📜

4. දෙවතාවග්ගො

1. අප්පමාදගාරවසුත්තං

32. අථ ඛො අඤ්ඤතරා දෙවතා අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණා කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි ; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතා ඛො සා දෙවතා භගවන්තං එතදවොච –

‘‘සත්තිමෙ, භන්තෙ, ධම්මා භික්ඛුනො අපරිහානාය සංවත්තන්ති. කතමෙ සත්ත? සත්ථුගාරවතා, ධම්මගාරවතා, සඞ්ඝගාරවතා, සික්ඛාගාරවතා, සමාධිගාරවතා, අප්පමාදගාරවතා, පටිසන්ථාරගාරවතා. ඉමෙ ඛො, භන්තෙ, සත්ත ධම්මා භික්ඛුනො අපරිහානාය සංවත්තන්තී’’ති. ඉදමවොච සා දෙවතා. සමනුඤ්ඤො සත්ථා අහොසි. අථ ඛො සා දෙවතා ‘‘සමනුඤ්ඤො මෙ සත්ථා’’ති භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා තත්ථෙවන්තරධායි.

අථ ඛො භගවා තස්සා රත්තියා අච්චයෙන භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘ඉමං, භික්ඛවෙ, රත්තිං අඤ්ඤතරා දෙවතා අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණා කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙනාහං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතා ඛො, භික්ඛවෙ, සා දෙවතා මං එතදවොච – ‘සත්තිමෙ, භන්තෙ, ධම්මා භික්ඛුනො අපරිහානාය සංවත්තන්ති. කතමෙ සත්ත? සත්ථුගාරවතා, ධම්මගාරවතා, සඞ්ඝගාරවතා, සික්ඛාගාරවතා, සමාධිගාරවතා, අප්පමාදගාරවතා, පටිසන්ථාරගාරවතා – ඉමෙ ඛො, භන්තෙ, සත්ත ධම්මා භික්ඛුනො අපරිහානාය සංවත්තන්තී’ති. ඉදමවොච, භික්ඛවෙ, සා දෙවතා. ඉදං වත්වා මං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා තත්ථෙවන්තරධායී’’ති.

‘‘සත්ථුගරු ධම්මගරු, සඞ්ඝෙ ච තිබ්බගාරවො;

සමාධිගරු ආතාපී [සමාධිගාරවතාපි ච (ක.)], සික්ඛාය තිබ්බගාරවො.

‘‘අප්පමාදගරු භික්ඛු, පටිසන්ථාරගාරවො;

අභබ්බො පරිහානාය, නිබ්බානස්සෙව සන්තිකෙ’’ති. පඨමං;

2. හිරීගාරවසුත්තං

33. ‘‘ඉමං, භික්ඛවෙ, රත්තිං අඤ්ඤතරා දෙවතා අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණා කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙනාහං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතා ඛො, භික්ඛවෙ, සා දෙවතා මං එතදවොච – ‘සත්තිමෙ, භන්තෙ, ධම්මා භික්ඛුනො අපරිහානාය සංවත්තන්ති. කතමෙ සත්ත? සත්ථුගාරවතා, ධම්මගාරවතා, සඞ්ඝගාරවතා, සික්ඛාගාරවතා, සමාධිගාරවතා, හිරිගාරවතා, ඔත්තප්පගාරවතා. ඉමෙ ඛො, භන්තෙ, සත්ත ධම්මා භික්ඛුනො අපරිහානාය සංවත්තන්තී’ති. ඉදමවොච, භික්ඛවෙ, සා දෙවතා. ඉදං වත්වා මං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා තත්ථෙවන්තරධායී’’ති.

‘‘සත්ථුගරු ධම්මගරු, සඞ්ඝෙ ච තිබ්බගාරවො;

සමාධිගරු ආතාපී, සික්ඛාය තිබ්බගාරවො.

‘‘හිරි ඔත්තප්පසම්පන්නො, සප්පතිස්සො සගාරවො;

අභබ්බො පරිහානාය, නිබ්බානස්සෙව සන්තිකෙ’’ති. දුතියං;

3. පඨමසොවචස්සතාසුත්තං

34. ‘‘ඉමං , භික්ඛවෙ, රත්තිං අඤ්ඤතරා දෙවතා…පෙ… මං එතදවොච – ‘සත්තිමෙ, භන්තෙ, ධම්මා භික්ඛුනො අපරිහානාය සංවත්තන්ති. කතමෙ සත්ත? සත්ථුගාරවතා, ධම්මගාරවතා, සඞ්ඝගාරවතා, සික්ඛාගාරවතා, සමාධිගාරවතා, සොවචස්සතා, කල්යාණමිත්තතා. ඉමෙ ඛො, භන්තෙ, සත්ත ධම්මා භික්ඛුනො අපරිහානාය සංවත්තන්තී’ති. ඉදමවොච, භික්ඛවෙ , සා දෙවතා. ඉදං වත්වා මං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා තත්ථෙවන්තරධායී’’ති.

‘‘සත්ථුගරු ධම්මගරු, සඞ්ඝෙ ච තිබ්බගාරවො;

සමාධිගරු ආතාපී, සික්ඛාය තිබ්බගාරවො.

‘‘කල්යාණමිත්තො සුවචො, සප්පතිස්සො සගාරවො;

අභබ්බො පරිහානාය, නිබ්බානස්සෙව සන්තිකෙ’’ති. තතියං;

4. දුතියසොවචස්සතාසුත්තං

35. ‘‘ඉමං , භික්ඛවෙ, රත්තිං අඤ්ඤතරා දෙවතා අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණා…පෙ… ‘සත්තිමෙ, භන්තෙ, ධම්මා භික්ඛුනො අපරිහානාය සංවත්තන්ති. කතමෙ සත්ත? සත්ථුගාරවතා, ධම්මගාරවතා, සඞ්ඝගාරවතා, සික්ඛාගාරවතා, සමාධිගාරවතා, සොවචස්සතා, කල්යාණමිත්තතා. ඉමෙ ඛො, භන්තෙ, සත්ත ධම්මා භික්ඛුනො අපරිහානාය සංවත්තන්තී’ති. ඉදමවොච, භික්ඛවෙ, සා දෙවතා. ඉදං වත්වා මං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා තත්ථෙවන්තරධායී’’ති.

එවං වුත්තෙ ආයස්මා සාරිපුත්තො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘ඉමස්ස ඛො අහං, භන්තෙ, භගවතා සංඛිත්තෙන භාසිතස්ස එවං විත්ථාරෙන අත්ථං ආජානාමි. ඉධ, භන්තෙ, භික්ඛු අත්තනා ච සත්ථුගාරවො හොති, සත්ථුගාරවතාය ච වණ්ණවාදී. යෙ චඤ්ඤෙ භික්ඛූ න සත්ථුගාරවා තෙ ච සත්ථුගාරවතාය සමාදපෙති. යෙ චඤ්ඤෙ භික්ඛූ සත්ථුගාරවා තෙසඤ්ච වණ්ණං භණති භූතං තච්ඡං කාලෙන. අත්තනා ච ධම්මගාරවො හොති…පෙ… සඞ්ඝගාරවො හොති… සික්ඛාගාරවො හොති… සමාධිගාරවො හොති… සුවචො හොති… කල්යාණමිත්තො හොති, කල්යාණමිත්තතාය ච වණ්ණවාදී. යෙ චඤ්ඤෙ භික්ඛූ න කල්යාණමිත්තා තෙ ච කල්යාණමිත්තතාය සමාදපෙති . යෙ චඤ්ඤෙ භික්ඛූ කල්යාණමිත්තා තෙසඤ්ච වණ්ණං භණති භූතං තච්ඡං කාලෙනාති. ඉමස්ස ඛො අහං, භන්තෙ, භගවතා සංඛිත්තෙන භාසිතස්ස එවං විත්ථාරෙන අත්ථං ආජානාමී’’ති.

‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්ත! සාධු ඛො ත්වං, සාරිපුත්ත, ඉමස්ස මයා සංඛිත්තෙන භාසිතස්ස එවං විත්ථාරෙන අත්ථං ආජානාසි. ඉධ, සාරිපුත්ත, භික්ඛු අත්තනා ච සත්ථුගාරවො හොති, සත්ථුගාරවතාය ච වණ්ණවාදී. යෙ චඤ්ඤෙ භික්ඛූ න සත්ථුගාරවා තෙ ච සත්ථුගාරවතාය සමාදපෙති . යෙ චඤ්ඤෙ භික්ඛූ සත්ථුගාරවා තෙසඤ්ච වණ්ණං භණති භූතං තච්ඡං කාලෙන. අත්තනා ච ධම්මගාරවො හොති…පෙ… සඞ්ඝගාරවො හොති… සික්ඛාගාරවො හොති… සමාධිගාරවො හොති… සුවචො හොති… කල්යාණමිත්තො හොති, කල්යාණමිත්තතාය ච වණ්ණවාදී. යෙ චඤ්ඤෙ භික්ඛූ න කල්යාණමිත්තා තෙ ච කල්යාණමිත්තතාය සමාදපෙති. යෙ චඤ්ඤෙ භික්ඛූ කල්යාණමිත්තා තෙසඤ්ච වණ්ණං භණති භූතං තච්ඡං කාලෙනාති. ඉමස්ස ඛො, සාරිපුත්ත, මයා සංඛිත්තෙන භාසිතස්ස එවං විත්ථාරෙන අත්ථො දට්ඨබ්බො’’ති. චතුත්ථං.

5. පඨමමිත්තසුත්තං

36. ‘‘සත්තහි, භික්ඛවෙ, අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො මිත්තො සෙවිතබ්බො. කතමෙහි සත්තහි? දුද්දදං දදාති, දුක්කරං කරොති, දුක්ඛමං ඛමති, ගුය්හමස්ස [ගුය්හස්ස (ක.)] ආවි කරොති, ගුය්හමස්ස [ගුය්හං අස්ස (සී.), ගුය්හස්ස (ක.)] පරිගුහති [පරිගූහති (සී. ස්යා.), පරිගුය්හති (ක.)], ආපදාසු න ජහති, ඛීණෙන [ඛීණෙ (ක.)] නාතිමඤ්ඤති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, සත්තහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො මිත්තො සෙවිතබ්බො’’ති .

‘‘දුද්දදං දදාති මිත්තො, දුක්කරඤ්චාපි කුබ්බති;

අථොපිස්ස දුරුත්තානි, ඛමති දුක්ඛමානි ච [දුක්ඛමානිපි (සී. ස්යා.)].

‘‘ගුය්හඤ්ච තස්ස [ගුය්හමස්ස ච (ස්යා.)] අක්ඛාති, ගුය්හස්ස පරිගූහති;

ආපදාසු න ජහාති, ඛීණෙන නාතිමඤ්ඤති.

‘‘යම්හි එතානි ඨානානි, සංවිජ්ජන්තීධ [සංවිජ්ජන්ති ච (ක.)] පුග්ගලෙ;

සො මිත්තො මිත්තකාමෙන, භජිතබ්බො තථාවිධො’’ති. පඤ්චමං;

6. දුතියමිත්තසුත්තං

37. ‘‘සත්තහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු මිත්තො සෙවිතබ්බො භජිතබ්බො පයිරුපාසිතබ්බො අපි පනුජ්ජමානෙනපි [පණුජ්ජමානෙනපි (සී.)]. කතමෙහි සත්තහි? පියො ච හොති මනාපො ච ගරු ච භාවනීයො ච වත්තා ච වචනක්ඛමො ච ගම්භීරඤ්ච කථං කත්තා හොති, නො ච අට්ඨානෙ නියොජෙති . ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, සත්තහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු මිත්තො සෙවිතබ්බො භජිතබ්බො පයිරුපාසිතබ්බො අපි පනුජ්ජමානෙනපී’’ති.

‘‘පියො ගරු භාවනීයො, වත්තා ච වචනක්ඛමො;

ගම්භීරඤ්ච කථං කත්තා, නො චට්ඨානෙ නියොජකො [නියොජයෙ (සී. ස්යා.)].

‘‘යම්හි එතානි ඨානානි, සංවිජ්ජන්තීධ පුග්ගලෙ;

සො මිත්තො මිත්තකාමෙන, අත්ථකාමානුකම්පතො;

අපි නාසියමානෙන, භජිතබ්බො තථාවිධො’’ති. ඡට්ඨං;

7. පඨමපටිසම්භිදාසුත්තං

38. ‘‘සත්තහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු නචිරස්සෙව චතස්සො පටිසම්භිදා සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරෙය්ය. කතමෙහි සත්තහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ‘ඉදං මෙ චෙතසො ලීනත්ත’න්ති යථාභූතං පජානාති; අජ්ඣත්තං සංඛිත්තං වා චිත්තං ‘අජ්ඣත්තං මෙ සංඛිත්තං චිත්ත’න්ති යථාභූතං පජානාති; බහිද්ධා වික්ඛිත්තං වා චිත්තං ‘බහිද්ධා මෙ වික්ඛිත්තං චිත්ත’න්ති යථාභූතං පජානාති; තස්ස විදිතා වෙදනා උප්පජ්ජන්ති, විදිතා උපට්ඨහන්ති, විදිතා අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති; විදිතා සඤ්ඤා උප්පජ්ජන්ති, විදිතා උපට්ඨහන්ති, විදිතා අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති; විදිතා විතක්කා උප්පජ්ජන්ති, විදිතා උපට්ඨහන්ති, විදිතා අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති; සප්පායාසප්පායෙසු ඛො පනස්ස ධම්මෙසු හීනප්පණීතෙසු කණ්හසුක්කසප්පතිභාගෙසු නිමිත්තං සුග්ගහිතං හොති සුමනසිකතං සූපධාරිතං සුප්පටිවිද්ධං පඤ්ඤාය. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, සත්තහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු නචිරස්සෙව චතස්සො පටිසම්භිදා සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරෙය්යා’’ති. සත්තමං.

8. දුතියපටිසම්භිදාසුත්තං

39. ‘‘සත්තහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො සාරිපුත්තො චතස්සො පටිසම්භිදා සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරති. කතමෙහි සත්තහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, සාරිපුත්තො ‘ඉදං මෙ චෙතසො ලීනත්ත’න්ති යථාභූතං පජානාති; අජ්ඣත්තං සංඛිත්තං වා චිත්තං ‘අජ්ඣත්තං මෙ සංඛිත්තං චිත්ත’න්ති යථාභූතං පජානාති; බහිද්ධා වික්ඛිත්තං වා චිත්තං ‘බහිද්ධා මෙ වික්ඛිත්තං චිත්ත’න්ති යථාභූතං පජානාති; තස්ස විදිතා වෙදනා උප්පජ්ජන්ති, විදිතා උපට්ඨහන්ති, විදිතා අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති; විදිතා සඤ්ඤා…පෙ… විතක්කා උප්පජ්ජන්ති, විදිතා උපට්ඨහන්ති, විදිතා අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති; සප්පායාසප්පායෙසු ඛො පනස්ස ධම්මෙසු හීනප්පණීතෙසු කණ්හසුක්කසප්පතිභාගෙසු නිමිත්තං සුග්ගහිතං සුමනසිකතං සූපධාරිතං සුප්පටිවිද්ධං පඤ්ඤාය. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, සත්තහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො සාරිපුත්තො චතස්සො පටිසම්භිදා සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරතී’’ති. අට්ඨමං.

9. පඨමවසසුත්තං

40. ‘‘සත්තහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු චිත්තං වසෙ [වසං (ක.)] වත්තෙති, නො ච භික්ඛු චිත්තස්ස වසෙන වත්තති. කතමෙහි සත්තහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සමාධිකුසලො හොති, සමාධිස්ස සමාපත්තිකුසලො හොති, සමාධිස්ස ඨිතිකුසලො හොති, සමාධිස්ස වුට්ඨානකුසලො හොති, සමාධිස්ස කල්යාණකුසලො හොති, සමාධිස්ස ගොචරකුසලො හොති, සමාධිස්ස අභිනීහාරකුසලො හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, සත්තහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු චිත්තං වසෙ වත්තෙති, නො ච භික්ඛු චිත්තස්ස වසෙන වත්තතී’’ති. නවමං.

10. දුතියවසසුත්තං

41. ‘‘සත්තහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො සාරිපුත්තො චිත්තං වසෙ වත්තෙති, නො ච සාරිපුත්තො චිත්තස්ස වසෙන වත්තති. කතමෙහි සත්තහි? ඉධ, භික්ඛවෙ, සාරිපුත්තො සමාධිකුසලො හොති, සමාධිස්ස සමාපත්තිකුසලො, සමාධිස්ස ඨිතිකුසලො, සමාධිස්ස වුට්ඨානකුසලො, සමාධිස්ස කල්යාණකුසලො, සමාධිස්ස ගොචරකුසලො, සමාධිස්ස අභිනීහාරකුසලො හොති. ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ , සත්තහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො සාරිපුත්තො චිත්තං වසෙ වත්තෙති, නො ච සාරිපුත්තො චිත්තස්ස වසෙන වත්තතී’’ති. දසමං.

11. පඨමනිද්දසසුත්තං

42. අථ ඛො ආයස්මා සාරිපුත්තො පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය සාවත්ථිං පිණ්ඩාය පාවිසි. අථ ඛො ආයස්මතො සාරිපුත්තස්ස එතදහොසි – ‘‘අතිප්පගො ඛො තාව සාවත්ථියං පිණ්ඩාය චරිතුං. යංනූනාහං යෙන අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං ආරාමො තෙනුපසඞ්කමෙය්ය’’න්ති. අථ ඛො ආයස්මා සාරිපුත්තො යෙන අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං ආරාමො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තෙහි අඤ්ඤතිත්ථියෙහි පරිබ්බාජකෙහි සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. තෙන ඛො පන සමයෙන තෙසං අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං අයමන්තරාකථා උදපාදි – ‘‘යො හි කොචි, ආවුසො, ද්වාදසවස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, ‘නිද්දසො භික්ඛූ’ති අලං වචනායා’’ති.

අථ ඛො ආයස්මා සාරිපුත්තො තෙසං අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං භාසිතං නෙව අභිනන්දි නප්පටික්කොසි. අනභිනන්දිත්වා අප්පටික්කොසිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කාමි – ‘‘භගවතො සන්තිකෙ එතස්ස භාසිතස්ස අත්ථං ආජානිස්සාමී’’ති. අථ ඛො ආයස්මා සාරිපුත්තො සාවත්ථියං පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා සාරිපුත්තො භගවන්තං එතදවොච –

‘‘ඉධාහං, භන්තෙ, පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය සාවත්ථිං පිණ්ඩාය පාවිසිං. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එතදහොසි – ‘අතිප්පගො ඛො තාව සාවත්ථියං පිණ්ඩාය චරිතුං. යංනූනාහං යෙන අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං ආරාමො තෙනුපසඞ්කමෙය්ය’න්ති. අථ ඛ්වාහං, භන්තෙ, යෙන අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං ආරාමො තෙනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා තෙහි අඤ්ඤතිත්ථියෙහි පරිබ්බාජකෙහි සද්ධිං සම්මොදිං. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදිං. තෙන ඛො පන, භන්තෙ, සමයෙන තෙසං අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං අයමන්තරාකථා උදපාදි – ‘යො හි කොචි, ආවුසො, ද්වාදසවස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, නිද්දසො භික්ඛූති අලං වචනායා’ති. අථ ඛ්වාහං, භන්තෙ, තෙසං අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං භාසිතං නෙව අභිනන්දිං නප්පටික්කොසිං. අනභිනන්දිත්වා අප්පටික්කොසිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කමිං [පක්කාමිං (සී. ස්යා.)] – ‘භගවතො සන්තිකෙ එතස්ස අත්ථං ආජානිස්සාමී’ති. සක්කා නු ඛො, භන්තෙ, ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ කෙවලං වස්සගණනමත්තෙන නිද්දසො භික්ඛු පඤ්ඤාපෙතු’’න්ති?

‘‘න ඛො, සාරිපුත්ත, සක්කා ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ කෙවලං වස්සගණනමත්තෙන නිද්දසො භික්ඛු පඤ්ඤාපෙතුං. සත්ත ඛො ඉමානි, සාරිපුත්ත, නිද්දසවත්ථූනි මයා සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවෙදිතානි.

[අ. නි. 7.20; දී. නි. 3.331] ‘‘කතමානි සත්ත? ඉධ, සාරිපුත්ත, භික්ඛු සික්ඛාසමාදානෙ තිබ්බච්ඡන්දො හොති ආයතිඤ්ච සික්ඛාසමාදානෙ අවිගතපෙමො, ධම්මනිසන්තියා තිබ්බච්ඡන්දො හොති ආයතිඤ්ච ධම්මනිසන්තියා අවිගතපෙමො, ඉච්ඡාවිනයෙ තිබ්බච්ඡන්දො හොති ආයතිඤ්ච ඉච්ඡාවිනයෙ අවිගතපෙමො, පටිසල්ලානෙ තිබ්බච්ඡන්දො හොති ආයතිඤ්ච පටිසල්ලානෙ අවිගතපෙමො, වීරියාරම්භෙ තිබ්බච්ඡන්දො හොති ආයතිඤ්ච වීරියාරම්භෙ අවිගතපෙමො, සතිනෙපක්කෙ තිබ්බච්ඡන්දො හොති ආයතිඤ්ච සතිනෙපක්කෙ අවිගතපෙමො, දිට්ඨිපටිවෙධෙ තිබ්බච්ඡන්දො හොති ආයතිඤ්ච දිට්ඨිපටිවෙධෙ අවිගතපෙමො. ඉමානි ඛො, සාරිපුත්ත, සත්ත නිද්දසවත්ථූනි මයා සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවෙදිතානි. ඉමෙහි ඛො, සාරිපුත්ත, සත්තහි නිද්දසවත්ථූහි සමන්නාගතො භික්ඛු ද්වාදස චෙපි වස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, ‘නිද්දසො භික්ඛූ’ති අලං වචනාය; චතුබ්බීසති චෙපි වස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, ‘නිද්දසො භික්ඛූ’ති අලං වචනාය; ඡත්තිංසති චෙපි වස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, ‘නිද්දසො භික්ඛූ’ති අලං වචනාය, අට්ඨචත්තාරීසං චෙපි වස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, ‘නිද්දසො භික්ඛූ’ති අලං වචනායා’’ති. එකාදසමං.

12. දුතියනිද්දසසුත්තං

43. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා කොසම්බියං විහරති ඝොසිතාරාමෙ. අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය කොසම්බිං පිණ්ඩාය පාවිසි. අථ ඛො ආයස්මතො ආනන්දස්ස එතදහොසි – ‘‘අතිප්පගො ඛො තාව කොසම්බියං පිණ්ඩාය චරිතුං. යංනූනාහං යෙන අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං ආරාමො තෙනුපසඞ්කමෙය්ය’’න්ති. අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො යෙන අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං ආරාමො තෙනුපසඞ්කමි ; උපසඞ්කමිත්වා තෙහි අඤ්ඤතිත්ථියෙහි පරිබ්බාජකෙහි සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි.

තෙන ඛො පන සමයෙන තෙසං අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං අයමන්තරාකථා උදපාදි – ‘‘යො හි කොචි, ආවුසො, ද්වාදස වස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, ‘නිද්දසො භික්ඛූ’ති අලං වචනායා’’ති.

අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො තෙසං අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං භාසිතං නෙව අභිනන්දි නප්පටික්කොසි. අනභිනන්දිත්වා අප්පටික්කොසිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කාමි – ‘‘භගවතො සන්තිකෙ එතස්ස භාසිතස්ස අත්ථං ආජානිස්සාමී’’ති. අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො කොසම්බියං පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා ආනන්දො භගවන්තං එතදවොච –

‘‘ඉධාහං, භන්තෙ, පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය කොසම්බිං පිණ්ඩාය පාවිසිං. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එතදහොසි – ‘අතිප්පගො ඛො තාව කොසම්බියං පිණ්ඩාය චරිතුං. යංනූනාහං යෙන අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං ආරාමො තෙනුපසඞ්කමෙය්ය’න්ති…පෙ… තෙහි සද්ධිං සම්මොදිං. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදිං.

‘‘තෙන ඛො පන, භන්තෙ, සමයෙන තෙසං අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං අයමන්තරාකථා උදපාදි – ‘යො හි කොචි, ආවුසො, ද්වාදසවස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, නිද්දසො භික්ඛූති අලං වචනායා’ති. අථ ඛ්වාහං, භන්තෙ, තෙසං අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං භාසිතං නෙව අභිනන්දිං නප්පටික්කොසිං. අනභිනන්දිත්වා, අප්පටික්කොසිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කමිං – ‘භගවතො සන්තිකෙ එතස්ස භාසිතස්ස අත්ථං ආජානිස්සාමී’ති. සක්කා නු ඛො, භන්තෙ, ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ කෙවලං වස්සගණනමත්තෙන නිද්දසො භික්ඛු පඤ්ඤාපෙතු’’න්ති?

‘‘න ඛො, ආනන්ද, සක්කා ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ කෙවලං වස්සගණනමත්තෙන නිද්දසො භික්ඛු පඤ්ඤාපෙතුං. සත්ත ඛො ඉමානි, ආනන්ද, නිද්දසවත්ථූනි මයා සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවෙදිතානි.

‘‘කතමානි සත්ත? ඉධානන්ද, භික්ඛු, සද්ධො හොති, හිරීමා හොති, ඔත්තප්පී හොති, බහුස්සුතො හොති, ආරද්ධවීරියො හොති, සතිමා හොති, පඤ්ඤවා හොති. ඉමානි ඛො, ආනන්ද, සත්ත නිද්දසවත්ථූනි මයා සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවෙදිතානි. ඉමෙහි ඛො, ආනන්ද, සත්තහි නිද්දසවත්ථූහි සමන්නාගතො භික්ඛු ද්වාදස චෙපි වස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, ‘නිද්දසො භික්ඛූ’ති අලං වචනාය; චතුබ්බීසති චෙපි වස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, ‘නිද්දසො භික්ඛූ’ති අලං වචනාය; ඡත්තිංසති චෙපි වස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, ‘නිද්දසො භික්ඛූ’ති අලං වචනාය, අට්ඨචත්තාරීසං චෙපි වස්සානි පරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං චරති, ‘නිද්දසො භික්ඛූ’ති අලං වචනායා’’ති. ද්වාදසමං.

දෙවතාවග්ගො චතුත්ථො.

තස්සුද්දානං –

අප්පමාදො හිරී චෙව, ද්වෙ සුවචා දුවෙ මිත්තා;

ද්වෙ පටිසම්භිදා ද්වෙ වසා, දුවෙ නිද්දසවත්ථුනාති.