📜

4. ජම්බුඛාදකසංයුත්තං

1. නිබ්බානපඤ්හසුත්තවණ්ණනා

314. නිබ්බානංආගම්මාති එත්ථ ආගම්මාති සබ්බසඞ්ඛාරෙහි නිබ්බින්නස්ස විසඞ්ඛාරනින්නස්ස ගොත්රභුනා විවට්ටිතමානසස්ස මග්ගෙන සච්ඡිකරණෙනාති අත්ථො. සච්ඡිකිරියමානඤ්හි තං අධිගන්ත්වා ආරම්මණපච්චයභූතඤ්ච පටිච්ච අධිපතිපච්චයභූතෙ ච තස්මිං පරමස්සාසභාවෙන විමුත්තසඞ්ඛාරස්ස පරමගතිභාවෙන ච පතිට්ඨානභූතෙ පතිට්ඨාය ඛයසඞ්ඛාතො මග්ගො රාගාදිකෙ ඛෙපෙතීති තංසච්ඡිකරණාභාවෙ රාගාදීනං අනුප්පත්තිනිරොධගමනාභාවතො ‘‘නිබ්බානං ආගම්ම රාගො ඛීයතී’’ති වුත්තං.

ඉමිනාව සුත්තෙනාති ඉමිනාව ජම්බුඛාදකසුත්තෙන. කිලෙසක්ඛයමත්තං නිබ්බානන්ති වදෙය්ය ‘‘රාගක්ඛයො’’තිආදිනා සුත්තෙ ආගතත්තා. ‘‘කිලෙසක්ඛයමත්ත’’න්ති අවිසෙසෙන වුත්තත්තා ආහ ‘‘කස්සා’’තිආදි. අද්ධා අත්තනොති වක්ඛති ‘‘පරස්ස කිලෙසක්ඛයෙන පරස්ස නිබ්බානසම්පත්ති න යුත්තා’’ති. නිබ්බානාරම්මණකරණෙන ගොත්රභුක්ඛණෙ කිලෙසක්ඛයප්පත්තිතා ච ආපන්නාති ආහ – ‘‘කිං පන තෙසු අඛීණෙසුයෙවා’’තිආදි. නනු ආරම්මණකරණමත්තෙන කිලෙසක්ඛයො අනුප්පත්තොති න සක්කා වත්තුං. චිත්තඤ්හි අතීතානාගතාදිසබ්බං ආලම්බනං කරොති, න නිප්ඵන්නමෙවාති. ගොත්රභූපි මග්ගෙන යා කිලෙසානං අනුප්පත්තිධම්මතා කාතබ්බා, තං ආරබ්භ පවත්තිස්සතීති? න, අප්පත්තනිබ්බානස්ස නිබ්බානාරම්මණඤාණාභාවතො. න හි අඤ්ඤෙ ධම්මා විය නිබ්බානං, තං පන අතිගම්භීරත්තා අප්පත්තෙන ආලම්බිතුං න සක්කා, තස්මා තෙන ගොත්රභුනා පත්තබ්බෙන තිකාලිකසභාවාතික්කන්තගම්භීරභාවෙන භවිතබ්බං, කිලෙසක්ඛයමත්තතං වා ඉච්ඡතො ගොත්රභුතො පුරෙතරං නිප්ඵන්නෙන කිලෙසක්ඛයෙන භවිතබ්බං. අප්පත්තකිලෙසක්ඛයාරම්මණකරණෙ හි සති ගොත්රභුතො පුරෙතරචිත්තානිපි ආලම්බෙය්යුන්ති.

තස්මාතිආදි වුත්තස්සෙව අත්ථස්ස නිගමනං. තං පනෙතං නිබ්බානං. රූපිනො ධම්මා අරූපිනො ධම්මාතිආදීසූති ආදිසද්දෙන ලොකුත්තරඅනාසවාදීනං සඞ්ගහො දට්ඨබ්බො. අරූපධම්මාදිභාවග්ගහණෙන චස්ස පරිනිප්ඵන්නතා දීපිතා. තෙනාහ ‘‘න කිලෙසක්ඛයමත්තමෙවා’’ති. කිලෙසක්ඛයමත්තතාය හි සති නිබ්බානස්ස බහුතා ආපජ්ජති ‘‘යත්තකා කිලෙසා ඛීයන්ති, තත්තකානි නිබ්බානානී’’ති. අභාවස්සභාවතො ගම්භීරාදිභාවො අසඞ්ඛතාදිභාවො ච න සියා, වුත්තො ච සො නිබ්බානස්ස, තස්මාස්ස පච්චෙතබ්බො පරිනිප්ඵන්නභාවො. යස්මා ච සම්මුතිසච්චාරම්මණං සඞ්ඛතධම්මාරම්මණං වා සමුච්ඡෙදවසෙන කිලෙසෙ පජහිතුං න සක්කොති, යතො මහග්ගතඤාණං විපස්සනාඤාණං වා කිලෙසවික්ඛම්භනවසෙන තදඞ්ගවසෙන වා පජහති, තස්මා අරියමග්ගඤාණස්ස සම්මුතිසච්චසඞ්ඛතධම්මාරම්මණෙහි විපරීතසභාවෙන ආරම්මණෙන භවිතබ්බං. තථා හි තං සමුච්ඡෙදවසෙන කිලෙසෙ පජහීති එවං පරිනිප්ඵන්නාසඞ්ඛතසභාවං නිබ්බානන්ති නිට්ඨමෙත්ථ ගන්තබ්බන්ති.

නිබ්බානපඤ්හසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

3-15. ධම්මවාදීපඤ්හසුත්තාදිවණ්ණනා

316-328. පහාය ගතත්තාති අරියමග්ගෙන ජහිත්වා ඤාණගමනෙන ගතත්තා. සුට්ඨු ගතාති සම්මා ගතා පටිපන්නාති සුගතා. පරිජානනත්ථන්ති තීහි පරිඤ්ඤාහි පරිජානනත්ථං. දුක්ඛසඞ්ඛාතොති ‘‘දුක්ඛ’’න්ති සඞ්ඛාතබ්බො විදිතබ්බො ච දුක්ඛසභාවො ධම්මො දුක්ඛදුක්ඛතා. යස්මා දුක්ඛවෙදනාවිනිමුත්තසඞ්ඛතධම්මෙ සුඛවෙදනාය ච යථා ඉධ සඞ්ඛාරදුක්ඛතා විපරිණාමදුක්ඛතාති දුක්ඛපරියායො නිරුප්පතෙව, තස්මා දුක්ඛසභාවො ධම්මො එකෙන දුක්ඛසද්දෙන විසෙසෙත්වා වුත්තො ‘‘දුක්ඛදුක්ඛතා’’ති. සෙසපදද්වයෙති සඞ්ඛාරදුක්ඛතා විපරිණාමදුක්ඛතාති එතස්මිං පදද්වයෙ. සඞ්ඛාරභාවෙන දුක්ඛසභාවො සඞ්ඛාරදුක්ඛතා. සුඛස්ස විපරිණාමනෙන දුක්ඛසභාවො විපරිණාමදුක්ඛතා.

ධම්මවාදීපඤ්හසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

16. දුක්කරපඤ්හසුත්තවණ්ණනා

329. පබ්බජ්ජායාති පබ්බජිතපටිපත්තියං. ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නො භික්ඛූති ධම්මානුධම්මං පටිපජ්ජමානො භික්ඛු. පාතන්ති පාතො. නචිරස්සන්ති ඛිප්පමෙව. තෙනාහ ‘‘ලහුයෙවා’’ති.

දුක්කරපඤ්හසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

ජම්බුඛාදකසංයුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.