📜

(14) 4. පුග්ගලවග්ගො

1. සංයොජනසුත්තං

131. ‘‘චත්තාරොමෙ , භික්ඛවෙ, පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි හොන්ති, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි හොන්ති, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි හොන්ති.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි පහීනානි හොන්ති, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි හොන්ති, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි හොන්ති.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි පහීනානි හොන්ති, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි පහීනානි හොන්ති, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි හොන්ති.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි පහීනානි හොන්ති, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි පහීනානි හොන්ති, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි පහීනානි හොන්ති.

‘‘කතමස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි? සකදාගාමිස්ස. ඉමස්ස ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි.

‘‘කතමස්ස , භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි පහීනානි, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි? උද්ධංසොතස්ස අකනිට්ඨගාමිනො. ඉමස්ස ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි පහීනානි, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි.

‘‘කතමස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි පහීනානි, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි පහීනානි, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි? අන්තරාපරිනිබ්බායිස්ස. ඉමස්ස ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි පහීනානි, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි පහීනානි, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි අප්පහීනානි.

‘‘කතමස්ස, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි පහීනානි, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි පහීනානි, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි පහීනානි? අරහතො. ඉමස්ස ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලස්ස ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි පහීනානි, උපපත්තිපටිලාභියානි සංයොජනානි පහීනානි, භවපටිලාභියානි සංයොජනානි පහීනානි. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මි’’න්ති. පඨමං.

2. පටිභානසුත්තං

132. ‘‘චත්තාරොමෙ , භික්ඛවෙ, පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? යුත්තප්පටිභානො, නො මුත්තප්පටිභානො; මුත්තප්පටිභානො, නො යුත්තප්පටිභානො; යුත්තප්පටිභානො ච මුත්තප්පටිභානො ච; නෙව යුත්තප්පටිභානො න මුත්තප්පටිභානො – ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මි’’න්ති [පු. ප. 152 ආදයො]. දුතියං.

3. උග්ඝටිතඤ්ඤූසුත්තං

133. ‘‘චත්තාරොමෙ , භික්ඛවෙ, පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො ? උග්ඝටිතඤ්ඤූ, විපඤ්චිතඤ්ඤූ, නෙය්යො, පදපරමො – ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මි’’න්ති [පු. ප. 152 ආදයො]. තතියං.

4. උට්ඨානඵලසුත්තං

134. ‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? උට්ඨානඵලූපජීවී න කම්මඵලූපජීවී, කම්මඵලූපජීවී න උට්ඨානඵලූපජීවී, උට්ඨානඵලූපජීවී චෙව කම්මඵලූපජීවී ච, නෙව උට්ඨානඵලූපජීවී න කම්මඵලූපජීවී – ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මි’’න්ති [පු. ප. 167]. චතුත්ථං.

5. සාවජ්ජසුත්තං

135. ‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, පුග්ගලා [පු. ප. 144 ආදයො] සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? සාවජ්ජො, වජ්ජබහුලො, අප්පවජ්ජො, අනවජ්ජො.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො සාවජ්ජො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො සාවජ්ජෙන කායකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, සාවජ්ජෙන වචීකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, සාවජ්ජෙන මනොකම්මෙන සමන්නාගතො හොති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො සාවජ්ජො හොති.

‘‘කථඤ්ච , භික්ඛවෙ, පුග්ගලො වජ්ජබහුලො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො සාවජ්ජෙන බහුලං කායකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, අප්පං අනවජ්ජෙන; සාවජ්ජෙන බහුලං වචීකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, අප්පං අනවජ්ජෙන; සාවජ්ජෙන බහුලං මනොකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, අප්පං අනවජ්ජෙන. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො වජ්ජබහුලො හොති.

‘‘කථඤ්ච , භික්ඛවෙ, පුග්ගලො අප්පවජ්ජො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො අනවජ්ජෙන බහුලං කායකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, අප්පං සාවජ්ජෙන; අනවජ්ජෙන බහුලං වචීකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, අප්පං සාවජ්ජෙන; අනවජ්ජෙන බහුලං මනොකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, අප්පං සාවජ්ජෙන. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො අප්පවජ්ජො හොති.

‘‘කථඤ්ච , භික්ඛවෙ, පුග්ගලො අනවජ්ජො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො අනවජ්ජෙන කායකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, අනවජ්ජෙන වචීකම්මෙන සමන්නාගතො හොති, අනවජ්ජෙන මනොකම්මෙන සමන්නාගතො හොති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො අනවජ්ජො හොති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මි’’න්ති. පඤ්චමං.

6. පඨමසීලසුත්තං

136. ‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො සීලෙසු න පරිපූරකාරී හොති, සමාධිස්මිං න පරිපූරකාරී, පඤ්ඤාය න පරිපූරකාරී.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො සීලෙසු පරිපූරකාරී හොති, සමාධිස්මිං න පරිපූරකාරී, පඤ්ඤාය න පරිපූරකාරී.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො සීලෙසු පරිපූරකාරී හොති, සමාධිස්මිං පරිපූරකාරී, පඤ්ඤාය න පරිපූරකාරී.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො සීලෙසු පරිපූරකාරී හොති, සමාධිස්මිං පරිපූරකාරී, පඤ්ඤාය පරිපූරකාරී. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මි’’න්ති. ඡට්ඨං.

7. දුතියසීලසුත්තං

137. ‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ , භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො න සීලගරු හොති න සීලාධිපතෙය්යො, න සමාධිගරු හොති න සමාධාධිපතෙය්යො, න පඤ්ඤාගරු හොති න පඤ්ඤාධිපතෙය්යො.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො සීලගරු හොති සීලාධිපතෙය්යො, න සමාධිගරු හොති න සමාධාධිපතෙය්යො, න පඤ්ඤාගරු හොති න පඤ්ඤාධිපතෙය්යො.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො සීලගරු හොති සීලාධිපතෙය්යො, සමාධිගරු හොති සමාධාධිපතෙය්යො, න පඤ්ඤාගරු හොති න පඤ්ඤාධිපතෙය්යො.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො සීලගරු හොති සීලාධිපතෙය්යො, සමාධිගරු හොති සමාධාධිපතෙය්යො, පඤ්ඤාගරු හොති පඤ්ඤාධිපතෙය්යො. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මි’’න්ති. සත්තමං.

8. නිකට්ඨසුත්තං

138. ‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? නිකට්ඨකායො අනිකට්ඨචිත්තො, අනිකට්ඨකායො නිකට්ඨචිත්තො, අනිකට්ඨකායො ච අනිකට්ඨචිත්තො ච, නිකට්ඨකායො ච නිකට්ඨචිත්තො ච.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො නිකට්ඨකායො හොති අනිකට්ඨචිත්තො? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො අරඤ්ඤවනපත්ථානි [අරඤ්ඤෙ වනපත්ථානි (සී. පී.)] පන්තානි සෙනාසනානි පටිසෙවති. සො තත්ථ කාමවිතක්කම්පි විතක්කෙති බ්යාපාදවිතක්කම්පි විතක්කෙති විහිංසාවිතක්කම්පි විතක්කෙති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො නිකට්ඨකායො හොති අනිකට්ඨචිත්තො.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො අනිකට්ඨකායො හොති නිකට්ඨචිත්තො? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො නහෙව ඛො අරඤ්ඤවනපත්ථානි පන්තානි සෙනාසනානි පටිසෙවති. සො තත්ථ නෙක්ඛම්මවිතක්කම්පි විතක්කෙති අබ්යාපාදවිතක්කම්පි විතක්කෙති අවිහිංසාවිතක්කම්පි විතක්කෙති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො අනිකට්ඨකායො හොති නිකට්ඨචිත්තො.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො අනිකට්ඨකායො ච හොති අනිකට්ඨචිත්තො ච? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො නහෙව ඛො අරඤ්ඤවනපත්ථානි පන්තානි සෙනාසනානි පටිසෙවති . සො තත්ථ කාමවිතක්කම්පි විතක්කෙති බ්යාපාදවිතක්කම්පි විතක්කෙති විහිංසාවිතක්කම්පි විතක්කෙති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො අනිකට්ඨකායො ච හොති අනිකට්ඨචිත්තො ච.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො නිකට්ඨකායො ච හොති නිකට්ඨචිත්තො ච? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො අරඤ්ඤවනපත්ථානි පන්තානි සෙනාසනානි පටිසෙවති. සො තත්ථ නෙක්ඛම්මවිතක්කම්පි විතක්කෙති අබ්යාපාදවිතක්කම්පි විතක්කෙති අවිහිංසාවිතක්කම්පි විතක්කෙති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, පුග්ගලො නිකට්ඨකායො ච හොති නිකට්ඨචිත්තො ච. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මි’’න්ති. අට්ඨමං.

9. ධම්මකථිකසුත්තං

139. ‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, ධම්මකථිකා. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො ධම්මකථිකො අප්පඤ්ච භාසති අසහිතඤ්ච; පරිසා චස්ස [පරිසා ච (සී. ස්යා. කං. පී.) පු. ප. 156] න කුසලා හොති සහිතාසහිතස්ස. එවරූපො, භික්ඛවෙ, ධම්මකථිකො එවරූපාය පරිසාය ධම්මකථිකොත්වෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො ධම්මකථිකො අප්පඤ්ච භාසති සහිතඤ්ච; පරිසා චස්ස කුසලා හොති සහිතාසහිතස්ස. එවරූපො, භික්ඛවෙ, ධම්මකථිකො එවරූපාය පරිසාය ධම්මකථිකොත්වෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො ධම්මකථිකො බහුඤ්ච භාසති අසහිතඤ්ච; පරිසා චස්ස න කුසලා හොති සහිතාසහිතස්ස. එවරූපො, භික්ඛවෙ, ධම්මකථිකො එවරූපාය පරිසාය ධම්මකථිකොත්වෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො ධම්මකථිකො බහුඤ්ච භාසති සහිතඤ්ච; පරිසා චස්ස කුසලා හොති සහිතාසහිතස්ස. එවරූපො, භික්ඛවෙ, ධම්මකථිකො එවරූපාය පරිසාය ධම්මකථිකොත්වෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො ධම්මකථිකා’’ති. නවමං.

10. වාදීසුත්තං

140. ‘‘චත්තාරොමෙ , භික්ඛවෙ, වාදී. කතමෙ චත්තාරො? අත්ථි , භික්ඛවෙ, වාදී අත්ථතො පරියාදානං ගච්ඡති, නො බ්යඤ්ජනතො; අත්ථි, භික්ඛවෙ, වාදී බ්යඤ්ජනතො පරියාදානං ගච්ඡති, නො අත්ථතො; අත්ථි, භික්ඛවෙ, වාදී අත්ථතො ච බ්යඤ්ජනතො ච පරියාදානං ගච්ඡති; අත්ථි, භික්ඛවෙ, වාදී නෙවත්ථතො නො බ්යඤ්ජනතො පරියාදානං ගච්ඡති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො වාදී. අට්ඨානමෙතං, භික්ඛවෙ, අනවකාසො යං චතූහි පටිසම්භිදාහි සමන්නාගතො [සමන්නාගතො භික්ඛු (සී. ස්යා. කං.)] අත්ථතො වා බ්යඤ්ජනතො වා පරියාදානං ගච්ඡෙය්යා’’ති. දසමං.

පුග්ගලවග්ගො චතුත්ථො.

තස්සුද්දානං –

සංයොජනං පටිභානො, උග්ඝටිතඤ්ඤු උට්ඨානං;

සාවජ්ජො ද්වෙ ච සීලානි, නිකට්ඨ ධම්ම වාදී චාති.