📜

10. අබ්යාකතසංයුත්තං

1. ඛෙමාසුත්තවණ්ණනා

410. අබ්යාකතසංයුත්තස්ස පඨමෙ ඛෙමාති ගිහිකාලෙ බිම්බිසාරස්ස උපාසිකා සද්ධාපබ්බජිතා මහාථෙරී ‘‘එතදග්ගං, භික්ඛවෙ, මම සාවිකානං භික්ඛුනීනං මහාපඤ්ඤානං යදිදං ඛෙමා’’ති එවං භගවතා මහාපඤ්ඤතාය එතදග්ගෙ ඨපිතා. පණ්ඩිතාති පණ්ඩිච්චෙන සමන්නාගතා. වියත්තාති වෙය්යත්තියෙන සමන්නාගතා. මෙධාවිනීති මෙධාය පඤ්ඤාය සමන්නාගතා. බහුස්සුතාති පරියත්තිබාහුසච්චෙනපි පටිවෙධබාහුසච්චෙනපි සමන්නාගතා.

ගණකොති අච්ඡිද්දකගණනාය කුසලො. මුද්දිකොති අඞ්ගුලිමුද්දාය ගණනාය කුසලො. සඞ්ඛායකොති පිණ්ඩගණනාය කුසලො. ගම්භීරොති චතුරාසීතියොජනසහස්සගම්භීරො. අප්පමෙය්යොති ආළ්හකගණනාය අප්පමෙය්යො. දුප්පරියොගාහොති ආළ්හකගණනාය පමාණගහණත්ථං දුරොගාහො. යෙන රූපෙන තථාගතන්ති යෙන රූපෙන දීඝො රස්සො සාමො ඔදාතොති සත්තසඞ්ඛාතං තථාගතං පඤ්ඤපෙය්ය. තං රූපං තථාගතස්ස පහීනන්ති තං වුත්තප්පකාරරූපං සමුදයප්පහානෙන සබ්බඤ්ඤුතථාගතස්ස පහීනං. රූපසඞ්ඛාය විමුත්තොති ආයතිං රූපස්ස අනුප්පත්තියා රූපාරූපකොට්ඨාසෙනපි එවරූපො නාම භවිස්සතීති වොහාරස්සපි පටිපස්සද්ධත්තා රූපපණ්ණත්තියාපි විමුත්තො. ගම්භීරොති අජ්ඣාසය ගම්භීරතාය ච ගුණගම්භීරතාය ච ගම්භීරො. තස්ස එවං ගුණගම්භීරස්ස සතො සබ්බඤ්ඤුතථාගතස්ස යං උපාදාය සත්තසඞ්ඛාතො තථාගතොති පඤ්ඤත්ති හොති, තදභාවෙන තස්සා පඤ්ඤත්තියා අභාවං පස්සන්තස්ස අයං සත්තසඞ්ඛාතො හොති තථාගතො පරං මරණාති ඉදං වචනං න උපෙති න යුජ්ජති, න හොති තථාගතො පරං මරණාතිආදිවචනම්පි න උපෙති න යුජ්ජතීති අත්ථො.

සංසන්දිස්සතීති එකං භවිස්සති. සමෙස්සතීති නිරන්තරං භවිස්සති. න විරොධයිස්සතීති න විරුද්ධං පදං භවිස්සති. අග්ගපදස්මින්ති දෙසනාය. දෙසනා හි ඉධ අග්ගපදන්ති අධිප්පෙතා.

2. අනුරාධසුත්තවණ්ණනා

411. දුතියං ඛන්ධියවග්ගෙ විත්ථාරිතමෙව, අබ්යාකතාධිකාරතො පන ඉධ වුත්තං.

3-8. පඨමසාරිපුත්තකොට්ඨිකසුත්තාදිවණ්ණනා

412-417. තතියෙ රූපගතමෙතන්ති රූපමත්තමෙතං. එත්ථ රූපතො අඤ්ඤො කොචි සත්තො නාම න උපලබ්භති, රූපෙ පන සති නාමමත්තං එතං හොතීති දස්සෙති. වෙදනාගතමෙතන්තිආදීසුපි එසෙව නයො. අයං ඛො ආවුසො හෙතූති අයං රූපාදීනි මුඤ්චිත්වා අනුපලබ්භියසභාවො හෙතු, යෙනෙතං අබ්යාකතං භගවතාති. චතුත්ථාදීනි උත්තානත්ථානෙව.

9. කුතූහලසාලාසුත්තවණ්ණනා

418. නවමෙ කුතූහලසාලායන්ති කුතූහලසාලා නාම පච්චෙකසාලා නත්ථි, යත්ථ පන නානාතිත්ථියා සමණබ්රාහ්මණා නානාවිධං කථං පවත්තෙන්ති, සා බහූනං ‘‘අයං කිං වදති, අයං කිං වදතී’’ති කුතූහලුප්පවත්තිට්ඨානතො කුතූහලසාලාති වුච්චති. දූරම්පි ගච්ඡතීති යාව ආභස්සරබ්රහ්මලොකා ගච්ඡති. ඉමඤ්ච කායං නික්ඛිපතීති චුතිචිත්තෙන නික්ඛිපති. අනුපපන්නො හොතීති චුතික්ඛණෙයෙව පටිසන්ධිචිත්තස්ස අනුප්පන්නත්තා අනුපපන්නො හොති.

10. ආනන්දසුත්තවණ්ණනා

419. දසමෙ තෙසමෙතං සද්ධිං අභවිස්සාති තෙසං ලද්ධියා සද්ධිං එතං අභවිස්ස. අනුලොමං අභවිස්ස ඤාණස්ස උප්පාදාය සබ්බෙ ධම්මා අනත්තාති යං එතං ‘‘සබ්බෙ ධම්මා අනත්තා’’ති විපස්සනාඤාණං උප්පජ්ජති, අපි නු මෙ තස්ස අනුලොමං අභවිස්සාති අත්ථො.

11. සභියකච්චානසුත්තවණ්ණනා

420. එකාදසමෙ එතමෙත්තකෙන එත්තකමෙවාති ආවුසො යස්සාපි එතං එත්තකෙන කාලෙන ‘‘හෙතුම්හි සති රූපීතිආදි පඤ්ඤාපනා හොති, අසති න හොතී’’ති බ්යාකරණං භවෙය්ය, තස්ස එත්තකමෙව බහු. කො පන වාදො අතික්කන්තෙති අතික්කන්තෙ පන අතිමනාපෙ ධම්මදෙසනානයෙ වාදොයෙව කො, නත්ථි වාදො, ඡින්නා කථාති.

අබ්යාකතසංයුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

ඉති සාරත්ථප්පකාසිනියා සංයුත්තනිකාය-අට්ඨකථාය

සළායතනවග්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.