📜

(26) 6. අභිඤ්ඤාවග්ගො

1. අභිඤ්ඤාසුත්තං

254. ‘‘චත්තාරොමෙ , භික්ඛවෙ, ධම්මා. කතමෙ චත්තාරො? අත්ථි, භික්ඛවෙ, ධම්මා අභිඤ්ඤා පරිඤ්ඤෙය්යා; අත්ථි, භික්ඛවෙ , ධම්මා අභිඤ්ඤා පහාතබ්බා; අත්ථි, භික්ඛවෙ, ධම්මා අභිඤ්ඤා භාවෙතබ්බා; අත්ථි, භික්ඛවෙ, ධම්මා අභිඤ්ඤා සච්ඡිකාතබ්බා.

‘‘කතමෙ ච, භික්ඛවෙ, ධම්මා අභිඤ්ඤා පරිඤ්ඤෙය්යා? පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා [පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධාතිස්ස වචනීයං (ක.)] – ඉමෙ වුච්චන්ති, භික්ඛවෙ , ධම්මා අභිඤ්ඤා පරිඤ්ඤෙය්යා.

‘‘කතමෙ ච, භික්ඛවෙ, ධම්මා අභිඤ්ඤා පහාතබ්බා? අවිජ්ජා ච භවතණ්හා ච – ඉමෙ වුච්චන්ති, භික්ඛවෙ, ධම්මා අභිඤ්ඤා පහාතබ්බා.

‘‘කතමෙ ච, භික්ඛවෙ, ධම්මා අභිඤ්ඤා භාවෙතබ්බා? සමථො ච විපස්සනා ච – ඉමෙ වුච්චන්ති, භික්ඛවෙ, ධම්මා අභිඤ්ඤා භාවෙතබ්බා.

‘‘කතමෙ ච, භික්ඛවෙ, ධම්මා අභිඤ්ඤා සච්ඡිකාතබ්බා? විජ්ජා ච විමුත්ති ච – ඉමෙ වුච්චන්ති, භික්ඛවෙ, ධම්මා අභිඤ්ඤා සච්ඡිකාතබ්බා. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො ධම්මා’’ති. පඨමං.

2. පරියෙසනාසුත්තං

255. ‘‘චතස්සො ඉමා, භික්ඛවෙ, අනරියපරියෙසනා. කතමා චතස්සො? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො අත්තනා ජරාධම්මො සමානො ජරාධම්මංයෙව පරියෙසති; අත්තනා බ්යාධිධම්මො සමානො බ්යාධිධම්මංයෙව පරියෙසති; අත්තනා මරණධම්මො සමානො මරණධම්මංයෙව පරියෙසති; අත්තනා සංකිලෙසධම්මො සමානො සංකිලෙසධම්මංයෙව පරියෙසති. ඉමා ඛො, භික්ඛවෙ, චතස්සො අනරියපරියෙසනා.

‘‘චතස්සො ඉමා, භික්ඛවෙ, අරියපරියෙසනා. කතමා චතස්සො? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො අත්තනා ජරාධම්මො සමානො ජරාධම්මෙ ආදීනවං විදිත්වා අජරං අනුත්තරං යොගක්ඛෙමං නිබ්බානං පරියෙසති; අත්තනා බ්යාධිධම්මො සමානො බ්යාධිධම්මෙ ආදීනවං විදිත්වා අබ්යාධිං අනුත්තරං යොගක්ඛෙමං නිබ්බානං පරියෙසති; අත්තනා මරණධම්මො සමානො මරණධම්මෙ ආදීනවං විදිත්වා අමතං අනුත්තරං යොගක්ඛෙමං නිබ්බානං පරියෙසති; අත්තනා සංකිලෙසධම්මො සමානො සංකිලෙසධම්මෙ ආදීනවං විදිත්වා අසංකිලිට්ඨං අනුත්තරං යොගක්ඛෙමං නිබ්බානං පරියෙසති. ඉමා ඛො, භික්ඛවෙ , චතස්සො අරියපරියෙසනා’’ති. දුතියං.

3. සඞ්ගහවත්ථුසුත්තං

256. ‘‘චත්තාරිමානි, භික්ඛවෙ, සඞ්ගහවත්ථූනි. කතමානි චත්තාරි? දානං, පෙය්යවජ්ජං [පියවාචා (ක.) අ. නි. 4.32 පස්සිතබ්බං], අත්ථචරියා, සමානත්තතා – ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරි සඞ්ගහවත්ථූනී’’ති.

4. මාලුක්යපුත්තසුත්තං

257. අථ ඛො ආයස්මා මාලුක්යපුත්තො [මාලුඞ්ක්යපුත්තො (සී. ස්යා. කං. පී.)] යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා මාලුක්යපුත්තො භගවන්තං එතදවොච –

‘‘සාධු මෙ, භන්තෙ, භගවා සංඛිත්තෙන ධම්මං දෙසෙතු, යමහං භගවතො ධම්මං සුත්වා එකො වූපකට්ඨො අප්පමත්තො ආතාපී පහිතත්තො විහරෙය්ය’’න්ති. ‘‘එත්ථ ඉදානි, මාලුක්යපුත්ත, කිං දහරෙ භික්ඛූ වක්ඛාම; යත්ර හි නාම ත්වං ජිණ්ණො වුද්ධො මහල්ලකො තථාගතස්ස සංඛිත්තෙන ඔවාදං යාචසී’’ති! ‘‘දෙසෙතු මෙ, භන්තෙ, භගවා සංඛිත්තෙන ධම්මං; දෙසෙතු සුගතො සංඛිත්තෙන ධම්මං. අප්පෙව නාමාහං භගවතො භාසිතස්ස අත්ථං ආජානෙය්යං; අප්පෙව නාමාහං භගවතො භාසිතස්ස දායාදො [භගවතො සාවකො (ක.)] අස්ස’’න්ති.

‘‘චත්තාරොමෙ , මාලුක්යපුත්ත, තණ්හුප්පාදා යත්ථ භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජති. කතමෙ චත්තාරො? චීවරහෙතු වා, මාලුක්යපුත්ත, භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජති. පිණ්ඩපාතහෙතු වා, මාලුක්යපුත්ත, භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජති. සෙනාසනහෙතු වා, මාලුක්යපුත්ත, භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජති. ඉතිභවාභවහෙතු වා, මාලුක්යපුත්ත, භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජති. ඉමෙ ඛො, මාලුක්යපුත්ත, චත්තාරො තණ්හුප්පාදා යත්ථ භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජති. යතො ඛො, මාලුක්යපුත්ත , භික්ඛුනො තණ්හා පහීනා හොති උච්ඡින්නමූලා තාලාවත්ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්පාදධම්මා, අයං වුච්චති, මාලුක්යපුත්ත, ‘භික්ඛු අච්ඡෙච්ඡි තණ්හං, විවත්තයි සංයොජනං, සම්මා මානාභිසමයා අන්තමකාසි දුක්ඛස්සා’’’ති.

අථ ඛො ආයස්මා මාලුක්යපුත්තො භගවතා ඉමිනා ඔවාදෙන ඔවදිතො උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා පක්කාමි. අථ ඛො ආයස්මා මාලුක්යපුත්තො එකො වූපකට්ඨො අප්පමත්තො ආතාපී පහිතත්තො විහරන්තො නචිරස්සෙව – යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදෙව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති, තදනුත්තරං – බ්රහ්මචරියපරියොසානං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහාසි. ‘‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායා’’ති අබ්භඤ්ඤාසි. අඤ්ඤතරො ච පනායස්මා මාලුක්යපුත්තො අරහතං අහොසීති. චතුත්ථං.

5. කුලසුත්තං

258. ‘‘යානි කානිචි, භික්ඛවෙ, කුලානි භොගෙසු මහත්තං පත්තානි න චිරට්ඨිතිකානි භවන්ති, සබ්බානි තානි චතූහි ඨානෙහි, එතෙසං වා අඤ්ඤතරෙන. කතමෙහි චතූහි? නට්ඨං න ගවෙසන්ති, ජිණ්ණං න පටිසඞ්ඛරොන්ති, අපරිමිතපානභොජනා හොන්ති, දුස්සීලං ඉත්ථිං වා පුරිසං වා ආධිපච්චෙ ඨපෙන්ති. යානි කානිචි, භික්ඛවෙ, කුලානි භොගෙසු මහත්තං පත්තානි න චිරට්ඨිතිකානි භවන්ති, සබ්බානි තානි ඉමෙහි චතූහි ඨානෙහි , එතෙසං වා අඤ්ඤතරෙන.

‘‘යානි කානිචි, භික්ඛවෙ, කුලානි භොගෙසු මහත්තං පත්තානි චිරට්ඨිතිකානි භවන්ති, සබ්බානි තානි චතූහි ඨානෙහි, එතෙසං වා අඤ්ඤතරෙන. කතමෙහි චතූහි? නට්ඨං ගවෙසන්ති, ජිණ්ණං පටිසඞ්ඛරොන්ති, පරිමිතපානභොජනා හොන්ති, සීලවන්තං ඉත්ථිං වා පුරිසං වා ආධිපච්චෙ ඨපෙන්ති. යානි කානිචි, භික්ඛවෙ, කුලානි භොගෙසු මහත්තං පත්තානි චිරට්ඨිතිකානි භවන්ති, සබ්බානි තානි ඉමෙහි චතූහි ඨානෙහි, එතෙසං වා අඤ්ඤතරෙනා’’ති. පඤ්චමං.

6. පඨමආජානීයසුත්තං

259. ‘‘චතූහි , භික්ඛවෙ, අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති. කතමෙහි චතූහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො වණ්ණසම්පන්නො ච හොති බලසම්පන්නො ච ජවසම්පන්නො ච ආරොහපරිණාහසම්පන්නො ච. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති…පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්ස. කතමෙහි චතූහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො ච හොති බලසම්පන්නො ච ජවසම්පන්නො ච ආරොහපරිණාහසම්පන්නො ච.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සීලවා හොති…පෙ… සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදෙසු. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බලසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආරද්ධවීරියො විහරති අකුසලානං ධම්මානං පහානාය, කුසලානං ධම්මානං උපසම්පදාය, ථාමවා දළ්හපරක්කමො අනික්ඛිත්තධුරො කුසලෙසු ධම්මෙසු. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බලසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජවසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ‘ඉදං දුක්ඛ’න්ති යථාභූතං පජානාති…පෙ… ‘අයං දුක්ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජවසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආරොහපරිණාහසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ලාභී හොති චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරානං. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආරොහපරිණාහසම්පන්නො හොති .

‘‘ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති…පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්සා’’ති. ඡට්ඨං.

7. දුතියආජානීයසුත්තං

260. ‘‘චතූහි, භික්ඛවෙ, අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති. කතමෙහි චතූහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො වණ්ණසම්පන්නො ච හොති, බලසම්පන්නො ච, ජවසම්පන්නො ච, ආරොහපරිණාහසම්පන්නො ච. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්තෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති…පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්ස. කතමෙහි චතූහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො ච හොති, බලසම්පන්නො ච, ජවසම්පන්නො ච, ආරොහපරිණාහසම්පන්නො ච.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සීලවා හොති…පෙ… සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදෙසු. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු වණ්ණසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බලසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආරද්ධවීරියො විහරති අකුසලානං ධම්මානං පහානාය, කුසලානං ධම්මානං උපසම්පදාය, ථාමවා දළ්හපරක්කමො අනික්ඛිත්තධුරො කුසලෙසු ධම්මෙසු. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බලසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජවසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආසවානං ඛයා…පෙ… සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරති. එවං ඛො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජවසම්පන්නො හොති.

‘‘කථඤ්ච, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආරොහපරිණාහසම්පන්නො හොති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ලාභී හොති චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරානං. එවං ඛො, භික්ඛවෙ , භික්ඛු ආරොහපරිණාහසම්පන්නො හොති.

‘‘ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති…පෙ… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්සා’’ති. සත්තමං.

8. බලසුත්තං

261. ‘‘චත්තාරිමානි, භික්ඛවෙ, බලානි. කතමානි චත්තාරි? වීරියබලං, සතිබලං, සමාධිබලං, පඤ්ඤාබලං – ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරි බලානී’’ති . අට්ඨමං.

9. අරඤ්ඤසුත්තං

262. ‘‘චතූහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු නාලං අරඤ්ඤවනප්පත්ථානි පන්තානි සෙනාසනානි පටිසෙවිතුං. කතමෙහි චතූහි? කාමවිතක්කෙන, බ්යාපාදවිතක්කෙන, විහිංසාවිතක්කෙන, දුප්පඤ්ඤො හොති ජළො එලමූගො – ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු නාලං අරඤ්ඤවනප්පත්ථානි පන්තානි සෙනාසනානි පටිසෙවිතුං.

‘‘චතූහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අලං අරඤ්ඤවනප්පත්ථානි පන්තානි සෙනාසනානි පටිසෙවිතුං. කතමෙහි චතූහි? නෙක්ඛම්මවිතක්කෙන, අබ්යාපාදවිතක්කෙන, අවිහිංසාවිතක්කෙන , පඤ්ඤවා හොති අජළො අනෙලමූගො – ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අලං අරඤ්ඤවනප්පත්ථානි පන්තානි සෙනාසනානි පටිසෙවිතු’’න්ති. නවමං.

10. කම්මසුත්තං

263. ‘‘චතූහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො බාලො අබ්යත්තො අසප්පුරිසො ඛතං උපහතං අත්තානං පරිහරති, සාවජ්ජො ච හොති සානුවජ්ජො විඤ්ඤූනං, බහුඤ්ච අපුඤ්ඤං පසවති. කතමෙහි චතූහි? සාවජ්ජෙන කායකම්මෙන, සාවජ්ජෙන වචීකම්මෙන, සාවජ්ජෙන මනොකම්මෙන, සාවජ්ජාය දිට්ඨියා – ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො බාලො අබ්යත්තො අසප්පුරිසො ඛතං උපහතං අත්තානං පරිහරති, සාවජ්ජො ච හොති සානුවජ්ජො විඤ්ඤූනං, බහුඤ්ච අපුඤ්ඤං පසවති.

‘‘චතූහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො පණ්ඩිතො වියත්තො සප්පුරිසො අක්ඛතං අනුපහතං අත්තානං පරිහරති, අනවජ්ජො ච හොති අනනුවජ්ජො විඤ්ඤූනං, බහුඤ්ච පුඤ්ඤං පසවති. කතමෙහි චතූහි? අනවජ්ජෙන කායකම්මෙන, අනවජ්ජෙන වචීකම්මෙන, අනවජ්ජෙන මනොකම්මෙන, අනවජ්ජාය දිට්ඨියා – ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො පණ්ඩිතො වියත්තො සප්පුරිසො අක්ඛතං අනුපහතං අත්තානං පරිහරති, අනවජ්ජො ච හොති අනනුවජ්ජො විඤ්ඤූනං, බහුඤ්ච පුඤ්ඤං පසවතී’’ති. දසමං.

අභිඤ්ඤාවග්ගො ඡට්ඨො.

තස්සුද්දානං –

අභිඤ්ඤා පරියෙසනා, සඞ්ගහං මාලුක්යපුත්තො;

කුලං ද්වෙ ච ආජානීයා, බලං අරඤ්ඤකම්මුනාති.