📜

(14) 4. යොධාජීවවග්ගො

1. යොධාජීවසුත්තවණ්ණනා

134. චතුත්ථස්ස පඨමෙ යුජ්ඣනං යොධො, සො ආජීවො එතස්සාති යොධාජීවො. යුද්ධමුපජීවතීති වා එතස්මිං අත්ථෙ යොධාජීවොති නිරුත්තිනයෙන පදසිද්ධි වෙදිතබ්බා. තෙනාහ ‘‘යුද්ධං උපජීවතීති යොධාජීවො’’ති. සහ…පෙ… පස්සතීති පුබ්බභාගෙ විපස්සනාපඤ්ඤාය සම්මසනවසෙන, මග්ගක්ඛණෙ අභිසමයවසෙන අත්තපච්චක්ඛෙන ඤාණෙන පස්සති.

යොධාජීවසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

2. පරිසාසුත්තවණ්ණනා

135. දුතියෙ අප්පටිපුච්ඡිත්වා විනීතාති ‘‘තං කිං මඤ්ඤථ, භික්ඛවෙ, රූපං නිච්චං වා අනිච්චං වා’’තිආදිනා අප්පටිපුච්ඡිත්වා කෙවලං ධම්මදෙසනාවසෙනෙව විනීතපරිසා. දුබ්බිනීතපරිසාති දුක්ඛෙන විනීතපරිසා. පුච්ඡිත්වා විනීතාති ‘‘තං කිං මඤ්ඤථ, භික්ඛවෙ’’තිආදිනා පුච්ඡිත්වා අනුමතිග්ගහණවසෙන විනීතා. සුවිනීතපරිසාති සුඛෙන විනීතපරිසා. අනුමතිග්ගහණවසෙන විනයනඤ්හි න දුක්කරං හොති.

පරිසාසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

4. උප්පාදාසුත්තවණ්ණනා

137. චතුත්ථෙ උප්පාදා වා තථාගතානන්ති තථාගතානං උප්පාදෙපි වෙනෙය්යපුග්ගලානං මග්ගඵලුප්පත්ති විය සඞ්ඛාරානං අනිච්චාදිසභාවො න තථාගතුප්පාදායත්තො, අථ ඛො තථාගතානං උප්පාදෙපි අනුප්පාදෙපි හොතිමෙවාති වුත්තං හොති. ඨිතාව සා ධාතූති ඨිතො එව සො අනිච්චසභාවො බ්යභිචාරාභාවතො න කදාචි සඞ්ඛාරා අනිච්චා න හොති. කාමං අසඞ්ඛතා විය ධාතු න නිච්චො සො සභාවො, තථාපි සබ්බකාලිකොයෙවාති අධිප්පායො.

අපරො නයො – ඨිතාව සා ධාතූති ‘‘සබ්බෙ සඞ්ඛාරා අනිච්චා’’ති එසා ධාතු එස සභාවො තථාගතානං උප්පාදතො පුබ්බෙ උද්ධඤ්ච අප්පටිවිජ්ඣියමානො න තථාගතෙහි උප්පාදිතො, අථ ඛො සබ්බකාලං සබ්බෙ සඞ්ඛාරා අනිච්චා, ඨිතාව සා ධාතු, කෙවලං පන සයම්භුඤාණෙන අභිසම්බුජ්ඣනතො ‘‘අයං ධම්මො තථාගතෙන අභිසම්බුද්ධො’’ති පවෙදනතො ච තථාගතො ධම්මස්සාමීති වුච්චති අපුබ්බස්ස තස්ස උප්පාදනතො. තෙන වුත්තං ‘‘ඨිතාව සා ධාතූ’’ති.

අභිසම්බුජ්ඣතීති ඤාණෙන අභිසම්බුජ්ඣති. අභිසමෙතීති ඤාණෙන අභිසමාගච්ඡති. ආචික්ඛතීති කථෙති. දෙසෙතීති දස්සෙති. පඤ්ඤාපෙතීති ජානාපෙති. පට්ඨපෙතීති ඤාණමුඛෙ ඨපෙති. විවරතීති විවරිත්වා දස්සෙති. විභජතීති විභාගතො දස්සෙති. උත්තානීකරොතීති පාකටං කරොති.

අථ වා අභිසම්බුජ්ඣතීති පච්චක්ඛකරණෙන අභිමුඛං බුජ්ඣති, යාථාවතො පටිවිජ්ඣති. තතො එව අභිසමෙති අභිමුඛං සමාගච්ඡති. ආදිතො කථෙන්තො ආචික්ඛති, උද්දිසතීති අත්ථො. තමෙව උද්දෙසං පරියොසාපෙන්තො දෙසෙති. යථාඋද්දිට්ඨමත්ථං නිදස්සනවසෙන පකාරෙහි ඤාපෙන්තො පඤ්ඤාපෙති. පකාරෙහි එතමත්ථං පතිට්ඨපෙන්තො පට්ඨපෙති. යථාඋද්දිට්ඨං පටිනිදස්සනවසෙන විවරති විභජති. විවටං විභත්තඤ්ච අත්ථං හෙතූදාහරණදස්සනෙහි පාකටං කරොන්තො උත්තානීකරොති.

උප්පාදාසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

5-10. කෙසකම්බලසුත්තාදිවණ්ණනා

138-143. පඤ්චමෙ තන්තාවුතානං වත්ථානන්ති ඉදං ‘‘යානි කානිචී’’ති ඉමිනා සමානාධිකරණන්ති ආහ ‘‘පච්චත්තෙ සාමිවචන’’න්ති. වායිතානන්ති වීතානං. ලාමකොති නිහීනො, මක්ඛලි මොඝපුරිසොති එත්ථ මක්ඛලීති තස්ස නාමං. තං කිර සකද්දමාය භූමියා තෙලඝටං ගහෙත්වා ගච්ඡන්තං, ‘‘තාත, මා ඛලී’’ති සාමිකො ආහ. සො පමාදෙන ඛලිත්වා පතිත්වා සාමිකස්ස භයෙන පලායිතුං ආරද්ධො. සාමිකො උපධාවිත්වා නං දුස්සකණ්ණෙ අග්ගහෙසි, සාටකං ඡඩ්ඩෙත්වා අචෙලකො හුත්වා පලායි. සො පණ්ණෙන වා තිණෙන වා පටිච්ඡාදෙතුම්පි අජානන්තො ජාතරූපෙනෙව එකං ගාමං පාවිසි. මනුස්සා තං දිස්වා ‘‘අයං සමණො අරහා අප්පිච්ඡො, නත්ථි ඉමිනා සදිසො’’ති පූවභත්තාදීනි ගහෙත්වා උපසඞ්කමන්ති. සො ‘‘මය්හං සාටකං අනිවත්ථභාවෙන ඉදං උප්පන්න’’න්ති තතො පට්ඨාය සාටකං ලභිත්වාපි න නිවාසෙසි, තදෙව ච පබ්බජ්ජං අග්ගහෙසි. තස්ස සන්තිකෙ අඤ්ඤෙපි අඤ්ඤෙපීති පඤ්චසතා මනුස්සා පබ්බජිංසු. තං සන්ධායාහ ‘‘මක්ඛලි මොඝපුරිසො’’ති. ඡට්ඨාදීනි උත්තානත්ථානි එව.

කෙසකම්බලසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

11-13. පඨමමොරනිවාපසුත්තාදිවණ්ණනා

144-146. එකාදසමෙ අකුප්පධම්මතාය ඛයවයසඞ්ඛාතං අන්තං අතීතාති අච්චන්තා, එවං අපරිහායනසභාවත්තා අච්චන්තා නිට්ඨා අස්සාති අච්චන්තනිට්ඨො. තෙනාහ ‘‘අන්තං අතික්කන්තනිට්ඨො’’තිආදි. න හි පටිවිද්ධස්ස ලොකුත්තරධම්මස්ස දස්සනං කුප්පනං නාම අත්ථි. ධුවනිට්ඨොති සතතනිට්ඨො. අච්චන්තමෙව චතූහි යොගෙහි ඛෙමො එතස්ස අත්ථීති අච්චන්තයොගක්ඛෙමී, නිච්චයොගක්ඛෙමීති අත්ථො. මග්ගබ්රහ්මචරියස්ස වුසිතත්තා තස්ස අවිහායනසභාවත්තා අච්චන්තං බ්රහ්මචාරීති අච්චන්තබ්රහ්මචාරී, නිච්චබ්රහ්මචාරීති අත්ථො. පරියොසානන්ති බ්රහ්මචරියපරියොසානං වට්ටදුක්ඛපරියොසානඤ්ච . අච්චන්තං පරියොසානමස්සාති අච්චන්තපරියොසානො. ද්වාදසමතෙරසමානි උත්තානත්ථානෙව.

පඨමමොරනිවාපසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

යොධාජීවවග්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

147-156. මඞ්ගලවග්ගො උත්තානත්ථොයෙව.

තතියපණ්ණාසකං නිට්ඨිතං.