📜

(21) 1. කිමිලවග්ගො

1. කිමිලසුත්තං

201. එකං සමයං භගවා කිමිලායං [කිම්බිලායං (සී. පී.) අ. නි. 6.40; 7.59] විහරති වෙළුවනෙ. අථ ඛො ආයස්මා කිමිලො [කිම්බිලො (සී. ස්යා. කං. පී.)] යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා කිමිලො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘කො නු ඛො, භන්තෙ, හෙතු කො පච්චයො, යෙන තථාගතෙ පරිනිබ්බුතෙ සද්ධම්මො න චිරට්ඨිතිකො හොතී’’ති? ‘‘ඉධ, කිමිල, තථාගතෙ පරිනිබ්බුතෙ භික්ඛූ භික්ඛුනියො උපාසකා උපාසිකායො සත්ථරි අගාරවා විහරන්ති අප්පතිස්සා, ධම්මෙ අගාරවා විහරන්ති අප්පතිස්සා, සඞ්ඝෙ අගාරවා විහරන්ති අප්පතිස්සා, සික්ඛාය අගාරවා විහරන්ති අප්පතිස්සා, අඤ්ඤමඤ්ඤං අගාරවා විහරන්ති අප්පතිස්සා. අයං ඛො, කිමිල, හෙතු අයං පච්චයො, යෙන තථාගතෙ පරිනිබ්බුතෙ සද්ධම්මො න චිරට්ඨිතිකො හොතී’’ති.

‘‘කො පන, භන්තෙ, හෙතු කො පච්චයො, යෙන තථාගතෙ පරිනිබ්බුතෙ සද්ධම්මො චිරට්ඨිතිකො හොතී’’ති? ‘‘ඉධ, කිමිල, තථාගතෙ පරිනිබ්බුතෙ භික්ඛූ භික්ඛුනියො උපාසකා උපාසිකායො සත්ථරි සගාරවා විහරන්ති සප්පතිස්සා, ධම්මෙ සගාරවා විහරන්ති සප්පතිස්සා, සඞ්ඝෙ සගාරවා විහරන්ති සප්පතිස්සා, සික්ඛාය සගාරවා විහරන්ති සප්පතිස්සා, අඤ්ඤමඤ්ඤං සගාරවා විහරන්ති සප්පතිස්සා. අයං ඛො, කිමිල, හෙතු අයං පච්චයො, යෙන තථාගතෙ පරිනිබ්බුතෙ සද්ධම්මො චිරට්ඨිතිකො හොතී’’ති. පඨමං.

2. ධම්මස්සවනසුත්තං

202. ‘‘පඤ්චිමෙ , භික්ඛවෙ, ආනිසංසා ධම්මස්සවනෙ. කතමෙ පඤ්ච? අස්සුතං සුණාති , සුතං පරියොදාපෙති, කඞ්ඛං විතරති [විහනති (ස්යා. කං. පී. ක.)], දිට්ඨිං උජුං කරොති, චිත්තමස්ස පසීදති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච ආනිසංසා ධම්මස්සවනෙ’’ති. දුතියං.

3. අස්සාජානීයසුත්තං

203. ‘‘පඤ්චහි , භික්ඛවෙ, අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො [භද්දො (පී.)] අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්ත්වෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති.

‘‘කතමෙහි පඤ්චහි? අජ්ජවෙන, ජවෙන, මද්දවෙන, ඛන්තියා, සොරච්චෙන – ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො රඤ්ඤො භද්රො අස්සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්ගො, රඤ්ඤො අඞ්ගන්ත්වෙව සඞ්ඛං ගච්ඡති. ‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති පාහුනෙය්යො දක්ඛිණෙය්යො අඤ්ජලිකරණීයො අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්ස.

‘‘කතමෙහි පඤ්චහි? අජ්ජවෙන, ජවෙන, මද්දවෙන, ඛන්තියා, සොරච්චෙන – ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු ආහුනෙය්යො හොති පාහුනෙය්යො දක්ඛිණෙය්යො අඤ්ජලිකරණීයො අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්සා’’ති. තතියං.

4. බලසුත්තං

204. ‘‘පඤ්චිමානි, භික්ඛවෙ, බලානි. කතමානි පඤ්ච? සද්ධාබලං, හිරිබලං, ඔත්තප්පබලං, වීරියබලං, පඤ්ඤාබලං – ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච බලානී’’ති. චතුත්ථං.

5. චෙතොඛිලසුත්තං

205. [අ. නි. 9.71; ම. නි. 1.185; දී. නි. 3.319] ‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, චෙතොඛිලා. කතමෙ පඤ්ච? ඉධ, භික්ඛවෙ , භික්ඛු සත්ථරි කඞ්ඛති විචිකිච්ඡති නාධිමුච්චති න සම්පසීදති. යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සත්ථරි කඞ්ඛති විචිකිච්ඡති නාධිමුච්චති න සම්පසීදති, තස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය. යස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය, අයං පඨමො චෙතොඛිලො.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ධම්මෙ කඞ්ඛති…පෙ… සඞ්ඝෙ කඞ්ඛති…පෙ… සික්ඛාය කඞ්ඛති…පෙ… සබ්රහ්මචාරීසු කුපිතො හොති අනත්තමනො ආහතචිත්තො ඛිලජාතො. යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සබ්රහ්මචාරීසු කුපිතො හොති අනත්තමනො ආහතචිත්තො ඛිලජාතො, තස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය. යස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය, අයං පඤ්චමො චෙතොඛිලො. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච චෙතොඛිලා’’ති. පඤ්චමං.

6. විනිබන්ධසුත්තං

206. [අ. නි. 9.72; දී. නි. 3.320] ‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, චෙතසොවිනිබන්ධා [චෙතොවිනිබද්ධා (සාරත්ථදීපනීටීකායං)]. කතමෙ පඤ්ච? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු කාමෙසු අවීතරාගො [අවිගතරාගො (ක.)] හොති අවිගතච්ඡන්දො අවිගතපෙමො අවිගතපිපාසො අවිගතපරිළාහො අවිගතතණ්හො. යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු කාමෙසු අවීතරාගො හොති අවිගතච්ඡන්දො අවිගතපෙමො අවිගතපිපාසො අවිගතපරිළාහො අවිගතතණ්හො, තස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය. යස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය, අයං පඨමො චෙතසොවිනිබන්ධො.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, භික්ඛු කායෙ අවීතරාගො හොති…පෙ… රූපෙ අවීතරාගො හොති…පෙ… යාවදත්ථං උදරාවදෙහකං භුඤ්ජිත්වා සෙය්යසුඛං පස්සසුඛං මිද්ධසුඛං අනුයුත්තො විහරති…පෙ… අඤ්ඤතරං දෙවනිකායං පණිධාය බ්රහ්මචරියං චරති – ‘ඉමිනාහං සීලෙන වා වතෙන වා තපෙන වා බ්රහ්මචරියෙන වා දෙවො වා භවිස්සාමි දෙවඤ්ඤතරො වා’ති. යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අඤ්ඤතරං දෙවනිකායං පණිධාය බ්රහ්මචරියං චරති – ‘ඉමිනාහං සීලෙන වා වතෙන වා තපෙන වා බ්රහ්මචරියෙන වා දෙවො වා භවිස්සාමි දෙවඤ්ඤතරො වා’ති, තස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය. යස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය, අයං පඤ්චමො චෙතසොවිනිබන්ධො. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච චෙතසොවිනිබන්ධා’’ති. ඡට්ඨං.

7. යාගුසුත්තං

207. ‘‘පඤ්චිමෙ , භික්ඛවෙ, ආනිසංසා යාගුයා. කතමෙ පඤ්ච? ඛුද්දං [ඛුදං (සී. පී.) ඛුධාති සක්කතානුලොමං. මහාව. 282] පටිහනති, පිපාසං පටිවිනෙති, වාතං අනුලොමෙති, වත්ථිං සොධෙති, ආමාවසෙසං පාචෙති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච ආනිසංසා යාගුයා’’ති. සත්තමං.

8. දන්තකට්ඨසුත්තං

208. ‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, ආදීනවා දන්තකට්ඨස්ස අඛාදනෙ. කතමෙ පඤ්ච? අචක්ඛුස්සං, මුඛං දුග්ගන්ධං හොති, රසහරණියො න විසුජ්ඣන්ති, පිත්තං සෙම්හං භත්තං පරියොනන්ධති [පරියොනද්ධන්ති (සී. පී.), පරියොනද්ධති (ස්යා. කං. ක.) චූළව. 282 පස්සිතබ්බං], භත්තමස්ස නච්ඡාදෙති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච ආදීනවා දන්තකට්ඨස්ස අඛාදනෙ.

‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, ආනිසංසා දන්තකට්ඨස්ස ඛාදනෙ. කතමෙ පඤ්ච? චක්ඛුස්සං, මුඛං න දුග්ගන්ධං හොති, රසහරණියො විසුජ්ඣන්ති, පිත්තං සෙම්හං භත්තං න පරියොනන්ධති, භත්තමස්ස ඡාදෙති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච ආනිසංසා දන්තකට්ඨස්ස ඛාදනෙ’’ති. අට්ඨමං.

9. ගීතස්සරසුත්තං

209. [චූළව. 249] ‘‘පඤ්චිමෙ , භික්ඛවෙ, ආදීනවා ආයතකෙන ගීතස්සරෙන ධම්මං භණන්තස්ස. කතමෙ පඤ්ච? අත්තනාපි තස්මිං සරෙ සාරජ්ජති, පරෙපි තස්මිං සරෙ සාරජ්ජන්ති, ගහපතිකාපි උජ්ඣායන්ති – ‘යථෙව මයං ගායාම, එවමෙවං ඛො සමණා සක්යපුත්තියා ගායන්තී’ති, සරකුත්තිම්පි නිකාමයමානස්ස සමාධිස්ස භඞ්ගො හොති, පච්ඡිමා ජනතා දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච ආදීනවා ආයතකෙන ගීතස්සරෙන ධම්මං භණන්තස්සා’’ති. නවමං.

10. මුට්ඨස්සතිසුත්තං

210. [මහාව. 353] ‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, ආදීනවා මුට්ඨස්සතිස්ස අසම්පජානස්ස නිද්දං ඔක්කමයතො . කතමෙ පඤ්ච? දුක්ඛං සුපති, දුක්ඛං පටිබුජ්ඣති, පාපකං සුපිනං පස්සති, දෙවතා න රක්ඛන්ති, අසුචි මුච්චති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච ආදීනවා මුට්ඨස්සතිස්ස අසම්පජානස්ස නිද්දං ඔක්කමයතො.

‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, ආනිසංසා උපට්ඨිතස්සතිස්ස සම්පජානස්ස නිද්දං ඔක්කමයතො. කතමෙ පඤ්ච? සුඛං සුපති, සුඛං පටිබුජ්ඣති, න පාපකං සුපිනං පස්සති , දෙවතා රක්ඛන්ති, අසුචි න මුච්චති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච ආනිසංසා උපට්ඨිතස්සතිස්ස සම්පජානස්ස නිද්දං ඔක්කමයතො’’ති. දසමං.

කිමිලවග්ගො පඨමො.

තස්සුද්දානං –

කිමිලො ධම්මස්සවනං, ආජානීයො බලං ඛිලං;

විනිබන්ධං යාගු කට්ඨං, ගීතං මුට්ඨස්සතිනා චාති.