📜

(8) 3. අපණ්ණකවග්ගො

1-2. පධානසුත්තාදිවණ්ණනා

71-72. තතියවග්ගස්ස පඨමෙ යවති තෙන ඵලං මිස්සිතං විය හොතීති යොනි, එකන්තිකං කාරණං. අස්සාති යථාවුත්තස්ස භික්ඛුනො. පරිපුණ්ණන්ති අවිකලං අනවසෙසං. ආසවෙ ඛෙපෙතීති ආසවක්ඛයො, අග්ගමග්ගො. ඉධ පන අරහත්තඵලං අධිප්පෙතන්ති ආහ ‘‘අරහත්තත්ථායා’’ති. දුතියං උත්තානමෙව.

පධානසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

3-5. සප්පුරිසසුත්තාදිවණ්ණනා

73-75. තතියෙ පඤ්හත්ථාය අභිනීතොති පඤ්හකරණත්ථාය අභිමුඛං නීතො. අලම්බිතං කත්වාති අලම්බං කත්වා, අයමෙව වා පාඨො, විපලම්බං අකත්වාති අත්ථො. අවජානාතීති අවඤ්ඤං කරොති, නින්දතීති අත්ථො. චතුත්ථපඤ්චමෙ නත්ථි වත්තබ්බං.

සප්පුරිසසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

6. කුසිනාරසුත්තවණ්ණනා

76. ඡට්ඨෙ නගරං පවිසිතුකාමා උය්යානතො උපෙච්ච වත්තන්ති ගච්ඡන්ති එතෙනාති උපවත්තනං. යථෙව හි කලම්බනදිතීරතො රාජමාතුවිහාරද්වාරෙන ථූපාරාමං ගන්තබ්බං හොති, එවං හිරඤ්ඤවතිකාය පාරිමතීරතො සාලවනං උය්යානං, යථා අනුරාධපුරස්ස ථූපාරාමො දක්ඛිණපච්ඡිමදිසාය, එවං තං උය්යානං කුසිනාරාය දක්ඛිණපච්ඡිමදිසාය හොති. යථා ථූපාරාමතො දක්ඛිණද්වාරෙන නගරං පවිසනමග්ගො පාචීනමුඛො ගන්ත්වා උත්තරෙන නිවත්තති, එවං උය්යානතො සාලපන්ති පාචීනමුඛා ගන්ත්වා උත්තරෙන නිවත්තා, තස්මා තං ‘‘උපවත්තන’’න්ති වුච්චති. අන්තරෙති ද්වින්නං සාලරුක්ඛානං වෙමජ්ඣෙ. තත්ථ හි පඤ්ඤාපියමානස්ස මඤ්චස්ස එකා සාලපන්ති සීසභාගෙ හොති, එකා පාදභාගෙ. තත්රපි එකො තරුණසාලො සීසභාගස්ස ආසන්නො හොති, එකො පාදභාගස්ස. අපිච යමකසාලා නාම මූලඛන්ධවිටපපත්තෙහි අඤ්ඤමඤ්ඤං සංසිබ්බිත්වා ඨිතසාලාතිපි වදන්ති.

ද්වෙළ්හකන්ති ද්විධාගාහො, අනෙකංසග්ගාහොති අත්ථො. විමතීති සංසයාපත්තීති ආහ ‘‘විනිච්ඡිතුං අසමත්ථතා’’ති. තං වො වදාමීති තං සංසයවන්තං භික්ඛුං සන්ධාය වො තුම්හෙ වදාමීති. නික්කඞ්ඛභාවපච්චක්ඛකරණන්ති බුද්ධාදීසු තෙසං භික්ඛූනං නික්කඞ්ඛභාවස්ස පච්චක්ඛකාරියා යාථාවතො තමත්ථං පටිවිජ්ඣිත්වා ඨිතං සබ්බඤ්ඤුතඤ්ඤාණමෙව. එත්ථාති එතස්මිං අත්ථෙ.

කුසිනාරසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

7. අචින්තෙය්යසුත්තවණ්ණනා

77. සත්තමෙ ලොකචින්තාති ලොකසන්නිවෙසප්පටිසංයුත්තා වීමංසා. තෙනාහ ‘‘කෙන නු ඛො චන්දිමසූරියා’’තිආදි. නාළිකෙරාදයොති ආදි-සද්දෙන අවුත්තානං ඔසධිතිණවනප්පතිආදීනං සඞ්ගහො. එවරූපා ලොකචින්තාති එදිසා වුත්තසදිසා අඤ්ඤාපි සා ලොකචින්තා.

අචින්තෙය්යසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

8. දක්ඛිණසුත්තවණ්ණනා

78. අට්ඨමෙ දානසඞ්ඛාතාය දක්ඛිණායාති දෙය්යධම්මසඞ්ඛාතාය දක්ඛිණාය. විසුද්ධි නාම මහාජුතිකතා. සා පන මහප්ඵලතාය වෙදිතබ්බාති ආහ ‘‘මහප්ඵලභාවෙනා’’ති. විසුජ්ඣතීති න කිලිස්සති, අමලිනා මහාජුතිකා මහාවිප්ඵාරා හොතීති අත්ථො. සුචිධම්මොති රාගාදිඅසුචිවිධමනෙන සුචිසභාවො. ලාමකධම්මොති හීනසභාවො පාපකිරියාය. අකුසලධම්මා හි එකන්තනිහීනා. ජූජකො සීලවා කල්යාණධම්මො න හොති, තස්ස මහාබොධිසත්තස්ස අත්තනො පුත්තදානං දානපාරමියා මත්ථකං ගණ්හන්තං මහාපථවිකම්පනසමත්ථං ජාතං. ස්වායං දායකගුණොති ආහ ‘‘වෙස්සන්තරමහාරාජා කථෙතබ්බො’’තිආදි. උද්ධරතීති බහුලං පාපකම්මවසෙන ලද්ධබ්බවිනිපාතතො උද්ධරති, තස්මා නත්ථි මය්හං කිඤ්චි චිත්තස්ස අඤ්ඤත්ථත්තන්ති අධිප්පායො.

පෙතදක්ඛිණන්ති පෙතෙ උද්දිස්ස දාතබ්බදක්ඛිණං. පාපිතකාලෙයෙවාති ‘‘ඉදං දානං අසුකස්ස පෙතස්ස හොතූ’’ති තංඋද්දිසනවසෙන පත්තියා පාපිතකාලෙයෙව. අස්සාති පෙතස්ස. පාපුණීති ඵලසම්පත්තිලභාපනවසෙන පාපුණි. අයඤ්හි පෙතෙ උද්දිස්ස දානෙ ධම්මතා. තදා කොසලරඤ්ඤො පරිච්චාගවසෙන අතිවිය දානජ්ඣාසයතං බුද්ධප්පමුඛස්ස ච සඞ්ඝස්ස උක්කංසගතගුණවිසිට්ඨතං සන්ධායාහ ‘‘අසදිසදානං කථෙතබ්බ’’න්ති.

දක්ඛිණසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

9-10. වණිජ්ජසුත්තාදිවණ්ණනා

79-80. නවමෙ තංසදිසාති යාදිසා වණිජ්ජා පයුත්තා අයථාධිප්පායා අඤ්ඤා වා සම්පජ්ජති, තාදිසාවාති අත්ථො. ඡෙදං ගච්ඡතීති විනාසං පාපුණාති. අධිප්පායතො පරා විසිට්ඨාති පරාධිප්පායො. තෙනෙවාහ ‘‘අජ්ඣාසයතො අධිකතරඵලා හොතී’’ති. චීවරාදිනා පච්චයෙන වදෙය්යාසීති චීවරාදිපච්චයහෙතු මං වදෙය්යාසි පත්ථෙය්යාසි. අථ වා යදා චීවරාදිනා පච්චයෙන අත්ථො හොති, තදා මං යාචෙය්යාසීති අත්ථො. සෙසං සුවිඤ්ඤෙය්යමෙව. දසමං උත්තානමෙව.

වණිජ්ජසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

අපණ්ණකවග්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.