📜

8. අරහත්තවග්ගො

1. දුක්ඛසුත්තං

75. ‘‘ඡහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු දිට්ඨෙව ධම්මෙ දුක්ඛං විහරති සවිඝාතං සඋපායාසං සපරිළාහං, කායස්ස භෙදා පරං මරණා දුග්ගති පාටිකඞ්ඛා. කතමෙහි ඡහි? කාමවිතක්කෙන, බ්යාපාදවිතක්කෙන, විහිංසාවිතක්කෙන, කාමසඤ්ඤාය, බ්යාපාදසඤ්ඤාය, විහිංසාසඤ්ඤාය – ඉමෙහි, ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු දිට්ඨෙව ධම්මෙ දුක්ඛං විහරති සවිඝාතං සඋපායාසං සපරිළාහං, කායස්ස භෙදා පරං මරණා දුග්ගති පාටිකඞ්ඛා.

‘‘ඡහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු දිට්ඨෙව ධම්මෙ සුඛං විහරති අවිඝාතං අනුපායාසං අපරිළාහං, කායස්ස භෙදා පරං මරණා සුගති පාටිකඞ්ඛා. කතමෙහි ඡහි? නෙක්ඛම්මවිතක්කෙන, අබ්යාපාදවිතක්කෙන, අවිහිංසාවිතක්කෙන, නෙක්ඛම්මසඤ්ඤාය, අබ්යාපාදසඤ්ඤාය, අවිහිංසාසඤ්ඤාය – ඉමෙහි, ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු දිට්ඨෙව ධම්මෙ සුඛං විහරති අවිඝාතං අනුපායාසං අපරිළාහං, කායස්ස භෙදා පරං මරණා සුගති පාටිකඞ්ඛා’’ති. පඨමං.

2. අරහත්තසුත්තං

76. ‘‘ඡ , භික්ඛවෙ, ධම්මෙ අප්පහාය අභබ්බො අරහත්තං සච්ඡිකාතුං. කතමෙ ඡ? මානං, ඔමානං, අතිමානං, අධිමානං, ථම්භං, අතිනිපාතං. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, ඡ ධම්මෙ අප්පහාය අභබ්බො අරහත්තං සච්ඡිකාතුං.

‘‘ඡ, භික්ඛවෙ, ධම්මෙ පහාය භබ්බො අරහත්තං සච්ඡිකාතුං. කතමෙ ඡ? මානං, ඔමානං , අතිමානං, අධිමානං, ථම්භං, අතිනිපාතං. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, ඡ ධම්මෙ පහාය භබ්බො අරහත්තං සච්ඡිකාතු’’න්ති. දුතියං.

3. උත්තරිමනුස්සධම්මසුත්තං

77. ‘‘ඡ, භික්ඛවෙ, ධම්මෙ අප්පහාය අභබ්බො උත්තරිමනුස්සධම්මං අලමරියඤාණදස්සනවිසෙසං සච්ඡිකාතුං. කතමෙ ඡ? මුට්ඨස්සච්චං, අසම්පජඤ්ඤං, ඉන්ද්රියෙසු අගුත්තද්වාරතං, භොජනෙ අමත්තඤ්ඤුතං, කුහනං, ලපනං. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, ඡ ධම්මෙ අප්පහාය අභබ්බො උත්තරිමනුස්සධම්මං අලමරියඤාණදස්සනවිසෙසං සච්ඡිකාතුං.

‘‘ඡ, භික්ඛවෙ, ධම්මෙ පහාය භබ්බො උත්තරිමනුස්සධම්මං අලමරියඤාණදස්සනවිසෙසං සච්ඡිකාතුං. කතමෙ ඡ? මුට්ඨස්සච්චං, අසම්පජඤ්ඤං, ඉන්ද්රියෙසු අගුත්තද්වාරතං, භොජනෙ අමත්තඤ්ඤුතං, කුහනං, ලපනං. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, ඡ ධම්මෙ පහාය භබ්බො උත්තරිමනුස්සධම්මං අලමරියඤාණදස්සනවිසෙසං සච්ඡිකාතු’’න්ති. තතියං.

4. සුඛසොමනස්සසුත්තං

78. ‘‘ඡහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු දිට්ඨෙව ධම්මෙ සුඛසොමනස්සබහුලො විහරති, යොනි චස්ස ආරද්ධා හොති ආසවානං ඛයාය. කතමෙහි ඡහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ධම්මාරාමො හොති, භාවනාරාමො හොති, පහානාරාමො හොති, පවිවෙකාරාමො හොති , අබ්යාපජ්ඣාරාමො හොති, නිප්පපඤ්චාරාමො හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු දිට්ඨෙව ධම්මෙ සුඛසොමනස්සබහුලො විහරති, යොනි චස්ස ආරද්ධා හොති ආසවානං ඛයායා’’ති. චතුත්ථං.

5. අධිගමසුත්තං

79. ‘‘ඡහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අභබ්බො අනධිගතං වා කුසලං ධම්මං අධිගන්තුං, අධිගතං වා කුසලං ධම්මං ඵාතිං කාතුං [ඵාතිකත්තුං (සී.), ඵාතිකාතුං (ස්යා. කං. පී.)]. කතමෙහි ඡහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු න ආයකුසලො ච හොති, න අපායකුසලො ච හොති, න උපායකුසලො ච හොති, අනධිගතානං කුසලානං ධම්මානං අධිගමාය න ඡන්දං ජනෙති, අධිගතෙ කුසලෙ ධම්මෙ න ආරක්ඛති [සාරක්ඛති (සී. ස්යා. කං. පී)], සාතච්චකිරියාය න සම්පාදෙති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අභබ්බො අනධිගතං වා කුසලං ධම්මං අධිගන්තුං, අධිගතං වා කුසලං ධම්මං ඵාතිං කාතුං.

‘‘ඡහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු භබ්බො අනධිගතං වා කුසලං ධම්මං අධිගන්තුං, අධිගතං වා කුසලං ධම්මං ඵාතිං කාතුං. කතමෙහි ඡහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආයකුසලො ච හොති, අපායකුසලො ච හොති, උපායකුසලො ච හොති, අනධිගතානං කුසලානං ධම්මානං අධිගමාය ඡන්දං ජනෙති, අධිගතෙ කුසලෙ ධම්මෙ ආරක්ඛති, සාතච්චකිරියාය සම්පාදෙති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු භබ්බො අනධිගතං වා කුසලං ධම්මං අධිගන්තුං, අධිගතං වා කුසලං ධම්මං ඵාතිං කාතු’’න්ති. පඤ්චමං.

6. මහන්තත්තසුත්තං

80. ‘‘ඡහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු නචිරස්සෙව මහන්තත්තං [මහත්තං (ස්යා. කං.)] වෙපුල්ලත්තං පාපුණාති ධම්මෙසු. කතමෙහි ඡහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ආලොකබහුලො ච හොති යොගබහුලො ච වෙදබහුලො ච අසන්තුට්ඨිබහුලො ච අනික්ඛිත්තධුරො ච කුසලෙසු ධම්මෙසු උත්තරි ච පතාරෙති [පකරොති (ක.)]. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු නචිරස්සෙව මහන්තත්තං වෙපුල්ලත්තං පාපුණාති ධම්මෙසූ’’ති. ඡට්ඨං.

7. පඨමනිරයසුත්තං

81. ‘‘ඡහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො යථාභතං නික්ඛිත්තො එවං නිරයෙ. කතමෙහි ඡහි? පාණාතිපාතී හොති, අදින්නාදායී හොති, කාමෙසුමිච්ඡාචාරී හොති, මුසාවාදී හොති, පාපිච්ඡො ච, මිච්ඡාදිට්ඨි ච. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො යථාභතං නික්ඛිත්තො එවං නිරයෙ.

‘‘ඡහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො යථාභතං නික්ඛිත්තො එවං සග්ගෙ. කතමෙහි ඡහි? පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති, අදින්නාදානා පටිවිරතො හොති , කාමෙසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, මුසාවාදා පටිවිරතො හොති, අප්පිච්ඡො ච, සම්මාදිට්ඨි ච. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො යථාභතං නික්ඛිත්තො එවං සග්ගෙ’’ති. සත්තමං.

8. දුතියනිරයසුත්තං

82. ‘‘ඡහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො යථාභතං නික්ඛිත්තො එවං නිරයෙ. කතමෙහි ඡහි [මුසාවාදී හොති, පිසුණවාචා හොති, ඵරුසවාචො හොති, සම්ඵප්පලාපී හොති, (සී. ස්යා. පී.) එවං සුක්කපක්ඛෙපි]? පාණාතිපාතී හොති, අදින්නාදායී හොති, කාමෙසුමිච්ඡාචාරී හොති, මුසාවාදී හොති [මුසාවාදී හොති, පිසුණවාචා හොති, ඵරුසවාචො හොති, සම්ඵප්පලාපී හොති, (සී. ස්යා. පී.) එවං සුක්කපක්ඛෙපි], ලුද්ධො ච, පගබ්භො ච. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො යථාභතං නික්ඛිත්තො එවං නිරයෙ.

‘‘ඡහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො යථාභතං නික්ඛිත්තො එවං සග්ගෙ. කතමෙහි ඡහි? පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති, අදින්නාදානා පටිවිරතො හොති, කාමෙසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, මුසාවාදා පටිවිරතො හොති, අලුද්ධො ච, අප්පගබ්භො ච. ඉමෙහි ඛො භික්ඛවෙ ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො යථාභතං නික්ඛිත්තො එවං සග්ගෙ’’ති. අට්ඨමං.

9. අග්ගධම්මසුත්තං

83. ‘‘ඡහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අභබ්බො අග්ගං ධම්මං අරහත්තං සච්ඡිකාතුං. කතමෙහි ඡහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අස්සද්ධො හොති, අහිරිකො හොති, අනොත්තප්පී හොති, කුසීතො හොති, දුප්පඤ්ඤො හොති, කායෙ ච ජීවිතෙ ච සාපෙක්ඛො හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අභබ්බො අග්ගං ධම්මං අරහත්තං සච්ඡිකාතුං.

‘‘ඡහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු භබ්බො අග්ගං ධම්මං අරහත්තං සච්ඡිකාතුං. කතමෙහි ඡහි? ඉධ , භික්ඛවෙ, භික්ඛු සද්ධො හොති, හිරිමා හොති, ඔත්තප්පී හොති, ආරද්ධවීරියො හොති, පඤ්ඤවා හොති, කායෙ ච ජීවිතෙ ච අනපෙක්ඛො හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ , ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු භබ්බො අග්ගං ධම්මං අරහත්තං සච්ඡිකාතු’’න්ති. නවමං.

10. රත්තිදිවසසුත්තං

84. ‘‘ඡහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතස්ස භික්ඛුනො යා රත්ති වා දිවසො වා ආගච්ඡති හානියෙව පාටිකඞ්ඛා කුසලෙසු ධම්මෙසු, නො වුද්ධි. කතමෙහි ඡහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු මහිච්ඡො හොති, විඝාතවා, අසන්තුට්ඨො, ඉතරීතරචීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානප්පච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරෙන, අස්සද්ධො හොති, දුස්සීලො හොති, කුසීතො හොති, මුට්ඨස්සති හොති, දුප්පඤ්ඤො හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතස්ස භික්ඛුනො යා රත්ති වා දිවසො වා ආගච්ඡති හානියෙව පාටිකඞ්ඛා කුසලෙසු ධම්මෙසු, නො වුද්ධි.

‘‘ඡහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතස්ස භික්ඛුනො යා රත්ති වා දිවසො වා ආගච්ඡති වුද්ධියෙව පාටිකඞ්ඛා කුසලෙසු ධම්මෙසු, නො පරිහානි. කතමෙහි ඡහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු න මහිච්ඡො හොති, අවිඝාතවා, සන්තුට්ඨො, ඉතරීතරචීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානප්පච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරෙන, සද්ධො හොති, සීලවා හොති, ආරද්ධවීරියො හොති, සතිමා හොති, පඤ්ඤවා හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, ඡහි ධම්මෙහි සමන්නාගතස්ස භික්ඛුනො යා රත්ති වා දිවසො වා ආගච්ඡති වුද්ධියෙව පාටිකඞ්ඛා , කුසලෙසු ධම්මෙසු නො පරිහානී’’ති. දසමං.

අරහත්තවග්ගො අට්ඨමො. [තතියො (ස්යා. ක.)]

තස්සුද්දානං –

දුක්ඛං අරහත්තං උත්තරි ච, සුඛං අධිගමෙන ච;

මහන්තත්තං ද්වයං නිරයෙ [මහත්තද්වයනිරයෙ (ස්යා.)], අග්ගධම්මඤ්ච රත්තියොති.