‘‘භූතපුබ්බං, භික්ඛවෙ, බිළාරො සන්ධිසමලසඞ්කටීරෙ ඨිතො අහොසි මුදුමූසිං මග්ගයමානො – ‘යදායං මුදුමූසි ගොචරාය පක්කමිස්සති, තත්ථෙව නං ගහෙත්වා ඛාදිස්සාමී’ති. අථ ඛො සො, භික්ඛවෙ, මුදුමූසි ගොචරාය පක්කාමි. තමෙනං බිළාරො ගහෙත්වා සහසා සඞ්ඛාදිත්වා [සඞ්ඛරිත්වා (පී. ක.), මංසං ඛාදිත්වා (ස්යා. කං.), අසංඛාදිත්වා (කත්ථචි)] අජ්ඣොහරි. තස්ස සො මුදුමූසි අන්තම්පි ඛාදි, අන්තගුණම්පි ඛාදි. සො තතොනිදානං මරණම්පි නිගච්ඡි මරණමත්තම්පි දුක්ඛං.

‘‘එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භික්ඛු පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය ගාමං වා නිගමං වා පිණ්ඩාය පවිසති අරක්ඛිතෙනෙව කායෙන අරක්ඛිතාය වාචාය අරක්ඛිතෙන චිත්තෙන, අනුපට්ඨිතාය සතියා, අසංවුතෙහි ඉන්ද්රියෙහි. සො තත්ථ පස්සති මාතුගාමං දුන්නිවත්ථං වා දුප්පාරුතං වා. තස්ස මාතුගාමං දිස්වා දුන්නිවත්ථං වා දුප්පාරුතං වා රාගො චිත්තං අනුද්ධංසෙති. සො රාගානුද්ධංසෙන චිත්තෙන මරණං වා නිගච්ඡති මරණමත්තං වා දුක්ඛං. මරණඤ්හෙතං, භික්ඛවෙ, අරියස්ස විනයෙ යො සික්ඛං පච්චක්ඛාය හීනායාවත්තති. මරණමත්තඤ්හෙතං, භික්ඛවෙ, දුක්ඛං යදිදං අඤ්ඤතරං සංකිලිට්ඨං ආපත්තිං ආපජ්ජති. යථාරූපාය ආපත්තියා වුට්ඨානං පඤ්ඤායති. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘රක්ඛිතෙනෙව කායෙන රක්ඛිතාය වාචාය රක්ඛිතෙන චිත්තෙන, උපට්ඨිතාය සතියා, සංවුතෙහි ඉන්ද්රියෙහි ගාමං වා නිගමං වා පිණ්ඩාය පවිසිස්සාමා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. දසමං.

11. සිඞ්ගාලසුත්තං

233. සාවත්ථියං විහරති…පෙ… ‘‘අස්සුත්ථ නො තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, රත්තියා පච්චූසසමයං ජරසිඞ්ගාලස්ස වස්සමානස්සා’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘එසො ඛො, භික්ඛවෙ, ජරසිඞ්ගාලො උක්කණ්ඩකෙන නාම රොගජාතෙන ඵුට්ඨො. සො යෙන යෙන ඉච්ඡති තෙන තෙන ගච්ඡති; යත්ථ යත්ථ ඉච්ඡති තත්ථ තත්ථ තිට්ඨති; යත්ථ යත්ථ ඉච්ඡති තත්ථ තත්ථ නිසීදති; යත්ථ යත්ථ ඉච්ඡති තත්ථ තත්ථ නිපජ්ජති; සීතකොපි නං වාතො උපවායති. සාධු ඛ්වස්ස, භික්ඛවෙ, යං ඉධෙකච්චො සක්යපුත්තියපටිඤ්ඤො එවරූපම්පි අත්තභාවපටිලාභං පටිසංවෙදියෙථ. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ , එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘අප්පමත්තා විහරිස්සාමා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. එකාදසමං.

12. දුතියසිඞ්ගාලසුත්තං

234. සාවත්ථියං විහරති…පෙ… ‘‘අස්සුත්ථ නො තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, රත්තියා පච්චූසසමයං ජරසිඞ්ගාලස්ස වස්සමානස්සා’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘සියා ඛො, භික්ඛවෙ, තස්මිං ජරසිඞ්ගාලෙ යා කාචි කතඤ්ඤුතා කතවෙදිතා, න ත්වෙව ඉධෙකච්චෙ සක්යපුත්තියපටිඤ්ඤෙ සියා යා කාචි කතඤ්ඤුතා කතවෙදිතා. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘කතඤ්ඤුනො භවිස්සාම කතවෙදිනො; න ච නො [න ච නොති ඉදං සී. පී. පොත්ථකෙසු නත්ථි] අම්හෙසු අප්පකම්පි කතං නස්සිස්සතී’ති [මා නස්සිස්සතීති (සී. පී.), විනස්සිස්සතීති (ස්යා. කං.)]. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. ද්වාදසමං.

ඔපම්මසංයුත්තං සමත්තං.

තස්සුද්දානං –

කූටං නඛසිඛං කුලං, ඔක්ඛා සත්ති ධනුග්ගහො;

ආණි කලිඞ්ගරො නාගො, බිළාරො ද්වෙ සිඞ්ගාලකාති.