📜

(10) 5. ලොණකපල්ලවග්ගො

1. අච්චායිකසුත්තං

93. ‘‘තීණිමානි , භික්ඛවෙ, කස්සකස්ස ගහපතිස්ස අච්චායිකානි කරණීයානි. කතමානි තීණි? ඉධ, භික්ඛවෙ, කස්සකො ගහපති සීඝං සීඝං ඛෙත්තං සුකට්ඨං කරොති සුමතිකතං. සීඝං සීඝං ඛෙත්තං සුකට්ඨං කරිත්වා සුමතිකතං සීඝං සීඝං බීජානි පතිට්ඨාපෙති. සීඝං සීඝං බීජානි පතිට්ඨාපෙත්වා සීඝං සීඝං උදකං අභිනෙතිපි අපනෙතිපි. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, තීණි කස්සකස්ස ගහපතිස්ස අච්චායිකානි කරණීයානි. තස්ස ඛො තං, භික්ඛවෙ, කස්සකස්ස ගහපතිස්ස නත්ථි සා ඉද්ධි වා ආනුභාවො වා – ‘අජ්ජෙව මෙ ධඤ්ඤානි ජායන්තු, ස්වෙව ගබ්භීනි හොන්තු, උත්තරස්වෙව පච්චන්තූ’ති. අථ ඛො, භික්ඛවෙ, හොති සො සමයො යං තස්ස කස්සකස්ස ගහපතිස්ස තානි ධඤ්ඤානි උතුපරිණාමීනි ජායන්තිපි ගබ්භීනිපි හොන්ති පච්චන්තිපි.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, තීණිමානි භික්ඛුස්ස අච්චායිකානි කරණීයානි. කතමානි තීණි? අධිසීලසික්ඛාසමාදානං, අධිචිත්තසික්ඛාසමාදානං, අධිපඤ්ඤාසික්ඛාසමාදානං – ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, තීණි භික්ඛුස්ස අච්චායිකානි කරණීයානි. තස්ස ඛො තං, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො නත්ථි සා ඉද්ධි වා අනුභාවො වා – ‘අජ්ජෙව මෙ අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්තං විමුච්චතු ස්වෙ වා උත්තරස්වෙ වා’ති. අථ ඛො, භික්ඛවෙ, හොති සො සමයො යං තස්ස භික්ඛුනො අධිසීලම්පි සික්ඛතො අධිචිත්තම්පි සික්ඛතො අධිපඤ්ඤම්පි සික්ඛතො අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්තං විමුච්චති.

‘‘තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘තිබ්බො නො ඡන්දො භවිස්සති අධිසීලසික්ඛාසමාදානෙ, තිබ්බො ඡන්දො භවිස්සති අධිචිත්තසික්ඛාසමාදානෙ , තිබ්බො ඡන්දො භවිස්සති අධිපඤ්ඤාසික්ඛාසමාදානෙ’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. පඨමං.

2. පවිවෙකසුත්තං

94. ‘‘තීණිමානි , භික්ඛවෙ, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා පවිවෙකානි පඤ්ඤාපෙන්ති. කතමානි තීණි? චීවරපවිවෙකං, පිණ්ඩපාතපවිවෙකං, සෙනාසනපවිවෙකං.

‘‘තත්රිදං, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා චීවරපවිවෙකස්මිං පඤ්ඤාපෙන්ති, සාණානිපි ධාරෙන්ති, මසාණානිපි ධාරෙන්ති, ඡවදුස්සානිපි ධාරෙන්ති, පංසුකූලානිපි ධාරෙන්ති, තිරීටානිපි ධාරෙන්ති, අජිනම්පි ධාරෙන්ති, අජිනක්ඛිපම්පි ධාරෙන්ති, කුසචීරම්පි ධාරෙන්ති, වාකචීරම්පි ධාරෙන්ති, ඵලකචීරම්පි ධාරෙන්ති, කෙසකම්බලම්පි ධාරෙන්ති, වාලකම්බලම්පි ධාරෙන්ති , උලූකපක්ඛිකම්පි ධාරෙන්ති. ඉදං ඛො, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා චීවරපවිවෙකස්මිං පඤ්ඤාපෙන්ති.

‘‘තත්රිදං, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා පිණ්ඩපාතපවිවෙකස්මිං පඤ්ඤාපෙන්ති. සාකභක්ඛාපි හොන්ති, සාමාකභක්ඛාපි හොන්ති, නීවාරභක්ඛාපි හොන්ති, දද්දුලභක්ඛාපි හොන්ති, හටභක්ඛාපි හොන්ති, කණභක්ඛාපි හොන්ති, ආචාමභක්ඛාපි හොන්ති, පිඤ්ඤාකභක්ඛාපි හොන්ති, තිණභක්ඛාපි හොන්ති, ගොමයභක්ඛාපි හොන්ති, වනමූලඵලාහාරා යාපෙන්ති පවත්තඵලභොජී. ඉදං ඛො, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා පිණ්ඩපාතපවිවෙකස්මිං පඤ්ඤාපෙන්ති.

‘‘තත්රිදං, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා සෙනාසනපවිවෙකස්මිං පඤ්ඤාපෙන්ති අරඤ්ඤං රුක්ඛමූලං සුසානං [රුක්ඛමූලං භුසාගාරං සුසානං (ක.)] වනපත්ථං අබ්භොකාසං පලාලපුඤ්ජං භුසාගාරං [සුඤ්ඤාගාරං (ක.)]. ඉදං ඛො, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා සෙනාසනපවිවෙකස්මිං පඤ්ඤාපෙන්ති. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, තීණි අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා පවිවෙකානි පඤ්ඤාපෙන්ති.

‘‘තීණි ඛො පනිමානි, භික්ඛවෙ, ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ භික්ඛුනො පවිවෙකානි. කතමානි තීණි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සීලවා ච හොති, දුස්සීල්යඤ්චස්ස පහීනං හොති, තෙන ච විවිත්තො හොති; සම්මාදිට්ඨිකො ච හොති, මිච්ඡාදිට්ඨි චස්ස පහීනා හොති, තාය ච විවිත්තො හොති; ඛීණාසවො ච හොති, ආසවා චස්ස පහීනා හොන්ති, තෙහි ච විවිත්තො හොති . යතො ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සීලවා හොති, දුස්සීල්යඤ්චස්ස පහීනං හොති, තෙන ච විවිත්තො හොති; සම්මාදිට්ඨිකො ච හොති, මිච්ඡාදිට්ඨි චස්ස පහීනා හොති, තාය ච විවිත්තො හොති; ඛීණාසවො ච හොති, ආසවා චස්ස පහීනා හොන්ති, තෙහි ච විවිත්තො හොති. අයං වුච්චති, භික්ඛවෙ, ‘භික්ඛු අග්ගප්පත්තො සාරප්පත්තො සුද්ධො සාරෙ පතිට්ඨිතො’’’.

‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, කස්සකස්ස ගහපතිස්ස සම්පන්නං සාලික්ඛෙත්තං. තමෙනං කස්සකො ගහපති සීඝං සීඝං [සීඝසීඝං (සී. ස්යා. කං. පී.)] ලවාපෙය්ය. සීඝං සීඝං ලවාපෙත්වා සීඝං සීඝං සඞ්ඝරාපෙය්ය. සීඝං සීඝං සඞ්ඝරාපෙත්වා සීඝං සීඝං උබ්බහාපෙය්ය [උබ්බාහාපෙය්ය (ස්යා. කං.)]. සීඝං සීඝං උබ්බහාපෙත්වා සීඝං සීඝං පුඤ්ජං කාරාපෙය්ය. සීඝං සීඝං පුඤ්ජං කාරාපෙත්වා සීඝං සීඝං මද්දාපෙය්ය. සීඝං සීඝං මද්දාපෙත්වා සීඝං සීඝං පලාලානි උද්ධරාපෙය්ය. සීඝං සීඝං පලාලානි උද්ධරාපෙත්වා සීඝං සීඝං භුසිකං උද්ධරාපෙය්ය. සීඝං සීඝං භුසිකං උද්ධරාපෙත්වා සීඝං සීඝං ඔපුනාපෙය්ය. සීඝං සීඝං ඔපුනාපෙත්වා සීඝං සීඝං අතිහරාපෙය්ය. සීඝං සීඝං අතිහරාපෙත්වා සීඝං සීඝං කොට්ටාපෙය්ය. සීඝං සීඝං කොට්ටාපෙත්වා සීඝං සීඝං ථුසානි උද්ධරාපෙය්ය. එවමස්සු [එවස්සු (ක.)] තානි, භික්ඛවෙ, කස්සකස්ස ගහපතිස්ස ධඤ්ඤානි අග්ගප්පත්තානි සාරප්පත්තානි සුද්ධානි සාරෙ පතිට්ඨිතානි.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, යතො භික්ඛු සීලවා ච හොති, දුස්සීල්යඤ්චස්ස පහීනං හොති, තෙන ච විවිත්තො හොති; සම්මාදිට්ඨිකො ච හොති, මිච්ඡාදිට්ඨි චස්ස පහීනා හොති, තාය ච විවිත්තො හොති; ඛීණාසවො ච හොති, ආසවා චස්ස පහීනා හොන්ති, තෙහි ච විවිත්තො හොති. අයං වුච්චති, භික්ඛවෙ, ‘භික්ඛු අග්ගප්පත්තො සාරප්පත්තො සුද්ධො සාරෙ පතිට්ඨිතො’’’ති. දුතියං.

3. සරදසුත්තං

95. ‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, සරදසමයෙ විද්ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ ආදිච්චො නභං අබ්භුස්සක්කමානො [අබ්භුස්සුක්කමානො (සී. පී.)] සබ්බං ආකාසගතං තමගතං අභිවිහච්ච භාසතෙ ච තපතෙ ච විරොචති ච.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, යතො අරියසාවකස්ස විරජං වීතමලං ධම්මචක්ඛුං උප්පජ්ජති [උදපාදි (සබ්බත්ථ)], සහ දස්සනුප්පාදා, භික්ඛවෙ, අරියසාවකස්ස තීණි සංයොජනානි පහීයන්ති – සක්කායදිට්ඨි, විචිකිච්ඡා, සීලබ්බතපරාමාසො.

‘‘අථාපරං ද්වීහි ධම්මෙහි නිය්යාති අභිජ්ඣාය ච බ්යාපාදෙන ච. සො විවිච්චෙව කාමෙහි විවිච්ච අකුසලෙහි ධම්මෙහි සවිතක්කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. තස්මිං චෙ, භික්ඛවෙ, සමයෙ අරියසාවකො කාලං කරෙය්ය, නත්ථි තං [තස්ස (ක.)] සංයොජනං යෙන සංයොජනෙන සංයුත්තො අරියසාවකො පුන ඉමං [පුනයිමං (ස්යා. කං. ක.)] ලොකං ආගච්ඡෙය්යා’’ති. තතියං.

4. පරිසාසුත්තං

96. ‘‘තිස්සො ඉමා, භික්ඛවෙ, පරිසා. කතමා තිස්සො? අග්ගවතී පරිසා, වග්ගා පරිසා, සමග්ගා පරිසා.

‘‘කතමා ච, භික්ඛවෙ, අග්ගවතී පරිසා? ඉධ, භික්ඛවෙ, යස්සං පරිසායං ථෙරා භික්ඛූ න බාහුලිකා හොන්ති න සාථලිකා, ඔක්කමනෙ නික්ඛිත්තධුරා පවිවෙකෙ පුබ්බඞ්ගමා, වීරියං ආරභන්ති අප්පත්තස්ස පත්තියා අනධිගතස්ස අධිගමාය අසච්ඡිකතස්ස සච්ඡිකිරියාය, තෙසං පච්ඡිමා ජනතා දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජති. සාපි හොති න බාහුලිකා න සාථලිකා ඔක්කමනෙ නික්ඛිත්තධුරා පවිවෙකෙ පුබ්බඞ්ගමා, වීරියං ආරභති අප්පත්තස්ස පත්තියා අනධිගතස්ස අධිගමාය අසච්ඡිකතස්ස සච්ඡිකිරියාය. අයං වුච්චති, භික්ඛවෙ, අග්ගවතී පරිසා.

‘‘කතමා ච, භික්ඛවෙ, වග්ගා පරිසා? ඉධ, භික්ඛවෙ, යස්සං පරිසායං භික්ඛූ භණ්ඩනජාතා කලහජාතා විවාදාපන්නා අඤ්ඤමඤ්ඤං මුඛසත්තීහි විතුදන්තා විහරන්ති, අයං වුච්චති, භික්ඛවෙ, වග්ගා පරිසා.

‘‘කතමා ච, භික්ඛවෙ, සමග්ගා පරිසා? ඉධ, භික්ඛවෙ, යස්සං පරිසායං භික්ඛූ සමග්ගා සම්මොදමානා අවිවදමානා ඛීරොදකීභූතා අඤ්ඤමඤ්ඤං පියචක්ඛූහි සම්පස්සන්තා විහරන්ති, අයං වුච්චති, භික්ඛවෙ, සමග්ගා පරිසා.

‘‘යස්මිං , භික්ඛවෙ, සමයෙ භික්ඛූ සමග්ගා සම්මොදමානා අවිවදමානා ඛීරොදකීභූතා අඤ්ඤමඤ්ඤං පියචක්ඛූහි සම්පස්සන්තා විහරන්ති, බහුං, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ තස්මිං සමයෙ පුඤ්ඤං පසවන්ති. බ්රහ්මං, භික්ඛවෙ, විහාරං තස්මිං සමයෙ භික්ඛූ විහරන්ති, යදිදං මුදිතාය චෙතොවිමුත්තියා. පමුදිතස්ස පීති ජායති, පීතිමනස්ස කායො පස්සම්භති, පස්සද්ධකායො සුඛං වෙදියති, සුඛිනො චිත්තං සමාධියති.

‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, උපරිපබ්බතෙ ථුල්ලඵුසිතකෙ දෙවෙ වස්සන්තෙ තං උදකං යථානින්නං පවත්තමානං පබ්බතකන්දරපදරසාඛා පරිපූරෙති, පබ්බතකන්දරපදරසාඛා පරිපූරා කුසොබ්භෙ [කුස්සුම්භෙ (සී. පී.), කුසුම්භෙ (ස්යා. කං. ක.)] පරිපූරෙන්ති, කුසොබ්භා පරිපූරා මහාසොබ්භෙ පරිපූරෙන්ති, මහාසොබ්භා පරිපූරා කුන්නදියො පරිපූරෙන්ති, කුන්නදියො පරිපූරා මහානදියො පරිපූරෙන්ති, මහානදියො පරිපූරා සමුද්දං [සමුද්දසාගරෙ (ක.)] පරිපූරෙන්ති.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, යස්මිං සමයෙ භික්ඛූ සමග්ගා සම්මොදමානා අවිවදමානා ඛීරොදකීභූතා අඤ්ඤමඤ්ඤං පියචක්ඛූහි සම්පස්සන්තා විහරන්ති, බහුං, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ තස්මිං සමයෙ පුඤ්ඤං පසවන්ති. බ්රහ්මං, භික්ඛවෙ, විහාරං තස්මිං සමයෙ භික්ඛූ විහරන්ති, යදිදං මුදිතාය චෙතොවිමුත්තියා. පමුදිතස්ස පීති ජායති, පීතිමනස්ස කායො පස්සම්භති, පස්සද්ධකායො සුඛං වෙදියති, සුඛිනො චිත්තං සමාධියති. ඉමා ඛො, භික්ඛවෙ, තිස්සො පරිසා’’ති. චතුත්ථං.

5. පඨමආජානීයසුත්තං

97. ‘‘තීහි, භික්ඛවෙ, අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො [භද්දො (ක.)] අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛ්යං [සඞ්ඛං (සී. ස්යා. කං. පී.)] ගච්ඡති. කතමෙහි තීහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො වණ්ණසම්පන්නො ච හොති බලසම්පන්නො ච ජවසම්පන්නො ච. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති පාහුනෙය්යො දක්ඛිණෙය්යො අඤ්ජලිකරණීයො අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්ස. කතමෙහි තීහි ? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො ච හොති බලසම්පන්නො ච ජවසම්පන්නො ච.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සීලවා හොති, පාතිමොක්ඛසංවරසංවුතො විහරති ආචාරගොචරසම්පන්නො අණුමත්තෙසු වජ්ජෙසු භයදස්සාවී, සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදෙසු. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බලසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආරද්ධවීරියො විහරති අකුසලානං ධම්මානං පහානාය කුසලානං ධම්මානං උපසම්පදාය ථාමවා දළ්හපරක්කමො අනික්ඛිත්තධුරො කුසලෙසු ධම්මෙසු. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බලසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජවසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ‘ඉදං දුක්ඛ’න්ති යථාභූතං පජානාති; ‘අයං දුක්ඛසමුදයො’ති යථාභූතං පජානාති; ‘අයං දුක්ඛනිරොධො’ති යථාභූතං පජානාති; ‘අයං දුක්ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජවසම්පන්නො හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති පාහුනෙය්යො දක්ඛිණෙය්යො අඤ්ජලිකරණීයො අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්සා’’ති. පඤ්චමං.

6. දුතියආජානීයසුත්තං

98. ‘‘තීහි, භික්ඛවෙ, අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛයං ගච්ඡති. කතමෙහි තීහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො වණ්ණසම්පන්නො ච හොති බලසම්පන්නො ච ජවසම්පන්නො ච. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති…පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්ස. කතමෙහි තීහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො ච හොති බලසම්පන්නො ච ජවසම්පන්නො ච.

‘‘කථඤ්ච , භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සීලවා හොති…පෙ… සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදෙසු. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බලසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආරද්ධවීරියො විහරති අකුසලානං ධම්මානං පහානාය කුසලානං ධම්මානං උපසම්පදාය ථාමවා දළ්හපරක්කමො අනික්ඛිත්තධුරො කුසලෙසු ධම්මෙසු. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බලසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජවසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු පඤ්චන්නං ඔරම්භාගියානං සංයොජනානං පරික්ඛයා ඔපපාතිකො හොති තත්ථ පරිනිබ්බායී අනාවත්තිධම්මො තස්මා ලොකා. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජවසම්පන්නො හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති…පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්සා’’ති. ඡට්ඨං.

7. තතියආජානීයසුත්තං

99. ‘‘තීහි, භික්ඛවෙ, අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛයං ගච්ඡති. කතමෙහි තීහි? ඉධ , භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො වණ්ණසම්පන්නො ච හොති බලසම්පන්නො ච ජවසම්පන්නො ච. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති පාහුනෙය්යො දක්ඛිණෙය්යො අඤ්ජලිකරණීයො අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්ස. කතමෙහි තීහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො ච හොති බලසම්පන්නො ච ජවසම්පන්නො ච.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සීලවා හොති , පාතිමොක්ඛසංවරසංවුතො විහරති ආචාරගොචරසම්පන්නො අණුමත්තෙසු වජ්ජෙසු භයදස්සාවී, සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදෙසු. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බලසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආරද්ධවීරියො විහරති අකුසලානං ධම්මානං පහානාය කුසලානං ධම්මානං උපසම්පදාය ථාමවා දළ්හපරක්කමො අනික්ඛිත්තධුරො කුසලෙසු ධම්මෙසු. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බලසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජවසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජවසම්පන්නො හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති…පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්සා’’ති. සත්තමං.

8. පොත්ථකසුත්තං

100. ‘‘නවොපි , භික්ඛවෙ, පොත්ථකො දුබ්බණ්ණො ච හොති දුක්ඛසම්ඵස්සො ච අප්පග්ඝො ච; මජ්ඣිමොපි, භික්ඛවෙ, පොත්ථකො දුබ්බණ්ණො ච හොති දුක්ඛසම්ඵස්සො ච අප්පග්ඝො ච; ජිණ්ණොපි, භික්ඛවෙ, පොත්ථකො දුබ්බණ්ණො ච හොති දුක්ඛසම්ඵස්සො ච අප්පග්ඝො ච. ජිණ්ණම්පි, භික්ඛවෙ, පොත්ථකං උක්ඛලිපරිමජ්ජනං වා කරොන්ති සඞ්කාරකූටෙ වා නං [තං (සී.), ඨානෙ (ක.)] ඡඩ්ඩෙන්ති.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, නවො චෙපි භික්ඛු හොති දුස්සීලො පාපධම්මො. ඉදමස්ස දුබ්බණ්ණතාය වදාමි. සෙය්යථාපි සො, භික්ඛවෙ, පොත්ථකො දුබ්බණ්ණො තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං පුග්ගලං වදාමි. යෙ ඛො පනස්ස සෙවන්ති භජන්ති පයිරුපාසන්ති දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජන්ති, තෙසං තං හොති දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛාය. ඉදමස්ස දුක්ඛසම්ඵස්සතාය වදාමි. සෙය්යථාපි සො, භික්ඛවෙ, පොත්ථකො දුක්ඛසම්ඵස්සො තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං පුග්ගලං වදාමි. යෙසං ඛො පන සො [යෙසං ඛො පන (සී. ස්යා. කං. පී.), යෙසං සො (ක.) පු. ප. 116 පස්සිතබ්බං] පටිග්ගණ්හාති චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානප්පච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරං, තෙසං තං න මහප්ඵලං හොති න මහානිසංසං. ඉදමස්ස අප්පග්ඝතාය වදාමි . සෙය්යථාපි සො, භික්ඛවෙ, පොත්ථකො අප්පග්ඝො තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං පුග්ගලං වදාමි. මජ්ඣිමො චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛු හොති…පෙ… ථෙරො චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛු හොති දුස්සීලො පාපධම්මො, ඉදමස්ස දුබ්බණ්ණතාය වදාමි. සෙය්යථාපි සො, භික්ඛවෙ, පොත්ථකො දුබ්බණ්ණො තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං පුග්ගලං වදාමි. යෙ ඛො පනස්ස සෙවන්ති භජන්ති පයිරුපාසන්ති දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජන්ති, තෙසං තං හොති දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛාය. ඉදමස්ස දුක්ඛසම්ඵස්සතාය වදාමි. සෙය්යථාපි සො, භික්ඛවෙ, පොත්ථකො දුක්ඛසම්ඵස්සො තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං පුග්ගලං වදාමි. යෙසං ඛො පන සො පටිග්ගණ්හාති චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානප්පච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරං, තෙසං තං න මහප්ඵලං හොති න මහානිසංසං. ඉදමස්ස අප්පග්ඝතාය වදාමි. සෙය්යථාපි සො, භික්ඛවෙ, පොත්ථකො අප්පග්ඝො තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං පුග්ගලං වදාමි.

‘‘එවරූපො චායං, භික්ඛවෙ, ථෙරො භික්ඛු සඞ්ඝමජ්ඣෙ භණති. තමෙනං භික්ඛූ එවමාහංසු – ‘කිං නු ඛො තුය්හං බාලස්ස අබ්යත්තස්ස භණිතෙන, ත්වම්පි නාම භණිතබ්බං මඤ්ඤසී’ති! සො කුපිතො අනත්තමනො තථාරූපිං වාචං නිච්ඡාරෙති යථාරූපාය වාචාය සඞ්ඝො තං උක්ඛිපති, සඞ්කාරකූටෙව නං පොත්ථකං.

‘‘නවම්පි, භික්ඛවෙ, කාසිකං වත්ථං වණ්ණවන්තඤ්චෙව හොති සුඛසම්ඵස්සඤ්ච මහග්ඝඤ්ච; මජ්ඣිමම්පි, භික්ඛවෙ , කාසිකං වත්ථං වණ්ණවන්තඤ්චෙව හොති සුඛසම්ඵස්සඤ්ච මහග්ඝඤ්ච; ජිණ්ණම්පි, භික්ඛවෙ, කාසිකං වත්ථං වණ්ණවන්තඤ්චෙව හොති සුඛසම්ඵස්සඤ්ච මහග්ඝඤ්ච. ජිණ්ණම්පි, භික්ඛවෙ, කාසිකං වත්ථං රතනපලිවෙඨනං වා කරොති ගන්ධකරණ්ඩකෙ වා නං පක්ඛිපන්ති.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, නවො චෙපි භික්ඛු හොති සීලවා කල්යාණධම්මො, ඉදමස්ස සුවණ්ණතාය වදාමි. සෙය්යථාපි තං, භික්ඛවෙ, කාසිකං වත්ථං වණ්ණවන්තං තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං පුග්ගලං වදාමි. යෙ ඛො පනස්ස සෙවන්ති භජන්ති පයිරුපාසන්ති දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජන්ති, තෙසං තං හොති දීඝරත්තං හිතාය සුඛාය. ඉදමස්ස සුඛසම්ඵස්සතාය වදාමි. සෙය්යථාපි තං, භික්ඛවෙ, කාසිකං වත්ථං සුඛසම්ඵස්සං තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං පුග්ගලං වදාමි. යෙසං ඛො පන සො පටිග්ගණ්හාති චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානප්පච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරං , තෙසං තං මහප්ඵලං හොති මහානිසංසං. ඉදමස්ස මහග්ඝතාය වදාමි. සෙය්යථාපි තං, භික්ඛවෙ, කාසිකං වත්ථං මහග්ඝං තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං පුග්ගලං වදාමි. මජ්ඣිමො චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛු හොති…පෙ… ථෙරො චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛු හොති…පෙ… පුග්ගලං වදාමි.

‘‘එවරූපො චායං, භික්ඛවෙ, ථෙරො භික්ඛු සඞ්ඝමජ්ඣෙ භණති . තමෙනං භික්ඛූ එවමාහංසු – ‘අප්පසද්දා ආයස්මන්තො හොථ, ථෙරො භික්ඛු ධම්මඤ්ච විනයඤ්ච භණතී’ති. තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘කාසිකවත්ථූපමා භවිස්සාම, න පොත්ථකූපමා’ති [කාසිකං වත්ථං තථූපමාහං භවිස්සාමි, න පොත්ථකූපමාහන්ති (ක.)]. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. අට්ඨමං.

9. ලොණකපල්ලසුත්තං

101. ‘‘යො [යො ඛො (ස්යා. කං.), යො ච ඛො (ක.)], භික්ඛවෙ, එවං වදෙය්ය – ‘යථා යථායං පුරිසො කම්මං කරොති තථා තථා තං පටිසංවෙදියතී’ති, එවං සන්තං, භික්ඛවෙ, බ්රහ්මචරියවාසො න හොති, ඔකාසො න පඤ්ඤායති සම්මා දුක්ඛස්ස අන්තකිරියාය . යො ච ඛො, භික්ඛවෙ, එවං වදෙය්ය – ‘යථා යථා වෙදනීයං අයං පුරිසො කම්මං කරොති තථා තථාස්ස විපාකං පටිසංවෙදියතී’ති, එවං සන්තං, භික්ඛවෙ, බ්රහ්මචරියවාසො හොති, ඔකාසො පඤ්ඤායති සම්මා දුක්ඛස්ස අන්තකිරියාය. ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස පුග්ගලස්ස අප්පමත්තකම්පි පාපකම්මං [පාපං කම්මං (සී. පී.)] කතං තමෙනං නිරයං උපනෙති. ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නා’ණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව.

‘‘කථංරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස අප්පමත්තකම්පි පාපකම්මං කතං තමෙනං නිරයං උපනෙති? ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො අභාවිතකායො හොති අභාවිතසීලො අභාවිතචිත්තො අභාවිතපඤ්ඤො පරිත්තො අප්පාතුමො අප්පදුක්ඛවිහාරී. එවරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස අප්පමත්තකම්පි පාපකම්මං කතං තමෙනං නිරයං උපනෙති.

‘‘කථංරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නා’ණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො භාවිතකායො හොති භාවිතසීලො භාවිතචිත්තො භාවිතපඤ්ඤො අපරිත්තො මහත්තො [මහත්තා (සී. ස්යා. කං. පී.)] අප්පමාණවිහාරී. එවරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නාණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව.

‘‘සෙය්යථාපි , භික්ඛවෙ, පුරිසො ලොණකපල්ලං [ලොණඵලං (සී. ස්යා. කං. පී.)] පරිත්තෙ උදකමල්ලකෙ [උදකකපල්ලකෙ (ක.)] පක්ඛිපෙය්ය. තං කිං මඤ්ඤථ, භික්ඛවෙ, අපි නු තං පරිත්තං උදකං [උදකමල්ලකෙ උදකං (සී. ස්යා. කං. පී.)] අමුනා ලොණකපල්ලෙන ලොණං අස්ස අපෙය්ය’’න්ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘තං කිස්ස හෙතු’’? ‘‘අදුඤ්හි, භන්තෙ, පරිත්තං උදකකපල්ලකෙ උදකං, තං අමුනා ලොණකපල්ලෙන ලොණං අස්ස අපෙය්ය’’න්ති. ‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, පුරිසො ලොණකපල්ලකං ගඞ්ගාය නදියා පක්ඛිපෙය්ය. තං කිං මඤ්ඤථ, භික්ඛවෙ, අපි නු සා ගඞ්ගා නදී අමුනා ලොණකපල්ලෙන ලොණං අස්ස අපෙය්යා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්තෙ’’. ‘‘තං කිස්ස හෙතු’’? ‘‘අසු හි, භන්තෙ, ගඞ්ගාය නදියා මහා උදකක්ඛන්ධො සො අමුනා ලොණකපල්ලෙන ලොණො න අස්ස අපෙය්යො’’ති [ලොණං නෙවස්ස අපෙය්යන්ති (සී.), න ලොණො අස්ස අපෙය්යොති (පී.)].

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චස්ස පුග්ගලස්ස අප්පමත්තකම්පි පාපකම්මං කතං තමෙනං නිරයං උපනෙති. ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නාණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව.

‘‘කථංරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස අප්පමත්තකම්පි පාපකම්මං කතං තමෙනං නිරයං උපනෙති? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො අභාවිතකායො හොති අභාවිතසීලො අභාවිතචිත්තො අභාවිතපඤ්ඤො පරිත්තො අප්පාතුමො අප්පදුක්ඛවිහාරී. එවරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස අප්පමත්තකම්පි පාපකම්මං කතං තමෙනං නිරයං උපනෙති.

‘‘කථංරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නාණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො භාවිතකායො හොති භාවිතසීලො භාවිතචිත්තො භාවිතපඤ්ඤො අපරිත්තො මහත්තො අප්පමාණවිහාරී. එවරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නාණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව.

‘‘ඉධ , භික්ඛවෙ, එකච්චො අඩ්ඪකහාපණෙනපි බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණෙනපි බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණසතෙනපි බන්ධනං නිගච්ඡති. ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො අඩ්ඪකහාපණෙනපි න බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණෙනපි න බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණසතෙනපි න බන්ධනං නිගච්ඡති.

‘‘කථංරූපො, භික්ඛවෙ, අඩ්ඪකහාපණෙනපි බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණෙනපි බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණසතෙනපි බන්ධනං නිගච්ඡති? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො දලිද්දො හොති අප්පස්සකො අප්පභොගො. එවරූපො, භික්ඛවෙ, අඩ්ඪකහාපණෙනපි බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණෙනපි බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණසතෙනපි බන්ධනං නිගච්ඡති.

‘‘කථංරූපො, භික්ඛවෙ, අඩ්ඪකහාපණෙනපි න බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණෙනපි න බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණසතෙනපි න බන්ධනං නිගච්ඡති? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො අඩ්ඪො හොති මහද්ධනො මහාභොගො. එවරූපො, භික්ඛවෙ, අඩ්ඪකහාපණෙනපි න බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණෙනපි න බන්ධනං නිගච්ඡති, කහාපණසතෙනපි න බන්ධනං නිගච්ඡති. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චස්ස පුග්ගලස්ස අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං. තමෙනං නිරයං උපනෙති. ඉධ , භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නාණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව.

‘‘කථංරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං, තමෙනං නිරයං උපනෙති? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො අභාවිතකායො හොති අභාවිතසීලො අභාවිතචිත්තො අභාවිතපඤ්ඤො පරිත්තො අප්පාතුමො අප්පදුක්ඛවිහාරී. එවරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං තමෙනං නිරයං උපනෙති.

‘‘කථංරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නාණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො භාවිතකායො හොති භාවිතසීලො භාවිතචිත්තො භාවිතපඤ්ඤො අපරිත්තො මහත්තො අප්පමාණවිහාරී. එවරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නාණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව.

‘‘ඉධ , භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො භාවිතකායො හොති භාවිතසීලො භාවිතචිත්තො භාවිතපඤ්ඤො අපරිත්තො මහත්තො අප්පමාණවිහාරී. එවරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නාණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව. සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, ඔරබ්භිකො වා උරබ්භඝාතකො වා අප්පෙකච්චං උරබ්භං අදින්නං ආදියමානං පහොති හන්තුං වා බන්ධිතුං වා ජාපෙතුං වා යථාපච්චයං වා කාතුං, අප්පෙකච්චං උරබ්භං අදින්නං ආදියමානං නප්පහොති හන්තුං වා බන්ධිතුං වා ජාපෙතුං වා යථාපච්චයං වා කාතුං.

‘‘කථංරූපං, භික්ඛවෙ, ඔරබ්භිකො වා උරබ්භඝාතකො වා උරබ්භං අදින්නං ආදියමානං පහොති හන්තුං වා බන්ධිතුං වා ජාපෙතුං වා යථාපච්චයං වා කාතුං? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො දලිද්දො හොති අප්පස්සකො අප්පභොගො. එවරූපං , භික්ඛවෙ, ඔරබ්භිකො වා උරබ්භඝාතකො වා උරබ්භං අදින්නං ආදියමානං පහොති හන්තුං වා බන්ධිතුං වා ජාපෙතුං වා යථාපච්චයං වා කාතුං.

‘‘කථංරූපං, භික්ඛවෙ, ඔරබ්භිකො වා උරබ්භඝාතකො වා උරබ්භං අදින්නං ආදියමානං නප්පහොති හන්තුං වා බන්ධිතුං වා ජාපෙතුං වා යථාපච්චයං වා කාතුං . ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො අඩ්ඪො හොති මහද්ධනො මහාභොගො රාජා වා රාජමහාමත්තො වා. එවරූපං, භික්ඛවෙ, ඔරබ්භිකො වා උරබ්භඝාතකො වා උරබ්භං අදින්නං ආදියමානං නප්පහොති හන්තුං වා බන්ධිතුං වා ජාපෙතුං වා යථාපච්චයං වා කාතුං. අඤ්ඤදත්ථු පඤ්ජලිකොව [පඤ්ජලිකො (ක.)] නං [පරං (ක.)] යාචති – ‘දෙහි මෙ, මාරිස, උරබ්භං වා උරබ්භධනං වා’ති. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චස්ස පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකම්පි පාපකම්මං කතං තමෙනං නිරයං උපනෙති. ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නාණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව.

‘‘කථංරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස අප්පමත්තකම්පි පාපකම්මං කතං තමෙනං නිරයං උපනෙති? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො අභාවිතකායො හොති අභාවිතසීලො අභාවිතචිත්තො අභාවිතපඤ්ඤො පරිත්තො අප්පාතුමො අප්පදුක්ඛවිහාරී. එවරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස අප්පමත්තකම්පි පාපකම්මං කතං තමෙනං නිරයං උපනෙති.

‘‘කථංරූපස්ස , භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නාණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො භාවිතකායො හොති භාවිතසීලො භාවිතචිත්තො භාවිතපඤ්ඤො අපරිත්තො මහත්තො අප්පමාණවිහාරී. එවරූපස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස තාදිසංයෙව අප්පමත්තකං පාපකම්මං කතං දිට්ඨධම්මවෙදනීයං හොති, නාණුපි ඛායති, කිං බහුදෙව.

‘‘යො, භික්ඛවෙ, එවං වදෙය්ය – ‘යථා යථායං පුරිසො කම්මං කරොති තථා තථා තං පටිසංවෙදෙතී’ති, එවං සන්තං, භික්ඛවෙ, බ්රහ්මචරියවාසො න හොති, ඔකාසො න පඤ්ඤායති සම්මා දුක්ඛස්ස අන්තකිරියාය. යො ච ඛො, භික්ඛවෙ, එවං වදෙය්ය – ‘යථා යථා වෙදනීයං අයං පුරිසො කම්මං කරොති තථා තථා තස්ස විපාකං පටිසංවෙදෙතී’ති, එවං සන්තං, භික්ඛවෙ, බ්රහ්මචරියවාසො හොති, ඔකාසො පඤ්ඤායති සම්මා දුක්ඛස්ස අන්තකිරියායා’’ති. නවමං.

10. පංසුධොවකසුත්තං

102. ‘‘සන්ති , භික්ඛවෙ, ජාතරූපස්ස ඔළාරිකා උපක්කිලෙසා පංසුවාලුකා [පංසුවාලිකා (සී. ස්යා. කං. පී.)] සක්ඛරකඨලා. තමෙනං පංසුධොවකො වා පංසුධොවකන්තෙවාසී වා දොණියං ආකිරිත්වා ධොවති සන්ධොවති නිද්ධොවති. තස්මිං පහීනෙ තස්මිං බ්යන්තීකතෙ සන්ති ජාතරූපස්ස මජ්ඣිමසහගතා උපක්කිලෙසා සුඛුමසක්ඛරා ථූලවාලුකා [ථූලවාලිකා (සී. පී.), ථුල්ලවාලිකා (ස්යා. කං.)]. තමෙනං පංසුධොවකො වා පංසුධොවකන්තෙවාසී වා ධොවති සන්ධොවති නිද්ධොවති. තස්මිං පහීනෙ තස්මිං බ්යන්තීකතෙ සන්ති ජාතරූපස්ස සුඛුමසහගතා උපක්කිලෙසා සුඛුමවාලුකා කාළජල්ලිකා. තමෙනං පංසුධොවකො වා පංසුධොවකන්තෙවාසී වා ධොවති සන්ධොවති නිද්ධොවති. තස්මිං පහීනෙ තස්මිං බ්යන්තීකතෙ අථාපරං සුවණ්ණසිකතාවසිස්සන්ති [සුවණ්ණජාතරූපකාවසිස්සන්ති (ක.)]. තමෙනං සුවණ්ණකාරො වා සුවණ්ණකාරන්තෙවාසී වා ජාතරූපං මූසායං පක්ඛිපිත්වා ධමති සන්ධමති නිද්ධමති . තං හොති ජාතරූපං ධන්තං සන්ධන්තං [අධන්තං අසන්ධන්තං (ස්යා. කං.)] නිද්ධන්තං අනිද්ධන්තකසාවං [අනිද්ධන්තං අනිහිතං අනින්නීතකසාවං (සී. ස්යා. කං. පී.)], න චෙව මුදු හොති න ච කම්මනියං, න ච පභස්සරං පභඞ්ගු ච, න ච සම්මා උපෙති කම්මාය. හොති සො, භික්ඛවෙ, සමයො යං සුවණ්ණකාරො වා සුවණ්ණකාරන්තෙවාසී වා තං ජාතරූපං ධමති සන්ධමති නිද්ධමති. තං හොති ජාතරූපං ධන්තං සන්ධන්තං නිද්ධන්තං නිද්ධන්තකසාවං [නිහිතං නින්නීතකසාවං (සී. ස්යා. කං. පී.)], මුදු ච හොති කම්මනියඤ්ච පභස්සරඤ්ච, න ච පභඞ්ගු, සම්මා උපෙති කම්මාය. යස්සා යස්සා ච පිලන්ධනවිකතියා ආකඞ්ඛති – යදි පට්ටිකාය [මුද්දිකාය (අ. නි. 5.23], යදි කුණ්ඩලාය, යදි ගීවෙය්යකෙ [ගීවෙය්යකෙන (ක.), ගීවෙය්යකාය (?)], යදි සුවණ්ණමාලාය – තඤ්චස්ස අත්ථං අනුභොති.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, සන්ති අධිචිත්තමනුයුත්තස්ස භික්ඛුනො ඔළාරිකා උපක්කිලෙසා කායදුච්චරිතං වචීදුච්චරිතං මනොදුච්චරිතං, තමෙනං සචෙතසො භික්ඛු දබ්බජාතිකො පජහති විනොදෙති බ්යන්තීකරොති අනභාවං ගමෙති. තස්මිං පහීනෙ තස්මිං බ්යන්තීකතෙ සන්ති අධිචිත්තමනුයුත්තස්ස භික්ඛුනො මජ්ඣිමසහගතා උපක්කිලෙසා කාමවිතක්කො බ්යාපාදවිතක්කො විහිංසාවිතක්කො, තමෙනං සචෙතසො භික්ඛු දබ්බජාතිකො පජහති විනොදෙති බ්යන්තීකරොති අනභාවං ගමෙති. තස්මිං පහීනෙ තස්මිං බ්යන්තීකතෙ සන්ති අධිචිත්තමනුයුත්තස්ස භික්ඛුනො සුඛුමසහගතා උපක්කිලෙසා ඤාතිවිතක්කො ජනපදවිතක්කො අනවඤ්ඤත්තිපටිසංයුත්තො විතක්කො, තමෙනං සචෙතසො භික්ඛු දබ්බජාතිකො පජහති විනොදෙති බ්යන්තීකරොති අනභාවං ගමෙති. තස්මිං පහීනෙ තස්මිං බ්යන්තීකතෙ අථාපරං ධම්මවිතක්කාවසිස්සති [ධම්මවිතක්කොවසිස්සති (ක.)]. සො හොති සමාධි න චෙව සන්තො න ච පණීතො නප්පටිප්පස්සද්ධලද්ධො න එකොදිභාවාධිගතො සසඞ්ඛාරනිග්ගය්හවාරිතගතො [සසඞ්ඛාරනිග්ගය්හවාරිතවතො (සී. ස්යා. කං. පී.), සසඞ්ඛාරනිග්ගය්හවාරිවාවතො (ක.), සසඞ්ඛාරනිග්ගය්හවාරියාධිගතො (?) අ. නි. 9.37; දී. නි. 3.355] හොති. සො, භික්ඛවෙ, සමයො යං තං චිත්තං අජ්ඣත්තංයෙව සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති එකොදි හොති [එකොදිභාවං ගච්ඡති (සී.), එකොදිභාවො හොති (ස්යා. කං. ක.), එකොදිහොති (පී.)] සමාධියති. සො හොති සමාධි සන්තො පණීතො පටිප්පස්සද්ධිලද්ධො එකොදිභාවාධිගතො න සසඞ්ඛාරනිග්ගය්හවාරිතගතො. යස්ස යස්ස ච අභිඤ්ඤා සච්ඡිකරණීයස්ස ධම්මස්ස චිත්තං අභිනින්නාමෙති අභිඤ්ඤා සච්ඡිකිරියාය තත්ර තත්රෙව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සතිආයතනෙ.

‘‘සො සචෙ ආකඞ්ඛති – ‘අනෙකවිහිතං ඉද්ධිවිධං පච්චනුභවෙය්යං – එකොපි හුත්වා බහුධා අස්සං, බහුධාපි හුත්වා එකො අස්සං; ආවිභාවං, තිරොභාවං; තිරොකුට්ටං තිරොපාකාරං තිරොපබ්බතං අසජ්ජමානො ගච්ඡෙය්යං, සෙය්යථාපි ආකාසෙ; පථවියාපි උම්මුජ්ජනිමුජ්ජං කරෙය්යං, සෙය්යථාපි උදකෙ; උදකෙපි අභිජ්ජමානෙ [අභිජ්ජමානො (සී. පී. ක.)] ගච්ඡෙය්යං, සෙය්යථාපි පථවියං; ආකාසෙපි පල්ලඞ්කෙන කමෙය්යං , සෙය්යථාපි පක්ඛී සකුණො; ඉමෙපි චන්දිමසූරියෙ එවංමහිද්ධිකෙ එවංමහානුභාවෙ පාණිනා පරිමසෙය්යං පරිමජ්ජෙය්යං; යාව බ්රහ්මලොකාපි කායෙන වසං වත්තෙය්ය’න්ති, තත්ර තත්රෙව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සතිආයතනෙ.

‘‘සො සචෙ ආකඞ්ඛති – ‘දිබ්බාය සොතධාතුයා විසුද්ධාය අතික්කන්තමානුසිකාය උභො සද්දෙ සුණෙය්යං දිබ්බෙ ච මානුසෙ ච යෙ දූරෙ සන්තිකෙ චා’ති, තත්ර තත්රෙව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සතිආයතනෙ.

‘‘සො සචෙ ආකඞ්ඛති – ‘පරසත්තානං පරපුග්ගලානං චෙතසා චෙතො පරිච්ච පජානෙය්යං – සරාගං වා චිත්තං සරාගං චිත්තන්ති පජානෙය්යං, වීතරාගං වා චිත්තං වීතරාගං චිත්තන්ති පජානෙය්යං; සදොසං වා චිත්තං සදොසං චිත්තන්ති පජානෙය්යං, වීතදොසං වා චිත්තං වීතදොසං චිත්තන්ති පජානෙය්යං; සමොහං වා චිත්තං සමොහං චිත්තන්ති පජානෙය්යං, වීතමොහං වා චිත්තං වීතමොහං චිත්තන්ති පජානෙය්යං; සංඛිත්තං වා චිත්තං සංඛිත්තං චිත්තන්ති පජානෙය්යං, වික්ඛිත්තං වා චිත්තං වික්ඛිත්තං චිත්තන්ති පජානෙය්යං; මහග්ගතං වා චිත්තං මහග්ගතං චිත්තන්ති පජානෙය්යං, අමහග්ගතං වා චිත්තං අමහග්ගතං චිත්තන්ති පජානෙය්යං; සඋත්තරං වා චිත්තං සඋත්තරං චිත්තන්ති පජානෙය්යං, අනුත්තරං වා චිත්තං අනුත්තරං චිත්තන්ති පජානෙය්යං; සමාහිතං වා චිත්තං සමාහිතං චිත්තන්ති පජානෙය්යං, අසමාහිතං වා චිත්තං අසමාහිතං චිත්තන්ති පජානෙය්යං; විමුත්තං වා චිත්තං විමුත්තං චිත්තන්ති පජානෙය්යං, අවිමුත්තං වා චිත්තං අවිමුත්තං චිත්තන්ති පජානෙය්ය’න්ති, තත්ර තත්රෙව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සතිආයතනෙ.

‘‘සො සචෙ ආකඞ්ඛති – ‘අනෙකවිහිතං පුබ්බෙනිවාසං අනුස්සරෙය්යං, සෙය්යථිදං – එකම්පි ජාතිං ද්වෙපි ජාතියො තිස්සොපි ජාතියො චතස්සොපි ජාතියො පඤ්චපි ජාතියො දසපි ජාතියො වීසම්පි ජාතියො තිංසම්පි ජාතියො චත්තාලීසම්පි ජාතියො පඤ්ඤාසම්පි ජාතියො ජාතිසතම්පි ජාතිසහස්සම්පි ජාතිසතසහස්සම්පි අනෙකෙපි සංවට්ටකප්පෙ අනෙකෙපි විවට්ටකප්පෙ අනෙකෙපි සංවට්ටවිවට්ටකප්පෙ – අමුත්රාසිං එවංනාමො එවංගොත්තො එවංවණ්ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්තො, සො තතො චුතො අමුත්ර උදපාදිං; තත්රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්තො එවංවණ්ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්නොති, ඉති සාකාරං සඋද්දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්බෙනිවාසං අනුස්සරෙය්ය’න්ති, තත්ර තත්රෙව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සතිආයතනෙ.

‘‘සො සචෙ ආකඞ්ඛති – ‘දිබ්බෙන චක්ඛුනා විසුද්ධෙන අතික්කන්තමානුසකෙන සත්තෙ පස්සෙය්යං චවමානෙ උපපජ්ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්ණෙ දුබ්බණ්ණෙ, සුගතෙ දුග්ගතෙ යථාකම්මූපගෙ සත්තෙ පජානෙය්යං – ඉමෙ වත භොන්තො සත්තා කායදුච්චරිතෙන සමන්නාගතා වචීදුච්චරිතෙන සමන්නාගතා මනොදුච්චරිතෙන සමන්නාගතා අරියානං උපවාදකා මිච්ඡාදිට්ඨිකා මිච්ඡාදිට්ඨිකම්මසමාදානා , තෙ කායස්ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්නා; ඉමෙ වා පන භොන්තො සත්තා කායසුචරිතෙන සමන්නාගතා වචීසුචරිතෙන සමන්නාගතා මනොසුචරිතෙන සමන්නාගතා අරියානං අනුපවාදකා සම්මාදිට්ඨිකා සම්මාදිට්ඨිකම්මසමාදානා, තෙ කායස්ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලොකං උපපන්නාති, ඉති දිබ්බෙන චක්ඛුනා විසුද්ධෙන අතික්කන්තමානුසකෙන සත්තෙ පස්සෙය්යං චවමානෙ උපපජ්ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්ණෙ දුබ්බණ්ණෙ, සුගතෙ දුග්ගතෙ යථාකම්මූපගෙ සත්තෙ පජානෙය්ය’න්ති, තත්ර තත්රෙව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සතිආයතනෙ.

‘‘සො සචෙ ආකඞ්ඛති – ‘ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරෙය්ය’න්ති, තත්ර තත්රෙව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සතිආයතනෙ’’ති. දසමං.

11. නිමිත්තසුත්තං

103. ‘‘අධිචිත්තමනුයුත්තෙන, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනා තීණි නිමිත්තානි කාලෙන කාලං මනසි කාතබ්බානි – කාලෙන කාලං සමාධිනිමිත්තං මනසි කාතබ්බං, කාලෙන කාලං පග්ගහනිමිත්තං මනසි කාතබ්බං, කාලෙන කාලං උපෙක්ඛානිමිත්තං මනසි කාතබ්බං. සචෙ, භික්ඛවෙ, අධිචිත්තමනුයුත්තො භික්ඛු එකන්තං සමාධිනිමිත්තංයෙව මනසි කරෙය්ය, ඨානං තං චිත්තං කොසජ්ජාය සංවත්තෙය්ය. සචෙ, භික්ඛවෙ, අධිචිත්තමනුයුත්තො භික්ඛු එකන්තං පග්ගහනිමිත්තංයෙව මනසි කරෙය්ය, ඨානං තං චිත්තං උද්ධච්චාය සංවත්තෙය්ය. සචෙ, භික්ඛවෙ , අධිචිත්තමනුයුත්තො භික්ඛු එකන්තං උපෙක්ඛානිමිත්තංයෙව මනසි කරෙය්ය, ඨානං තං චිත්තං න සම්මා සමාධියෙය්ය ආසවානං ඛයාය. යතො ච ඛො, භික්ඛවෙ, අධිචිත්තමනුයුත්තො භික්ඛු කාලෙන කාලං සමාධිනිමිත්තං මනසි කරොති, කාලෙන කාලං පග්ගහනිමිත්තං මනසි කරොති, කාලෙන කාලං උපෙක්ඛානිමිත්තං මනසි කරොති, තං හොති චිත්තං මුදුඤ්ච කම්මනියඤ්ච පභස්සරඤ්ච, න ච පභඞ්ගු, සම්මා සමාධියති ආසවානං ඛයාය.

‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, සුවණ්ණකාරො වා සුවණ්ණකාරන්තෙවාසී වා උක්කං බන්ධෙය්ය [බන්ධති… ආලිම්පති (විසුද්ධි. 1.181 තංටීකායං ච) ම. නි. අට්ඨ. 1.76; ම. නි. 3.360 තංඅට්ඨකථාටීකාසු ච පස්සිතබ්බං], උක්කං බන්ධිත්වා උක්කාමුඛං ආලිම්පෙය්ය, උක්කාමුඛං ආලිම්පෙත්වා සණ්ඩාසෙන ජාතරූපං ගහෙත්වා උක්කාමුඛෙ පක්ඛිපෙය්ය [පක්ඛිපති (විසුද්ධි. 1.181)], උක්කාමුඛෙ පක්ඛිපිත්වා කාලෙන කාලං අභිධමති, කාලෙන කාලං උදකෙන පරිප්ඵොසෙති, කාලෙන කාලං අජ්ඣුපෙක්ඛති. සචෙ, භික්ඛවෙ, සුවණ්ණකාරො වා සුවණ්ණකාරන්තෙවාසී වා තං ජාතරූපං එකන්තං අභිධමෙය්ය, ඨානං තං ජාතරූපං ඩහෙය්ය. සචෙ, භික්ඛවෙ, සුවණ්ණකාරො වා සුවණ්ණකාරන්තෙවාසී වා තං ජාතරූපං එකන්තං උදකෙන පරිප්ඵොසෙය්ය, ඨානං තං ජාතරූපං නිබ්බාපෙය්ය [නිබ්බායෙය්ය (සී.)]. සචෙ, භික්ඛවෙ, සුවණ්ණකාරො වා සුවණ්ණකාරන්තෙවාසී වා තං ජාතරූපං එකන්තං අජ්ඣුපෙක්ඛෙය්ය, ඨානං තං ජාතරූපං න සම්මා පරිපාකං ගච්ඡෙය්ය. යතො ච ඛො, භික්ඛවෙ, සුවණ්ණකාරො වා සුවණ්ණකාරන්තෙවාසී වා තං ජාතරූපං කාලෙන කාලං අභිධමති, කාලෙන කාලං උදකෙන පරිප්ඵොසෙති, කාලෙන කාලං අජ්ඣුපෙක්ඛති, තං හොති ජාතරූපං මුදුඤ්ච කම්මනියඤ්ච පභස්සරඤ්ච, න ච පභඞ්ගු, සම්මා උපෙති කම්මාය. යස්සා යස්සා ච පිලන්ධනවිකතියා ආකඞ්ඛති – යදි පට්ටිකාය, යදි කුණ්ඩලාය, යදි ගීවෙය්යකෙ, යදි සුවණ්ණමාලාය – තඤ්චස්ස අත්ථං අනුභොති.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, අධිචිත්තමනුයුත්තෙන භික්ඛුනා තීණි නිමිත්තානි කාලෙන කාලං මනසි කාතබ්බානි – කාලෙන කාලං සමාධිනිමිත්තං මනසි කාතබ්බං, කාලෙන කාලං පග්ගහනිමිත්තං මනසි කාතබ්බං, කාලෙන කාලං උපෙක්ඛානිමිත්තං මනසි කාතබ්බං. සචෙ, භික්ඛවෙ, අධිචිත්තමනුයුත්තො භික්ඛු එකන්තං සමාධිනිමිත්තංයෙව මනසි කරෙය්ය , ඨානං තං චිත්තං කොසජ්ජාය සංවත්තෙය්ය. සචෙ, භික්ඛවෙ, අධිචිත්තමනුයුත්තො භික්ඛු එකන්තං පග්ගහනිමිත්තංයෙව මනසි කරෙය්ය, ඨානං තං චිත්තං උද්ධච්චාය සංවත්තෙය්ය. සචෙ, භික්ඛවෙ, අධිචිත්තමනුයුත්තො භික්ඛු එකන්තං උපෙක්ඛානිමිත්තංයෙව මනසි කරෙය්ය, ඨානං තං චිත්තං න සම්මා සමාධියෙය්ය ආසවානං ඛයාය. යතො ච ඛො, භික්ඛවෙ, අධිචිත්තමනුයුත්තො භික්ඛු කාලෙන කාලං සමාධිනිමිත්තං මනසි කරොති, කාලෙන කාලං පග්ගහනිමිත්තං මනසි කරොති, කාලෙන කාලං උපෙක්ඛානිමිත්තං මනසි කරොති, තං හොති චිත්තං මුදුඤ්ච කම්මනියඤ්ච පභස්සරඤ්ච, න ච පභඞ්ගු, සම්මා සමාධියති ආසවානං ඛයාය. යස්ස යස්ස ච අභිඤ්ඤාසච්ඡිකරණීයස්ස ධම්මස්ස චිත්තං අභිනින්නාමෙති අභිඤ්ඤාසච්ඡිකිරියාය, තත්ර තත්රෙව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සතිආයතනෙ.

‘‘සො සචෙ ආකඞ්ඛති – ‘අනෙකවිහිතං ඉද්ධිවිධං පච්චනුභවෙය්යං…පෙ… (ඡ අභිඤ්ඤා විත්ථාරෙතබ්බා) ආසවානං ඛයා…පෙ… සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරෙය්ය’න්ති, තත්ර තත්රෙව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සතිආයතනෙ’’ති. එකාදසමං.

ලොණකපල්ලවග්ගො [ලොණඵලවග්ගො (සී. ස්යා. කං. පී.)] පඤ්චමො.

තස්සුද්දානං –

අච්චායිකං පවිවෙකං, සරදො පරිසා තයො;

ආජානීයා පොත්ථකො ච, ලොණං ධොවති නිමිත්තානීති.

දුතියො පණ්ණාසකො සමත්තො.

3. තතියපණ්ණාසකං