📜

(10) 5. අසුරවග්ගො

1. අසුරසුත්තවණ්ණනා

91. පඤ්චමස්ස පඨමෙ අසුරොති අසුරසදිසො බීභච්ඡො. දෙවොති දෙවසදිසො ගුණවසෙන අභිරූපො පාසාදිකො.

2. පඨමසමාධිසුත්තවණ්ණනා

92. දුතියෙ අජ්ඣත්තං චෙතොසමථස්සාති නියකජ්ඣත්තෙ අප්පනාචිත්තසමාධිස්ස. අධිපඤ්ඤාධම්මවිපස්සනායාති සඞ්ඛාරපරිග්ගාහකවිපස්සනාඤාණස්ස. තඤ්හි අධිපඤ්ඤාසඞ්ඛාතඤ්ච, පඤ්චක්ඛන්ධසඞ්ඛාතෙසු ච ධම්මෙසු විපස්සනාභූතං, තස්මා ‘‘අධිපඤ්ඤාධම්මවිපස්සනා’’ති වුච්චතීති.

3. දුතියසමාධිසුත්තවණ්ණනා

93. තතියෙ යොගො කරණීයොති යුත්තප්පයුත්තතා කත්තබ්බා. ඡන්දොති කත්තුකම්යතාඡන්දො. වායාමොති පයොගො. උස්සාහොති තතො අධිමත්තතරං වීරියං. උස්සොළ්හීති පඞ්කලග්ගසකටඋද්ධරණසදිසං මහාවීරියං. අප්පටිවානීති අනිවත්තනතා.

4. තතියසමාධිසුත්තවණ්ණනා

94. චතුත්ථෙ එවං ඛො, ආවුසො, සඞ්ඛාරා දට්ඨබ්බාතිආදීසු, ආවුසො, සඞ්ඛාරා නාම අනිච්චතො දට්ඨබ්බා, අනිච්චතො සම්මසිතබ්බා, අනිච්චතො පස්සිතබ්බා. තථා දුක්ඛතො, අනත්තතොති එවං අත්ථො දට්ඨබ්බො. එවං ඛො, ආවුසො, චිත්තං සණ්ඨපෙතබ්බන්තිආදීසුපි පඨමජ්ඣානවසෙන, ආවුසො, චිත්තං සණ්ඨපෙතබ්බං පඨමජ්ඣානවසෙන සන්නිසාදෙතබ්බං, පඨමජ්ඣානවසෙන එකොදි කාතබ්බං, පඨමජ්ඣානවසෙන සමාදහිතබ්බං. තථා දුතියජ්ඣානාදිවසෙනාති එවං අත්ථො දට්ඨබ්බො. ඉමෙසු තීසුපි සුත්තෙසු සමථවිපස්සනා ලොකියලොකුත්තරාව කථිතා.

5. ඡවාලාතසුත්තවණ්ණනා

95. පඤ්චමෙ ඡවාලාතන්ති සුසානෙ අලාතං. මජ්ඣෙගූථගතන්ති මජ්ඣට්ඨානෙ ගූථමක්ඛිතං. නෙව ගාමෙ කට්ඨත්ථං ඵරතීති කූටගොපානසිථම්භසොපානාදීනං අත්ථාය අනුපනෙය්යතාය ගාමෙ න කට්ඨත්ථං සාධෙති, ඛෙත්තකුටිපාදං වා මඤ්චපාදං වා කාතුං අනුපනෙය්යතාය න අරඤ්ඤෙ කට්ඨත්ථං සාධෙති. ද්වීසු කොටීසු ගය්හමානං හත්ථං ඩහති, මජ්ඣෙ ගය්හමානං ගූථෙන මක්ඛෙති. තථූපමන්ති තංසරික්ඛකං. අභික්කන්තතරොති සුන්දරතරො. පණීතතරොති උත්තමතරො. ගවා ඛීරන්ති ගාවිතො ඛීරං. ඛීරම්හා දධීතිආදීසු පරං පරං පුරිමතො පුරිමතො අග්ගං, සප්පිමණ්ඩො පන තෙසු සබ්බෙසුපි අග්ගමෙව . අග්ගොතිආදීසු ගුණෙහි අග්ගො චෙව සෙට්ඨො ච පමුඛො ච උත්තමො ච පවරො චාති වෙදිතබ්බො. ඡවාලාතූපමාය න දුස්සීලො පුග්ගලො කථිතො, අප්පස්සුතො පන විස්සට්ඨකම්මන්තො ගොණසදිසො පුග්ගලො කථිතොති වෙදිතබ්බො. ඡට්ඨෙ සබ්බං උත්තානත්ථමෙව.

7. ඛිප්පනිසන්තිසුත්තවණ්ණනා

97. සත්තමෙ ඛිප්පනිසන්තීති ඛිප්පනිසාමනො සීඝං ජානිතුං සමත්ථො. සුතානඤ්ච ධම්මානන්ති සුතප්පගුණානං තන්තිධම්මානං. අත්ථූපපරික්ඛීති අත්ථං උපපරික්ඛකො. අත්ථමඤ්ඤාය ධම්මමඤ්ඤායාති අට්ඨකථඤ්ච පාළිඤ්ච ජානිත්වා. ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නො හොතීති නවලොකුත්තරධම්මානං අනුරූපධම්මභූතං සසීලකං පුබ්බභාගප්පටිපදං පටිපන්නො හොති. නො ච කල්යාණවාචොති න සුන්දරවචනො. න කල්යාණවාක්කරණොති න සුන්දරවචනඝොසො හොති. පොරියාතිආදීහි සද්ධිං නො-කාරො යොජෙතබ්බොයෙව. ගුණපරිපුණ්ණාය අපලිබුද්ධාය අදොසාය අගළිතපදබ්යඤ්ජනාය අත්ථං විඤ්ඤාපෙතුං සමත්ථාය වාචාය සමන්නාගතො න හොතීති අත්ථො. ඉමිනා උපායෙන සබ්බත්ථ අත්ථො වෙදිතබ්බො.

8. අත්තහිතසුත්තවණ්ණනා

98-99. අට්ඨමං පුග්ගලජ්ඣාසයවසෙනාපි දසබලස්ස දෙසනාඤාණවිලාසෙනාපි කථිතං, නවමං පඤ්චවෙරවසෙන.

10. පොතලියසුත්තවණ්ණනා

100. දසමෙ කාලෙනාති යුත්තප්පත්තකාලෙන. ඛමතීති රුච්චති. යදිදං තත්ථ තත්ථ කාලඤ්ඤුතාති යා එසා තත්ථ තත්ථ කාලං ජානනා. තං තං කාලං ඤත්වා හි අවණ්ණාරහස්ස අවණ්ණකථනං වණ්ණාරහස්ස ච වණ්ණකථනං පණ්ඩිතානං පකතීති දස්සෙති.

අසුරවග්ගො පඤ්චමො.

දුතියපණ්ණාසකං නිට්ඨිතං.

3. තතියපණ්ණාසකං