📜

(6) 1. නීවරණවග්ගො

1. ආවරණසුත්තං

51. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තත්ර ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘භික්ඛවො’’ති. ‘‘භදන්තෙ’’ති තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සොසුං. භගවා එතදවොච –

‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, ආවරණා නීවරණා චෙතසො අජ්ඣාරුහා පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණා. කතමෙ පඤ්ච? කාමච්ඡන්දො, භික්ඛවෙ, ආවරණො නීවරණො චෙතසො අජ්ඣාරුහො පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණො. බ්යාපාදො, භික්ඛවෙ, ආවරණො නීවරණො චෙතසො අජ්ඣාරුහො පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණො. ථිනමිද්ධං, භික්ඛවෙ, ආවරණං නීවරණං චෙතසො අජ්ඣාරුහං පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණං. උද්ධච්චකුක්කුච්චං, භික්ඛවෙ, ආවරණං නීවරණං චෙතසො අජ්ඣාරුහං පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණං. විචිකිච්ඡා, භික්ඛවෙ, ආවරණා නීවරණා චෙතසො අජ්ඣාරුහා පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණා. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච ආවරණා නීවරණා චෙතසො අජ්ඣාරුහා පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණා.

‘‘සො වත, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ඉමෙ පඤ්ච ආවරණෙ නීවරණෙ චෙතසො අජ්ඣාරුහෙ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණෙ අප්පහාය, අබලාය පඤ්ඤාය දුබ්බලාය අත්තත්ථං වා ඤස්සති පරත්ථං වා ඤස්සති උභයත්ථං වා ඤස්සති උත්තරි [උත්තරිං (සී. ස්යා. කං. පී.)] වා මනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසෙසං සච්ඡිකරිස්සතීති නෙතං ඨානං විජ්ජති. සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, නදී පබ්බතෙය්යා දූරඞ්ගමා [දූරගමා (සී.)] සීඝසොතා හාරහාරිනී. තස්සා පුරිසො උභතො නඞ්ගලමුඛානි විවරෙය්ය. එවඤ්හි සො, භික්ඛවෙ, මජ්ඣෙ නදියා සොතො වික්ඛිත්තො විසටො බ්යාදිණ්ණො නෙව [න චෙව (ක.)] දූරඞ්ගමො අස්ස න [න ච (ක.)] සීඝසොතො න [න ච (ක.)] හාරහාරී [හාරහාරිණී (සී.)]. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, සො වත භික්ඛු ඉමෙ පඤ්ච ආවරණෙ නීවරණෙ චෙතසො අජ්ඣාරුහෙ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණෙ අප්පහාය, අබලාය පඤ්ඤාය දුබ්බලාය අත්තත්ථං වා ඤස්සති පරත්ථං වා ඤස්සති උභයත්ථං වා ඤස්සති උත්තරි වා මනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසෙසං සච්ඡිකරිස්සතීති නෙතං ඨානං විජ්ජති.

‘‘සො වත, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ඉමෙ පඤ්ච ආවරණෙ නීවරණෙ චෙතසො අජ්ඣාරුහෙ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණෙ පහාය, බලවතියා පඤ්ඤාය අත්තත්ථං වා ඤස්සති පරත්ථං වා ඤස්සති උභයත්ථං වා ඤස්සති උත්තරි වා මනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසෙසං සච්ඡිකරිස්සතීති ඨානමෙතං විජ්ජති. සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, නදී පබ්බතෙය්යා දූරඞ්ගමා සීඝසොතා හාරහාරිනී. තස්සා පුරිසො උභතො නඞ්ගලමුඛානි පිදහෙය්ය. එවඤ්හි සො, භික්ඛවෙ, මජ්ඣෙ නදියා සොතො අවික්ඛිත්තො අවිසටො අබ්යාදිණ්ණො දූරඞ්ගමො චෙව අස්ස සීඝසොතො ච හාරහාරී ච. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, සො වත භික්ඛු ඉමෙ පඤ්ච ආවරණෙ නීවරණෙ චෙතසො අජ්ඣාරුහෙ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණෙ පහාය, බලවතියා පඤ්ඤාය අත්තත්ථං වා ඤස්සති පරත්ථං වා ඤස්සති උභයත්ථං වා ඤස්සති උත්තරි වා මනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසෙසං සච්ඡිකරිස්සතීති ඨානමෙතං විජ්ජතී’’ති. පඨමං.

2. අකුසලරාසිසුත්තං

52. ‘‘අකුසලරාසීති , භික්ඛවෙ, වදමානො පඤ්ච නීවරණෙ [ඉමෙ පඤ්ච නීවරණෙ (සී.)] සම්මා වදමානො වදෙය්ය. කෙවලො හායං [හයං (සී.), චායං (ස්යා. කං.), සායං (ක.)], භික්ඛවෙ, අකුසලරාසි යදිදං පඤ්ච නීවරණා. කතමෙ පඤ්ච? කාමච්ඡන්දනීවරණං, බ්යාපාදනීවරණං, ථිනමිද්ධනීවරණං, උද්ධච්චකුක්කුච්චනීවරණං, විචිකිච්ඡානීවරණං. අකුසලරාසීති, භික්ඛවෙ, වදමානො ඉමෙ පඤ්ච නීවරණෙ සම්මා වදමානො වදෙය්ය. කෙවලො හායං, භික්ඛවෙ, අකුසලරාසි යදිදං පඤ්ච නීවරණා’’ති. දුතියං.

3. පධානියඞ්ගසුත්තං

53. ‘‘පඤ්චිමානි, භික්ඛවෙ, පධානියඞ්ගානි. කතමානි පඤ්ච? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සද්ධො හොති, සද්දහති තථාගතස්ස බොධිං – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධො විජ්ජාචරණසම්පන්නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්තරො පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දෙවමනුස්සානං බුද්ධො භගවා’ති . අප්පාබාධො හොති අප්පාතඞ්කො; සමවෙපාකිනියා ගහණියා සමන්නාගතො නාතිසීතාය නාච්චුණ්හාය මජ්ඣිමාය පධානක්ඛමාය; අසඨො හොති අමායාවී; යථාභූතං අත්තානං ආවිකත්තා සත්ථරි වා විඤ්ඤූසු වා සබ්රහ්මචාරීසු; ආරද්ධවීරියො විහරති අකුසලානං ධම්මානං පහානාය කුසලානං ධම්මානං උපසම්පදාය, ථාමවා දළ්හපරක්කමො අනික්ඛිත්තධුරො කුසලෙසු ධම්මෙසු; පඤ්ඤවා හොති, උදයත්ථගාමිනියා පඤ්ඤාය සමන්නාගතො අරියාය නිබ්බෙධිකාය සම්මා දුක්ඛක්ඛයගාමිනියා. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච පධානියඞ්ගානී’’ති. තතියං.

4. සමයසුත්තං

54. ‘‘පඤ්චිමෙ , භික්ඛවෙ, අසමයා පධානාය. කතමෙ පඤ්ච? ඉධ , භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජිණ්ණො හොති ජරායාභිභූතො. අයං, භික්ඛවෙ, පඨමො අසමයො පධානාය.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, භික්ඛු බ්යාධිතො හොති බ්යාධිනාභිභූතො. අයං, භික්ඛවෙ, දුතියො අසමයො පධානාය.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, දුබ්භික්ඛං හොති දුස්සස්සං දුල්ලභපිණ්ඩං, න සුකරං උඤ්ඡෙන පග්ගහෙන යාපෙතුං. අයං, භික්ඛවෙ, තතියො අසමයො පධානාය.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, භයං හොති අටවිසඞ්කොපො, චක්කසමාරූළ්හා ජානපදා පරියායන්ති. අයං, භික්ඛවෙ, චතුත්ථො අසමයො පධානාය.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, සඞ්ඝො භින්නො හොති. සඞ්ඝෙ ඛො පන, භික්ඛවෙ, භින්නෙ අඤ්ඤමඤ්ඤං අක්කොසා ච හොන්ති, අඤ්ඤමඤ්ඤං පරිභාසා ච හොන්ති, අඤ්ඤමඤ්ඤං පරික්ඛෙපා ච හොන්ති, අඤ්ඤමඤ්ඤං පරිච්චජා ච හොන්ති. තත්ථ අප්පසන්නා චෙව නප්පසීදන්ති, පසන්නානඤ්ච එකච්චානං අඤ්ඤථත්තං හොති. අයං, භික්ඛවෙ, පඤ්චමො අසමයො පධානාය. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච අසමයා පධානායාති.

‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, සමයා පධානාය. කතමෙ පඤ්ච? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු දහරො හොති යුවා සුසු කාළකෙසො භද්රෙන යොබ්බනෙන සමන්නාගතො පඨමෙන වයසා. අයං, භික්ඛවෙ, පඨමො සමයො පධානාය.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අප්පාබාධො හොති අප්පාතඞ්කො, සමවෙපාකිනියා ගහණියා සමන්නාගතො නාතිසීතාය නාච්චුණ්හාය මජ්ඣිමාය පධානක්ඛමාය. අයං, භික්ඛවෙ, දුතියො සමයො පධානාය.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, සුභික්ඛං හොති සුසස්සං සුලභපිණ්ඩං, සුකරං උඤ්ඡෙන පග්ගහෙන යාපෙතුං. අයං, භික්ඛවෙ, තතියො සමයො පධානාය.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, මනුස්සා සමග්ගා සම්මොදමානා අවිවදමානා ඛීරොදකීභූතා අඤ්ඤමඤ්ඤං පියචක්ඛූහි සම්පස්සන්තා විහරන්ති. අයං, භික්ඛවෙ, චතුත්ථො සමයො පධානාය.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, සඞ්ඝො සමග්ගො සම්මොදමානො අවිවදමානො එකුද්දෙසො ඵාසු විහරති. සඞ්ඝෙ ඛො පන, භික්ඛවෙ, සමග්ගෙ න චෙව අඤ්ඤමඤ්ඤං අක්කොසා හොන්ති, න ච අඤ්ඤමඤ්ඤං පරිභාසා හොන්ති, න ච අඤ්ඤමඤ්ඤං පරික්ඛෙපා හොන්ති, න ච අඤ්ඤමඤ්ඤං පරිච්චජා හොන්ති. තත්ථ අප්පසන්නා චෙව පසීදන්ති, පසන්නානඤ්ච භිය්යොභාවො [භීය්යොභාවාය (ක.)] හොති. අයං, භික්ඛවෙ, පඤ්චමො සමයො පධානාය. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච සමයා පධානායා’’ති. චතුත්ථං.

5. මාතාපුත්තසුත්තං

55. එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සාවත්ථියං උභො මාතාපුත්තා වස්සාවාසං උපගමිංසු [උපසඞ්කමිංසු (ක.)] – භික්ඛු ච භික්ඛුනී ච. තෙ අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස අභිණ්හං දස්සනකාමා අහෙසුං. මාතාපි පුත්තස්ස අභිණ්හං දස්සනකාමා අහොසි; පුත්තොපි මාතරං අභිණ්හං දස්සනකාමො අහොසි. තෙසං අභිණ්හං දස්සනා සංසග්ගො අහොසි. සංසග්ගෙ සති විස්සාසො අහොසි. විස්සාසෙ සති ඔතාරො අහොසි. තෙ ඔතිණ්ණචිත්තා සික්ඛං අපච්චක්ඛාය දුබ්බල්යං අනාවිකත්වා මෙථුනං ධම්මං පටිසෙවිංසු.

අථ ඛො සම්බහුලා භික්ඛූ යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදිංසු. එකමන්තං නිසින්නො ඛො තෙ භික්ඛූ භගවන්තං එතදවොචුං – ‘‘ඉධ, භන්තෙ, සාවත්ථියං උභො මාතාපුත්තා වස්සාවාසං උපගමිංසු – භික්ඛු ච භික්ඛුනී ච, තෙ අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස අභිණ්හං දස්සනකාමා අහෙසුං, මාතාපි පුත්තස්ස අභිණ්හං දස්සනකාමා අහොසි, පුත්තොපි මාතරං අභිණ්හං දස්සනකාමො අහොසි. තෙසං අභිණ්හං දස්සනා සංසග්ගො අහොසි, සංසග්ගෙ සති විස්සාසො අහොසි, විස්සාසෙ සති ඔතාරො අහොසි, තෙ ඔතිණ්ණචිත්තා සික්ඛං අපච්චක්ඛාය දුබ්බල්යං අනාවිකත්වා මෙථුනං ධම්මං පටිසෙවිංසූ’’ති.

‘‘කිං නු සො, භික්ඛවෙ, මොඝපුරිසො මඤ්ඤති – ‘න මාතා පුත්තෙ සාරජ්ජති, පුත්තො වා පන මාතරී’ති? නාහං, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤං එකරූපම්පි සමනුපස්සාමි එවං [යං එවං (සී.)] රජනීයං එවං කමනීයං එවං මදනීයං එවං බන්ධනීයං එවං මුච්ඡනීයං එවං අන්තරායකරං අනුත්තරස්ස යොගක්ඛෙමස්ස අධිගමාය යථයිදං, භික්ඛවෙ, ඉත්ථිරූපං. ඉත්ථිරූපෙ, භික්ඛවෙ, සත්තා රත්තා ගිද්ධා ගථිතා [ගධිතා (ස්යා. පී. ක.)] මුච්ඡිතා අජ්ඣොසන්නා [අජ්ඣොපන්නා (බහූසු)]. තෙ දීඝරත්තං සොචන්ති ඉත්ථිරූපවසානුගා.

‘‘නාහං, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤං එකසද්දම්පි…පෙ… එකගන්ධම්පි… එකරසම්පි… එකඵොට්ඨබ්බම්පි සමනුපස්සාමි එවං රජනීයං එවං කමනීයං එවං මදනීයං එවං බන්ධනීයං එවං මුච්ඡනීයං එවං අන්තරායකරං අනුත්තරස්ස යොගක්ඛෙමස්ස අධිගමාය යථයිදං, භික්ඛවෙ, ඉත්ථිඵොට්ඨබ්බං . ඉත්ථිඵොට්ඨබ්බෙ, භික්ඛවෙ, සත්තා රත්තා ගිද්ධා ගථිතා මුච්ඡිතා අජ්ඣොසන්නා. තෙ දීඝරත්තං සොචන්ති ඉත්ථිඵොට්ඨබ්බවසානුගා.

‘‘ඉත්ථී, භික්ඛවෙ, ගච්ඡන්තීපි පුරිසස්ස චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨති; ඨිතාපි…පෙ… නිසින්නාපි… සයානාපි… හසන්තීපි… භණන්තීපි… ගායන්තීපි… රොදන්තීපි… උග්ඝාතිතාපි [උග්ඝානිතාපි (සී.)] … මතාපි පුරිසස්ස චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨති. යඤ්හි තං, භික්ඛවෙ, සම්මා වදමානො වදෙය්ය – ‘සමන්තපාසො මාරස්සා’ති මාතුගාමංයෙව සම්මා වදමානො වදෙය්ය – ‘සමන්තපාසො මාරස්සා’’’ති.

‘‘සල්ලපෙ අසිහත්ථෙන, පිසාචෙනාපි සල්ලපෙ;

ආසීවිසම්පි ආසීදෙ [ආසද්දෙ (ස්යා. කං.)], යෙන දට්ඨො න ජීවති.

‘‘නත්වෙව එකො එකාය, මාතුගාමෙන සල්ලපෙ;

මුට්ඨස්සතිං තා බන්ධන්ති, පෙක්ඛිතෙන සිතෙන ච [ම්හිතෙන ච (ස්යා. කං.)].

‘‘අථොපි දුන්නිවත්ථෙන, මඤ්ජුනා භණිතෙන ච;

නෙසො ජනො ස්වාසීසදො, අපි උග්ඝාතිතො මතො.

‘‘පඤ්ච කාමගුණා එතෙ, ඉත්ථිරූපස්මිං දිස්සරෙ;

රූපා සද්දා රසා ගන්ධා, ඵොට්ඨබ්බා ච මනොරමා.

‘‘තෙසං කාමොඝවූළ්හානං, කාමෙ අපරිජානතං;

කාලං ගති [ගතිං (සී. ස්යා. කං. පී.)] භවාභවං, සංසාරස්මිං පුරක්ඛතා.

‘‘යෙ ච කාමෙ පරිඤ්ඤාය, චරන්ති අකුතොභයා;

තෙ වෙ පාරඞ්ගතා ලොකෙ, යෙ පත්තා ආසවක්ඛය’’න්ති. පඤ්චමං;

6. උපජ්ඣායසුත්තං

56. අථ ඛො අඤ්ඤතරො භික්ඛු යෙන සකො උපජ්ඣායො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා සකං උපජ්ඣායං එතදවොච – ‘‘එතරහි මෙ, භන්තෙ, මධුරකජාතො චෙව කායො, දිසා ච මෙ න පක්ඛායන්ති, ධම්මා ච මං නප්පටිභන්ති, ථිනමිද්ධඤ්ච මෙ චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨති, අනභිරතො ච බ්රහ්මචරියං චරාමි, අත්ථි ච මෙ ධම්මෙසු විචිකිච්ඡා’’ති.

අථ ඛො සො භික්ඛු තං සද්ධිවිහාරිකං භික්ඛුං ආදාය යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො සො භික්ඛු භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අයං, භන්තෙ, භික්ඛු එවමාහ – ‘එතරහි මෙ, භන්තෙ, මධුරකජාතො චෙව කායො, දිසා ච මං න පක්ඛායන්ති, ධම්මා ච මෙ නප්පටිභන්ති, ථිනමිද්ධඤ්ච මෙ චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨති, අනභිරතො ච බ්රහ්මචරියං චරාමි, අත්ථි ච මෙ ධම්මෙසු විචිකිච්ඡා’’’ති.

‘‘එවඤ්හෙතං , භික්ඛු, හොති ඉන්ද්රියෙසු අගුත්තද්වාරස්ස, භොජනෙ අමත්තඤ්ඤුනො, ජාගරියං අනනුයුත්තස්ස, අවිපස්සකස්ස කුසලානං ධම්මානං, පුබ්බරත්තාපරරත්තං බොධිපක්ඛියානං ධම්මානං භාවනානුයොගං අනනුයුත්තස්ස විහරතො, යං මධුරකජාතො චෙව කායො හොති, දිසා චස්ස න පක්ඛායන්ති, ධම්මා ච තං නප්පටිභන්ති, ථිනමිද්ධඤ්චස්ස චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨති, අනභිරතො ච බ්රහ්මචරියං චරති, හොති චස්ස ධම්මෙසු විචිකිච්ඡා. තස්මාතිහ තෙ, භික්ඛු, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘ඉන්ද්රියෙසු ගුත්තද්වාරො භවිස්සාමි, භොජනෙ මත්තඤ්ඤූ, ජාගරියං අනුයුත්තො, විපස්සකො කුසලානං ධම්මානං, පුබ්බරත්තාපරරත්තං බොධිපක්ඛියානං ධම්මානං භාවනානුයොගං අනුයුත්තො විහරිස්සාමී’ති. එවඤ්හි තෙ, භික්ඛු, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති.

අථ ඛො සො භික්ඛු භගවතා ඉමිනා ඔවාදෙන ඔවදිතො උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා පක්කාමි. අථ ඛො සො භික්ඛු එකො වූපකට්ඨො අප්පමත්තො ආතාපී පහිතත්තො විහරන්තො නචිරස්සෙව – යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදෙව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති, තදනුත්තරං – බ්රහ්මචරියපරියොසානං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහාසි. ‘‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායා’’ති අබ්භඤ්ඤාසි. අඤ්ඤතරො පන සො භික්ඛු අරහතං අහොසි.

අථ ඛො සො භික්ඛු අරහත්තං පත්තො යෙන සකො උපජ්ඣායො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා සකං උපජ්ඣායං එතදවොච – ‘‘එතරහි මෙ, භන්තෙ, න චෙව [න ත්වෙව (සී.)] මධුරකජාතො කායො, දිසා ච මෙ පක්ඛායන්ති, ධම්මා ච මං පටිභන්ති, ථිනමිද්ධඤ්ච මෙ චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති, අභිරතො ච බ්රහ්මචරියං චරාමි, නත්ථි ච මෙ ධම්මෙසු විචිකිච්ඡා’’ති. අථ ඛො සො භික්ඛු තං සද්ධිවිහාරිකං භික්ඛුං ආදාය යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො සො භික්ඛු භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අයං, භන්තෙ, භික්ඛු එවමාහ – ‘එතරහි මෙ, භන්තෙ, න චෙව මධුරකජාතො කායො, දිසා ච මෙ පක්ඛායන්ති, ධම්මා ච මං පටිභන්ති, ථිනමිද්ධඤ්ච මෙ චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති, අභිරතො ච බ්රහ්මචරියං චරාමි, නත්ථි ච මෙ ධම්මෙසු විචිකිච්ඡා’’’ති.

‘‘එවඤ්හෙතං, භික්ඛු, හොති ඉන්ද්රියෙසු ගුත්තද්වාරස්ස, භොජනෙ මත්තඤ්ඤුනො, ජාගරියං අනුයුත්තස්ස, විපස්සකස්ස කුසලානං ධම්මානං, පුබ්බරත්තාපරරත්තං බොධිපක්ඛියානං ධම්මානං භාවනානුයොගං අනුයුත්තස්ස විහරතො, යං න චෙව මධුරකජාතො කායො හොති, දිසා චස්ස පක්ඛායන්ති, ධම්මා ච තං පටිභන්ති, ථිනමිද්ධඤ්චස්ස චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති, අභිරතො ච බ්රහ්මචරියං චරති, න චස්ස හොති ධම්මෙසු විචිකිච්ඡා. තස්මාතිහ වො, භික්ඛවෙ, එවං සික්ඛිතබ්බං – ‘ඉන්ද්රියෙසු ගුත්තද්වාරා භවිස්සාම, භොජනෙ මත්තඤ්ඤුනො, ජාගරියං අනුයුත්තා, විපස්සකා කුසලානං ධම්මානං, පුබ්බරත්තාපරරත්තං බොධිපක්ඛියානං ධම්මානං භාවනානුයොගං අනුයුත්තා විහරිස්සාමා’ති. එවඤ්හි වො, භික්ඛවෙ, සික්ඛිතබ්බ’’න්ති. ඡට්ඨං.

7. අභිණ්හපච්චවෙක්ඛිතබ්බඨානසුත්තං

57. ‘‘පඤ්චිමානි, භික්ඛවෙ, ඨානානි අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බානි ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා. කතමානි පඤ්ච? ‘ජරාධම්මොම්හි, ජරං අනතීතො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා. ‘බ්යාධිධම්මොම්හි, බ්යාධිං අනතීතො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා. ‘මරණධම්මොම්හි, මරණං අනතීතො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා. ‘සබ්බෙහි මෙ පියෙහි මනාපෙහි නානාභාවො විනාභාවො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා. ‘කම්මස්සකොම්හි, කම්මදායාදො කම්මයොනි කම්මබන්ධු කම්මපටිසරණො. යං කම්මං කරිස්සාමි – කල්යාණං වා පාපකං වා – තස්ස දායාදො භවිස්සාමී’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා.

‘‘කිඤ්ච, භික්ඛවෙ, අත්ථවසං පටිච්ච ‘ජරාධම්මොම්හි, ජරං අනතීතො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා? අත්ථි, භික්ඛවෙ, සත්තානං යොබ්බනෙ යොබ්බනමදො, යෙන මදෙන මත්තා කායෙන දුච්චරිතං චරන්ති, වාචාය දුච්චරිතං චරන්ති, මනසා දුච්චරිතං චරන්ති. තස්ස තං ඨානං අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛතො යො යොබ්බනෙ යොබ්බනමදො සො සබ්බසො වා පහීයති තනු වා පන හොති. ඉදං ඛො, භික්ඛවෙ, අත්ථවසං පටිච්ච ‘ජරාධම්මොම්හි, ජරං අනතීතො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා.

‘‘කිඤ්ච , භික්ඛවෙ, අත්ථවසං පටිච්ච ‘බ්යාධිධම්මොම්හි, බ්යාධිං අනතීතො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා? අත්ථි, භික්ඛවෙ, සත්තානං ආරොග්යෙ ආරොග්යමදො, යෙන මදෙන මත්තා කායෙන දුච්චරිතං චරන්ති, වාචාය දුච්චරිතං චරන්ති, මනසා දුච්චරිතං චරන්ති. තස්ස තං ඨානං අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛතො යො ආරොග්යෙ ආරොග්යමදො සො සබ්බසො වා පහීයති තනු වා පන හොති. ඉදං ඛො, භික්ඛවෙ, අත්ථවසං පටිච්ච ‘බ්යාධිධම්මොම්හි, බ්යාධිං අනතීතො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා.

‘‘කිඤ්ච, භික්ඛවෙ, අත්ථවසං පටිච්ච ‘මරණධම්මොම්හි, මරණං අනතීතො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා? අත්ථි, භික්ඛවෙ, සත්තානං ජීවිතෙ ජීවිතමදො, යෙන මදෙන මත්තා කායෙන දුච්චරිතං චරන්ති, වාචාය දුච්චරිතං චරන්ති, මනසා දුච්චරිතං චරන්ති. තස්ස තං ඨානං අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛතො යො ජීවිතෙ ජීවිතමදො සො සබ්බසො වා පහීයති තනු වා පන හොති. ඉදං ඛො, භික්ඛවෙ, අත්ථවසං පටිච්ච ‘මරණධම්මොම්හි, මරණං අනතීතො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා.

‘‘කිඤ්ච, භික්ඛවෙ, අත්ථවසං පටිච්ච ‘සබ්බෙහි මෙ පියෙහි මනාපෙහි නානාභාවො විනාභාවො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා? අත්ථි, භික්ඛවෙ, සත්තානං පියෙසු මනාපෙසු යො ඡන්දරාගො යෙන රාගෙන රත්තා කායෙන දුච්චරිතං චරන්ති, වාචාය දුච්චරිතං චරන්ති, මනසා දුච්චරිතං චරන්ති. තස්ස තං ඨානං අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛතො යො පියෙසු මනාපෙසු ඡන්දරාගො සො සබ්බසො වා පහීයති තනු වා පන හොති. ඉදං ඛො, භික්ඛවෙ, අත්ථවසං පටිච්ච ‘සබ්බෙහි මෙ පියෙහි මනාපෙහි නානාභාවො විනාභාවො’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා.

‘‘කිඤ්ච, භික්ඛවෙ, අත්ථවසං පටිච්ච ‘කම්මස්සකොම්හි, කම්මදායාදො කම්මයොනි කම්මබන්ධු කම්මපටිසරණො, යං කම්මං කරිස්සාමි – කල්යාණං වා පාපකං වා – තස්ස දායාදො භවිස්සාමී’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා ? අත්ථි, භික්ඛවෙ, සත්තානං කායදුච්චරිතං වචීදුච්චරිතං මනොදුච්චරිතං. තස්ස තං ඨානං අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛතො සබ්බසො වා දුච්චරිතං පහීයති තනු වා පන හොති. ඉදං ඛො, භික්ඛවෙ, අත්ථවසං පටිච්ච ‘කම්මස්සකොම්හි, කම්මදායාදො කම්මයොනි කම්මබන්ධු කම්මපටිසරණො, යං කම්මං කරිස්සාමි – කල්යාණං වා පාපකං වා – තස්ස දායාදො භවිස්සාමී’ති අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛිතබ්බං ඉත්ථියා වා පුරිසෙන වා ගහට්ඨෙන වා පබ්බජිතෙන වා.

‘‘ස ඛො [සචෙ (පී. ක.)] සො, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘න ඛො අහඤ්ඤෙවෙකො ජරාධම්මො [අහඤ්චෙවෙකො ජරාධම්මොම්හි (ක.)] ජරං අනතීතො, අථ ඛො යාවතා සත්තානං ආගති ගති චුති උපපත්ති සබ්බෙ සත්තා ජරාධම්මා ජරං අනතීතා’ති. තස්ස තං ඨානං අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛතො මග්ගො සඤ්ජායති. සො තං මග්ගං ආසෙවති භාවෙති බහුලීකරොති. තස්ස තං මග්ගං ආසෙවතො භාවයතො බහුලීකරොතො සංයොජනානි සබ්බසො පහීයන්ති අනුසයා බ්යන්තීහොන්ති.

‘‘ස ඛො සො, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘න ඛො අහඤ්ඤෙවෙකො බ්යාධිධම්මො බ්යාධිං අනතීතො, අථ ඛො යාවතා සත්තානං ආගති ගති චුති උපපත්ති සබ්බෙ සත්තා බ්යාධිධම්මා බ්යාධිං අනතීතා’ති. තස්ස තං ඨානං අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛතො මග්ගො සඤ්ජායති. සො තං මග්ගං ආසෙවති භාවෙති බහුලීකරොති. තස්ස තං මග්ගං ආසෙවතො භාවයතො බහුලීකරොතො සංයොජනානි සබ්බසො පහීයන්ති, අනුසයා බ්යන්තීහොන්ති.

‘‘ස ඛො සො, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘න ඛො අහඤ්ඤෙවෙකො මරණධම්මො මරණං අනතීතො, අථ ඛො යාවතා සත්තානං ආගති ගති චුති උපපත්ති සබ්බෙ සත්තා මරණධම්මා මරණං අනතීතා’ති. තස්ස තං ඨානං අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛතො මග්ගො සඤ්ජායති. සො තං මග්ගං ආසෙවති භාවෙති බහුලීකරොති. තස්ස තං මග්ගං ආසෙවතො භාවයතො බහුලීකරොතො සංයොජනානි සබ්බසො පහීයන්ති, අනුසයා බ්යන්තීහොන්ති.

‘‘ස ඛො සො, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘න ඛො මය්හෙවෙකස්ස සබ්බෙහි පියෙහි මනාපෙහි නානාභාවො විනාභාවො, අථ ඛො යාවතා සත්තානං ආගති ගති චුති උපපත්ති සබ්බෙසං සත්තානං පියෙහි මනාපෙහි නානාභාවො විනාභාවො’ති. තස්ස තං ඨානං අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛතො මග්ගො සඤ්ජායති. සො තං මග්ගං ආසෙවති භාවෙති බහුලීකරොති. තස්ස තං මග්ගං ආසෙවතො භාවයතො බහුලීකරොතො සංයොජනානි සබ්බසො පහීයන්ති, අනුසයා බ්යන්තීහොන්ති.

‘‘ස ඛො සො, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘න ඛො අහඤ්ඤෙවෙකො කම්මස්සකො කම්මදායාදො කම්මයොනි කම්මබන්ධු කම්මප්පටිසරණො, යං කම්මං කරිස්සාමි – කල්යාණං වා පාපකං වා – තස්ස දායාදො භවිස්සාමි; අථ ඛො යාවතා සත්තානං ආගති ගති චුති උපපත්ති සබ්බෙ සත්තා කම්මස්සකා කම්මදායාදා කම්මයොනි කම්මබන්ධු කම්මප්පටිසරණා, යං කම්මං කරිස්සන්ති – කල්යාණං වා පාපකං වා – තස්ස දායාදා භවිස්සන්තී’ති . තස්ස තං ඨානං අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛතො මග්ගො සඤ්ජායති. සො තං මග්ගං ආසෙවති භාවෙති බහුලීකරොති. තස්ස තං මග්ගං ආසෙවතො භාවයතො බහුලීකරොතො සංයොජනානි සබ්බසො පහීයන්ති, අනුසයා බ්යන්තීහොන්තී’’ති.

‘‘බ්යාධිධම්මා ජරාධම්මා, අථො මරණධම්මිනො;

යථා ධම්මා තථා සත්තා [සන්තා (ස්යා. කං.)], ජිගුච්ඡන්ති පුථුජ්ජනා.

‘‘අහඤ්චෙ තං ජිගුච්ඡෙය්යං, එවං ධම්මෙසු පාණිසු;

න මෙතං පතිරූපස්ස, මම එවං විහාරිනො.

‘‘සොහං එවං විහරන්තො, ඤත්වා ධම්මං නිරූපධිං;

ආරොග්යෙ යොබ්බනස්මිඤ්ච, ජීවිතස්මිඤ්ච යෙ මදා.

‘‘සබ්බෙ මදෙ අභිභොස්මි, නෙක්ඛම්මං දට්ඨු ඛෙමතො [නෙක්ඛම්මෙ දට්ඨු ඛෙමතං (අ. නි. 3.39) උභයත්ථපි අට්ඨකථාය සමෙති];

තස්ස මෙ අහු උස්සාහො, නිබ්බානං අභිපස්සතො.

‘‘නාහං භබ්බො එතරහි, කාමානි පටිසෙවිතුං;

අනිවත්ති [අනිවත්තී (?)] භවිස්සාමි, බ්රහ්මචරියපරායණො’’ති. සත්තමං;

8. ලිච්ඡවිකුමාරකසුත්තං

58. එකං සමයං භගවා වෙසාලියං විහරති මහාවනෙ කූටාගාරසාලායං. අථ ඛො භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය වෙසාලිං පිණ්ඩාය පාවිසි. වෙසාලියං පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො මහාවනං අජ්ඣොගාහෙත්වා අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ දිවාවිහාරං නිසීදි.

තෙන ඛො පන සමයෙන සම්බහුලා ලිච්ඡවිකුමාරකා සජ්ජානි ධනූනි ආදාය කුක්කුරසඞ්ඝපරිවුතා මහාවනෙ අනුචඞ්කමමානා අනුවිචරමානා අද්දසු භගවන්තං අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ නිසින්නං; දිස්වාන සජ්ජානි ධනූනි නික්ඛිපිත්වා කුක්කුරසඞ්ඝං එකමන්තං උය්යොජෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා තුණ්හීභූතා තුණ්හීභූතා පඤ්ජලිකා භගවන්තං පයිරුපාසන්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන මහානාමො ලිච්ඡවි මහාවනෙ ජඞ්ඝාවිහාරං අනුචඞ්කමමානො අද්දස තෙ ලිච්ඡවිකුමාරකෙ තුණ්හීභූතෙ තුණ්හීභූතෙ පඤ්ජලිකෙ භගවන්තං පයිරුපාසන්තෙ; දිස්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො මහානාමො ලිච්ඡවි උදානං උදානෙසි – ‘භවිස්සන්ති වජ්ජී, භවිස්සන්ති වජ්ජී’’’ති!

‘‘කිං පන ත්වං, මහානාම, එවං වදෙසි – ‘භවිස්සන්ති වජ්ජී, භවිස්සන්ති වජ්ජී’’’ති? ‘‘ඉමෙ, භන්තෙ, ලිච්ඡවිකුමාරකා චණ්ඩා ඵරුසා අපානුභා [අපජහාති (සී.), අපාටුභා (ස්යා. කං.), අපජහා (පී.), අපානුතා (කත්ථචි)]. යානිපි තානි කුලෙසු පහෙණකානි [පහීනකානි (සී.), පහීණකානි (ස්යා. කං. පී.)] පහීයන්ති, උච්ඡූති වා බදරාති වා පූවාති වා මොදකාති වා සංකුලිකාති වා [සක්ඛලිකාති වා (සී. පී.)], තානි විලුම්පිත්වා විලුම්පිත්වා ඛාදන්ති; කුලිත්ථීනම්පි කුලකුමාරීනම්පි පච්ඡාලියං ඛිපන්ති. තෙ දානිමෙ තුණ්හීභූතා තුණ්හීභූතා පඤ්ජලිකා භගවන්තං පයිරුපාසන්තී’’ති.

‘‘යස්ස කස්සචි, මහානාම, කුලපුත්තස්ස පඤ්ච ධම්මා සංවිජ්ජන්ති – යදි වා රඤ්ඤො ඛත්තියස්ස මුද්ධාවසිත්තස්ස, යදි වා රට්ඨිකස්ස පෙත්තනිකස්ස [මුද්ධාභිසිත්තස්ස (ක.) අ. නි. 5.135, 136 පස්සිතබ්බං], යදි වා සෙනාය සෙනාපතිකස්ස, යදි වා ගාමගාමණිකස්ස, යදි වා පූගගාමණිකස්ස, යෙ වා පන කුලෙසු පච්චෙකාධිපච්චං කාරෙන්ති, වුද්ධියෙව පාටිකඞ්ඛා, නො පරිහානි.

‘‘කතමෙ පඤ්ච? ඉධ, මහානාම, කුලපුත්තො උට්ඨානවීරියාධිගතෙහි භොගෙහි බාහාබලපරිචිතෙහි සෙදාවක්ඛිත්තෙහි ධම්මිකෙහි ධම්මලද්ධෙහි මාතාපිතරො සක්කරොති ගරුං කරොති මානෙති පූජෙති . තමෙනං මාතාපිතරො සක්කතා ගරුකතා මානිතා පූජිතා කල්යාණෙන මනසා අනුකම්පන්ති – ‘චිරං ජීව, දීඝමායුං පාලෙහී’ති. මාතාපිතානුකම්පිතස්ස, මහානාම, කුලපුත්තස්ස වුද්ධියෙව පාටිකඞ්ඛා, නො පරිහානි.

‘‘පුන චපරං, මහානාම, කුලපුත්තො උට්ඨානවීරියාධිගතෙහි භොගෙහි බාහාබලපරිචිතෙහි සෙදාවක්ඛිත්තෙහි ධම්මිකෙහි ධම්මලද්ධෙහි පුත්තදාරදාසකම්මකරපොරිසෙ [… සාමන්තසංවොහාරෙ (සී. පී.)] සක්කරොති ගරුං කරොති මානෙති පූජෙති. තමෙනං පුත්තදාරදාසකම්මකරපොරිසා සක්කතා ගරුකතා මානිතා පූජිතා කල්යාණෙන මනසා අනුකම්පන්ති – ‘චිරං ජීව, දීඝමායුං පාලෙහී’ති. පුත්තදාරදාසකම්මකරපොරිසානුකම්පිතස්ස, මහානාම, කුලපුත්තස්ස වුද්ධියෙව පාටිකඞ්ඛා, නො පරිහානි.

‘‘පුන චපරං, මහානාම, කුලපුත්තො උට්ඨානවීරියාධිගතෙහි භොගෙහි බාහාබලපරිචිතෙහි සෙදාවක්ඛිත්තෙහි ධම්මිකෙහි ධම්මලද්ධෙහි ඛෙත්තකම්මන්තසාමන්තසබ්යොහාරෙ සක්කරොති ගරුං කරොති මානෙති පූජෙති. තමෙනං ඛෙත්තකම්මන්තසාමන්තසබ්යොහාරා සක්කතා ගරුකතා මානිතා පූජිතා කල්යාණෙන මනසා අනුකම්පන්ති – ‘චිරං ජීව, දීඝමායුං පාලෙහී’ති. ඛෙත්තකම්මන්තසාමන්තසබ්යොහාරානුකම්පිතස්ස, මහානාම, කුලපුත්තස්ස වුද්ධියෙව පාටිකඞ්ඛා, නො පරිහානි.

‘‘පුන චපරං, මහානාම, කුලපුත්තො උට්ඨානවීරියාධිගතෙහි භොගෙහි බාහාබලපරිචිතෙහි සෙදාවක්ඛිත්තෙහි ධම්මිකෙහි ධම්මලද්ධෙහි යාවතා බලිපටිග්ගාහිකා දෙවතා සක්කරොති ගරුං කරොති මානෙති පූජෙති. තමෙනං බලිපටිග්ගාහිකා දෙවතා සක්කතා ගරුකතා මානිතා පූජිතා කල්යාණෙන මනසා අනුකම්පන්ති – ‘චිරං ජීව, දීඝමායුං පාලෙහී’ති. දෙවතානුකම්පිතස්ස, මහානාම, කුලපුත්තස්ස වුද්ධියෙව පාටිකඞ්ඛා, නො පරිහානි.

‘‘පුන චපරං, මහානාම, කුලපුත්තො උට්ඨානවීරියාධිගතෙහි භොගෙහි බාහාබලපරිචිතෙහි සෙදාවක්ඛිත්තෙහි ධම්මිකෙහි ධම්මලද්ධෙහි සමණබ්රාහ්මණෙ සක්කරොති ගරුං කරොති මානෙති පූජෙති. තමෙනං සමණබ්රාහ්මණා සක්කතා ගරුකතා මානිතා පූජිතා කල්යාණෙන මනසා අනුකම්පන්ති – ‘චිරං ජීව, දීඝමායුං පාලෙහී’ති. සමණබ්රාහ්මණානුකම්පිතස්ස , මහානාම, කුලපුත්තස්ස වුද්ධියෙව පාටිකඞ්ඛා, නො පරිහානි.

‘‘යස්ස කස්සචි, මහානාම, කුලපුත්තස්ස ඉමෙ පඤ්ච ධම්මා සංවිජ්ජන්ති – යදි වා රඤ්ඤො ඛත්තියස්ස මුද්ධාවසිත්තස්ස, යදි වා රට්ඨිකස්ස පෙත්තනිකස්ස , යදි වා සෙනාය සෙනාපතිකස්ස, යදි වා ගාමගාමණිකස්ස, යදි වා පූගගාමණිකස්ස, යෙ වා පන කුලෙසු පච්චෙකාධිපච්චං කාරෙන්ති, වුද්ධියෙව පාටිකඞ්ඛා, නො පරිහානී’’ති.

‘‘මාතාපිතුකිච්චකරො, පුත්තදාරහිතො සදා;

අන්තොජනස්ස අත්ථාය, යෙ චස්ස අනුජීවිනො.

‘‘උභින්නඤ්චෙව අත්ථාය, වදඤ්ඤූ හොති සීලවා;

ඤාතීනං පුබ්බපෙතානං, දිට්ඨෙ ධම්මෙ ච ජීවතං [ජීවිනං (සී.), ජීවිතං (ස්යා. කං. පී. ක.)].

‘‘සමණානං බ්රාහ්මණානං, දෙවතානඤ්ච පණ්ඩිතො;

විත්තිසඤ්ජනනො හොති, ධම්මෙන ඝරමාවසං.

‘‘සො කරිත්වාන කල්යාණං, පුජ්ජො හොති පසංසියො;

ඉධෙව නං පසංසන්ති, පෙච්ච සග්ගෙ පමොදතී’’ති. අට්ඨමං;

9. පඨමවුඩ්ඪපබ්බජිතසුත්තං

59. ‘‘පඤ්චහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො දුල්ලභො වුඩ්ඪපබ්බජිතො. කතමෙහි පඤ්චහි? දුල්ලභො, භික්ඛවෙ, වුඩ්ඪපබ්බජිතො නිපුණො, දුල්ලභො ආකප්පසම්පන්නො, දුල්ලභො බහුස්සුතො , දුල්ලභො ධම්මකථිකො, දුල්ලභො විනයධරො. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො දුල්ලභො වුඩ්ඪපබ්බජිතො’’ති. නවමං.

10. දුතියවුඩ්ඪපබ්බජිතසුත්තං

60. ‘‘පඤ්චහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො දුල්ලභො වුඩ්ඪපබ්බජිතො. කතමෙහි පඤ්චහි? දුල්ලභො, භික්ඛවෙ, වුඩ්ඪපබ්බජිතො සුවචො, දුල්ලභො සුග්ගහිතග්ගාහී , දුල්ලභො පදක්ඛිණග්ගාහී, දුල්ලභො ධම්මකථිකො, දුල්ලභො විනයධරො. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො දුල්ලභො වුඩ්ඪපබ්බජිතො’’ති. දසමං.

නීවරණවග්ගො පඨමො.

තස්සුද්දානං –

ආවරණං රාසි අඞ්ගානි, සමයං මාතුපුත්තිකා;

උපජ්ඣා ඨානා ලිච්ඡවි, කුමාරා අපරා දුවෙති.