📜

1. කොධපෙය්යාලං

181. ඉතො පරෙසු කොධවග්ගාදීසු උපනන්ධනලක්ඛණොති කුජ්ඣනවසෙන ‘‘අක්කොච්ඡි මං අවධි ම’’න්තිආදිනා (ධ. ප. 3, 4) චිත්තපරියොනන්ධනලක්ඛණො. පුබ්බකාලිකං කොධං උපනය්හති බන්ධති, කුජ්ඣනාකාරං පබන්ධති ඝටෙති. ආඝාතවත්ථුනා චිත්තං බන්ධන්තී විය හොතීති අපරකාලො කොධො උපනාහො. සුට්ඨු කතං කාරණං උපකාරො සුකතකාරණං, තස්ස පුබ්බකාරිතාලක්ඛණස්ස ගුණස්ස මක්ඛනං උදකපුඤ්ඡනියා විය සරීරානුගතස්ස උදකස්ස පුඤ්ඡනං විනාසනං ලක්ඛණමෙතස්සාති සුකතකරණමක්ඛනලක්ඛණො. තථා හි සො පරෙසං ගුණානං මක්ඛනට්ඨෙන මක්ඛොති වුච්චති. බහුස්සුතෙපි පුග්ගලෙ අජ්ඣොත්ථරිංසු, ‘‘ඊදිසස්ස ච බහුස්සුතස්ස අනියතා ගහිතා, තව ච මම ච කො විසෙසො’’තිආදිනා නයෙන උප්පජ්ජමානො යුගග්ගාහී පලාසොති ආහ ‘‘යුගග්ගාහලක්ඛණො පලාසො’’ති. තත්ථ යුගග්ගාහො නාම සමධුරග්ගාහො, අසමම්පි අත්තනා සමං කත්වා ගණ්හනං. පලාසතීති පලාසො, පරෙසං ගුණෙ ඩංසිත්වා දන්තෙහි විය ඡින්දිත්වා අත්තනො ගුණෙහි සමෙ කරොතීති අත්ථො.

උසූයනලක්ඛණාති පරෙසං සක්කාරාදීනි ඛිය්යනලක්ඛණා. මච්ඡෙරස්ස භාවො මච්ඡරියං. තඤ්ච ආවාසමච්ඡරියාදිවසෙන පඤ්චවිධන්ති ආහ ‘‘පඤ්චමච්ඡෙරභාවො මච්ඡරිය’’න්ති. මච්ඡරායනලක්ඛණන්ති අත්තනො සම්පත්තියා පරෙහි සාධාරණභාවෙ අසහනලක්ඛණං. කතප්පටිච්ඡාදනලක්ඛණාති කතපාපප්පටිච්ඡාදනලක්ඛණා. කෙරාටිකභාවෙන උප්පජ්ජමානං සාඨෙය්යන්ති ආහ ‘‘කෙරාටිකලක්ඛණං සාඨෙය්ය’’න්ති. අඤ්ඤථා අත්තනො පවෙදනපුග්ගලො කෙරාටිකො නෙකතිකවාණිජොති වදන්ති. කෙරාටිකො හි පුග්ගලො ආනන්දමච්ඡො විය හොති.

187. යථාභතං නික්ඛිත්තො එවං නිරයෙති යථා ආභතං කඤ්චි ආහරිත්වා ඨපිතො, එවං අත්තනො කම්මුනා නික්ඛිත්තො නිරයෙ ඨපිතොයෙවාති අත්ථො.