📜

(19) 4. බ්රාහ්මණවග්ගො

1. යොධාජීවසුත්තං

181. ‘‘චතූහි , භික්ඛවෙ, අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො යොධාජීවො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති. කතමෙහි චතූහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, යොධාජීවො ඨානකුසලො ච හොති, දූරෙපාතී ච, අක්ඛණවෙධී ච, මහතො ච කායස්ස පදාලෙතා. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො යොධාජීවො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති පාහුනෙය්යො දක්ඛිණෙය්යො අඤ්ජලිකරණීයො අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්ස. කතමෙහි චතූහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ඨානකුසලො ච හොති, දූරෙපාතී ච, අක්ඛණවෙධී ච, මහතො ච කායස්ස පදාලෙතා.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ඨානකුසලො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සීලවා හොති…පෙ… සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදෙසු. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ඨානකුසලො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු දූරෙපාතී හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ , භික්ඛු යං කිඤ්චි රූපං අතීතානාගතපච්චුප්පන්නං අජ්ඣත්තං වා බහිද්ධා වා ඔළාරිකං වා සුඛුමං වා හීනං වා පණීතං වා යං දූරෙ සන්තිකෙ වා, සබ්බං රූපං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්මි, න මෙසො අත්තා’ති එවමෙතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය පස්සති. යා කාචි වෙදනා…පෙ… යා කාචි සඤ්ඤා… යෙ කෙචි සඞ්ඛාරා… යං කිඤ්චි විඤ්ඤාණං අතීතානාගතපච්චුප්පන්නං අජ්ඣත්තං වා බහිද්ධා වා ඔළාරිකං වා සුඛුමං වා හීනං වා පණීතං වා යං දූරෙ සන්තිකෙ වා , සබ්බං විඤ්ඤාණං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්මි, න මෙසො අත්තා’ති එවමෙතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය පස්සති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු දූරෙපාතී හොති.

‘‘කථඤ්ච , භික්ඛවෙ, භික්ඛු අක්ඛණවෙධී හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ‘ඉදං දුක්ඛ’න්ති යථාභූතං පජානාති…පෙ… ‘අයං දුක්ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අක්ඛණවෙධී හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු මහතො කායස්ස පදාලෙතා හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු මහන්තං අවිජ්ජාක්ඛන්ධං පදාලෙතා. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු මහතො කායස්ස පදාලෙතා හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති…පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්සා’’ති. පඨමං.

2. පාටිභොගසුත්තං

182. [කථා. 624] ‘‘චතුන්නං , භික්ඛවෙ, ධම්මානං නත්ථි කොචි පාටිභොගො – සමණො වා බ්රාහ්මණො වා දෙවො වා මාරො වා බ්රහ්මා වා කොචි වා ලොකස්මිං.

‘‘කතමෙසං චතුන්නං? ‘ජරාධම්මං මා ජීරී’ති නත්ථි කොචි පාටිභොගො – සමණො වා බ්රාහ්මණො වා දෙවො වා මාරො වා බ්රහ්මා වා කොචි වා ලොකස්මිං; ‘බ්යාධිධම්මං මා බ්යාධියී’ති නත්ථි කොචි පාටිභොගො – සමණො වා බ්රාහ්මණො වා දෙවො වා මාරො වා බ්රහ්මා වා කොචි වා ලොකස්මිං; ‘මරණධම්මං මා මීයී’ති නත්ථි කොචි පාටිභොගො – සමණො වා බ්රාහ්මණො වා දෙවො වා මාරො වා බ්රහ්මා වා කොචි වා ලොකස්මිං; ‘යානි ඛො පන තානි පුබ්බෙ අත්තනා කතානි පාපකානි කම්මානි සංකිලෙසිකානි පොනොභවිකානි සදරානි දුක්ඛවිපාකානි ආයතිං ජාතිජරාමරණිකානි, තෙසං විපාකො මා නිබ්බත්තී’ති නත්ථි කොචි පාටිභොගො – සමණො වා බ්රාහ්මණො වා දෙවො වා මාරො වා බ්රහ්මා වා කොචි වා ලොකස්මිං.

‘‘ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, චතුන්නං ධම්මානං නත්ථි කොචි පාටිභොගො – සමණො වා බ්රාහ්මණො වා දෙවො වා මාරො වා බ්රහ්මා වා කොචි වා ලොකස්මි’’න්ති. දුතියං.

3. සුතසුත්තං

183. එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. අථ ඛො වස්සකාරො බ්රාහ්මණො මගධමහාමත්තො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො වස්සකාරො බ්රාහ්මණො මගධමහාමත්තො භගවන්තං එතදවොච –

‘‘අහඤ්හි, භො ගොතම, එවංවාදී එවංදිට්ඨි [එවංදිට්ඨී (සබ්බත්ථ)] – ‘යො කොචි දිට්ඨං භාසති – එවං මෙ දිට්ඨන්ති, නත්ථි තතො දොසො; යො කොචි සුතං භාසති – එවං මෙ සුතන්ති, නත්ථි තතො දොසො; යො කොචි මුතං භාසති – එවං මෙ මුතන්ති, නත්ථි තතො දොසො; යො කොචි විඤ්ඤාතං භාසති – එවං මෙ විඤ්ඤාතන්ති, නත්ථි තතො දොසො’’’ති.

‘‘නාහං, බ්රාහ්මණ, සබ්බං දිට්ඨං භාසිතබ්බන්ති වදාමි; න පනාහං, බ්රාහ්මණ, සබ්බං දිට්ඨං න භාසිතබ්බන්ති වදාමි; නාහං, බ්රාහ්මණ, සබ්බං සුතං භාසිතබ්බන්ති වදාමි; න පනාහං, බ්රාහ්මණ, සබ්බං සුතං න භාසිතබ්බන්ති වදාමි; නාහං, බ්රාහ්මණ, සබ්බං මුතං භාසිතබ්බන්ති වදාමි; න පනාහං, බ්රාහ්මණ, සබ්බං මුතං න භාසිතබ්බන්ති වදාමි; නාහං, බ්රාහ්මණ, සබ්බං විඤ්ඤාතං භාසිතබ්බන්ති වදාමි; න පනාහං, බ්රාහ්මණ, සබ්බං විඤ්ඤාතං න භාසිතබ්බන්ති වදාමි.

‘‘යඤ්හි, බ්රාහ්මණ, දිට්ඨං භාසතො අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, එවරූපං දිට්ඨං න භාසිතබ්බන්ති වදාමි. යඤ්ච ඛ්වස්ස, බ්රාහ්මණ, දිට්ඨං අභාසතො කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, එවරූපං දිට්ඨං භාසිතබ්බන්ති වදාමි.

‘‘යඤ්හි, බ්රාහ්මණ, සුතං භාසතො අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති , එවරූපං සුතං න භාසිතබ්බන්ති වදාමි. යඤ්ච ඛ්වස්ස, බ්රාහ්මණ, සුතං අභාසතො කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, එවරූපං සුතං භාසිතබ්බන්ති වදාමි.

‘‘යඤ්හි, බ්රාහ්මණ, මුතං භාසතො අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, එවරූපං මුතං න භාසිතබ්බන්ති වදාමි. යඤ්ච ඛ්වස්ස, බ්රාහ්මණ, මුතං අභාසතො කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, එවරූපං මුතං භාසිතබ්බන්ති වදාමි .

‘‘යඤ්හි , බ්රාහ්මණ, විඤ්ඤාතං භාසතො අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, එවරූපං විඤ්ඤාතං න භාසිතබ්බන්ති වදාමි. යඤ්ච ඛ්වස්ස, බ්රාහ්මණ, විඤ්ඤාතං අභාසතො කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, එවරූපං විඤ්ඤාතං භාසිතබ්බන්ති වදාමී’’ති.

අථ ඛො වස්සකාරො බ්රාහ්මණො මගධමහාමත්තො භගවතො භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමොදිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කාමීති. තතියං.

4. අභයසුත්තං

184. අථ ඛො ජාණුස්සොණි බ්රාහ්මණො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ජාණුස්සොණි බ්රාහ්මණො භගවන්තං එතදවොච –

‘‘අහඤ්හි, භො ගොතම, එවංවාදී එවංදිට්ඨි – ‘නත්ථි යො මරණධම්මො සමානො න භායති, න සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්සා’’’ති. ‘‘අත්ථි, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො භායති, සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස; අත්ථි පන, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො න භායති, න සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස.

‘‘කතමො ච, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො භායති, සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස? ඉධ, බ්රාහ්මණ, එකච්චො කාමෙසු අවීතරාගො හොති අවිගතච්ඡන්දො අවිගතපෙමො අවිගතපිපාසො අවිගතපරිළාහො අවිගතතණ්හො. තමෙනං අඤ්ඤතරො ගාළ්හො රොගාතඞ්කො ඵුසති. තස්ස අඤ්ඤතරෙන ගාළ්හෙන රොගාතඞ්කෙන ඵුට්ඨස්ස එවං හොති – ‘පියා වත මං කාමා ජහිස්සන්ති, පියෙ චාහං කාමෙ ජහිස්සාමී’ති. සො සොචති කිලමති පරිදෙවති, උරත්තාළිං කන්දති, සම්මොහං ආපජ්ජති. අයං ඛො, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො භායති, සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස.

‘‘පුන චපරං, බ්රාහ්මණ, ඉධෙකච්චො කායෙ අවීතරාගො හොති අවිගතච්ඡන්දො අවිගතපෙමො අවිගතපිපාසො අවිගතපරිළාහො අවිගතතණ්හො. තමෙනං අඤ්ඤතරො ගාළ්හො රොගාතඞ්කො ඵුසති. තස්ස අඤ්ඤතරෙන ගාළ්හෙන රොගාතඞ්කෙන ඵුට්ඨස්ස එවං හොති – ‘පියො වත මං කායො ජහිස්සති, පියඤ්චාහං කායං ජහිස්සාමී’ති. සො සොචති කිලමති පරිදෙවති, උරත්තාළිං කන්දති, සම්මොහං ආපජ්ජති. අයම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො භායති, සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස.

‘‘පුන චපරං, බ්රාහ්මණ, ඉධෙකච්චො අකතකල්යාණො හොති අකතකුසලො අකතභීරුත්තාණො කතපාපො කතලුද්දො කතකිබ්බිසො. තමෙනං අඤ්ඤතරො ගාළ්හො රොගාතඞ්කො ඵුසති. තස්ස අඤ්ඤතරෙන ගාළ්හෙන රොගාතඞ්කෙන ඵුට්ඨස්ස එවං හොති – ‘අකතං වත මෙ කල්යාණං, අකතං කුසලං, අකතං භීරුත්තාණං; කතං පාපං, කතං ලුද්දං, කතං කිබ්බිසං. යාවතා, භො, අකතකල්යාණානං අකතකුසලානං අකතභීරුත්තාණානං කතපාපානං කතලුද්දානං කතකිබ්බිසානං ගති තං ගතිං පෙච්ච ගච්ඡාමී’ති. සො සොචති කිලමති පරිදෙවති, උරත්තාළිං කන්දති, සම්මොහං ආපජ්ජති. අයම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො භායති, සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස.

‘‘පුන චපරං, බ්රාහ්මණ, ඉධෙකච්චො කඞ්ඛී හොති විචිකිච්ඡී අනිට්ඨඞ්ගතො සද්ධම්මෙ. තමෙනං අඤ්ඤතරො ගාළ්හො රොගාතඞ්කො ඵුසති. තස්ස අඤ්ඤතරෙන ගාළ්හෙන රොගාතඞ්කෙන ඵුට්ඨස්ස එවං හොති – ‘කඞ්ඛී වතම්හි විචිකිච්ඡී අනිට්ඨඞ්ගතො සද්ධම්මෙ’ති. සො සොචති කිලමති පරිදෙවති, උරත්තාළිං කන්දති, සම්මොහං ආපජ්ජති. අයම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො භායති, සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස. ඉමෙ ඛො, බ්රාහ්මණ, චත්තාරො මරණධම්මා සමානා භායන්ති, සන්තාසං ආපජ්ජන්ති මරණස්ස.

‘‘කතමො ච, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො න භායති, න සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස? ඉධ, බ්රාහ්මණ, එකච්චො කාමෙසු වීතරාගො හොති විගතච්ඡන්දො විගතපෙමො විගතපිපාසො විගතපරිළාහො විගතතණ්හො. තමෙනං අඤ්ඤතරො ගාළ්හො රොගාතඞ්කො ඵුසති. තස්ස අඤ්ඤතරෙන ගාළ්හෙන රොගාතඞ්කෙන ඵුට්ඨස්ස න එවං හොති – ‘පියා වත මං කාමා ජහිස්සන්ති, පියෙ චාහං කාමෙ ජහිස්සාමී’ති. සො න සොචති න කිලමති න පරිදෙවති, න උරත්තාළිං කන්දති, න සම්මොහං ආපජ්ජති. අයං ඛො, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො න භායති, න සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස.

‘‘පුන චපරං, බ්රාහ්මණ, ඉධෙකච්චො කායෙ වීතරාගො හොති විගතච්ඡන්දො විගතපෙමො විගතපිපාසො විගතපරිළාහො විගතතණ්හො. තමෙනං අඤ්ඤතරො ගාළ්හො රොගාතඞ්කො ඵුසති. තස්ස අඤ්ඤතරෙන ගාළ්හෙන රොගාතඞ්කෙන ඵුට්ඨස්ස න එවං හොති – ‘පියො වත මං කායො ජහිස්සති, පියඤ්චාහං කායං ජහිස්සාමී’ති. සො න සොචති න කිලමති න පරිදෙවති, න උරත්තාළිං කන්දති, න සම්මොහං ආපජ්ජති. අයම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො න භායති, න සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස.

‘‘පුන චපරං, බ්රාහ්මණ, ඉධෙකච්චො අකතපාපො හොති අකතලුද්දො අකතකිබ්බිසො කතකල්යාණො කතකුසලො කතභීරුත්තාණො. තමෙනං අඤ්ඤතරො ගාළ්හො රොගාතඞ්කො ඵුසති. තස්ස අඤ්ඤතරෙන ගාළ්හෙන රොගාතඞ්කෙන ඵුට්ඨස්ස එවං හොති – ‘අකතං වත මෙ පාපං, අකතං ලුද්දං, අකතං කිබ්බිසං; කතං කල්යාණං, කතං කුසලං, කතං භීරුත්තාණං. යාවතා, භො, අකතපාපානං අකතලුද්දානං අකතකිබ්බිසානං කතකල්යාණානං කතකුසලානං කතභීරුත්තාණානං ගති තං ගතිං පෙච්ච ගච්ඡාමී’ති. සො න සොචති න කිලමති න පරිදෙවති, න උරත්තාළිං කන්දති, න සම්මොහං ආපජ්ජති. අයම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො න භායති, න සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස.

‘‘පුන චපරං, බ්රාහ්මණ, ඉධෙකච්චො අකඞ්ඛී හොති අවිචිකිච්ඡී නිට්ඨඞ්ගතො සද්ධම්මෙ. තමෙනං අඤ්ඤතරො ගාළ්හො රොගාතඞ්කො ඵුසති. තස්ස අඤ්ඤතරෙන ගාළ්හෙන රොගාතඞ්කෙන ඵුට්ඨස්ස එවං හොති – ‘අකඞ්ඛී වතම්හි අවිචිකිච්ඡී නිට්ඨඞ්ගතො සද්ධම්මෙ’ති. සො න සොචති න කිලමති න පරිදෙවති, න උරත්තාළිං කන්දති, න සම්මොහං ආපජ්ජති. අයම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, මරණධම්මො සමානො න භායති, න සන්තාසං ආපජ්ජති මරණස්ස. ඉමෙ ඛො, බ්රාහ්මණ, චත්තාරො මරණධම්මා සමානා න භායන්ති, න සන්තාසං ආපජ්ජන්ති මරණස්සා’’ති.

‘‘අභික්කන්තං, භො ගොතම, අභික්කන්තං, භො ගොතම…පෙ… උපාසකං මං භවං ගොතමො ධාරෙතු අජ්ජතග්ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්ති. චතුත්ථං.

5. බ්රාහ්මණසච්චසුත්තං

185. එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති ගිජ්ඣකූටෙ පබ්බතෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සම්බහුලා අභිඤ්ඤාතා අභිඤ්ඤාතා පරිබ්බාජකා සිප්පිනිකාතීරෙ පරිබ්බාජකාරාමෙ පටිවසන්ති, සෙය්යථිදං අන්නභාරො වරධරො සකුලුදායී ච පරිබ්බාජකො අඤ්ඤෙ ච අභිඤ්ඤාතා අභිඤ්ඤාතා පරිබ්බාජකා. අථ ඛො භගවා සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතො යෙන සිප්පිනිකාතීරෙ පරිබ්බාජකාරාමො තෙනුපසඞ්කමි.

තෙන ඛො පන සමයෙන තෙසං අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං අයමන්තරා කථා උදපාදි – ‘‘ඉතිපි බ්රාහ්මණසච්චානි, ඉතිපි බ්රාහ්මණසච්චානී’’ති. අථ ඛො භගවා යෙන තෙ පරිබ්බාජකා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ නිසීදි. නිසජ්ජ ඛො භගවා තෙ පරිබ්බාජකෙ එතදවොච –

‘‘කාය නුත්ථ, පරිබ්බාජකා, එතරහි කථාය සන්නිසින්නා, කා ච පන වො අන්තරාකථා විප්පකතා’’ති? ‘‘ඉධ, භො ගොතම, අම්හාකං සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං අයමන්තරාකථා උදපාදි – ‘ඉතිපි බ්රාහ්මණසච්චානි, ඉතිපි බ්රාහ්මණසච්චානී’’’ති.

‘‘චත්තාරිමානි, පරිබ්බාජකා, බ්රාහ්මණසච්චානි මයා සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවෙදිතානි. කතමානි චත්තාරි? ඉධ, පරිබ්බාජකා, බ්රාහ්මණො එවමාහ – ‘සබ්බෙ පාණා අවජ්ඣා’ති . ඉති වදං බ්රාහ්මණො සච්චං ආහ, නො මුසා. සො තෙන න සමණොති මඤ්ඤති, න බ්රාහ්මණොති මඤ්ඤති, න සෙය්යොහමස්මීති මඤ්ඤති, න සදිසොහමස්මීති මඤ්ඤති, න හීනොහමස්මීති මඤ්ඤති. අපි ච යදෙව තත්ථ සච්චං තදභිඤ්ඤාය පාණානංයෙව අනුද්දයාය [තදභිඤ්ඤාය අනුදයාය (ක.)] අනුකම්පාය පටිපන්නො හොති.

‘‘පුන චපරං, පරිබ්බාජකා, බ්රාහ්මණො එවමාහ – ‘සබ්බෙ කාමා අනිච්චා දුක්ඛා විපරිණාමධම්මා’ති. ඉති වදං බ්රාහ්මණො සච්චමාහ, නො මුසා. සො තෙන න සමණොති මඤ්ඤති, න බ්රාහ්මණොති මඤ්ඤති, න සෙය්යොහමස්මීති මඤ්ඤති, න සදිසොහමස්මීති මඤ්ඤති, න හීනොහමස්මීති මඤ්ඤති. අපි ච යදෙව තත්ථ සච්චං තදභිඤ්ඤාය කාමානංයෙව නිබ්බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්නො හොති.

‘‘පුන චපරං, පරිබ්බාජකා, බ්රාහ්මණො එවමාහ – ‘සබ්බෙ භවා අනිච්චා…පෙ… භවානංයෙව නිබ්බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්නො හොති.

‘‘පුන චපරං, පරිබ්බාජකා, බ්රාහ්මණො එවමාහ – ‘නාහං ක්වචනි [ක්වචන (සී. ස්යා.)] කස්සචි කිඤ්චනතස්මිං න ච මම ක්වචනි කත්ථචි කිඤ්චනතත්ථී’ති. ඉති වදං බ්රාහ්මණො සච්චං ආහ, නො මුසා. සො තෙන න සමණොති මඤ්ඤති, න බ්රාහ්මණොති මඤ්ඤති, න සෙය්යොහමස්මීති මඤ්ඤති, න සදිසොහමස්මීති මඤ්ඤති, න හීනොහමස්මීති මඤ්ඤති. අපි ච යදෙව තත්ථ සච්චං තදභිඤ්ඤාය ආකිඤ්චඤ්ඤංයෙව පටිපදං පටිපන්නො හොති. ඉමානි ඛො, පරිබ්බාජකා, චත්තාරි බ්රාහ්මණසච්චානි මයා සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවෙදිතානී’’ති. පඤ්චමං.

6. උම්මග්ගසුත්තං

186. අථ ඛො අඤ්ඤතරො භික්ඛු යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො සො භික්ඛු භගවන්තං එතදවොච – ‘‘කෙන නු ඛො, භන්තෙ, ලොකො නීයති, කෙන ලොකො පරිකස්සති, කස්ස ච උප්පන්නස්ස වසං ගච්ඡතී’’ති?

‘‘සාධු සාධු, භික්ඛු! භද්දකො ඛො තෙ, භික්ඛු, උම්මග්ගො [උම්මඞ්ගො (ස්යා. ක.)], භද්දකං පටිභානං, කල්යාණී [කල්යාණා (ක.)] පරිපුච්ඡා. එවඤ්හි ත්වං, භික්ඛු, පුච්ඡසි – ‘කෙන නු ඛො, භන්තෙ, ලොකො නීයති, කෙන ලොකො පරිකස්සති, කස්ස ච උප්පන්නස්ස වසං ගච්ඡතී’’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘චිත්තෙන ඛො, භික්ඛු, ලොකො නීයති, චිත්තෙන පරිකස්සති, චිත්තස්ස උප්පන්නස්ස වසං ගච්ඡතී’’ති.

‘‘සාධු , භන්තෙ’’ති ඛො සො භික්ඛු භගවතො භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමොදිත්වා භගවන්තං උත්තරි පඤ්හං අපුච්ඡි – ‘‘‘බහුස්සුතො ධම්මධරො, බහුස්සුතො ධම්මධරො’ති, භන්තෙ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛො, භන්තෙ, බහුස්සුතො ධම්මධරො හොතී’’ති?

‘‘සාධු සාධු, භික්ඛු! භද්දකො ඛො තෙ, භික්ඛු උම්මග්ගො, භද්දකං පටිභානං, කල්යාණී පරිපුච්ඡා. එවඤ්හි ත්වං, භික්ඛු, පුච්ඡසි – ‘බහුස්සුතො ධම්මධරො, බහුස්සුතො ධම්මධරොති, භන්තෙ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛො, භන්තෙ, බහුස්සුතො ධම්මධරො හොතී’’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘බහූ ඛො, භික්ඛු, මයා ධම්මා දෙසිතා [බහු ඛො භික්ඛු මයා ධම්මො දෙසිතො (ක.)] – සුත්තං, ගෙය්යං, වෙය්යාකරණං, ගාථා, උදානං, ඉතිවුත්තකං, ජාතකං, අබ්භුතධම්මං, වෙදල්ලං. චතුප්පදාය චෙපි, භික්ඛු, ගාථාය අත්ථමඤ්ඤාය ධම්මමඤ්ඤාය ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නො හොති බහුස්සුතො ධම්මධරොති අලං වචනායා’’ති.

‘‘සාධු, භන්තෙ’’ති ඛො සො භික්ඛු භගවතො භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමොදිත්වා භගවන්තං උත්තරි පඤ්හං අපුච්ඡි – ‘‘‘සුතවා නිබ්බෙධිකපඤ්ඤො, සුතවා නිබ්බෙධිකපඤ්ඤො’ති, භන්තෙ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛො, භන්තෙ, සුතවා නිබ්බෙධිකපඤ්ඤො හොතී’’ති?

‘‘සාධු සාධු, භික්ඛු! භද්දකො ඛො තෙ, භික්ඛු, උම්මග්ගො, භද්දකං පටිභානං, කල්යාණී පරිපුච්ඡා. එවඤ්හි ත්වං, භික්ඛු, පුච්ඡසි – ‘සුතවා නිබ්බෙධිකපඤ්ඤො, සුතවා නිබ්බෙධිකපඤ්ඤොති, භන්තෙ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛො, භන්තෙ, සුතවා නිබ්බෙධිකපඤ්ඤො හොතී’’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘ඉධ, භික්ඛු, භික්ඛුනො ‘ඉදං දුක්ඛ’න්ති සුතං හොති, පඤ්ඤාය චස්ස අත්ථං අතිවිජ්ඣ පස්සති; ‘අයං දුක්ඛසමුදයො’ති සුතං හොති, පඤ්ඤාය චස්ස අත්ථං අතිවිජ්ඣ පස්සති; ‘අයං දුක්ඛනිරොධො’ති සුතං හොති, පඤ්ඤාය චස්ස අත්ථං අතිවිජ්ඣ පස්සති; ‘අයං දුක්ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති සුතං හොති, පඤ්ඤාය චස්ස අත්ථං අතිවිජ්ඣ පස්සති. එවං ඛො, භික්ඛු, සුතවා නිබ්බෙධිකපඤ්ඤො හොතී’’ති.

‘‘සාධු, භන්තෙ’’ති ඛො සො භික්ඛු භගවතො භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමොදිත්වා භගවන්තං උත්තරි පඤ්හං අපුච්ඡි – ‘‘‘පණ්ඩිතො මහාපඤ්ඤො, පණ්ඩිතො මහාපඤ්ඤො’ති, භන්තෙ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛො, භන්තෙ, පණ්ඩිතො මහාපඤ්ඤො හොතී’’ති?

‘‘සාධු සාධු භික්ඛු! භද්දකො ඛො තෙ, භික්ඛු, උම්මග්ගො, භද්දකං පටිභානං, කල්යාණී පරිපුච්ඡා. එවඤ්හි ත්වං භික්ඛු පුච්ඡසි – ‘පණ්ඩිතො මහාපඤ්ඤො, පණ්ඩිතො මහාපඤ්ඤොති , භන්තෙ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛො, භන්තෙ, පණ්ඩිතො මහාපඤ්ඤො හොතී’’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’. ‘‘ඉධ, භික්ඛු, පණ්ඩිතො මහාපඤ්ඤො නෙවත්තබ්යාබාධාය චෙතෙති න පරබ්යාබාධාය චෙතෙති න උභයබ්යාබාධාය චෙතෙති අත්තහිතපරහිතඋභයහිතසබ්බලොකහිතමෙව චින්තයමානො චින්තෙති. එවං ඛො, භික්ඛු, පණ්ඩිතො මහාපඤ්ඤො හොතී’’ති. ඡට්ඨං.

7. වස්සකාරසුත්තං

187. එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. අථ ඛො වස්සකාරො බ්රාහ්මණො මගධමහාමත්තො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො වස්සකාරො බ්රාහ්මණො මගධමහාමත්තො භගවන්තං එතදවොච –

‘‘ජානෙය්ය නු ඛො, භො ගොතම, අසප්පුරිසො අසප්පුරිසං – ‘අසප්පුරිසො අයං භව’’’න්ති? ‘‘අට්ඨානං ඛො එතං, බ්රාහ්මණ, අනවකාසො යං අසප්පුරිසො අසප්පුරිසං ජානෙය්ය – ‘අසප්පුරිසො අයං භව’’’න්ති. ‘‘ජානෙය්ය පන, භො ගොතම, අසප්පුරිසො සප්පුරිසං – ‘සප්පුරිසො අයං භව’’’න්ති? ‘‘එතම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, අට්ඨානං අනවකාසො යං අසප්පුරිසො සප්පුරිසං ජානෙය්ය – ‘සප්පුරිසො අයං භව’’’න්ති. ‘‘ජානෙය්ය නු ඛො, භො ගොතම, සප්පුරිසො සප්පුරිසං – ‘සප්පුරිසො අයං භව’’’න්ති? ‘‘ඨානං ඛො එතං, බ්රාහ්මණ, විජ්ජති යං සප්පුරිසො සප්පුරිසං ජානෙය්ය – ‘සප්පුරිසො අයං භව’’’න්ති. ‘‘ජානෙය්ය පන, භො ගොතම, සප්පුරිසො අසප්පුරිසං – ‘අසප්පුරිසො අයං භව’’’න්ති? ‘‘එතම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, ඨානං විජ්ජති යං සප්පුරිසො අසප්පුරිසං ජානෙය්ය – ‘අසප්පුරිසො අයං භව’’’න්ති.

‘‘අච්ඡරියං, භො ගොතම, අබ්භුතං, භො ගොතම! යාව සුභාසිතං චිදං, භොතා ගොතමෙන – ‘අට්ඨානං ඛො එතං, බ්රාහ්මණ, අනවකාසො යං අසප්පුරිසො අසප්පුරිසං ජානෙය්ය – අසප්පුරිසො අයං භවන්ති. එතම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, අට්ඨානං අනවකාසො යං අසප්පුරිසො සප්පුරිසං ජානෙය්ය – සප්පුරිසො අයං භවන්ති. ඨානං ඛො එතං, බ්රාහ්මණ, විජ්ජති යං සප්පුරිසො සප්පුරිසං ජානෙය්ය – සප්පුරිසො අයං භවන්ති. එතම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, ඨානං විජ්ජති යං සප්පුරිසො අසප්පුරිසං ජානෙය්ය – අසප්පුරිසො අයං භව’’’න්ති.

‘‘එකමිදං, භො ගොතම, සමයං තොදෙය්යස්ස බ්රාහ්මණස්ස පරිසති පරූපාරම්භං වත්තෙන්ති – ‘බාලො අයං රාජා එළෙය්යො සමණෙ රාමපුත්තෙ අභිප්පසන්නො, සමණෙ ච පන රාමපුත්තෙ එවරූපං පරමනිපච්චකාරං කරොති, යදිදං අභිවාදනං පච්චුට්ඨානං අඤ්ජලිකම්මං සාමීචිකම්ම’න්ති. ඉමෙපි රඤ්ඤො එළෙය්යස්ස පරිහාරකා බාලා – යමකො මොග්ගල්ලො [පුග්ගලො (ක.)] උග්ගො නාවින්දකී ගන්ධබ්බො අග්ගිවෙස්සො, යෙ සමණෙ රාමපුත්තෙ අභිප්පසන්නා, සමණෙ ච පන රාමපුත්තෙ එවරූපං පරමනිපච්චකාරං කරොන්ති, යදිදං අභිවාදනං පච්චුට්ඨානං අඤ්ජලිකම්මං සාමීචිකම්මන්ති. ත්යාස්සුදං තොදෙය්යො බ්රාහ්මණො ඉමිනා නයෙන නෙති. තං කිං මඤ්ඤන්ති, භොන්තො, පණ්ඩිතො රාජා එළෙය්යො කරණීයාධිකරණීයෙසු වචනීයාධිවචනීයෙසු අලමත්ථදසතරෙහි අලමත්ථදසතරො’ති? ‘එවං, භො, පණ්ඩිතො රාජා එළෙය්යො කරණීයාධිකරණීයෙසු වචනීයාධිවචනීයෙසු අලමත්ථදසතරෙහි අලමත්ථදසතරො’’’ති.

‘‘යස්මා ච ඛො, භො, සමණො රාමපුත්තො රඤ්ඤා එළෙය්යෙන පණ්ඩිතෙන පණ්ඩිතතරො කරණීයාධිකරණීයෙසු වචනීයාධිවචනීයෙසු අලමත්ථදසතරෙන අලමත්ථදසතරො, තස්මා රාජා එළෙය්යො සමණෙ රාමපුත්තෙ අභිප්පසන්නො, සමණෙ ච පන රාමපුත්තෙ එවරූපං පරමනිපච්චකාරං කරොති, යදිදං අභිවාදනං පච්චුට්ඨානං අඤ්ජලිකම්මං සාමීචිකම්මං’’.

‘‘තං කිං මඤ්ඤන්ති, භොන්තො, පණ්ඩිතා රඤ්ඤො එළෙය්යස්ස පරිහාරකා – යමකො මොග්ගල්ලො උග්ගො නාවින්දකී ගන්ධබ්බො අග්ගිවෙස්සො, කරණීයාධිකරණීයෙසු වචනීයාධිවචනීයෙසු අලමත්ථදසතරෙහි අලමත්ථදසතරාති? ‘එවං, භො, පණ්ඩිතා රඤ්ඤො එළෙය්යස්ස පරිහාරකා – යමකො මොග්ගල්ලො උග්ගො නාවින්දකී ගන්ධබ්බො අග්ගිවෙස්සො, කරණීයාධිකරණීයෙසු වචනීයාධිවචනීයෙසු අලමත්ථදසතරෙහි අලමත්ථදසතරා’’’ති.

‘‘යස්මා ච ඛො, භො, සමණො රාමපුත්තො රඤ්ඤො එළෙය්යස්ස පරිහාරකෙහි පණ්ඩිතෙහි පණ්ඩිතතරො කරණීයාධිකරණීයෙසු වචනීයාධිවචනීයෙසු අලමත්ථදසතරෙහි අලමත්ථදසතරො, තස්මා රඤ්ඤො එළෙය්යස්ස පරිහාරකා සමණෙ රාමපුත්තෙ අභිප්පසන්නා; සමණෙ ච පන රාමපුත්තෙ එවරූපං පරමනිපච්චකාරං කරොන්ති, යදිදං අභිවාදනං පච්චුට්ඨානං අඤ්ජලිකම්මං සාමීචිකම්ම’’න්ති.

‘‘අච්ඡරියං, භො, ගොතම, අබ්භුතං, භො ගොතම! යාව සුභාසිතං චිදං භොතා ගොතමෙන – ‘අට්ඨානං ඛො එතං, බ්රාහ්මණ, අනවකාසො යං අසප්පුරිසො අසප්පුරිසං ජානෙය්ය – අසප්පුරිසො අයං භවන්ති. එතම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, අට්ඨානං අනවකාසො යං අසප්පුරිසො සප්පුරිසං ජානෙය්ය – සප්පුරිසො අයං භවන්ති. ඨානං ඛො එතං, බ්රාහ්මණ, විජ්ජති යං සප්පුරිසො සප්පුරිසං ජානෙය්ය – සප්පුරිසො අයං භවන්ති. එතම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, ඨානං විජ්ජති යං සප්පුරිසො අසප්පුරිසං ජානෙය්ය – අසප්පුරිසො අයං භව’න්ති. හන්ද ච දානි මයං, භො ගොතම, ගච්ඡාම. බහුකිච්චා මයං බහුකරණීයා’’ති. ‘‘යස්සදානි ත්වං, බ්රාහ්මණ, කාලං මඤ්ඤසී’’ති. අථ ඛො වස්සකාරො බ්රාහ්මණො මගධමහාමත්තො භගවතො භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමොදිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කාමීති. සත්තමං.

8. උපකසුත්තං

188. එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති ගිජ්ඣකූටෙ පබ්බතෙ. අථ ඛො උපකො මණ්ඩිකාපුත්තො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො උපකො මණ්ඩිකාපුත්තො භගවන්තං එතදවොච –

‘‘අහඤ්හි, භන්තෙ, එවංවාදී එවංදිට්ඨි – ‘යො කොචි පරූපාරම්භං වත්තෙති, පරූපාරම්භං වත්තෙන්තො සබ්බො සො [සබ්බසො (සී. පී.)] න උපපාදෙති. අනුපපාදෙන්තො ගාරය්හො හොති උපවජ්ජො’’’ති. ‘‘පරූපාරම්භං චෙ, උපක, වත්තෙති පරූපාරම්භං වත්තෙන්තො න උපපාදෙති, අනුපපාදෙන්තො ගාරය්හො හොති උපවජ්ජො. ත්වං ඛො, උපක, පරූපාරම්භං වත්තෙසි, පරූපාරම්භං වත්තෙන්තො න උපපාදෙසි, අනුපපාදෙන්තො ගාරය්හො හොසි උපවජ්ජො’’ති. ‘‘සෙය්යථාපි, භන්තෙ , උම්මුජ්ජමානකංයෙව මහතා පාසෙන බන්ධෙය්ය; එවමෙවං ඛො අහං, භන්තෙ, උම්මුජ්ජමානකොයෙව භගවතා මහතා වාදපාසෙන [මහතා පාසෙන (ක.)] බද්ධො’’ති.

‘‘ඉදං අකුසලන්ති ඛො, උපක, මයා පඤ්ඤත්තං. තත්ථ අපරිමාණා පදා අපරිමාණා බ්යඤ්ජනා අපරිමාණා තථාගතස්ස ධම්මදෙසනා – ඉතිපිදං අකුසලන්ති. තං ඛො පනිදං අකුසලං පහාතබ්බන්ති ඛො, උපක, මයා පඤ්ඤත්තං. තත්ථ අපරිමාණා පදා අපරිමාණා බ්යඤ්ජනා අපරිමාණා තථාගතස්ස ධම්මදෙසනා – ඉතිපිදං අකුසලං පහාතබ්බන්ති.

‘‘ඉදං කුසලන්ති ඛො, උපක, මයා පඤ්ඤත්තං. තත්ථ අපරිමාණා පදා අපරිමාණා බ්යඤ්ජනා අපරිමාණා තථාගතස්ස ධම්මදෙසනා – ඉතිපිදං කුසලන්ති. තං ඛො පනිදං කුසලං භාවෙතබ්බන්ති ඛො, උපක, මයා පඤ්ඤත්තං. තත්ථ අපරිමාණා පදා අපරිමාණා බ්යඤ්ජනා අපරිමාණා තථාගතස්ස ධම්මදෙසනා – ඉතිපිදං කුසලං භාවෙතබ්බ’’න්ති.

අථ ඛො උපකො මණ්ඩිකාපුත්තො භගවතො භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමොදිත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා යෙන රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා යාවතකො අහොසි භගවතා සද්ධිං කථාසල්ලාපො තං සබ්බං රඤ්ඤො මාගධස්ස අජාතසත්තුස්ස වෙදෙහිපුත්තස්ස ආරොචෙසි.

එවං වුත්තෙ රාජා මාගධො අජාතසත්තු වෙදෙහිපුත්තො කුපිතො අනත්තමනො උපකං මණ්ඩිකාපුත්තං එතදවොච – ‘‘යාව ධංසී වතායං ලොණකාරදාරකො යාව මුඛරො යාව පගබ්බො යත්ර හි නාම තං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං ආසාදෙතබ්බං මඤ්ඤිස්සති; අපෙහි ත්වං, උපක, විනස්ස, මා තං අද්දස’’න්ති. අට්ඨමං.

9. සච්ඡිකරණීයසුත්තං

189. ‘‘චත්තාරොමෙ , භික්ඛවෙ, සච්ඡිකරණීයා ධම්මා. කතමෙ චත්තාරො? අත්ථි , භික්ඛවෙ, ධම්මා කායෙන සච්ඡිකරණීයා; අත්ථි, භික්ඛවෙ, ධම්මා සතියා සච්ඡිකරණීයා; අත්ථි, භික්ඛවෙ, ධම්මා චක්ඛුනා සච්ඡිකරණීයා; අත්ථි, භික්ඛවෙ, ධම්මා පඤ්ඤාය සච්ඡිකරණීයා. කතමෙ ච, භික්ඛවෙ, ධම්මා කායෙන සච්ඡිකරණීයා? අට්ඨ විමොක්ඛා, භික්ඛවෙ, කායෙන සච්ඡිකරණීයා.

‘‘කතමෙ ච, භික්ඛවෙ, ධම්මා සතියා සච්ඡිකරණීයා? පුබ්බෙනිවාසො, භික්ඛවෙ, සතියා සච්ඡිකරණීයො.

‘‘කතමෙ ච, භික්ඛවෙ, ධම්මා චක්ඛුනා සච්ඡිකරණීයා? සත්තානං චුතූපපාතො, භික්ඛවෙ, චක්ඛුනා සච්ඡිකරණීයො.

‘‘කතමෙ ච, භික්ඛවෙ, ධම්මා පඤ්ඤාය සච්ඡිකරණීයා? ආසවානං ඛයො, භික්ඛවෙ, පඤ්ඤාය සච්ඡිකරණීයො. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො සච්ඡිකරණීයා ධම්මා’’ති. නවමං.

10. උපොසථසුත්තං

190. එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති පුබ්බාරාමෙ මිගාරමාතුපාසාදෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන භගවා තදහුපොසථෙ භික්ඛුසඞ්ඝපරිවුතො නිසින්නො හොති. අථ ඛො භගවා තුණ්හීභූතං තුණ්හීභූතං භික්ඛුසඞ්ඝං අනුවිලොකෙත්වා භික්ඛූ ආමන්තෙසි –

‘‘අපලාපායං, භික්ඛවෙ, පරිසා නිප්පලාපායං, භික්ඛවෙ, පරිසා සුද්ධා සාරෙ පතිට්ඨිතා. තථාරූපො අයං , භික්ඛවෙ, භික්ඛුසඞ්ඝො, තථාරූපායං, භික්ඛවෙ, පරිසා. යථාරූපා පරිසා දුල්ලභා දස්සනායපි ලොකස්මිං, තථාරූපො අයං, භික්ඛවෙ, භික්ඛුසඞ්ඝො, තථාරූපායං, භික්ඛවෙ, පරිසා. යථාරූපා පරිසා ආහුනෙය්යා පාහුනෙය්යා දක්ඛිණෙය්යා අඤ්ජලිකරණීයා අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්ස, තථාරූපො අයං, භික්ඛවෙ, භික්ඛුසඞ්ඝො, තථාරූපායං, භික්ඛවෙ, පරිසා . යථාරූපාය පරිසාය අප්පං දින්නං බහු හොති බහු දින්නං බහුතරං, තථාරූපො අයං, භික්ඛවෙ, භික්ඛුසඞ්ඝො, තථාරූපායං, භික්ඛවෙ, පරිසා. යථාරූපං පරිසං අලං යොජනගණනානිපි දස්සනාය ගන්තුං අපි පුටොසෙනාපි, තථාරූපො අයං, භික්ඛවෙ, භික්ඛුසඞ්ඝො, (තථාරූපායං, භික්ඛවෙ, පරිසා) [( ) සී. ස්යා. කං. පී. පොත්ථකෙසු නත්ථි].

‘‘සන්ති , භික්ඛවෙ, භික්ඛූ ඉමස්මිං භික්ඛුසඞ්ඝෙ දෙවප්පත්තා විහරන්ති; සන්ති, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ ඉමස්මිං භික්ඛුසඞ්ඝෙ බ්රහ්මප්පත්තා විහරන්ති; සන්ති, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ ඉමස්මිං භික්ඛුසඞ්ඝෙ ආනෙඤ්ජප්පත්තා විහරන්ති; සන්ති, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ ඉමස්මිං භික්ඛුසඞ්ඝෙ අරියප්පත්තා විහරන්ති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු දෙවප්පත්තො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු විවිච්චෙව කාමෙහි…පෙ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; විතක්කවිචාරානං වූපසමා…පෙ… දුතියං ඣානං…පෙ… තතියං ඣානං…පෙ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු දෙවප්පත්තො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බ්රහ්මප්පත්තො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු මෙත්තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්වා විහරති, තථා දුතියං තථා තතියං තථා චතුත්ථං. ඉති උද්ධමධො තිරියං සබ්බධි සබ්බත්තතාය සබ්බාවන්තං ලොකං මෙත්තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්ගතෙන අප්පමාණෙන අවෙරෙන අබ්යාපජ්ජෙන ඵරිත්වා විහරති. කරුණා… මුදිතා… උපෙක්ඛාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්වා විහරති, තථා දුතියං තථා තතියං තථා චතුත්ථං. ඉති උද්ධමධො තිරියං සබ්බධි සබ්බත්තතාය සබ්බාවන්තං ලොකං උපෙක්ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්ගතෙන අප්පමාණෙන අවෙරෙන අබ්යාපජ්ජෙන ඵරිත්වා විහරති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බ්රහ්මප්පත්තො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආනෙඤ්ජප්පත්තො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සබ්බසො රූපසඤ්ඤානං සමතික්කමා පටිඝසඤ්ඤානං අත්ථඞ්ගමා නානත්තසඤ්ඤානං අමනසිකාරා ‘අනන්තො ආකාසො’ති ආකාසානඤ්චායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති. සබ්බසො ආකාසානඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ‘අනන්තං විඤ්ඤාණ’න්ති විඤ්ඤාණඤ්චායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති. සබ්බසො විඤ්ඤාණඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ‘නත්ථි කිඤ්චී’ති ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති. සබ්බසො ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආනෙඤ්ජප්පත්තො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අරියප්පත්තො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ‘ඉදං දුක්ඛ’න්ති යථාභූතං පජානාති…පෙ… ‘අයං දුක්ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අරියප්පත්තො හොතී’’ති. දසමං.

බ්රාහ්මණවග්ගො [යොධාජීවවග්ගො (සී. ස්යා. කං. පී.)] චතුත්ථො.

තස්සුද්දානං –

යොධා පාටිභොගසුතං, අභයං බ්රාහ්මණසච්චෙන පඤ්චමං;

උම්මග්ගවස්සකාරො, උපකො සච්ඡිකිරියා ච උපොසථොති.