📜

(12) 2. කෙසිවග්ගො

1. කෙසිසුත්තං

111. අථ ඛො කෙසි අස්සදම්මසාරථි යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො කෙසිං අස්සදම්මසාරථිං භගවා එතදවොච – ‘‘ත්වං ඛොසි, කෙසි, පඤ්ඤාතො අස්සදම්මසාරථීති [සඤ්ඤාතො අස්සදම්මසාරථි (සී. ස්යා. කං. පී.)]. කථං පන ත්වං, කෙසි, අස්සදම්මං විනෙසී’’ති? ‘‘අහං ඛො, භන්තෙ, අස්සදම්මං සණ්හෙනපි විනෙමි, ඵරුසෙනපි විනෙමි , සණ්හඵරුසෙනපි විනෙමී’’ති. ‘‘සචෙ තෙ, කෙසි, අස්සදම්මො සණ්හෙන විනයං න උපෙති, ඵරුසෙන විනයං න උපෙති, සණ්හඵරුසෙන විනයං න උපෙති, කින්ති නං කරොසී’’ති? ‘‘සචෙ මෙ, භන්තෙ, අස්සදම්මො සණ්හෙන විනයං න උපෙති, ඵරුසෙන විනයං න උපෙති, සණ්හඵරුසෙන විනයං න උපෙති; හනාමි නං, භන්තෙ. තං කිස්ස හෙතු? මා මෙ ආචරියකුලස්ස අවණ්ණො අහොසී’’ති.

‘‘භගවා පන, භන්තෙ, අනුත්තරො පුරිසදම්මසාරථි. කථං පන, භන්තෙ, භගවා පුරිසදම්මං විනෙතී’’ති? ‘‘අහං ඛො, කෙසි, පුරිසදම්මං සණ්හෙනපි විනෙමි, ඵරුසෙනපි විනෙමි, සණ්හඵරුසෙනපි විනෙමි. තත්රිදං, කෙසි, සණ්හස්මිං – ඉති කායසුචරිතං ඉති කායසුචරිතස්ස විපාකො, ඉති වචීසුචරිතං ඉති වචීසුචරිතස්ස විපාකො, ඉති මනොසුචරිතං ඉති මනොසුචරිතස්ස විපාකො, ඉති දෙවා, ඉති මනුස්සාති. තත්රිදං, කෙසි, ඵරුසස්මිං – ඉති කායදුච්චරිතං ඉති කායදුච්චරිතස්ස විපාකො, ඉති වචීදුච්චරිතං ඉති වචීදුච්චරිතස්ස විපාකො, ඉති මනොදුච්චරිතං ඉති මනොදුච්චරිතස්ස විපාකො, ඉති නිරයො, ඉති තිරච්ඡානයොනි, ඉති පෙත්තිවිසයො’’ති.

‘‘තත්රිදං, කෙසි, සණ්හඵරුසස්මිං – ඉති කායසුචරිතං ඉති කායසුචරිතස්ස විපාකො, ඉති කායදුච්චරිතං ඉති කායදුච්චරිතස්ස විපාකො, ඉති වචීසුචරිතං ඉති වචීසුචරිතස්ස විපාකො, ඉති වචීදුච්චරිතං ඉති වචීදුච්චරිතස්ස විපාකො, ඉති මනොසුචරිතං ඉති මනොසුචරිතස්ස විපාකො, ඉති මනොදුච්චරිතං ඉති මනොදුච්චරිතස්ස විපාකො, ඉති දෙවා, ඉති මනුස්සා, ඉති නිරයො, ඉති තිරච්ඡානයොනි, ඉති පෙත්තිවිසයො’’ති.

‘‘සචෙ තෙ, භන්තෙ, පුරිසදම්මො සණ්හෙන විනයං න උපෙති, ඵරුසෙන විනයං න උපෙති, සණ්හඵරුසෙන විනයං න උපෙති, කින්ති නං භගවා කරොතී’’ති? ‘‘සචෙ මෙ, කෙසි, පුරිසදම්මො සණ්හෙන විනයං න උපෙති, ඵරුසෙන විනයං න උපෙති, සණ්හඵරුසෙන විනයං න උපෙති, හනාමි නං, කෙසී’’ති. ‘‘න ඛො, භන්තෙ, භගවතො පාණාතිපාතො කප්පති. අථ ච පන භගවා එවමාහ – ‘හනාමි, නං කෙසී’’’ති! ‘‘සච්චං, කෙසි! න තථාගතස්ස පාණාතිපාතො කප්පති. අපි ච යො පුරිසදම්මො සණ්හෙන විනයං න උපෙති, ඵරුසෙන විනයං න උපෙති, සණ්හඵරුසෙන විනයං න උපෙති, න තං තථාගතො වත්තබ්බං අනුසාසිතබ්බං මඤ්ඤති, නාපි විඤ්ඤූ සබ්රහ්මචාරී වත්තබ්බං අනුසාසිතබ්බං මඤ්ඤන්ති. වධො හෙසො, කෙසි, අරියස්ස විනයෙ – යං න තථාගතො වත්තබ්බං අනුසාසිතබ්බං මඤ්ඤති, නාපි විඤ්ඤූ සබ්රහ්මචාරී වත්තබ්බං අනුසාසිතබ්බං මඤ්ඤන්තී’’ති.

‘‘සො හි නූන, භන්තෙ, සුහතො හොති – යං න තථාගතො වත්තබ්බං අනුසාසිතබ්බං මඤ්ඤති, නාපි විඤ්ඤූ සබ්රහ්මචාරී වත්තබ්බං අනුසාසිතබ්බං මඤ්ඤන්තීති. අභික්කන්තං, භන්තෙ, අභික්කන්තං, භන්තෙ…පෙ… උපාසකං මං, භන්තෙ, භගවා ධාරෙතු අජ්ජතග්ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්ති. පඨමං.

2. ජවසුත්තං

112. ‘‘චතූහි , භික්ඛවෙ, අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති. කතමෙහි චතූහි? අජ්ජවෙන, ජවෙන, ඛන්තියා, සොරච්චෙන – ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති, රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති…පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්ස. කතමෙහි චතූහි? අජ්ජවෙන, ජවෙන, ඛන්තියා, සොරච්චෙන – ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති…පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්සා’’ති. දුතියං.

3. පතොදසුත්තං

113. ‘‘චත්තාරොමෙ , භික්ඛවෙ, භද්රා අස්සාජානීයා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො භද්රො අස්සාජානීයො පතොදච්ඡායං දිස්වා සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති – ‘කිං නු ඛො මං අජ්ජ අස්සදම්මසාරථි කාරණං කාරෙස්සති, කිමස්සාහං [කථමස්සාහං (ක.)] පටිකරොමී’ති! එවරූපොපි, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො අස්සාජානීයො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, පඨමො භද්රො අස්සාජානීයො සන්තො සංවිජ්ජමානො ලොකස්මිං.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො අස්සාජානීයො න හෙව ඛො පතොදච්ඡායං දිස්වා සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති, අපි ච ඛො ලොමවෙධවිද්ධො සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති – ‘කිං නු ඛො මං අජ්ජ අස්සදම්මසාරථි කාරණං කාරෙස්සති, කිමස්සාහං පටිකරොමී’ති! එවරූපොපි, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො අස්සාජානීයො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, දුතියො භද්රො අස්සාජානීයො සන්තො සංවිජ්ජමානො ලොකස්මිං.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො අස්සාජානීයො න හෙව ඛො පතොදච්ඡායං දිස්වා සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති නාපි ලොමවෙධවිද්ධො සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති, අපි ච ඛො චම්මවෙධවිද්ධො සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති – ‘කිං නු ඛො මං අජ්ජ අස්සදම්මසාරථි කාරණං කාරෙස්සති, කිමස්සාහං පටිකරොමී’ති! එවරූපොපි, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො අස්සාජානීයො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, තතියො භද්රො අස්සාජානීයො සන්තො සංවිජ්ජමානො ලොකස්මිං.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො අස්සාජානීයො න හෙව ඛො පතොදච්ඡායං දිස්වා සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති නාපි ලොමවෙධවිද්ධො සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති නාපි චම්මවෙධවිද්ධො සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති, අපි ච ඛො අට්ඨිවෙධවිද්ධො සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති – ‘කිං නු ඛො මං අජ්ජ අස්සදම්මසාරථි කාරණං කාරෙස්සති, කිමස්සාහං පටිකරොමී’ති ! එවරූපොපි, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො අස්සාජානීයො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, චතුත්ථො භද්රො අස්සාජානීයො සන්තො සංවිජ්ජමානො ලොකස්මිං. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො භද්රා අස්සාජානීයා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරොමෙ භද්රා පුරිසාජානීයා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො භද්රො පුරිසාජානීයො සුණාති – ‘අමුකස්මිං නාම ගාමෙ වා නිගමෙ වා ඉත්ථී වා පුරිසො වා දුක්ඛිතො වා කාලඞ්කතො [කාලකතො (සී. ස්යා. කං. පී.)] වා’ති. සො තෙන සංවිජ්ජති, සංවෙගං ආපජ්ජති. සංවිග්ගො යොනිසො පදහති. පහිතත්තො කායෙන චෙව පරමසච්චං [පරමත්ථසච්චං (ක.) ම. නි. 2.183 පස්සිතබ්බං] සච්ඡිකරොති, පඤ්ඤාය ච අතිවිජ්ඣ පස්සති. සෙය්යථාපි සො, භික්ඛවෙ, භද්රො අස්සාජානීයො පතොදච්ඡායං දිස්වා සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති; තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං භද්රං පුරිසාජානීයං වදාමි. එවරූපොපි, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො පුරිසාජානීයො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, පඨමො භද්රො පුරිසාජානීයො සන්තො සංවිජ්ජමානො ලොකස්මිං.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො පුරිසාජානීයො න හෙව ඛො සුණාති – ‘අමුකස්මිං නාම ගාමෙ වා නිගමෙ වා ඉත්ථී වා පුරිසො වා දුක්ඛිතො වා කාලඞ්කතො වා’ති, අපි ච ඛො සාමං පස්සති ඉත්ථිං වා පුරිසං වා දුක්ඛිතං වා කාලඞ්කතං වා. සො තෙන සංවිජ්ජති, සංවෙගං ආපජ්ජති. සංවිග්ගො යොනිසො පදහති. පහිතත්තො කායෙන චෙව පරමසච්චං සච්ඡිකරොති, පඤ්ඤාය ච අතිවිජ්ඣ පස්සති. සෙය්යථාපි සො, භික්ඛවෙ, භද්රො අස්සාජානීයො ලොමවෙධවිද්ධො සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති; තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං භද්රං පුරිසාජානීයං වදාමි. එවරූපොපි, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො පුරිසාජානීයො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, දුතියො භද්රො පුරිසාජානීයො සන්තො සංවිජ්ජමානො ලොකස්මිං.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො පුරිසාජානීයො න හෙව ඛො සුණාති – ‘අමුකස්මිං නාම ගාමෙ වා නිගමෙ වා ඉත්ථී වා පුරිසො වා දුක්ඛිතො වා කාලඞ්කතො වා’ති, නාපි සාමං පස්සති ඉත්ථිං වා පුරිසං වා දුක්ඛිතං වා කාලඞ්කතං වා, අපි ච ඛ්වස්ස ඤාති වා සාලොහිතො වා දුක්ඛිතො වා හොති කාලඞ්කතො වා. සො තෙන සංවිජ්ජති, සංවෙගං ආපජ්ජති. සංවිග්ගො යොනිසො පදහති. පහිතත්තො කායෙන චෙව පරමසච්චං සච්ඡිකරොති, පඤ්ඤාය ච අතිවිජ්ඣ පස්සති. සෙය්යථාපි සො, භික්ඛවෙ, භද්රො අස්සාජානීයො චම්මවෙධවිද්ධො සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති; තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං භද්රං පුරිසාජානීයං වදාමි. එවරූපොපි, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො පුරිසාජානීයො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, තතියො භද්රො පුරිසාජානීයො සන්තො සංවිජ්ජමානො ලොකස්මිං.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො පුරිසාජානීයො න හෙව ඛො සුණාති – ‘අමුකස්මිං නාම ගාමෙ වා නිගමෙ වා ඉත්ථී වා පුරිසො වා දුක්ඛිතො වා කාලඞ්කතො වා’ති, නාපි සාමං පස්සති ඉත්ථිං වා පුරිසං වා දුක්ඛිතං වා කාලඞ්කතං වා, නාපිස්ස ඤාති වා සාලොහිතො වා දුක්ඛිතො වා හොති කාලඞ්කතො වා, අපි ච ඛො සාමඤ්ඤෙව ඵුට්ඨො හොති සාරීරිකාහි වෙදනාහි දුක්ඛාහි තිබ්බාහි [තිප්පාහි (සී. පී.)] ඛරාහි කටුකාහි අසාතාහි අමනාපාහි පාණහරාහි. සො තෙන සංවිජ්ජති, සංවෙගං ආපජ්ජති. සංවිග්ගො යොනිසො පදහති. පහිතත්තො කායෙන චෙව පරමසච්චං සච්ඡිකරොති, පඤ්ඤාය ච අතිවිජ්ඣ පස්සති. සෙය්යථාපි සො, භික්ඛවෙ, භද්රො අස්සාජානීයො අට්ඨිවෙධවිද්ධො සංවිජ්ජති සංවෙගං ආපජ්ජති; තථූපමාහං, භික්ඛවෙ, ඉමං භද්රං පුරිසාජානීයං වදාමි. එවරූපොපි, භික්ඛවෙ, ඉධෙකච්චො භද්රො පුරිසාජානීයො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, චතුත්ථො භද්රො පුරිසාජානීයො සන්තො සංවිජ්ජමානො ලොකස්මිං. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො භද්රා පුරිසාජානීයා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මි’’න්ති. තතියං.

4. නාගසුත්තං

114. ‘‘චතූහි, භික්ඛවෙ, අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො නාගො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති. කතමෙහි චතූහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො සොතා ච හොති, හන්තා ච, ඛන්තා ච, ගන්තා ච.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො සොතා හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො යමෙනං හත්ථිදම්මසාරථි කාරණං කාරෙති – යදි වා කතපුබ්බං යදි වා අකතපුබ්බං – තං අට්ඨිං කත්වා [අට්ඨිකත්වා (සී. ස්යා. කං. පී.) අ. නි. 5.140] මනසි කත්වා සබ්බචෙතසා [සබ්බං චෙතසො (සබ්බත්ථ)] සමන්නාහරිත්වා ඔහිතසොතො සුණාති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො සොතා හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො හන්තා හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො සඞ්ගාමගතො හත්ථිම්පි හනති, හත්ථාරුහම්පි හනති, අස්සම්පි හනති, අස්සාරුහම්පි හනති , රථම්පි හනති, රථිකම්පි හනති, පත්තිකම්පි හනති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො හන්තා හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො ඛන්තා හොති? ඉධ භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො සඞ්ගාමගතො ඛමො හොති සත්තිප්පහාරානං අසිප්පහාරානං උසුප්පහාරානං ඵරසුප්පහාරානං [‘‘ඵරසුප්පහාරාන’’න්ති ඉදං පදං ස්යාමපොත්ථකෙ නත්ථි. ම. නි. 3.217 පස්සිතබ්බං] භෙරිපණවසඞ්ඛතිණවනින්නාදසද්දානං. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො ඛන්තා හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො ගන්තා හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො යමෙනං හත්ථිදම්මසාරථි දිසං පෙසෙති – යදි වා ගතපුබ්බං යදි වා අගතපුබ්බං – තං ඛිප්පමෙව ගන්තා හොති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො නාගො ගන්තා හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො නාගො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති …පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්ස. කතමෙහි චතූහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සොතා ච හොති, හන්තා ච, ඛන්තා ච, ගන්තා ච.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සොතා හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු තථාගතප්පවෙදිතෙ ධම්මවිනයෙ දෙසියමානෙ අට්ඨිං කත්වා මනසි කත්වා සබ්බචෙතසා සමන්නාහරිත්වා ඔහිතසොතො ධම්මං සුණාති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සොතා හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු හන්තා හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු උප්පන්නං කාමවිතක්කං නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති (හනති) [( ) නත්ථි සී. ස්යා. පී. පොත්ථකෙසු. අ. නි. 4.164 පටිපදාවග්ගෙ චතුත්ථසුත්තෙ පන ‘‘සමෙතී’’ති පදං සබ්බත්ථපි දිස්සති] බ්යන්තීකරොති අනභාවං ගමෙති, උප්පන්නං බ්යාපාදවිතක්කං…පෙ… උප්පන්නං විහිංසාවිතක්කං…පෙ… උප්පන්නුප්පන්නෙ පාපකෙ අකුසලෙ ධම්මෙ නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති හනති බ්යන්තීකරොති අනභාවං ගමෙති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු හන්තා හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ඛන්තා හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ඛමො හොති සීතස්ස උණ්හස්ස ජිඝච්ඡාය පිපාසාය, ඩංසමකසවාතාතපසරීසපසම්ඵස්සානං දුරුත්තානං දුරාගතානං වචනපථානං උප්පන්නානං සාරීරිකානං වෙදනානං දුක්ඛානං තිබ්බානං ඛරානං කටුකානං අසාතානං අමනාපානං පාණහරානං අධිවාසකජාතිකො හොති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ඛන්තා හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ගන්තා හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු යායං දිසා අගතපුබ්බා ඉමිනා දීඝෙන අද්ධුනා යදිදං සබ්බසඞ්ඛාරසමථො සබ්බූපධිපටිනිස්සග්ගො තණ්හාක්ඛයො විරාගො නිරොධො නිබ්බානං, තං ඛිප්පඤ්ඤෙව ගන්තා හොති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ගන්තා හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති…පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්සා’’ති. චතුත්ථං.

5. ඨානසුත්තං

115. ‘‘චත්තාරිමානි, භික්ඛවෙ, ඨානානි. කතමානි චත්තාරි? අත්ථි, භික්ඛවෙ, ඨානං අමනාපං කාතුං; තඤ්ච කයිරමානං අනත්ථාය සංවත්තති. අත්ථි, භික්ඛවෙ, ඨානං අමනාපං කාතුං; තඤ්ච කයිරමානං අත්ථාය සංවත්තති. අත්ථි, භික්ඛවෙ, ඨානං මනාපං කාතුං; තඤ්ච කයිරමානං අනත්ථාය සංවත්තති. අත්ථි, භික්ඛවෙ, ඨානං මනාපං කාතුං; තඤ්ච කයිරමානං අත්ථාය සංවත්තති.

‘‘තත්ර, භික්ඛවෙ, යමිදං [යදිදං (ස්යා. කං. ක.)] ඨානං අමනාපං කාතුං; තඤ්ච කයිරමානං අනත්ථාය සංවත්තති – ඉදං, භික්ඛවෙ, ඨානං උභයෙනෙව න කත්තබ්බං මඤ්ඤති [පඤ්ඤායති (?)]. යම්පිදං [යදිදං (ක.)] ඨානං අමනාපං කාතුං; ඉමිනාපි නං [තං (සී. පී.) ස්යාමපොත්ථකෙ නත්ථි] න කත්තබ්බං මඤ්ඤති. යම්පිදං ඨානං කයිරමානං අනත්ථාය සංවත්තති; ඉමිනාපි නං [තං (පී.) සී. ස්යා. පොත්ථකෙසු නත්ථි] න කත්තබ්බං මඤ්ඤති. ඉදං, භික්ඛවෙ, ඨානං උභයෙනෙව න කත්තබ්බං මඤ්ඤති.

‘‘තත්ර, භික්ඛවෙ, යමිදං ඨානං අමනාපං කාතුං; තඤ්ච කයිරමානං අත්ථාය සංවත්තති – ඉමස්මිං, භික්ඛවෙ, ඨානෙ බාලො ච පණ්ඩිතො ච වෙදිතබ්බො පුරිසථාමෙ පුරිසවීරියෙ පුරිසපරක්කමෙ. න, භික්ඛවෙ, බාලො ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘කිඤ්චාපි ඛො ඉදං ඨානං අමනාපං කාතුං; අථ චරහිදං ඨානං කයිරමානං අත්ථාය සංවත්තතී’ති. සො තං ඨානං න කරොති. තස්ස තං ඨානං අකයිරමානං අනත්ථාය සංවත්තති. පණ්ඩිතො ච ඛො, භික්ඛවෙ, ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘කිඤ්චාපි ඛො ඉදං ඨානං අමනාපං කාතුං; අථ චරහිදං ඨානං කයිරමානං අත්ථාය සංවත්තතී’ති. සො තං ඨානං කරොති. තස්ස තං ඨානං කයිරමානං අත්ථාය සංවත්තති.

‘‘තත්ර, භික්ඛවෙ, යමිදං [යදිදං (ස්යා. කං.)] ඨානං මනාපං කාතුං; තඤ්ච කයිරමානං අනත්ථාය සංවත්තති – ඉමස්මිම්පි, භික්ඛවෙ, ඨානෙ බාලො ච පණ්ඩිතො ච වෙදිතබ්බො පුරිසථාමෙ පුරිසවීරියෙ පුරිසපරක්කමෙ. න, භික්ඛවෙ, බාලො ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘කිඤ්චාපි ඛො ඉදං ඨානං මනාපං කාතුං; අථ චරහිදං ඨානං කයිරමානං අනත්ථාය සංවත්තතී’ති. සො තං ඨානං කරොති. තස්ස තං ඨානං කයිරමානං අනත්ථාය සංවත්තති. පණ්ඩිතො ච ඛො, භික්ඛවෙ, ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘කිඤ්චාපි ඛො ඉදං ඨානං මනාපං කාතුං; අථ චරහිදං ඨානං කයිරමානං අනත්ථාය සංවත්තතී’ති. සො තං ඨානං න කරොති. තස්ස තං ඨානං අකයිරමානං අත්ථාය සංවත්තති.

‘‘තත්ර, භික්ඛවෙ, යමිදං ඨානං මනාපං කාතුං, තඤ්ච කයිරමානං අත්ථාය සංවත්තති – ඉදං, භික්ඛවෙ, ඨානං උභයෙනෙව කත්තබ්බං මඤ්ඤති. යම්පිදං ඨානං මනාපං කාතුං, ඉමිනාපි නං කත්තබ්බං මඤ්ඤති; යම්පිදං ඨානං කයිරමානං අත්ථාය සංවත්තති, ඉමිනාපි නං කත්තබ්බං මඤ්ඤති. ඉදං, භික්ඛවෙ, ඨානං උභයෙනෙව කත්තබ්බං මඤ්ඤති. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරි ඨානානී’’ති. පඤ්චමං.

6. අප්පමාදසුත්තං

116. ‘‘චතූහි, භික්ඛවෙ, ඨානෙහි අප්පමාදො කරණීයො. කතමෙහි චතූහි? කායදුච්චරිතං, භික්ඛවෙ, පජහථ, කායසුචරිතං භාවෙථ; තත්ථ ච මා පමාදත්ථ. වචීදුච්චරිතං, භික්ඛවෙ, පජහථ, වචීසුචරිතං භාවෙථ; තත්ථ ච මා පමාදත්ථ. මනොදුච්චරිතං, භික්ඛවෙ, පජහථ, මනොසුචරිතං භාවෙථ; තත්ථ ච මා පමාදත්ථ. මිච්ඡාදිට්ඨිං, භික්ඛවෙ, පජහථ, සම්මාදිට්ඨිං භාවෙථ ; තත්ථ ච මා පමාදත්ථ.

‘‘යතො ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො කායදුච්චරිතං පහීනං හොති කායසුචරිතං භාවිතං, වචීදුච්චරිතං පහීනං හොති වචීසුචරිතං භාවිතං, මනොදුච්චරිතං පහීනං හොති මනොසුචරිතං භාවිතං, මිච්ඡාදිට්ඨි පහීනා හොති සම්මාදිට්ඨි භාවිතා, සො න භායති සම්පරායිකස්ස මරණස්සා’’ති. ඡට්ඨං.

7. ආරක්ඛසුත්තං

117. ‘‘චතූසු, භික්ඛවෙ, ඨානෙසු අත්තරූපෙන අප්පමාදො සති චෙතසො ආරක්ඛො කරණීයො. කතමෙසු චතූසු? ‘මා මෙ රජනීයෙසු ධම්මෙසු චිත්තං රජ්ජී’ති අත්තරූපෙන අප්පමාදො සති චෙතසො ආරක්ඛො කරණීයො; ‘මා මෙ දොසනීයෙසු ධම්මෙසු චිත්තං දුස්සී’ති අත්තරූපෙන අප්පමාදො සති චෙතසො ආරක්ඛො කරණීයො; ‘මා මෙ මොහනීයෙසු ධම්මෙසු චිත්තං මුය්හී’ති අත්තරූපෙන අප්පමාදො සති චෙතසො ආරක්ඛො කරණීයො; ‘මා මෙ මදනීයෙසු ධම්මෙසු චිත්තං මජ්ජී’ති අත්තරූපෙන අප්පමාදො සති චෙතසො ආරක්ඛො කරණීයො.

‘‘යතො ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො රජනීයෙසු ධම්මෙසු චිත්තං න රජ්ජති වීතරාගත්තා, දොසනීයෙසු ධම්මෙසු චිත්තං න දුස්සති වීතදොසත්තා, මොහනීයෙසු ධම්මෙසු චිත්තං න මුය්හති වීතමොහත්තා, මදනීයෙසු ධම්මෙසු චිත්තං න මජ්ජති වීතමදත්තා, සො න ඡම්භති න කම්පති න වෙධති න සන්තාසං ආපජ්ජති, න ච පන සමණවචනහෙතුපි ගච්ඡතී’’ති. සත්තමං.

8. සංවෙජනීයසුත්තං

118. ‘‘චත්තාරිමානි, භික්ඛවෙ, සද්ධස්ස කුලපුත්තස්ස දස්සනීයානි සංවෙජනීයානි ඨානානි. කතමානි චත්තාරි? ‘ඉධ තථාගතො ජාතො’ති, භික්ඛවෙ, සද්ධස්ස කුලපුත්තස්ස දස්සනීයං සංවෙජනීයං ඨානං. ‘ඉධ තථාගතො අනුත්තරං සම්මාසම්බොධිං අභිසම්බුද්ධො’ති, භික්ඛවෙ, සද්ධස්ස කුලපුත්තස්ස දස්සනීයං සංවෙජනීයං ඨානං. ‘ඉධ තථාගතො අනුත්තරං ධම්මචක්කං පවත්තෙසී’ති, භික්ඛවෙ, සද්ධස්ස කුලපුත්තස්ස දස්සනීයං සංවෙජනීයං ඨානං. ‘ඉධ තථාගතො අනුපාදිසෙසාය නිබ්බානධාතුයා පරිනිබ්බුතො’ති , භික්ඛවෙ, සද්ධස්ස කුලපුත්තස්ස දස්සනීයං සංවෙජනීයං ඨානං. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරි සද්ධස්ස කුලපුත්තස්ස දස්සනීයානි සංවෙජනීයානි ඨානානී’’ති. අට්ඨමං.

9. පඨමභයසුත්තං

119. ‘‘චත්තාරිමානි , භික්ඛවෙ, භයානි. කතමානි චත්තාරි? ජාතිභයං, ජරාභයං, බ්යාධිභයං, මරණභයං – ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරි භයානී’’ති. නවමං.

10. දුතියභයසුත්තං

120. ‘‘චත්තාරිමානි, භික්ඛවෙ, භයානි. කතමානි චත්තාරි? අග්ගිභයං, උදකභයං, රාජභයං, චොරභයං – ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරි භයානී’’ති. දසමං.

කෙසිවග්ගො දුතියො.

තස්සුද්දානං –

කෙසි ජවො පතොදො ච, නාගො ඨානෙන පඤ්චමං;

අප්පමාදො ච ආරක්ඛො, සංවෙජනීයඤ්ච ද්වෙ භයාති.