📜

(21) 1. කිමිලවග්ගො

1-4. කිමිලසුත්තාදිවණ්ණනා

201-4. පඤ්චමස්ස පඨමදුතියානි උත්තානත්ථානෙව. තතියෙ අධිවාසනං ඛමනං, පරෙසං දුක්කටං දුරුත්තඤ්ච පටිවිරොධාකරණෙන අත්තනො උපරි ආරොපෙත්වා වාසනං අධිවාසනං, තදෙව ඛන්තීති අධිවාසනක්ඛන්ති. සුභෙ රතොති සූරතො, සුට්ඨු වා පාපතො ඔරතො විරතො සොරතො, තස්ස භාවො සොරච්චං. තෙනාහ ‘‘සොරච්චෙනාති සුචිසීලතායා’’ති. සා හි සොභනකම්මරතතා, සුට්ඨු වා පාපතො ඔරතභාවො විරතතා. චතුත්ථෙ නත්ථි වත්තබ්බං.

කිමිලසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

5. චෙතොඛිලසුත්තවණ්ණනා

205. පඤ්චමෙ චෙතොඛිලා නාම අත්ථතො විචිකිච්ඡා කොධො ච. තෙ පන යස්මිං සන්තානෙ උප්පජ්ජන්ති, තස්ස ඛරභාවො කක්ඛළභාවො හුත්වා උපතිට්ඨන්ති, පගෙව අත්තනා සම්පයුත්තචිත්තස්සාති ආහ ‘‘චිත්තස්ස ථද්ධභාවා’’ති. යථා ලක්ඛණපාරිපූරියා ගහිතාය සබ්බා සත්ථු රූපකායසිරී ගහිතා එව නාම හොති එවං සබ්බඤ්ඤුතාය සබ්බධම්මකායසිරී ගහිතා එව නාම හොතීති තදුභයවත්ථුකමෙව කඞ්ඛං දස්සෙන්තො ‘‘සරීරෙ කඞ්ඛමානො’’තිආදිමාහ. විචිනන්තොති ධම්මසභාවං වීමංසන්තො. කිච්ඡතීති කිලමති. විනිච්ඡෙතුං න සක්කොතීති සන්නිට්ඨාතුං න සක්කොති. ආතපති කිලෙසෙති ආතප්පං, සම්මාවායාමොති ආහ ‘‘ආතප්පායාති කිලෙසසන්තාපනවීරියකරණත්ථායා’’ති. පුනප්පුනං යොගායාති භාවනං පුනප්පුනං යුඤ්ජනාය. සතතකිරියායාති භාවනාය නිරන්තරප්පයොගාය.

පටිවෙධධම්මෙ කඞ්ඛමානොති එත්ථ කථං ලොකුත්තරධම්මෙ කඞ්ඛා පවත්තීති? න ආරම්මණකරණවසෙන , අනුස්සුතාකාරපරිවිතක්කලද්ධෙ පරිකප්පිතරූපෙ කඞ්ඛා පවත්තතීති දස්සෙන්තො ආහ ‘‘විපස්සනා…පෙ… වදන්ති, තං අත්ථි නු ඛො නත්ථීති කඞ්ඛතී’’ති. සික්ඛාති චෙත්ථ පුබ්බභාගසික්ඛා වෙදිතබ්බා. කාමඤ්චෙත්ථ විසෙසුප්පත්තියා මහාසාවජ්ජතාය චෙව සංවාසනිමිත්තං ඝටනාහෙතු අභිණ්හුප්පත්තිකතාය ච සබ්රහ්මචාරීසූති කොපස්ස විසයො විසෙසෙත්වා වුත්තො, අඤ්ඤත්ථාපි කොපො න චෙතොඛිලොති න සක්කා විඤ්ඤාතුන්ති කෙචි. යදි එවං විචිකිච්ඡායපි අයං නයො ආපජ්ජති, තස්මා යථාරුතවසෙන ගහෙතබ්බං.

චෙතොඛිලසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

6-8. විනිබන්ධසුත්තාදිවණ්ණනා

206-8. ඡට්ඨෙ පවත්තිතුං අප්පදානවසෙන කුසලචිත්තං විනිබන්ධන්තීති චෙතසොවිනිබන්ධා. තං පන විනිබන්ධන්තා මුට්ඨිග්ගාහං ගණ්හන්තා විය හොන්තීති ආහ ‘‘චිත්තං විනිබන්ධිත්වා’’තිආදි. කාමගිද්ධො පුග්ගලො වත්ථුකාමෙපි කිලෙසකාමෙපි අස්සාදෙති අභිනන්දතීති වුත්තං ‘‘වත්ථුකාමෙපි කිලෙසකාමෙපී’’ති. අත්තනො කායෙති අත්තනො නාමකායෙ, අත්තභාවෙ වා. බහිද්ධාරූපෙති පරෙසං කායෙ අනින්ද්රියබද්ධරූපෙ ච. උදරං අවදිහති උපචිනොති පූරෙතීති උදරාවදෙහකං. සෙය්යසුඛන්ති සෙය්යාය සයනවසෙන උප්පජ්ජනකසුඛං. සම්පරිවත්තකන්ති සම්පරිවත්තිත්වා. පණිධායාති තණ්හාවසෙනෙව පණිදහිත්වා. ඉති පඤ්චවිධොපි ලොභවිසෙසො එව ‘‘චෙතොවිනිබන්ධො’’ති වුත්තොති වෙදිතබ්බො. සත්තමට්ඨමෙසු නත්ථි වත්තබ්බං.

විනිබන්ධසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

9-10. ගීතස්සරසුත්තාදිවණ්ණනා

209-210. නවමෙ ආයතකො නාම ගීතස්සරො තං තං වත්තං භින්දිත්වා අක්ඛරානි විනාසෙත්වා පවත්තොති ආහ ‘‘ආයතකෙනා’’තිආදි. ධම්මෙහි සුත්තවත්තං නාම අත්ථි, ගාථාවත්තං නාම අත්ථි, තං විනාසෙත්වා අතිදීඝං කාතුං න වට්ටති. ධම්මඤ්හි භාසන්තෙන චතුරස්සෙන වත්තෙන පරිමණ්ඩලානි පදබ්යඤ්ජනානි දස්සෙතබ්බානි. ‘‘අනුජානාමි, භික්ඛවෙ, සරභඤ්ඤ’’න්ති (චූළව. 249) ච වචනතො සරෙන ධම්මං භණිතුං වට්ටති. සරභඤ්ඤෙ කිර තරඞ්ගවත්තධොතකවත්තභාගග්ගහකවත්තාදීනි ද්වත්තිංස වත්තානි අත්ථි. තෙසු යං ඉච්ඡති, තං කාතුං ලභතීති. දසමෙ නත්ථි වත්තබ්බං.

ගීතස්සරසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

කිමිලවග්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.