📜

නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස

අඞ්ගුත්තරනිකායො

දුකනිපාතපාළි

1. පඨමපණ්ණාසකං

1. කම්මකරණවග්ගො

1. වජ්ජසුත්තං

1. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තත්ර ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘භික්ඛවො’’ති. ‘‘භදන්තෙ’’ති තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සොසුං. භගවා එතදවොච –

‘‘ද්වෙමානි, භික්ඛවෙ, වජ්ජානි. කතමානි ද්වෙ? දිට්ඨධම්මිකඤ්ච වජ්ජං සම්පරායිකඤ්ච වජ්ජං . කතමඤ්ච, භික්ඛවෙ, දිට්ඨධම්මිකං වජ්ජං? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පස්සති චොරං ආගුචාරිං රාජානො ගහෙත්වා විවිධා කම්මකාරණා [විවිධානි කම්මකරණානි (ක.)] කාරෙන්තෙ; කසාහිපි තාළෙන්තෙ, වෙත්තෙහිපි තාළෙන්තෙ, අද්ධදණ්ඩකෙහිපි තාළෙන්තෙ, හත්ථම්පි ඡින්දන්තෙ, පාදම්පි ඡින්දන්තෙ, හත්ථපාදම්පි ඡින්දන්තෙ, කණ්ණම්පි ඡින්දන්තෙ, නාසම්පි ඡින්දන්තෙ, කණ්ණනාසම්පි ඡින්දන්තෙ, බිලඞ්ගථාලිකම්පි කරොන්තෙ, සඞ්ඛමුණ්ඩිකම්පි කරොන්තෙ, රාහුමුඛම්පි කරොන්තෙ, ජොතිමාලිකම්පි කරොන්තෙ, හත්ථපජ්ජොතිකම්පි කරොන්තෙ, එරකවත්තිකම්පි කරොන්තෙ, චීරකවාසිකම්පි කරොන්තෙ, එණෙය්යකම්පි කරොන්තෙ, බළිසමංසිකම්පි කරොන්තෙ, කහාපණිකම්පි කරොන්තෙ, ඛාරාපතච්ඡිකම්පි [ඛාරාපටිච්ඡකම්පි (ස්යා. කං. ක.)] කරොන්තෙ, පලිඝපරිවත්තිකම්පි කරොන්තෙ, පලාලපීඨකම්පි [පලාලපිට්ඨිකම්පි (සී.)] කරොන්තෙ, තත්තෙනපි තෙලෙන ඔසිඤ්චන්තෙ, සුනඛෙහිපි ඛාදාපෙන්තෙ, ජීවන්තම්පි සූලෙ උත්තාසෙන්තෙ, අසිනාපි සීසං ඡින්දන්තෙ.

‘‘තස්ස එවං හොති – ‘යථාරූපානං ඛො පාපකානං කම්මානං හෙතු චොරං ආගුචාරිං රාජානො ගහෙත්වා විවිධා කම්මකාරණා කාරෙන්ති; කසාහිපි තාළෙන්ති, වෙත්තෙහිපි තාළෙන්ති, අද්ධදණ්ඩකෙහිපි තාළෙන්ති, හත්ථම්පි ඡින්දන්ති, පාදම්පි ඡින්දන්ති, හත්ථපාදම්පි ඡින්දන්ති, කණ්ණම්පි ඡින්දන්ති, නාසම්පි ඡින්දන්ති, කණ්ණනාසම්පි ඡින්දන්ති, බිලඞ්ගථාලිකම්පි කරොන්ති, සඞ්ඛමුණ්ඩිකම්පි කරොන්ති, රාහුමුඛම්පි කරොන්ති, ජොතිමාලිකම්පි කරොන්ති, හත්ථපජ්ජොතිකම්පි කරොන්ති, එරකවත්තිකම්පි කරොන්ති, චීරකවාසිකම්පි කරොන්ති, එණෙය්යකම්පි කරොන්ති, බළිසමංසිකම්පි කරොන්ති, කහාපණිකම්පි කරොන්ති, ඛාරාපතච්ඡිකම්පි කරොන්ති, පලිඝපරිවත්තිකම්පි කරොන්ති, පලාලපීඨකම්පි කරොන්ති, තත්තෙනපි තෙලෙන ඔසිඤ්චන්ති, සුනඛෙහිපි ඛාදාපෙන්ති, ජීවන්තම්පි සූලෙ උත්තාසෙන්ති, අසිනාපි සීසං ඡින්දන්ති. අහඤ්චෙව [අහඤ්චෙ (?)] ඛො පන එවරූපං පාපකම්මං කරෙය්යං, මම්පි රාජානො ගහෙත්වා එවරූපා විවිධා කම්මකාරණා කාරෙය්යුං; කසාහිපි තාළෙය්යුං…පෙ… අසිනාපි සීසං ඡින්දෙය්යු’න්ති. සො දිට්ඨධම්මිකස්ස වජ්ජස්ස භීතො න පරෙසං පාභතං විලුම්පන්තො චරති. ඉදං වුච්චති, භික්ඛවෙ, දිට්ඨධම්මිකං වජ්ජං.

‘‘කතමඤ්ච, භික්ඛවෙ, සම්පරායිකං වජ්ජං? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘කායදුච්චරිතස්ස ඛො පන පාපකො දුක්ඛො විපාකො අභිසම්පරායං, වචීදුච්චරිතස්ස පාපකො දුක්ඛො විපාකො අභිසම්පරායං, මනොදුච්චරිතස්ස පාපකො දුක්ඛො විපාකො අභිසම්පරායං. අහඤ්චෙව ඛො පන කායෙන දුච්චරිතං චරෙය්යං, වාචාය දුච්චරිතං චරෙය්යං , මනසා දුච්චරිතං චරෙය්යං. කිඤ්ච තං යාහං න කායස්ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජෙය්ය’න්ති. සො සම්පරායිකස්ස වජ්ජස්ස භීතො කායදුච්චරිතං පහාය කායසුචරිතං භාවෙති, වචීදුච්චරිතං පහාය වචීසුචරිතං භාවෙති, මනොදුච්චරිතං පහාය මනොසුචරිතං භාවෙති, සුද්ධං අත්තානං පරිහරති. ඉදං වුච්චති, භික්ඛවෙ, සම්පරායිකං වජ්ජං. ‘‘ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, ද්වෙ වජ්ජානි. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘දිට්ඨධම්මිකස්ස වජ්ජස්ස භායිස්සාම, සම්පරායිකස්ස වජ්ජස්ස භායිස්සාම, වජ්ජභීරුනො භවිස්සාම වජ්ජභයදස්සාවිනො’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බං. වජ්ජභීරුනො, භික්ඛවෙ, වජ්ජභයදස්සාවිනො එතං පාටිකඞ්ඛං යං පරිමුච්චිස්සති සබ්බවජ්ජෙහී’’ති. පඨමං.

2. පධානසුත්තං

2. ‘‘ද්වෙමානි, භික්ඛවෙ, පධානානි දුරභිසම්භවානි ලොකස්මිං. කතමානි ද්වෙ? යඤ්ච ගිහීනං අගාරං අජ්ඣාවසතං චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරානුප්පදානත්ථං පධානං, යඤ්ච අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතානං සබ්බූපධිපටිනිස්සග්ගත්ථං පධානං. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, ද්වෙ පධානානි දුරභිසම්භවානි ලොකස්මිං.

‘‘එතදග්ගං, භික්ඛවෙ, ඉමෙසං ද්වින්නං පධානානං යදිදං සබ්බූපධිපටිනිස්සග්ගත්ථං පධානං. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘සබ්බූපධිපටිනිස්සග්ගත්ථං පධානං පදහිස්සාමා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. දුතියං.

3. තපනීයසුත්තං

3. ‘‘ද්වෙමෙ, භික්ඛවෙ, ධම්මා තපනීයා. කතමෙ ද්වෙ? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස කායදුච්චරිතං කතං හොති, අකතං හොති කායසුචරිතං; වචීදුච්චරිතං කතං හොති; අකතං හොති වචීසුචරිතං; මනොදුච්චරිතං කතං හොති, අකතං හොති මනොසුචරිතං. සො ‘කායදුච්චරිතං මෙ කත’න්ති තප්පති, ‘අකතං මෙ කායසුචරිත’න්ති තප්පති; ‘වචීදුච්චරිතං මෙ කත’න්ති තප්පති, ‘අකතං මෙ වචීසුචරිත’න්ති තප්පති; ‘මනොදුච්චරිතං මෙ කත’න්ති තප්පති , ‘අකතං මෙ මනොසුචරිත’න්ති තප්පති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, ද්වෙ ධම්මා තපනීයා’’ති. තතියං.

4. අතපනීයසුත්තං

4. ‘‘ද්වෙමෙ, භික්ඛවෙ, ධම්මා අතපනීයා. කතමෙ ද්වෙ? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස කායසුචරිතං කතං හොති, අකතං හොති කායදුච්චරිතං; වචීසුචරිතං කතං හොති, අකතං හොති වචීදුච්චරිතං; මනොසුචරිතං කතං හොති, අකතං හොති මනොදුච්චරිතං. සො ‘කායසුචරිතං මෙ කත’න්ති න තප්පති, ‘අකතං මෙ කායදුච්චරිත’න්ති න තප්පති; ‘වචීසුචරිතං මෙ කත’න්ති න තප්පති, ‘අකතං මෙ වචීදුච්චරිත’න්ති න තප්පති; ‘මනොසුචරිතං මෙ කත’න්ති න තප්පති, ‘අකතං මෙ මනොදුච්චරිත’න්ති න තප්පති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, ද්වෙ ධම්මා අතපනීයා’’ති. චතුත්ථං.

5. උපඤ්ඤාතසුත්තං

5. ‘‘ද්වින්නාහං , භික්ඛවෙ, ධම්මානං උපඤ්ඤාසිං – යා ච අසන්තුට්ඨිතා කුසලෙසු ධම්මෙසු, යා ච අප්පටිවානිතා පධානස්මිං. අප්පටිවානී සුදාහං, භික්ඛවෙ, පදහාමි – ‘කාමං තචො ච න්හාරු [නහාරු (සී. ස්යා. කං. පී.)] ච අට්ඨි ච අවසිස්සතු, සරීරෙ උපසුස්සතු මංසලොහිතං, යං තං පුරිසථාමෙන පුරිසවීරියෙන පුරිසපරක්කමෙන පත්තබ්බං න තං අපාපුණිත්වා වීරියස්ස සණ්ඨානං භවිස්සතී’ති. තස්ස මය්හං, භික්ඛවෙ, අප්පමාදාධිගතා සම්බොධි, අප්පමාදාධිගතො අනුත්තරො යොගක්ඛෙමො. තුම්හෙ චෙපි, භික්ඛවෙ, අප්පටිවානං පදහෙය්යාථ – ‘කාමං තචො ච න්හාරු ච අට්ඨි ච අවසිස්සතු, සරීරෙ උපසුස්සතු මංසලොහිතං, යං තං පුරිසථාමෙන පුරිසවීරියෙන පුරිසපරක්කමෙන පත්තබ්බං න තං අපාපුණිත්වා වීරියස්ස සණ්ඨානං භවිස්සතී’ති, තුම්හෙපි, භික්ඛවෙ, නචිරස්සෙව – යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදෙව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති තදනුත්තරං – බ්රහ්මචරියපරියොසානං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරිස්සථ. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘අප්පටිවානං පදහිස්සාම. කාමං තචො ච න්හාරු ච අට්ඨි ච අවසිස්සතු, සරීරෙ උපසුස්සතු මංසලොහිතං, යං තං පුරිසථාමෙන පුරිසවීරියෙන පුරිසපරක්කමෙන පත්තබ්බං න තං අපාපුණිත්වා වීරියස්ස සණ්ඨානං භවිස්සතී’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. පඤ්චමං.

6. සංයොජනසුත්තං

6. ‘‘ද්වෙමෙ, භික්ඛවෙ, ධම්මා. කතමෙ ද්වෙ? යා ච සංයොජනියෙසු ධම්මෙසු අස්සාදානුපස්සිතා, යා ච සංයොජනියෙසු ධම්මෙසු නිබ්බිදානුපස්සිතා. සංයොජනියෙසු, භික්ඛවෙ, ධම්මෙසු අස්සාදානුපස්සී විහරන්තො රාගං න පජහති, දොසං න පජහති, මොහං න පජහති. රාගං අප්පහාය, දොසං අප්පහාය, මොහං අප්පහාය න පරිමුච්චති ජාතියා ජරාය මරණෙන සොකෙහි පරිදෙවෙහි දුක්ඛෙහි දොමනස්සෙහි උපායාසෙහි. න පරිමුච්චති දුක්ඛස්මාති වදාමි.

‘‘සංයොජනියෙසු, භික්ඛවෙ, ධම්මෙසු නිබ්බිදානුපස්සී විහරන්තො රාගං පජහති, දොසං පජහති, මොහං පජහති. රාගං පහාය, දොසං පහාය, මොහං පහාය, පරිමුච්චති ජාතියා ජරාය මරණෙන සොකෙහි පරිදෙවෙහි දුක්ඛෙහි දොමනස්සෙහි උපායාසෙහි. පරිමුච්චති දුක්ඛස්මාති වදාමි. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, ද්වෙ ධම්මා’’ති. ඡට්ඨං.

7. කණ්හසුත්තං

7. ‘‘ද්වෙමෙ, භික්ඛවෙ, ධම්මා කණ්හා. කතමෙ ද්වෙ? අහිරිකඤ්ච අනොත්තප්පඤ්ච. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, ද්වෙ ධම්මා කණ්හා’’ති. සත්තමං.

8. සුක්කසුත්තං

8. ‘‘ද්වෙමෙ, භික්ඛවෙ, ධම්මා සුක්කා. කතමෙ ද්වෙ? හිරී [හිරි (සී. ස්යා. කං. පී.)] ච ඔත්තප්පඤ්ච. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, ද්වෙ ධම්මා සුක්කා’’ති. අට්ඨමං.

9. චරියසුත්තං

9. ‘‘ද්වෙමෙ , භික්ඛවෙ, ධම්මා සුක්කා ලොකං පාලෙන්ති. කතමෙ ද්වෙ? හිරී ච ඔත්තප්පඤ්ච. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, ද්වෙ සුක්කා ධම්මා ලොකං න පාලෙය්යුං, නයිධ පඤ්ඤායෙථ මාතාති වා මාතුච්ඡාති වා මාතුලානීති වා ආචරියභරියාති වා ගරූනං දාරාති වා. සම්භෙදං ලොකො අගමිස්ස, යථා අජෙළකා කුක්කුටසූකරා සොණසිඞ්ගාලා [සොණසිගාලා (සී. ස්යා. කං. පී.)]. යස්මා ච ඛො, භික්ඛවෙ, ඉමෙ ද්වෙ සුක්කා ධම්මා ලොකං පාලෙන්ති තස්මා පඤ්ඤායති [පඤ්ඤායන්ති (සී.)] මාතාති වා මාතුච්ඡාති වා මාතුලානීති වා ආචරියභරියාති වා ගරූනං දාරාති වා’’ති. නවමං.

10. වස්සූපනායිකසුත්තං

10. ‘‘ද්වෙමා, භික්ඛවෙ, වස්සූපනායිකා. කතමා ද්වෙ? පුරිමිකා ච පච්ඡිමිකා ච. ඉමා ඛො, භික්ඛවෙ, ද්වෙ වස්සූපනායිකා’’ති. දසමං.

කම්මකරණවග්ගො පඨමො.

තස්සුද්දානං –

වජ්ජා පධානා ද්වෙ තපනීයා, උපඤ්ඤාතෙන පඤ්චමං;

සංයොජනඤ්ච කණ්හඤ්ච, සුක්කං චරියා වස්සූපනායිකෙන වග්ගො.