📜

5. චූළවග්ගො

1. සම්මුඛීභාවසුත්තං

41. ‘‘තිණ්ණං , භික්ඛවෙ, සම්මුඛීභාවා සද්ධො කුලපුත්තො බහුං පුඤ්ඤං පසවති. කතමෙසං තිණ්ණං? සද්ධාය, භික්ඛවෙ, සම්මුඛීභාවා සද්ධො කුලපුත්තො බහුං පුඤ්ඤං පසවති. දෙය්යධම්මස්ස, භික්ඛවෙ, සම්මුඛීභාවා සද්ධො කුලපුත්තො බහුං පුඤ්ඤං පසවති. දක්ඛිණෙය්යානං, භික්ඛවෙ, සම්මුඛීභාවා සද්ධො කුලපුත්තො බහුං පුඤ්ඤං පසවති. ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, තිණ්ණං සම්මුඛීභාවා සද්ධො කුලපුත්තො බහුං පුඤ්ඤං පසවතී’’ති. පඨමං.

2. තිඨානසුත්තං

42. ‘‘තීහි , භික්ඛවෙ, ඨානෙහි සද්ධො පසන්නො වෙදිතබ්බො. කතමෙහි තීහි? සීලවන්තානං දස්සනකාමො හොති, සද්ධම්මං සොතුකාමො හොති , විගතමලමච්ඡෙරෙන චෙතසා අගාරං අජ්ඣාවසති මුත්තචාගො පයතපාණි වොස්සග්ගරතො යාචයොගො දානසංවිභාගරතො. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි ඨානෙහි සද්ධො පසන්නො වෙදිතබ්බො’’.

‘‘දස්සනකාමො සීලවතං, සද්ධම්මං සොතුමිච්ඡති;

විනයෙ මච්ඡෙරමලං, ස වෙ සද්ධොති වුච්චතී’’ති. දුතියං;

3. අත්ථවසසුත්තං

43. ‘‘තයො , භික්ඛවෙ, අත්ථවසෙ සම්පස්සමානෙන අලමෙව පරෙසං ධම්මං දෙසෙතුං. කතමෙ තයො? යො ධම්මං දෙසෙති සො අත්ථප්පටිසංවෙදී ච හොති ධම්මප්පටිසංවෙදී ච. යො ධම්මං සුණාති සො අත්ථප්පටිසංවෙදී ච හොති ධම්මප්පටිසංවෙදී ච. යො චෙව ධම්මං දෙසෙති යො ච ධම්මං සුණාති උභො අත්ථප්පටිසංවෙදිනො ච හොන්ති ධම්මප්පටිසංවෙදිනො ච. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, තයො අත්ථවසෙ සම්පස්සමානෙන අලමෙව පරෙසං ධම්මං දෙසෙතු’’න්ති. තතියං.

4. කථාපවත්තිසුත්තං

44. ‘‘තීහි, භික්ඛවෙ, ඨානෙහි කථා පවත්තිනී හොති. කතමෙහි තීහි? යො ධම්මං දෙසෙති සො අත්ථප්පටිසංවෙදී ච හොති ධම්මප්පටිසංවෙදී ච. යො ධම්මං සුණාති සො අත්ථප්පටිසංවෙදී ච හොති ධම්මප්පටිසංවෙදී ච. යො චෙව ධම්මං දෙසෙති යො ච ධම්මං සුණාති උභො අත්ථප්පටිසංවෙදිනො ච හොන්ති ධම්මප්පටිසංවෙදිනො ච. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි ඨානෙහි කථා පවත්තිනී හොතී’’ති. චතුත්ථං.

5. පණ්ඩිතසුත්තං

45. ‘‘තීණිමානි, භික්ඛවෙ, පණ්ඩිතපඤ්ඤත්තානි සප්පුරිසපඤ්ඤත්තානි. කතමානි තීණි? දානං, භික්ඛවෙ, පණ්ඩිතපඤ්ඤත්තං සප්පුරිසපඤ්ඤත්තං . පබ්බජ්ජා, භික්ඛවෙ , පණ්ඩිතපඤ්ඤත්තා සප්පුරිසපඤ්ඤත්තා. මාතාපිතූනං, භික්ඛවෙ, උපට්ඨානං පණ්ඩිතපඤ්ඤත්තං සප්පුරිසපඤ්ඤත්තං. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, තීණි පණ්ඩිතපඤ්ඤත්තානි සප්පුරිසපඤ්ඤත්තානී’’ති.

‘‘සබ්භි දානං උපඤ්ඤත්තං, අහිංසා සංයමො දමො;

මාතාපිතු උපට්ඨානං, සන්තානං බ්රහ්මචාරිනං.

‘‘සතං එතානි ඨානානි, යානි සෙවෙථ පණ්ඩිතො;

අරියො දස්සනසම්පන්නො, ස ලොකං භජතෙ සිව’’න්ති. පඤ්චමං;

6. සීලවන්තසුත්තං

46. ‘‘යං, භික්ඛවෙ, සීලවන්තො පබ්බජිතා ගාමං වා නිගමං වා උපනිස්සාය විහරන්ති. තත්ථ මනුස්සා තීහි ඨානෙහි බහුං පුඤ්ඤං පසවන්ති. කතමෙහි තීහි? කායෙන , වාචාය , මනසා. යං, භික්ඛවෙ, සීලවන්තො පබ්බජිතා ගාමං වා නිගමං වා උපනිස්සාය විහරන්ති. තත්ථ මනුස්සා ඉමෙහි තීහි ඨානෙහි බහුං පුඤ්ඤං පසවන්තී’’ති. ඡට්ඨං.

7. සඞ්ඛතලක්ඛණසුත්තං

47. ‘‘තීණිමානි, භික්ඛවෙ, සඞ්ඛතස්ස සඞ්ඛතලක්ඛණානි. කතමානි තීණි? උප්පාදො පඤ්ඤායති, වයො පඤ්ඤායති, ඨිතස්ස අඤ්ඤථත්තං පඤ්ඤායති. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, තීණි සඞ්ඛතස්ස සඞ්ඛතලක්ඛණානී’’ති. සත්තමං.

8. අසඞ්ඛතලක්ඛණසුත්තං

48. ‘‘තීණිමානි, භික්ඛවෙ, අසඞ්ඛතස්ස අසඞ්ඛතලක්ඛණානි. කතමානි තීණි? න උප්පාදො පඤ්ඤායති, න වයො පඤ්ඤායති, න ඨිතස්ස අඤ්ඤථත්තං පඤ්ඤායති. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, තීණි අසඞ්ඛතස්ස අසඞ්ඛතලක්ඛණානී’’ති. අට්ඨමං.

9. පබ්බතරාජසුත්තං

49. ‘‘හිමවන්තං, භික්ඛවෙ, පබ්බතරාජං නිස්සාය මහාසාලා තීහි වඩ්ඪීහි වඩ්ඪන්ති. කතමාහි තීහි? සාඛාපත්තපලාසෙන වඩ්ඪන්ති, තචපපටිකාය වඩ්ඪන්ති , ඵෙග්ගුසාරෙන වඩ්ඪන්ති. හිමවන්තං, භික්ඛවෙ, පබ්බතරාජං නිස්සාය මහාසාලා ඉමාහි තීහි වඩ්ඪීහි වඩ්ඪන්ති.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, සද්ධං කුලපතිං නිස්සාය අන්තො ජනො තීහි වඩ්ඪීහි වඩ්ඪති. කතමාහි තීහි? සද්ධාය වඩ්ඪති, සීලෙන වඩ්ඪති, පඤ්ඤාය වඩ්ඪති. සද්ධං, භික්ඛවෙ, කුලපතිං නිස්සාය අන්තො ජනො ඉමාහි තීහි වඩ්ඪීහි වඩ්ඪතී’’ති.

‘‘යථාපි පබ්බතො සෙලො, අරඤ්ඤස්මිං බ්රහාවනෙ;

තං රුක්ඛා උපනිස්සාය, වඩ්ඪන්තෙ තෙ වනප්පතී.

‘‘තථෙව සීලසම්පන්නං, සද්ධං කුලපතිං ඉධ;

උපනිස්සාය වඩ්ඪන්ති, පුත්තදාරා ච බන්ධවා;

අමච්චා ඤාතිසඞ්ඝා ච, යෙ චස්ස අනුජීවිනො.

‘‘ත්යාස්ස සීලවතො සීලං, චාගං සුචරිතානි ච;

පස්සමානානුකුබ්බන්ති, අත්තමත්ථං [යෙ භවන්ති (සී. ස්යා. කං. පී.)] විචක්ඛණා.

‘‘ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, මග්ගං සුගතිගාමිනං;

නන්දිනො දෙවලොකස්මිං, මොදන්ති කාමකාමිනො’’ති. නවමං;

10. ආතප්පකරණීයසුත්තං

50. ‘‘තීහි, භික්ඛවෙ, ඨානෙහි ආතප්පං කරණීයං. කතමෙහි තීහි? අනුප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං අනුප්පාදාය ආතප්පං කරණීයං , අනුප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං උප්පාදාය ආතප්පං කරණීයං, උප්පන්නානං සාරීරිකානං වෙදනානං දුක්ඛානං තිබ්බානං ඛරානං කටුකානං අසාතානං අමනාපානං පාණහරානං අධිවාසනාය ආතප්පං කරණීයං. ඉමෙහි තීහි, භික්ඛවෙ, ඨානෙහි ආතප්පං කරණීයං.

‘‘යතො ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අනුප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං අනුප්පාදාය ආතප්පං කරොති, අනුප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං උප්පාදාය ආතප්පං කරොති, උප්පන්නානං සාරීරිකානං වෙදනානං දුක්ඛානං තිබ්බානං ඛරානං කටුකානං අසාතානං අමනාපානං පාණහරානං අධිවාසනාය ආතප්පං කරොති. අයං වුච්චති, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආතාපී නිපකො සතො සම්මා දුක්ඛස්ස අන්තකිරියායා’’ති. දසමං.

11. මහාචොරසුත්තං

51. ‘‘තීහි, භික්ඛවෙ, අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො මහාචොරො සන්ධිම්පි ඡින්දති, නිල්ලොපම්පි හරති, එකාගාරිකම්පි කරොති, පරිපන්ථෙපි තිට්ඨති. කතමෙහි තීහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, මහාචොරො විසමනිස්සිතො ච හොති, ගහනනිස්සිතො ච හොති, බලවනිස්සිතො ච හොති. කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, මහාචොරො විසමනිස්සිතො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, මහාචොරො නදීවිදුග්ගං වා නිස්සිතො හොති පබ්බතවිසමං වා. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, මහාචොරො විසමනිස්සිතො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, මහාචොරො ගහනනිස්සිතො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, මහාචොරො තිණගහනං වා නිස්සිතො හොති, රුක්ඛගහනං වා රොධං [ගෙධං (සී. පී.)] වා මහාවනසණ්ඩං වා. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, මහාචොරො ගහනනිස්සිතො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, මහාචොරො බලවනිස්සිතො හොති? ඉධ , භික්ඛවෙ, මහාචොරො රාජානං වා රාජමහාමත්තානං වා නිස්සිතො හොති. තස්ස එවං හොති – ‘සචෙ මං කොචි කිඤ්චි වක්ඛති, ඉමෙ මෙ රාජානො වා රාජමහාමත්තා වා පරියොධාය අත්ථං භණිස්සන්තී’ති. සචෙ නං කොචි කිඤ්චි ආහ, ත්යාස්ස රාජානො වා රාජමහාමත්තා වා පරියොධාය අත්ථං භණන්ති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, මහාචොරො බලවනිස්සිතො හොති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො මහාචොරො සන්ධිම්පි ඡින්දති, නිල්ලොපම්පි හරති, එකාගාරිකම්පි කරොති, පරිපන්ථෙපි තිට්ඨති.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො පාපභික්ඛු ඛතං උපහතං අත්තානං පරිහරති, සාවජ්ජො ච හොති සානුවජ්ජො ච විඤ්ඤූනං, බහුඤ්ච අපුඤ්ඤං පසවති. කතමෙහි තීහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, පාපභික්ඛු විසමනිස්සිතො ච හොති ගහනනිස්සිතො ච බලවනිස්සිතො ච.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, පාපභික්ඛු විසමනිස්සිතො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, පාපභික්ඛු විසමෙන කායකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, විසමෙන වචීකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, විසමෙන මනොකම්මෙන සමන්නාගතො හොති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, පාපභික්ඛු විසමනිස්සිතො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, පාපභික්ඛු ගහනනිස්සිතො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, පාපභික්ඛු මිච්ඡාදිට්ඨිකො හොති, අන්තග්ගාහිකාය දිට්ඨියා සමන්නාගතො හොති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, පාපභික්ඛු ගහනනිස්සිතො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, පාපභික්ඛු බලවනිස්සිතො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, පාපභික්ඛු රාජානං වා රාජමහාමත්තානං වා නිස්සිතො හොති. තස්ස එවං හොති – ‘සචෙ මං කොචි කිඤ්චි වක්ඛති, ඉමෙ මෙ රාජානො වා රාජමහාමත්තා වා පරියොධාය අත්ථං භණිස්සන්තී’ති. සචෙ නං කොචි කිඤ්චි ආහ, ත්යාස්ස රාජානො වා රාජමහාමත්තා වා පරියොධාය අත්ථං භණන්ති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, පාපභික්ඛු බලවනිස්සිතො හොති. ඉමෙහි ඛො , භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො පාපභික්ඛු ඛතං උපහතං අත්තානං පරිහරති, සාවජ්ජො ච හොති සානුවජ්ජො ච විඤ්ඤූනං, බහුඤ්ච අපුඤ්ඤං පසවතී’’ති. එකාදසමං.

චූළවග්ගො පඤ්චමො.

තස්සුද්දානං –

සම්මුඛී ඨානත්ථවසං, පවත්ති පණ්ඩිත සීලවං;

සඞ්ඛතං පබ්බතාතප්පං, මහාචොරෙනෙකාදසාති [මහාචොරෙන තෙ දසාති (ක.)].

පඨමො පණ්ණාසකො සමත්තො.

2. දුතියපණ්ණාසකං