📜

13. ඣානසංයුත්තං

1. සමාධිමූලකසමාපත්තිසුත්තවණ්ණනා

662. සමාධිකුසලොති සමාධිස්මිං කුසලො. තයිදං සමාධිකොසල්ලත්තං සහ ඣානඞ්ගයොගෙන චතුබ්බිධො ඣානසමාධි, තස්මා තං තං විභාගං ජානන්තස්ස සිද්ධං හොතීති ආහ – ‘‘පඨමං ඣාන’’න්තිආදි. තත්ථ විතක්කවිචාරපීතිසුඛෙකග්ගතාවසෙන පඨමං පඤ්චඞ්ගිකං, පීතිසුඛෙකග්ගතාවසෙන දුතියං තිවඞ්ගිකං, සුඛෙකග්ගතාවසෙන තතියං දුවඞ්ගිකං, උපෙක්ඛෙකග්ගතාවසෙන චතුත්ථං දුවඞ්ගිකමෙවාති එවං තස්මිං තස්මිං ඣානෙ තංතංඅඞ්ගානං වවත්ථානෙ කුසලො. සමාපත්තිකුසලොති සමාපජ්ජනෙ කුසලො. හාසෙත්වාති තොසෙත්වා. කල්ලං කත්වාති සමාධානස්ස පටිපක්ඛධම්මානං දූරීකරණෙන සහකාරීකාරණඤ්ච සමාධානෙන සමාපජ්ජනෙ චිත්තං සමත්ථං කත්වා. සෙසපදානීති සෙසා තයො කොට්ඨාසා. තතියාදීසු නයෙසු අකුසලොපි ඣානත්ථාය පටිපන්නත්තා ‘‘ඣායීතෙවා’’ති වුත්තො.

සමාධිමූලකසමාපත්තිසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

2-55. සමාධිමූලකඨිතිසුත්තාදිවණ්ණනා

663-716. දුතියාදිසුත්තෙසු ඨිතිකුසලොති එත්ථ අන්තොගධහෙතුඅත්ථො ඨිති-සද්දො, තස්මිඤ්ච පන කුසලොති අත්ථොති ආහ – ‘‘ඣානං ඨපෙතුං අකුසලො’’ති. සත්තට්ඨඅච්ඡරාමත්තන්ති සත්තට්ඨඅච්ඡරාමත්තං ඛණං ඣානං ඨපෙතුං න සක්කොති අධිට්ඨානවසීභාවස්ස අනිප්ඵාදිතත්තා. යථාපරිච්ඡෙදෙන කාලෙන වුට්ඨාතුං න සක්කොති වුට්ඨානවසීභාවස්ස අනිප්ඵාදිතත්තා. කල්ලං ජාතං අස්සාති කල්ලිතං, තස්මිං කල්ලිතෙ කල්ලිතභාවෙන කසිණාරම්මණෙසු ‘‘ඉදං නාම අසුකස්සා’’ති විසයවසෙන සමාපජ්ජිතුං අසක්කොන්තො න සමාධිස්මිං ආරම්මණකුසලො. න සමාධිස්මිං ගොචරකුසලොති සමාධිස්මිං නිප්ඵාදිතබ්බෙ තස්ස ගොචරෙ කම්මට්ඨානසඤ්ඤිතෙ පවත්තිට්ඨානෙ භික්ඛාචාරගොචරෙ ච සතිසම්පජඤ්ඤවිරහිතො අකුසලො. කෙචි පන ‘‘කම්මට්ඨානගොචරො පඨමජ්ඣානාදිකං, ‘එවං සමාපජ්ජිතබ්බං, එවං බහුලීකාතබ්බ’න්ති අජානන්තො තත්ථ අකුසලො නාමා’’ති වදන්ති. කම්මට්ඨානං අභිනීහරිතුන්ති කම්මට්ඨානං විසෙසභාගියතාය අභිනීහරිතුං අකුසලො. සක්කච්චකාරීති චිත්තීකාරී. සාතච්චකාරීති නියතකාරී. සමාධිස්ස උපකාරකධම්මාති අප්පනාකොසල්ලා. සමාපත්තිආදීහීති ආදි-සද්දෙන සක්කච්චකාරිපදාදීනංයෙව සඞ්ගහො දට්ඨබ්බො චතුක්කානං වුත්තත්තා. තෙනාහ ‘‘යොජෙත්වා චතුක්කා වුත්තා’’ති. ලොකියජ්ඣානවසෙනෙව කථිතං ‘‘සමාධිකුසලො’’තිආදිනා නයෙන දෙසනාය පවත්තත්තා. න හි ලොකුත්තරධම්මෙසු අකොසල්ලං නාම ලබ්භති. යදි අකොසල්ලං, න කුසලසද්දෙන විසෙසිතබ්බතා සියාති.

සමාධිමූලකඨිතිසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

ඣානසංයුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

නිට්ඨිතා ච සාරත්ථප්පකාසිනියා

සංයුත්තනිකාය-අට්ඨකථාය ඛන්ධවග්ගවණ්ණනා.