📜

නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස

අඞ්ගුත්තරනිකායෙ

පඤ්චකනිපාත-අට්ඨකථා

1. පඨමපණ්ණාසකං

1. සෙඛබලවග්ගො

1. සංඛිත්තසුත්තවණ්ණනා

1. පඤ්චකනිපාතස්ස පඨමෙ සත්තන්නං සෙඛානං බලානීති සෙඛබලානි. සද්ධාබලාදීසු අස්සද්ධියෙ න කම්පතීති සද්ධාබලං. අහිරිකෙ න කම්පතීති හිරීබලං. අනොත්තප්පෙ න කම්පතීති ඔත්තප්පබලං. කොසජ්ජෙ න කම්පතීති වීරියබලං. අවිජ්ජාය න කම්පතීති පඤ්ඤාබලං. තස්මාති යස්මා ඉමානි සත්තන්නං සෙඛානං බලානි, තස්මා.

2. විත්ථතසුත්තවණ්ණනා

2. දුතියෙ කායදුච්චරිතෙනාතිආදීසු උපයොගත්ථෙ කරණවචනං, හිරීයිතබ්බානි කායදුච්චරිතාදීනි හිරීයති ජිගුච්ඡතීති අත්ථො. ඔත්තප්පනිද්දෙසෙ හෙත්වත්ථෙ කරණවචනං, කායදුච්චරිතාදීහි ඔත්තප්පස්ස හෙතුභූතෙහි ඔත්තප්පති භායතීති අත්ථො.

ආරද්ධවීරියොති පග්ගහිතවීරියො අනොසක්කිතමානසො. පහානායාති පහානත්ථාය. උපසම්පදායාති පටිලාභත්ථාය. ථාමවාති වීරියථාමෙන සමන්නාගතො. දළ්හපරක්කමොති ථිරපරක්කමො. අනික්ඛිත්තධුරො කුසලෙසු ධම්මෙසූති කුසලෙසු ධම්මෙසු අනොරොපිතධුරො අනොසක්කිතවීරියො.

උදයත්ථගාමිනියාති පඤ්චන්නං ඛන්ධානං උදයවයගාමිනියා උදයඤ්ච වයඤ්ච පටිවිජ්ඣිතුං සමත්ථාය. පඤ්ඤායසමන්නාගතොති විපස්සනාපඤ්ඤාය චෙව මග්ගපඤ්ඤාය ච සමඞ්ගිභූතො. අරියායාති වික්ඛම්භනවසෙන ච සමුච්ඡෙදවසෙන ච කිලෙසෙහි ආරකා ඨිතාය පරිසුද්ධාය. නිබ්බෙධිකායාති සා ච අභිනිවිජ්ඣනතො නිබ්බෙධිකාති වුච්චති, තාය සමන්නාගතොති අත්ථො. තත්ථ මග්ගපඤ්ඤා සමුච්ඡෙදවසෙන අනිබ්බිද්ධපුබ්බං අප්පදාලිතපුබ්බං ලොභක්ඛන්ධං දොසක්ඛන්ධං මොහක්ඛන්ධං නිබ්බිජ්ඣති පදාලෙතීති නිබ්බෙධිකා, විපස්සනාපඤ්ඤා තදඞ්ගවසෙන නිබ්බෙධිකා, මග්ගපඤ්ඤාය පටිලාභසංවත්තනතො තබ්බිපස්සනා නිබ්බෙධිකාති වත්තුං වට්ටති. සම්මා දුක්ඛක්ඛයගාමිනියාති ඉධාපි මග්ගපඤ්ඤා සම්මා හෙතුනා නයෙන වට්ටදුක්ඛඤ්ච කිලෙසදුක්ඛඤ්ච ඛෙපයමානා ගච්ඡතීති සම්මා දුක්ඛක්ඛයගාමිනී නාම, විපස්සනාපඤ්ඤා තදඞ්ගවසෙන වට්ටදුක්ඛඤ්ච කිලෙසදුක්ඛඤ්ච ඛෙපයමානා ගච්ඡතීති දුක්ඛක්ඛයගාමිනී. දුක්ඛක්ඛයගාමිනියා වා මග්ගපඤ්ඤාය පටිලාභාය සංවත්තනතොපෙසා දුක්ඛක්ඛයගාමිනීති වෙදිතබ්බා. ඉති ඉමස්මිං සුත්තෙ පඤ්ච බලානි මිස්සකානෙව කථිතානි, තථා පඤ්චමෙ.

6. සමාපත්තිසුත්තවණ්ණනා

6. ඡට්ඨෙ අකුසලස්ස සමාපත්තීති අකුසලධම්මස්ස සමාපජ්ජනා, තෙන සද්ධිං සමඞ්ගිභාවොති අත්ථො. පරියුට්ඨාය තිට්ඨතීති පරියොනන්ධිත්වා තිට්ඨති.

7. කාමසුත්තවණ්ණනා

7. සත්තමෙ කාමෙසු ලළිතාති වත්ථුකාමකිලෙසකාමෙසු ලළිතා අභිරතා. අසිතබ්යාභඞ්ගින්ති තිණලායනඅසිතඤ්චෙව තිණවහනකාජඤ්ච. කුලපුත්තොති ආචාරකුලපුත්තො. ඔහායාති පහාය. අලංවචනායාති යුත්තං වචනාය. ලබ්භාති සුලභා සක්කා ලභිතුං. හීනා කාමාති පඤ්චන්නං නීචකුලානං කාමා. මජ්ඣිමා කාමාති මජ්ඣිමසත්තානං කාමා. පණීතා කාමාති රාජරාජමහාමත්තානං කාමා. කාමාත්වෙව සඞ්ඛං ගච්ඡන්තීති කාමනවසෙන කාමෙතබ්බවසෙන ච කාමාඉච්චෙව සඞ්ඛං ගච්ඡන්ති. වුද්ධො හොතීති මහල්ලකො හොති. අලංපඤ්ඤොති යුත්තපඤ්ඤො. අත්තගුත්තොති අත්තනාව ගුත්තො රක්ඛිතො, අත්තානං වා ගොපෙතුං රක්ඛිතුං සමත්ථො. නාලං පමාදායාති න යුත්තො පමජ්ජිතුං. සද්ධාය අකතං හොතීති යං සද්ධාය කුසලෙසු ධම්මෙසු කාතුං යුත්තං, තං න කතං හොති. සෙසපදෙසුපි එසෙව නයො. අනපෙක්ඛො දානාහං, භික්ඛවෙ, තස්මිං භික්ඛුස්මිං හොමීති එවං සද්ධාදීහි කාතබ්බං කත්වාව සොතාපත්තිඵලෙ පතිට්ඨිතෙ තස්මිං පුග්ගලෙ අනපෙක්ඛො හොමීති දස්සෙති. ඉමස්මිං සුත්තෙ සොතාපත්තිමග්ගො කථිතො.

8. චවනසුත්තවණ්ණනා

8. අට්ඨමෙ සද්ධම්මෙති සාසනසද්ධම්මෙ. අස්සද්ධොති ඔකප්පනසද්ධාය ච පක්ඛන්දනසද්ධාය චාති ද්වීහිපි සද්ධාහි විරහිතො. චවති නප්පතිට්ඨාතීති ඉමස්මිං සාසනෙ ගුණෙහි චවති, පතිට්ඨාතුං න සක්කොති. ඉති ඉමස්මිං සුත්තෙ අප්පතිට්ඨානඤ්ච පතිට්ඨානඤ්ච කථිතං.

9. පඨමඅගාරවසුත්තවණ්ණනා

9. නවමෙ නාස්ස ගාරවොති අගාරවො. නාස්ස පතිස්සොති අප්පතිස්සො, අජෙට්ඨකො අනීචවුත්ති. සෙසමෙත්ථ පුරිමසදිසමෙව.

10. දුතියඅගාරවසුත්තවණ්ණනා

10. දසමෙ අභබ්බොති අභාජනං. වුද්ධින්ති වඩ්ඪිං. විරූළ්හින්ති විරූළ්හමූලතාය නිච්චලභාවං. වෙපුල්ලන්ති මහන්තභාවං. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

සෙඛබලවග්ගො පඨමො.