📜

7. රාහුලසංයුත්තං

1. පඨමවග්ගො

1-8. චක්ඛුසුත්තාදිවණ්ණනා

188-195. එකවිහාරීති චතූසුපි ඉරියාපථෙසු එකාකී හුත්වා විහරන්තො. විවෙකට්ඨොති විවිත්තට්ඨො, තෙනාහ ‘‘නිස්සද්දො’’ති. සතියා අවිප්පවසන්තොති සතියා අවිප්පවාසෙන ඨිතො, සබ්බදා අවිජහනවසෙන පවත්තො. ආතාපීති වීරියසම්පන්නොති සබ්බසො කිලෙසානං ආතාපනපරිතාපනවසෙන පවත්තවීරියසමඞ්ගීභූතො. පහිතත්තොති තස්මිං විසෙසාධිගමෙ පෙසිතචිත්තො, තත්ථ නින්නො තප්පබ්භාරොති අත්ථො. හුත්වා අභාවාකාරෙනාති උප්පත්තිතො පුබ්බෙ අවිජ්ජමානො පච්චයසමවායෙන හුත්වා උප්පජ්ජිත්වා භඞ්ගුපරමසඞ්ඛාතෙන අභාවාකාරෙන. අනිච්චන්ති නිච්චධුවතාභාවතො. උප්පාදවයවන්තතායාති ඛණෙ ඛණෙ උප්පජ්ජිත්වා නිරුජ්ඣනතො. තාවකාලිකතායාති තඞ්ඛණිකතාය. විපරිණාමකොටියාති විපරිණාමවන්තතාය. චක්ඛුඤ්හි උපාදාය විකාරාපජ්ජනෙන විපරිණමන්තං විනාසං පටිපීළං පාපුණාති. නිච්චපටික්ඛෙපතොති නිච්චතාය පටික්ඛිපිතබ්බතො ලෙසමත්තස්සපි අනුපලබ්භනතො. දුක්ඛමනට්ඨෙනාති නිරන්තරදුක්ඛතාය දුක්ඛෙන ඛමිතබ්බතො. දුක්ඛවත්ථුකට්ඨෙනාති නානප්පකාරදුක්ඛාධිට්ඨානතො. සතතසම්පීළනට්ඨෙනාති අභිණ්හතාපසභාවතො. සුඛපටික්ඛෙපෙනාති සුඛභාවස්ස පටික්ඛිපිතබ්බතො. තණ්හාගාහො මමංකාරභාවතො. මානගාහො අහංකාරභාවතො. දිට්ඨිගාහො ‘‘අත්තා මෙ’’ති විපල්ලාසභාවතො. විරාගවසෙනාති විරාගග්ගහණෙන. තථා විමුත්තිවසෙනාති විමුත්තිග්ගහණෙන.

පසාදාව ගහිතා ද්වාරභාවප්පත්තස්ස අධිප්පෙතත්තා. සම්මසනචාරචිත්තං ද්වාරභූතමනොති අධිප්පායො.

ඡට්ඨෙ ආරම්මණෙ තෙභූමකධම්මා සම්මසනචාරස්ස අධිප්පෙතත්තා. යථා පඨමසුත්තෙ පඤ්ච පසාදා ගහිතා, න සසම්භාරචක්ඛුආදයො, එවං තතියසුත්තෙ න පසාදවත්ථුකචිත්තමෙව ගහිතං. න තංසම්පයුත්තා ධම්මා. එවඤ්හි අවධාරණං සාත්ථකං හොති අඤ්ඤථා තෙන අපනෙතබ්බස්ස අභාවතො. සබ්බත්ථාති සබ්බෙසු චතුත්ථසුත්තාදීසු. ජවනප්පත්තාති ජවනචිත්තසංයුත්තා.

චක්ඛුසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

9. ධාතුසුත්තවණ්ණනා

196. ආකාසධාතු රූපපරිච්ඡෙදතාය රූපපරියාපන්නන්ති අධිප්පායෙන ‘‘සෙසාහි රූප’’න්ති වුත්තං. නාමරූපන්ති තෙභූමකං නාමං රූපඤ්ච කථිතං.

ධාතුසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

10. ඛන්ධසුත්තවණ්ණනා

197. සබ්බසඞ්ගාහිකපරිච්ඡෙදෙනාති ධම්මසඞ්ගණ්හනපරියායෙන. ඉධාති ඉමස්මිං සුත්තෙ. තෙභූමකාති ගහෙතබ්බා සම්මසනචාරස්ස අධිප්පෙතත්තා.

ඛන්ධසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

පඨමවග්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

2. දුතියවග්ගො

11. අනුසයසුත්තවණ්ණනා

200. දුතියවග්ගෙ අත්තනොති ආයස්මා රාහුලො අත්තනො සවිඤ්ඤාණකං කායං දස්සෙති. පරස්සාති පරස්ස අවිඤ්ඤාණකකායං දස්සෙති. පරසන්තානෙ වා අරූපෙ ධම්මෙ අග්ගහෙත්වා රූපකායමෙව ගණ්හන්තො වදති. අපරෙ ‘‘අසඤ්ඤසත්තානං අත්තභාවං සන්ධාය තථා වුත්ත’’න්ති වදන්ති. පුරිමෙනාති ‘‘ඉමස්මිං සවිඤ්ඤාණකෙ කායෙ’’ති ඉමිනා පදෙන. පච්ඡිමෙනාති ‘‘බහිද්ධා’’ති ඉමිනා පදෙන. එතෙ කිලෙසාති එතෙ දිට්ඨිතණ්හාමානසඤ්ඤිතා කිලෙසා. එතෙසු වත්ථූසූති අජ්ඣත්තබහිද්ධාවත්ථූසු. සම්ම…පෙ… පස්සතීති පුබ්බභාගෙ විපස්සනාඤාණෙන සම්මසනවසෙන, මග්ගක්ඛණෙ අභිසමයවසෙන සුට්ඨු අත්තපච්චක්ඛෙන ඤාණෙන පස්සති.

අනුසයසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

12. අපගතසුත්තවණ්ණනා

201. ‘‘අහමෙත’’න්ති අහංකාරාදීනං අනවසෙසප්පහානෙන අච්චන්තමෙව අපගතං.

අපගතසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

දුතියවග්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

ද්වීසූති පඨමවග්ගාදීසු. දෙසනාය අසෙක්ඛභූමියා දෙසිතත්තා අසෙක්ඛභූමි කථිතා. පඨමොති පඨමවග්ගො ‘‘සාධු මෙ, භන්තෙ, භගවා’’තිආදිනා ආයාචන්තස්ස, දුතියො අනායාචන්තස්ස ථෙරස්ස අජ්ඣාසයවසෙන කථිතො. විමුත්තිපරිපාචනීයධම්මා නාම විවට්ටසන්නිස්සිතා සද්ධින්ද්රියාදයො. තෙන පන විපස්සනාය කථිතත්තා කථිතා එවාති. තංතංදෙසනානුසාරෙන හි ථෙරො තෙ ධම්මෙ පරිපාකං පාපෙසි. තථා හි භගවා දුතියවග්ගං අනායාචිතොපි දෙසෙසි.

සාරත්ථප්පකාසිනියා සංයුත්තනිකාය-අට්ඨකථාය

රාහුලසංයුත්තවණ්ණනාය ලීනත්ථප්පකාසනා සමත්තා.