📜

4. සමචිත්තවග්ගො

33. ‘‘අසප්පුරිසභූමිඤ්ච වො, භික්ඛවෙ, දෙසෙස්සාමි සප්පුරිසභූමිඤ්ච. තං සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ. භාසිස්සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සොසුං. භගවා එතදවොච –

‘‘කතමා ච, භික්ඛවෙ, අසප්පුරිසභූමි? අසප්පුරිසො, භික්ඛවෙ, අකතඤ්ඤූ හොති අකතවෙදී. අසබ්භි හෙතං, භික්ඛවෙ, උපඤ්ඤාතං යදිදං අකතඤ්ඤුතා අකතවෙදිතා. කෙවලා එසා, භික්ඛවෙ, අසප්පුරිසභූමි යදිදං අකතඤ්ඤුතා අකතවෙදිතා. සප්පුරිසො ච ඛො, භික්ඛවෙ, කතඤ්ඤූ හොති කතවෙදී. සබ්භි හෙතං, භික්ඛවෙ, උපඤ්ඤාතං යදිදං කතඤ්ඤුතා කතවෙදිතා. කෙවලා එසා, භික්ඛවෙ, සප්පුරිසභූමි යදිදං කතඤ්ඤුතා කතවෙදිතා’’ති.

34. ‘‘ද්වින්නාහං, භික්ඛවෙ, න සුප්පතිකාරං වදාමි. කතමෙසං ද්වින්නං? මාතු ච පිතු ච. එකෙන, භික්ඛවෙ, අංසෙන මාතරං පරිහරෙය්ය , එකෙන අංසෙන පිතරං පරිහරෙය්ය වස්සසතායුකො වස්සසතජීවී සො ච නෙසං උච්ඡාදනපරිමද්දනන්හාපනසම්බාහනෙන. තෙ ච තත්ථෙව මුත්තකරීසං චජෙය්යුං. න ත්වෙව, භික්ඛවෙ, මාතාපිතූනං කතං වා හොති පටිකතං වා. ඉමිස්සා ච, භික්ඛවෙ, මහාපථවියා පහූතරත්තරතනාය [පහූතසත්තරතනාය (සී. ස්යා. කං. පී.) තිකනිපාතෙ මහාවග්ගෙ දසමසුත්තටීකායං දස්සිතපාළියා සමෙති] මාතාපිතරො ඉස්සරාධිපච්චෙ රජ්ජෙ පතිට්ඨාපෙය්ය, න ත්වෙව, භික්ඛවෙ, මාතාපිතූනං කතං වා හොති පටිකතං වා. තං කිස්ස හෙතු? බහුකාරා [බහූපකාරා (ක.)], භික්ඛවෙ, මාතාපිතරො පුත්තානං ආපාදකා පොසකා ඉමස්ස ලොකස්ස දස්සෙතාරො. යො ච ඛො, භික්ඛවෙ, මාතාපිතරො අස්සද්ධෙ සද්ධාසම්පදාය සමාදපෙති නිවෙසෙති පතිට්ඨාපෙති, දුස්සීලෙ සීලසම්පදාය සමාදපෙති නිවෙසෙති පතිට්ඨාපෙති, මච්ඡරී චාගසම්පදාය සමාදපෙති නිවෙසෙති පතිට්ඨාපෙති, දුප්පඤ්ඤෙ පඤ්ඤාසම්පදාය සමාදපෙති නිවෙසෙති පතිට්ඨාපෙති, එත්තාවතා ඛො, භික්ඛවෙ, මාතාපිතූනං කතඤ්ච හොති පටිකතඤ්චා’’ති [පටිකතඤ්ච අතිකතඤ්චාති (සී. පී.)].

35. අථ ඛො අඤ්ඤතරො බ්රාහ්මණො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං…පෙ… එකමන්තං නිසින්නො ඛො සො බ්රාහ්මණො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘කිංවාදී භවං ගොතමො කිමක්ඛායී’’ති? ‘‘කිරියවාදී චාහං, බ්රාහ්මණ, අකිරියවාදී චා’’ති. ‘‘යථාකථං පන භවං ගොතමො කිරියවාදී ච අකිරියවාදී චා’’ති?

‘‘අකිරියං ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, වදාමි කායදුච්චරිතස්ස වචීදුච්චරිතස්ස මනොදුච්චරිතස්ස, අනෙකවිහිතානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං අකිරියං වදාමි. කිරියඤ්ච ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, වදාමි කායසුචරිතස්ස වචීසුචරිතස්ස මනොසුචරිතස්ස, අනෙකවිහිතානං කුසලානං ධම්මානං කිරියං වදාමි. එවං ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, කිරියවාදී ච අකිරියවාදී චා’’ති.

‘‘අභික්කන්තං, භො ගොතම…පෙ… උපාසකං මං භවං ගොතමො ධාරෙතු අජ්ජතග්ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්ති.

36. අථ ඛො අනාථපිණ්ඩිකො ගහපති යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි ; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො අනාථපිණ්ඩිකො ගහපති භගවන්තං එතදවොච – ‘‘කති නු ඛො, භන්තෙ, ලොකෙ දක්ඛිණෙය්යා, කත්ථ ච දානං දාතබ්බ’’න්ති? ‘‘ද්වෙ ඛො, ගහපති, ලොකෙ දක්ඛිණෙය්යා – සෙඛො ච අසෙඛො ච. ඉමෙ ඛො, ගහපති, ද්වෙ ලොකෙ දක්ඛිණෙය්යා, එත්ථ ච දානං දාතබ්බ’’න්ති.

ඉදමවොච භගවා. ඉදං වත්වාන [වත්වා (සී. පී.) එවමීදිසෙසු ඨානෙසු] සුගතො අථාපරං එතදවොච සත්ථා –

‘‘සෙඛො අසෙඛො ච ඉමස්මිං ලොකෙ,

ආහුනෙය්යා යජමානානං හොන්ති;

තෙ උජ්ජුභූතා [උජුභූතා (ස්යා. කං. ක.)] කායෙන, වාචාය උද චෙතසා;

ඛෙත්තං තං යජමානානං, එත්ථ දින්නං මහප්ඵල’’න්ති.

37. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා සාරිපුත්තො සාවත්ථියං විහරති පුබ්බාරාමෙ මිගාරමාතුපාසාදෙ. තත්ර ඛො ආයස්මා සාරිපුත්තො භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘ආවුසො භික්ඛවෙ’’ති. ‘‘ආවුසො’’ති ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මතො සාරිපුත්තස්ස පච්චස්සොසුං. ආයස්මා සාරිපුත්තො එතදවොච – ‘‘අජ්ඣත්තසංයොජනඤ්ච, ආවුසො, පුග්ගලං දෙසෙස්සාමි බහිද්ධාසංයොජනඤ්ච. තං සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ; භාසිස්සාමී’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මතො සාරිපුත්තස්ස පච්චස්සොසුං. ආයස්මා සාරිපුත්තො එතදවොච –

‘‘කතමො චාවුසො, අජ්ඣත්තසංයොජනො පුග්ගලො? ඉධාවුසො, භික්ඛු සීලවා හොති, පාතිමොක්ඛසංවරසංවුතො විහරති ආචාරගොචරසම්පන්නො , අණුමත්තෙසු වජ්ජෙසු භයදස්සාවී, සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදෙසු. සො කායස්ස භෙදා පරං මරණා අඤ්ඤතරං දෙවනිකායං උපපජ්ජති. සො තතො චුතො ආගාමී හොති, ආගන්තා ඉත්ථත්තං. අයං වුච්චති, ආවුසො, අජ්ඣත්තසංයොජනො පුග්ගලො ආගාමී හොති, ආගන්තා ඉත්ථත්තං.

‘‘කතමො චාවුසො, බහිද්ධාසංයොජනො පුග්ගලො? ඉධාවුසො, භික්ඛු සීලවා හොති, පාතිමොක්ඛසංවරසංවුතො විහරති ආචාරගොචරසම්පන්නො, අණුමත්තෙසු වජ්ජෙසු භයදස්සාවී, සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදෙසු. සො අඤ්ඤතරං සන්තං චෙතොවිමුත්තිං උපසම්පජ්ජ විහරති. සො කායස්ස භෙදා පරං මරණා අඤ්ඤතරං දෙවනිකායං උපපජ්ජති. සො තතො චුතො අනාගාමී හොති, අනාගන්තා ඉත්ථත්තං. අයං වුච්චතාවුසො, බහිද්ධාසංයොජනො පුග්ගලො අනාගාමී හොති, අනාගන්තා ඉත්ථත්තං.

‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්ඛු සීලවා හොති…පෙ… සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදෙසු. සො කාමානංයෙව නිබ්බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්නො හොති. සො භවානංයෙව නිබ්බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්නො හොති. සො තණ්හාක්ඛයාය පටිපන්නො හොති. සො ලොභක්ඛයාය පටිපන්නො හොති. සො කායස්ස භෙදා පරං මරණා අඤ්ඤතරං දෙවනිකායං උපපජ්ජති. සො තතො චුතො අනාගාමී හොති, අනාගන්තා ඉත්ථත්තං. අයං වුච්චතාවුසො, බහිද්ධාසංයොජනො පුග්ගලො අනාගාමී හොති, අනාගන්තා ඉත්ථත්ත’’න්ති.

අථ ඛො සම්බහුලා සමචිත්තා දෙවතා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨංසු. එකමන්තං ඨිතා ඛො තා දෙවතා භගවන්තං එතදවොචුං – ‘‘එසො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො පුබ්බාරාමෙ මිගාරමාතුපාසාදෙ භික්ඛූනං අජ්ඣත්තසංයොජනඤ්ච පුග්ගලං දෙසෙති බහිද්ධාසංයොජනඤ්ච. හට්ඨා, භන්තෙ, පරිසා. සාධු, භන්තෙ, භගවා යෙනායස්මා සාරිපුත්තො තෙනුපසඞ්කමතු අනුකම්පං උපාදායා’’ති. අධිවාසෙසි භගවා තුණ්හීභාවෙන. අථ ඛො භගවා – සෙය්යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්ජිතං [සම්මිඤ්ජිතං (සී. ස්යා. කං. පී.)] වා බාහං පසාරෙය්ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්ජෙය්ය , එවමෙවං – ජෙතවනෙ අන්තරහිතො පුබ්බාරාමෙ මිගාරමාතුපාසාදෙ ආයස්මතො සාරිපුත්තස්ස සම්මුඛෙ පාතුරහොසි. නිසීදි භගවා පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ. ආයස්මාපි ඛො සාරිපුත්තො භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං භගවා එතදවොච –

‘‘ඉධ, සාරිපුත්ත, සම්බහුලා සමචිත්තා දෙවතා යෙනාහං තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා මං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨංසු. එකමන්තං ඨිතා ඛො, සාරිපුත්ත, තා දෙවතා මං එතදවොචුං – ‘එසො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො පුබ්බාරාමෙ මිගාරමාතුපාසාදෙ භික්ඛූනං අජ්ඣත්තසංයොජනඤ්ච පුග්ගලං දෙසෙති බහිද්ධාසංයොජනඤ්ච. හට්ඨා, භන්තෙ, පරිසා. සාධු, භන්තෙ, භගවා යෙන ආයස්මා සාරිපුත්තො තෙනුපසඞ්කමතු අනුකම්පං උපාදායා’ති. තා ඛො පන, සාරිපුත්ත, දෙවතා දසපි හුත්වා වීසම්පි හුත්වා තිංසම්පි හුත්වා චත්තාලීසම්පි හුත්වා පඤ්ඤාසම්පි හුත්වා සට්ඨිපි හුත්වා ආරග්ගකොටිනිතුදනමත්තෙපි තිට්ඨන්ති, න ච අඤ්ඤමඤ්ඤං බ්යාබාධෙන්ති [බ්යාබාධෙන්තීති (සබ්බත්ථ)]. සියා ඛො පන [පන තෙ (සී. ස්යා. කං. පී.)], සාරිපුත්ත, එවමස්ස – ‘තත්ථ නූන තාසං දෙවතානං තථා චිත්තං භාවිතං යෙන තා දෙවතා දසපි හුත්වා වීසම්පි හුත්වා තිංසම්පි හුත්වා චත්තාලීසම්පි හුත්වා පඤ්ඤාසම්පි හුත්වා සට්ඨිපි හුත්වා ආරග්ගකොටිනිතුදනමත්තෙපි තිට්ඨන්ති න ච අඤ්ඤමඤ්ඤං බ්යාබාධෙන්තී’ති. න ඛො පනෙතං, සාරිපුත්ත, එවං දට්ඨබ්බං. ඉධෙව ඛො, සාරිපුත්ත, තාසං දෙවතානං තථා චිත්තං භාවිතං, යෙන තා දෙවතා දසපි හුත්වා…පෙ… න ච අඤ්ඤමඤ්ඤං බ්යාබාධෙන්ති. තස්මාතිහ, සාරිපුත්ත, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘සන්තින්ද්රියා භවිස්සාම සන්තමානසා’ති. එවඤ්හි වො, සාරිපුත්ත, සික්ඛිතබ්බං. ‘සන්තින්ද්රියානඤ්හි වො, සාරිපුත්ත, සන්තමානසානං සන්තංයෙව කායකම්මං භවිස්සති සන්තං වචීකම්මං සන්තං මනොකම්මං. සන්තංයෙව උපහාරං උපහරිස්සාම සබ්රහ්මචාරීසූ’ති. ‘එවඤ්හි වො, සාරිපුත්ත, සික්ඛිතබ්බං. අනස්සුං ඛො, සාරිපුත්ත, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා යෙ ඉමං ධම්මපරියායං නාස්සොසු’’’න්ති.

38. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං ආයස්මා මහාකච්චානො වරණායං විහරති භද්දසාරිතීරෙ [කද්දමදහතීරෙ (සී. ස්යා. කං. පී.)]. අථ ඛො ආරාමදණ්ඩො බ්රාහ්මණො යෙනායස්මා මහාකච්චානො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මතා මහාකච්චානෙන සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආරාමදණ්ඩො බ්රාහ්මණො ආයස්මන්තං මහාකච්චානං එතදවොච – ‘‘කො නු ඛො, භො කච්චාන, හෙතු කො පච්චයො යෙන ඛත්තියාපි ඛත්තියෙහි විවදන්ති, බ්රාහ්මණාපි බ්රාහ්මණෙහි විවදන්ති, ගහපතිකාපි ගහපතිකෙහි විවදන්තී’’ති? ‘‘කාමරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධ [කාමරාගවිනිවෙසවිනිබද්ධ (සී. ස්යා. කං. පී.)] පලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානහෙතු ඛො, බ්රාහ්මණ, ඛත්තියාපි ඛත්තියෙහි විවදන්ති, බ්රාහ්මණාපි බ්රාහ්මණෙහි විවදන්ති, ගහපතිකාපි ගහපතිකෙහි විවදන්තී’’ති.

‘‘කො පන, භො කච්චාන, හෙතු කො පච්චයො යෙන සමණාපි සමණෙහි විවදන්තී’’ති? ‘‘දිට්ඨිරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධපලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානහෙතු ඛො, බ්රාහ්මණ, සමණාපි සමණෙහි විවදන්තී’’ති.

‘‘අත්ථි පන, භො කච්චාන, කොචි ලොකස්මිං යො ඉමඤ්චෙව කාමරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධපලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානං සමතික්කන්තො, ඉමඤ්ච දිට්ඨිරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධපලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානං සමතික්කන්තො’’ති? ‘‘අත්ථි, බ්රාහ්මණ, ලොකස්මිං යො ඉමඤ්චෙව කාමරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධපලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානං සමතික්කන්තො, ඉමඤ්ච දිට්ඨිරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධපලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානං සමතික්කන්තො’’ති.

‘‘කො පන සො, භො කච්චාන, ලොකස්මිං යො ඉමඤ්චෙව කාගරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධපලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානං සමතික්කන්තො, ඉමඤ්ච දිට්ඨිරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධපලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානං සමතික්කන්තො’’ති? ‘‘අත්ථි, බ්රාහ්මණ, පුරත්ථිමෙසු ජනපදෙසු සාවත්ථී නාම නගරං. තත්ථ සො භගවා එතරහි විහරති අරහං සම්මාසම්බුද්ධො. සො හි, බ්රාහ්මණ, භගවා ඉමඤ්චෙව කාමරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධපලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානං සමතික්කන්තො , ඉමඤ්ච දිට්ඨිරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධපලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානං සමතික්කන්තො’’ති.

එවං වුත්තෙ ආරාමදණ්ඩො බ්රාහ්මණො උට්ඨායාසනා එකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා දක්ඛිණං ජාණුමණ්ඩලං පථවියං නිහන්ත්වා යෙන භගවා තෙනඤ්ජලිං පණාමෙත්වා තික්ඛත්තුං උදානං උදානෙසි –

‘‘නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස, නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස, නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස. යො හි සො භගවා ඉමඤ්චෙව කාමරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධපලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානං සමතික්කන්තො, ඉමඤ්ච දිට්ඨිරාගාභිනිවෙසවිනිබන්ධපලිගෙධපරියුට්ඨානජ්ඣොසානං සමතික්කන්තො’’ති.

‘‘අභික්කන්තං, භො කච්චාන, අභික්කන්තං, භො කච්චාන! සෙය්යථාපි, භො කච්චාන, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජෙය්ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරෙය්ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛෙය්ය, අන්ධකාරෙ වා තෙලපජ්ජොතං ධාරෙය්ය – ‘චක්ඛුමන්තො රූපානි දක්ඛන්තී’ති, එවමෙවං භොතා කච්චානෙන අනෙකපරියායෙන ධම්මො පකාසිතො. එසාහං, භො කච්චාන, තං භවන්තං ගොතමං සරණං ගච්ඡාමි ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. උපාසකං මං භවං කච්චානො ධාරෙතු අජ්ජතග්ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්ති.

39. එකං සමයං ආයස්මා මහාකච්චානො මධුරායං විහරති ගුන්දාවනෙ. අථ ඛො කන්දරායනො [කණ්ඩරායනො (සී. ස්යා. කං. පී.)] බ්රාහ්මණො යෙනායස්මා මහාකච්චානො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මතා මහාකච්චානෙන සද්ධිං…පෙ… එකමන්තං නිසින්නො ඛො කන්දරායනො බ්රාහ්මණො ආයස්මන්තං මහාකච්චානං එතදවොච – ‘‘සුතං මෙතං, භො කච්චාන, ‘න සමණො කච්චානො බ්රාහ්මණෙ ජිණ්ණෙ වුද්ධෙ මහල්ලකෙ අද්ධගතෙ වයොඅනුප්පත්තෙ අභිවාදෙති වා පච්චුට්ඨෙති වා ආසනෙන වා නිමන්තෙතී’ති. තයිදං, භො කච්චාන, තථෙව? න හි භවං කච්චානො බ්රාහ්මණෙ ජිණ්ණෙ වුද්ධෙ මහල්ලකෙ අද්ධගතෙ වයොඅනුප්පත්තෙ අභිවාදෙති වා පච්චුට්ඨෙති වා ආසනෙන වා නිමන්තෙති. තයිදං, භො කච්චාන, න සම්පන්නමෙවා’’ති.

‘‘අත්ථි, බ්රාහ්මණ, තෙන භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධෙන වුද්ධභූමි ච අක්ඛාතා දහරභූමි ච. වුද්ධො චෙපි, බ්රාහ්මණ, හොති ආසීතිකො වා නාවුතිකො වා වස්සසතිකො වා ජාතියා, සො ච කාමෙ පරිභුඤ්ජති කාමමජ්ඣාවසති කාමපරිළාහෙන පරිඩය්හති කාමවිතක්කෙහි ඛජ්ජති කාමපරියෙසනාය උස්සුකො. අථ ඛො සො බාලො න ථෙරොත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති. දහරො චෙපි, බ්රාහ්මණ, හොති යුවා සුසුකාළකෙසො භද්රෙන යොබ්බනෙන සමන්නාගතො පඨමෙන වයසා . සො ච න කාමෙ පරිභුඤ්ජති න කාමමජ්ඣාවසති, න කාමපරිළාහෙන පරිඩය්හති, න කාමවිතක්කෙහි ඛජ්ජති, න කාමපරියෙසනාය උස්සුකො. අථ ඛො සො පණ්ඩිතො ථෙරොත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡතී’’ති.

එවං වුත්තෙ කන්දරායනො බ්රාහ්මණො උට්ඨායාසනා එකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා දහරානං සතං [සුදං (සී. ස්යා. කං. පී.)] භික්ඛූනං පාදෙ සිරසා වන්දති – ‘‘වුද්ධා භවන්තො, වුද්ධභූමියං ඨිතා. දහරා මයං, දහරභූමියං ඨිතා’’ති.

‘‘අභික්කන්තං, භො කච්චාන…පෙ… උපාසකං මං භවං කච්චානො ධාරෙතු අජ්ජතග්ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්ති.

40. ‘‘යස්මිං, භික්ඛවෙ, සමයෙ චොරා බලවන්තො හොන්ති, රාජානො තස්මිං සමයෙ දුබ්බලා හොන්ති. තස්මිං, භික්ඛවෙ, සමයෙ රඤ්ඤො න ඵාසු හොති අතියාතුං වා නිය්යාතුං වා පච්චන්තිමෙ වා ජනපදෙ අනුසඤ්ඤාතුං. බ්රාහ්මණගහපතිකානම්පි තස්මිං සමයෙ න ඵාසු හොති අතියාතුං වා නිය්යාතුං වා බාහිරානි වා කම්මන්තානි පටිවෙක්ඛිතුං. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, යස්මිං සමයෙ පාපභික්ඛූ බලවන්තො හොන්ති, පෙසලා භික්ඛූ තස්මිං සමයෙ දුබ්බලා හොන්ති. තස්මිං, භික්ඛවෙ, සමයෙ පෙසලා භික්ඛූ තුණ්හීභූතා තුණ්හීභූතාව සඞ්ඝමජ්ඣෙ සඞ්කසායන්ති [සඞ්කම්ම ඣායන්ති (ක.), සඤ්චායන්ති (සී. අට්ඨ.)] පච්චන්තිමෙ වා ජනපදෙ අච්ඡන්ති [භජන්ති (සී. ස්යා. කං. පී.)]. තයිදං, භික්ඛවෙ, හොති බහුජනාහිතාය බහුජනාසුඛාය, බහුනො ජනස්ස අනත්ථාය අහිතාය දුක්ඛාය දෙවමනුස්සානං.

‘‘යස්මිං , භික්ඛවෙ, සමයෙ රාජානො බලවන්තො හොන්ති, චොරා තස්මිං සමයෙ දුබ්බලා හොන්ති. තස්මිං, භික්ඛවෙ, සමයෙ රඤ්ඤො ඵාසු හොති අතියාතුං වා නිය්යාතුං වා පච්චන්තිමෙ වා ජනපදෙ අනුසඤ්ඤාතුං. බ්රාහ්මණගහපතිකානම්පි තස්මිං සමයෙ ඵාසු හොති අතියාතුං වා නිය්යාතුං වා බාහිරානි වා කම්මන්තානි පටිවෙක්ඛිතුං. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, යස්මිං සමයෙ පෙසලා භික්ඛූ බලවන්තො හොන්ති, පාපභික්ඛූ තස්මිං සමයෙ දුබ්බලා හොන්ති. තස්මිං, භික්ඛවෙ, සමයෙ පාපභික්ඛූ තුණ්හීභූතා තුණ්හීභූතාව සඞ්ඝමජ්ඣෙ සඞ්කසායන්ති, යෙන වා පන තෙන පක්කමන්ති [පපතන්ති (සී. ස්යා. කං. පී.)]. තයිදං, භික්ඛවෙ, හොති බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය, බහුනො ජනස්ස අත්ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්සාන’’න්ති.

41. ‘‘ද්වින්නාහං , භික්ඛවෙ, මිච්ඡාපටිපත්තිං න වණ්ණෙමි, ගිහිස්ස වා පබ්බජිතස්ස වා. ගිහී වා, භික්ඛවෙ, පබ්බජිතො වා මිච්ඡාපටිපන්නො මිච්ඡාපටිපත්තාධිකරණහෙතු න ආරාධකො හොති ඤායං ධම්මං කුසලං.

‘‘ද්වින්නාහං, භික්ඛවෙ, සම්මාපටිපත්තිං වණ්ණෙමි, ගිහිස්ස වා පබ්බජිතස්ස වා. ගිහී වා, භික්ඛවෙ, පබ්බජිතො වා සම්මාපටිපන්නො සම්මාපටිපත්තාධිකරණහෙතු ආරාධකො හොති ඤායං ධම්මං කුසල’’න්ති.

42. ‘‘යෙ තෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ දුග්ගහිතෙහි සුත්තන්තෙහි බ්යඤ්ජනප්පතිරූපකෙහි අත්ථඤ්ච ධම්මඤ්ච පටිවාහන්ති තෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ බහුජනාහිතාය පටිපන්නා බහුජනාසුඛාය, බහුනො ජනස්ස අනත්ථාය අහිතාය දුක්ඛාය දෙවමනුස්සානං. බහුඤ්ච තෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ අපුඤ්ඤං පසවන්ති, තෙ චිමං සද්ධම්මං අන්තරධාපෙන්ති.

‘‘යෙ තෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ සුග්ගහිතෙහි සුත්තන්තෙහි බ්යඤ්ජනප්පතිරූපකෙහි අත්ථඤ්ච ධම්මඤ්ච අනුලොමෙන්ති තෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ බහුජනහිතාය පටිපන්නා බහුජනසුඛාය, බහුනො ජනස්ස අත්ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්සානං. බහුඤ්ච තෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ පුඤ්ඤං පසවන්ති, තෙ චිමං සද්ධම්මං ඨපෙන්තී’’ති.

සමචිත්තවග්ගො චතුත්ථො.