📜

4. දානවග්ගො

1. පඨමදානසුත්තං

31. [දී. නි. 3.336] ‘‘අට්ඨිමානි , භික්ඛවෙ, දානානි. කතමානි අට්ඨ? ආසජ්ජ දානං දෙති, භයා දානං දෙති, ‘අදාසි මෙ’ති දානං දෙති, ‘දස්සති මෙ’ති දානං දෙති, ‘සාහු දාන’න්ති දානං දෙති, ‘අහං පචාමි, ඉමෙ න පචන්ති; නාරහාමි පචන්තො අපචන්තානං දානං අදාතු’න්ති දානං දෙති, ‘ඉමං මෙ දානං දදතො කල්යාණො කිත්තිසද්දො අබ්භුග්ගච්ඡතී’ති දානං දෙති, චිත්තාලඞ්කාරචිත්තපරික්ඛාරත්ථං දානං දෙති. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, අට්ඨ දානානී’’ති. පඨමං.

2. දුතියදානසුත්තං

32.

[කථා. 480] ‘‘සද්ධා හිරියං කුසලඤ්ච දානං,

ධම්මා එතෙ සප්පුරිසානුයාතා;

එතඤ්හි මග්ගං දිවියං වදන්ති,

එතෙන හි ගච්ඡති දෙවලොක’’න්ති. දුතියං;

3. දානවත්ථුසුත්තං

33. ‘‘අට්ඨිමානි , භික්ඛවෙ, දානවත්ථූනි. කතමානි අට්ඨ? ඡන්දා දානං දෙති, දොසා දානං දෙති, මොහා දානං දෙති, භයා දානං දෙති, ‘දින්නපුබ්බං කතපුබ්බං පිතුපිතාමහෙහි, නාරහාමි පොරාණං කුලවංසං හාපෙතු’න්ති දානං දෙති, ‘ඉමාහං දානං දත්වා කායස්ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලොකං උපපජ්ජිස්සාමී’ති දානං දෙති, ‘ඉමං මෙ දානං දදතො චිත්තං පසීදති, අත්තමනතා සොමනස්සං උපජායතී’ති දානං දෙති, චිත්තාලඞ්කාරචිත්තපරික්ඛාරත්ථං දානං දෙති. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, අට්ඨ දානවත්ථූනී’’ති. තතියං.

4. ඛෙත්තසුත්තං

34. ‘‘අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙ , භික්ඛවෙ, ඛෙත්තෙ බීජං වුත්තං න මහප්ඵලං හොති න මහස්සාදං න ඵාතිසෙය්යං [න ඵාතිසෙය්යන්ති (සී. ස්යා. ක.), න ඵාතිසෙය්යා (කත්ථචි)]. කථං අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙ? ඉධ, භික්ඛවෙ, ඛෙත්තං උන්නාමනින්නාමි ච හොති, පාසාණසක්ඛරිකඤ්ච හොති, ඌසරඤ්ච හොති, න ච ගම්භීරසිතං හොති, න ආයසම්පන්නං හොති, න අපායසම්පන්නං හොති, න මාතිකාසම්පන්නං හොති, න මරියාදසම්පන්නං හොති. එවං අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙ, භික්ඛවෙ, ඛෙත්තෙ බීජං වුත්තං න මහප්ඵලං හොති න මහස්සාදං න ඵාතිසෙය්යං.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙසු සමණබ්රාහ්මණෙසු දානං දින්නං න මහප්ඵලං හොති න මහානිසංසං න මහාජුතිකං න මහාවිප්ඵාරං. කථං අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙසු? ඉධ, භික්ඛවෙ, සමණබ්රාහ්මණා මිච්ඡාදිට්ඨිකා හොන්ති, මිච්ඡාසඞ්කප්පා, මිච්ඡාවාචා, මිච්ඡාකම්මන්තා, මිච්ඡාආජීවා, මිච්ඡාවායාමා, මිච්ඡාසතිනො, මිච්ඡාසමාධිනො. එවං අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙසු, භික්ඛවෙ, සමණබ්රාහ්මණෙසු දානං දින්නං න මහප්ඵලං හොති න මහානිසංසං න මහාජුතිකං න මහාවිප්ඵාරං.

‘‘අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙ, භික්ඛවෙ, ඛෙත්තෙ බීජං වුත්තං මහප්ඵලං හොති මහස්සාදං ඵාතිසෙය්යං. කථං අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙ? ඉධ, භික්ඛවෙ, ඛෙත්තං අනුන්නාමානින්නාමි ච හොති, අපාසාණසක්ඛරිකඤ්ච හොති, අනූසරඤ්ච හොති, ගම්භීරසිතං හොති, ආයසම්පන්නං හොති, අපායසම්පන්නං හොති, මාතිකාසම්පන්නං හොති, මරියාදසම්පන්නං හොති. එවං අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙ, භික්ඛවෙ, ඛෙත්තෙ බීජං වුත්තං මහප්ඵලං හොති මහස්සාදං ඵාතිසෙය්යං.

‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙසු සමණබ්රාහ්මණෙසු දානං දින්නං මහප්ඵලං හොති මහානිසංසං මහාජුතිකං මහාවිප්ඵාරං. කථං අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙසු? ඉධ, භික්ඛවෙ, සමණබ්රාහ්මණා සම්මාදිට්ඨිකා හොන්ති, සම්මාසඞ්කප්පා, සම්මාවාචා, සම්මාකම්මන්තා, සම්මාආජීවා, සම්මාවායාමා, සම්මාසතිනො, සම්මාසමාධිනො. එවං අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෙසු, භික්ඛවෙ, සමණබ්රාහ්මණෙසු දානං දින්නං මහප්ඵලං හොති මහානිසංසං මහාජුතිකං මහාවිප්ඵාර’’න්ති.

‘‘යථාපි ඛෙත්තෙ සම්පන්නෙ, පවුත්තා බීජසම්පදා;

දෙවෙ සම්පාදයන්තම්හි [සඤ්ජායන්තම්හි (ක.)], හොති ධඤ්ඤස්ස සම්පදා.

‘‘අනීතිසම්පදා හොති, විරූළ්හී භවති සම්පදා;

වෙපුල්ලසම්පදා හොති, ඵලං වෙ හොති සම්පදා.

‘‘එවං සම්පන්නසීලෙසු, දින්නා භොජනසම්පදා;

සම්පදානං උපනෙති, සම්පන්නං හිස්ස තං කතං.

‘‘තස්මා සම්පදමාකඞ්ඛී, සම්පන්නත්ථූධ පුග්ගලො;

සම්පන්නපඤ්ඤෙ සෙවෙථ, එවං ඉජ්ඣන්ති සම්පදා.

‘‘විජ්ජාචරණසම්පන්නෙ, ලද්ධා චිත්තස්ස සම්පදං;

කරොති කම්මසම්පදං, ලභති චත්ථසම්පදං.

‘‘ලොකං ඤත්වා යථාභූතං, පප්පුය්ය දිට්ඨිසම්පදං;

මග්ගසම්පදමාගම්ම, යාති සම්පන්නමානසො.

‘‘ඔධුනිත්වා මලං සබ්බං, පත්වා නිබ්බානසම්පදං;

මුච්චති සබ්බදුක්ඛෙහි, සා හොති සබ්බසම්පදා’’ති. චතුත්ථං;

5. දානූපපත්තිසුත්තං

35. [දී. නි. 3.337] ‘‘අට්ඨිමා, භික්ඛවෙ, දානූපපත්තියො. කතමා අට්ඨ? ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චො දානං දෙති සමණස්ස වා බ්රාහ්මණස්ස වා අන්නං පානං වත්ථං යානං මාලාගන්ධවිලෙපනං සෙය්යාවසථපදීපෙය්යං. සො යං දෙති තං පච්චාසීසති [පච්චාසිංසති (සී. ස්යා. කං. පී.)]. සො පස්සති ඛත්තියමහාසාලෙ වා බ්රාහ්මණමහාසාලෙ වා ගහපතිමහාසාලෙ වා පඤ්චහි කාමගුණෙහි සමප්පිතෙ සමඞ්ගීභූතෙ පරිචාරයමානෙ. තස්ස එවං හොති – ‘අහො වතාහං කායස්ස භෙදා පරං මරණා ඛත්තියමහාසාලානං වා බ්රාහ්මණමහාසාලානං වා ගහපතිමහාසාලානං වා සහබ්යතං උපපජ්ජෙය්ය’න්ති! සො තං චිත්තං දහති, තං චිත්තං අධිට්ඨාති, තං චිත්තං භාවෙති. තස්ස තං චිත්තං හීනෙ විමුත්තං [හීනෙධිමුත්තං (ස්යා. පී.) විමුත්තන්ති අධිමුත්තං, විමුත්තන්ති වා විස්සට්ඨං (ටීකාසංවණ්ණනා)], උත්තරි අභාවිතං, තත්රූපපත්තියා සංවත්තති. කායස්ස භෙදා පරං මරණා ඛත්තියමහාසාලානං වා බ්රාහ්මණමහාසාලානං වා ගහපතිමහාසාලානං වා සහබ්යතං උපපජ්ජති. තඤ්ච ඛො සීලවතො වදාමි, නො දුස්සීලස්ස. ඉජ්ඣති, භික්ඛවෙ, සීලවතො චෙතොපණිධි විසුද්ධත්තා.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො දානං දෙති සමණස්ස වා බ්රාහ්මණස්ස වා අන්නං පානං වත්ථං යානං මාලාගන්ධවිලෙපනං සෙය්යාවසථපදීපෙය්යං. සො යං දෙති තං පච්චාසීසති. තස්ස සුතං හොති – ‘චාතුමහාරාජිකා [චාතුම්මහාරාජිකා (සී. ස්යා. කං. පී.)] දෙවා දීඝායුකා වණ්ණවන්තො සුඛබහුලා’ති. තස්ස එවං හොති – ‘අහො වතාහං කායස්ස භෙදා පරං මරණා චාතුමහාරාජිකානං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජෙය්ය’න්ති. සො තං චිත්තං දහති, තං චිත්තං අධිට්ඨාති, තං චිත්තං භාවෙති. තස්ස තං චිත්තං හීනෙ විමුත්තං, උත්තරි අභාවිතං, තත්රූපපත්තියා සංවත්තති. කායස්ස භෙදා පරං මරණා චාතුමහාරාජිකානං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජති. තඤ්ච ඛො සීලවතො වදාමි, නො දුස්සීලස්ස. ඉජ්ඣති, භික්ඛවෙ, සීලවතො චෙතොපණිධි විසුද්ධත්තා.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො දානං දෙති සමණස්ස වා බ්රාහ්මණස්ස වා අන්නං පානං වත්ථං යානං මාලාගන්ධවිලෙපනං සෙය්යාවසථපදීපෙය්යං. සො යං දෙති තං පච්චාසීසති. තස්ස සුතං හොති – තාවතිංසා දෙවා…පෙ… යාමා දෙවා… තුසිතා දෙවා… නිම්මානරතී දෙවා… පරනිම්මිතවසවත්තී දෙවා දීඝායුකා වණ්ණවන්තො සුඛබහුලාති. තස්ස එවං හොති – ‘අහො වතාහං කායස්ස භෙදා පරං මරණා පරනිම්මිතවසවත්තීනං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජෙය්ය’න්ති. සො තං චිත්තං දහති, තං චිත්තං අධිට්ඨාති , තං චිත්තං භාවෙති. තස්ස තං චිත්තං හීනෙ විමුත්තං, උත්තරි අභාවිතං, තත්රූපපත්තියා සංවත්තති. කායස්ස භෙදා පරං මරණා පරනිම්මිතවසවත්තීනං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජති. තඤ්ච ඛො සීලවතො වදාමි, නො දුස්සීලස්ස. ඉජ්ඣති, භික්ඛවෙ, සීලවතො චෙතොපණිධි විසුද්ධත්තා.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චො දානං දෙති සමණස්ස වා බ්රාහ්මණස්ස වා අන්නං පානං වත්ථං යානං මාලාගන්ධවිලෙපනං සෙය්යාවසථපදීපෙය්යං. සො යං දෙති තං පච්චාසීසති. තස්ස සුතං හොති – ‘බ්රහ්මකායිකා දෙවා දීඝායුකා වණ්ණවන්තො සුඛබහුලා’ති. තස්ස එවං හොති – ‘අහො වතාහං කායස්ස භෙදා පරං මරණා බ්රහ්මකායිකානං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජෙය්ය’න්ති. සො තං චිත්තං දහති, තං චිත්තං අධිට්ඨාති, තං චිත්තං භාවෙති. තස්ස තං චිත්තං හීනෙ විමුත්තං, උත්තරි අභාවිතං, තත්රූපපත්තියා සංවත්තති. කායස්ස භෙදා පරං මරණා බ්රහ්මකායිකානං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජති. තඤ්ච ඛො සීලවතො වදාමි, නො දුස්සීලස්ස; වීතරාගස්ස, නො සරාගස්ස. ඉජ්ඣති, භික්ඛවෙ, සීලවතො චෙතොපණිධි වීතරාගත්තා. ඉමා ඛො, භික්ඛවෙ, අට්ඨ දානූපපත්තියො’’ති. පඤ්චමං.

6. පුඤ්ඤකිරියවත්ථුසුත්තං

36. ‘‘තීණිමානි, භික්ඛවෙ, පුඤ්ඤකිරියවත්ථූනි. කතමානි තීණි? දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු [පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං (සී. පී.) එවමුපරිපි], සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු, භාවනාමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු. ඉධ, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු පරිත්තං කතං හොති, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු පරිත්තං කතං හොති, භාවනාමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං [පුඤ්ඤකිරියවත්ථු (ස්යා.)] නාභිසම්භොති. සො කායස්ස භෙදා පරං මරණා මනුස්සදොභග්යං උපපජ්ජති.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු මත්තසො කතං හොති, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු මත්තසො කතං හොති, භාවනාමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං නාභිසම්භොති. සො කායස්ස භෙදා පරං මරණා මනුස්සසොභග්යං උපපජ්ජති.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ , එකච්චස්ස දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, භාවනාමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං නාභිසම්භොති. සො කායස්ස භෙදා පරං මරණා චාතුමහාරාජිකානං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජති. තත්ර, භික්ඛවෙ, චත්තාරො මහාරාජානො දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා, චාතුමහාරාජිකෙ දෙවෙ දසහි ඨානෙහි අධිගණ්හන්ති – දිබ්බෙන ආයුනා, දිබ්බෙන වණ්ණෙන, දිබ්බෙන සුඛෙන, දිබ්බෙන යසෙන, දිබ්බෙන ආධිපතෙය්යෙන, දිබ්බෙහි රූපෙහි, දිබ්බෙහි සද්දෙහි, දිබ්බෙහි ගන්ධෙහි, දිබ්බෙහි රසෙහි, දිබ්බෙහි ඵොට්ඨබ්බෙහි.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, භාවනාමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං නාභිසම්භොති. සො කායස්ස භෙදා පරං මරණා තාවතිංසානං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජති. තත්ර, භික්ඛවෙ, සක්කො දෙවානමින්දො දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා තාවතිංසෙ දෙවෙ දසහි ඨානෙහි අධිගණ්හාති – දිබ්බෙන ආයුනා…පෙ… දිබ්බෙහි ඵොට්ඨබ්බෙහි.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, භාවනාමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං නාභිසම්භොති. සො කායස්ස භෙදා පරං මරණා යාමානං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජති. තත්ර, භික්ඛවෙ, සුයාමො දෙවපුත්තො දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා , සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා, යාමෙ දෙවෙ දසහි ඨානෙහි අධිගණ්හාති – දිබ්බෙන ආයුනා…පෙ… දිබ්බෙහි ඵොට්ඨබ්බෙහි.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, භාවනාමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං නාභිසම්භොති. සො කායස්ස භෙදා පරං මරණා තුසිතානං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජති. තත්ර , භික්ඛවෙ, සන්තුසිතො දෙවපුත්තො දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා, තුසිතෙ දෙවෙ දසහි ඨානෙහි අධිගණ්හාති – දිබ්බෙන ආයුනා…පෙ… දිබ්බෙහි ඵොට්ඨබ්බෙහි.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, භාවනාමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං නාභිසම්භොති. සො කායස්ස භෙදා පරං මරණා නිම්මානරතීනං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජති. තත්ර, භික්ඛවෙ, සුනිම්මිතො දෙවපුත්තො දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා, නිම්මානරතීදෙවෙ දසහි ඨානෙහි අධිගණ්හාති – දිබ්බෙන ආයුනා…පෙ… දිබ්බෙහි ඵොට්ඨබ්බෙහි.

‘‘ඉධ පන, භික්ඛවෙ, එකච්චස්ස දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථු අධිමත්තං කතං හොති, භාවනාමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං නාභිසම්භොති. සො කායස්ස භෙදා පරං මරණා පරනිම්මිතවසවත්තීනං දෙවානං සහබ්යතං උපපජ්ජති. තත්ර, භික්ඛවෙ, වසවත්තී දෙවපුත්තො දානමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා, සීලමයං පුඤ්ඤකිරියවත්ථුං අතිරෙකං කරිත්වා, පරනිම්මිතවසවත්තීදෙවෙ දසහි ඨානෙහි අධිගණ්හාති – දිබ්බෙන ආයුනා, දිබ්බෙන වණ්ණෙන, දිබ්බෙන සුඛෙන, දිබ්බෙන යසෙන, දිබ්බෙන ආධිපතෙය්යෙන, දිබ්බෙහි රූපෙහි, දිබ්බෙහි සද්දෙහි, දිබ්බෙහි ගන්ධෙහි, දිබ්බෙහි රසෙහි, දිබ්බෙහි ඵොට්ඨබ්බෙහි. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, තීණි පුඤ්ඤකිරියවත්ථූනී’’ති. ඡට්ඨං.

7. සප්පුරිසදානසුත්තං

37. ‘‘අට්ඨිමානි, භික්ඛවෙ, සප්පුරිසදානානි. කතමානි අට්ඨ? සුචිං දෙති, පණීතං දෙති, කාලෙන දෙති, කප්පියං දෙති, විචෙය්ය දෙති, අභිණ්හං දෙති, දදං චිත්තං පසාදෙති, දත්වා අත්තමනො හොති. ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, අට්ඨ සප්පුරිසදානානී’’ති.

‘‘සුචිං පණීතං කාලෙන, කප්පියං පානභොජනං;

අභිණ්හං දදාති දානං, සුඛෙත්තෙසු [සුඛෙත්තෙ (සී. පී.)] බ්රහ්මචාරිසු.

‘‘නෙව [න ච (සී. පී.)] විප්පටිසාරිස්ස, චජිත්වා ආමිසං බහුං;

එවං දින්නානි දානානි, වණ්ණයන්ති විපස්සිනො.

‘‘එවං යජිත්වා මෙධාවී, සද්ධො මුත්තෙන චෙතසා;

අබ්යාබජ්ඣං [අබ්යාපජ්ඣං (ක.) අ. නි. 4.40; 6.37] සුඛං ලොකං, පණ්ඩිතො උපපජ්ජතී’’ති. සත්තමං;

8. සප්පුරිසසුත්තං

38. ‘‘සප්පුරිසො , භික්ඛවෙ, කුලෙ ජායමානො බහුනො ජනස්ස අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති – මාතාපිතූනං අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, පුත්තදාරස්ස අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති , දාසකම්මකරපොරිසස්ස අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, මිත්තාමච්චානං අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, පුබ්බපෙතානං අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, රඤ්ඤො අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, දෙවතානං අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, සමණබ්රාහ්මණානං අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති.

‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, මහාමෙඝො සබ්බසස්සානි සම්පාදෙන්තො බහුනො ජනස්ස අත්ථාය හිතාය සුඛාය [හිතාය…පෙ… (ස්යා. ක.)] හොති; එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, සප්පුරිසො කුලෙ ජායමානො බහුනො ජනස්ස අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති – මාතාපිතූනං අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, පුත්තදාරස්ස අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, දාසකම්මකරපොරිසස්ස අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, මිත්තාමච්චානං අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, පුබ්බපෙතානං අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, රඤ්ඤො අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, දෙවතානං අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොති, සමණබ්රාහ්මණානං අත්ථාය හිතාය සුඛාය හොතී’’ති.

‘‘බහූනං [බහුන්නං (සී. පී.)] වත අත්ථාය, සප්පඤ්ඤො ඝරමාවසං;

මාතරං පිතරං පුබ්බෙ, රත්තින්දිවමතන්දිතො.

‘‘පූජෙති සහධම්මෙන, පුබ්බෙකතමනුස්සරං;

අනාගාරෙ පබ්බජිතෙ, අපචෙ බ්රහ්මචාරයො [බ්රහ්මචාරිනො (ස්යා.)].

‘‘නිවිට්ඨසද්ධො පූජෙති, ඤත්වා ධම්මෙ ච පෙසලො [පෙසලෙ (ක.)];

රඤ්ඤො හිතො දෙවහිතො, ඤාතීනං සඛිනං හිතො.

‘‘සබ්බෙසං [සබ්බෙසු (ක.)] සො [ස (ස්යා. පී. ක.)] හිතො හොති, සද්ධම්මෙ සුප්පතිට්ඨිතො;

විනෙය්ය මච්ඡෙරමලං, ස ලොකං භජතෙ සිව’’න්ති. අට්ඨමං;

9. අභිසන්දසුත්තං

39. ‘‘අට්ඨිමෙ , භික්ඛවෙ, පුඤ්ඤාභිසන්දා කුසලාභිසන්දා සුඛස්සාහාරා සොවග්ගිකා සුඛවිපාකා සග්ගසංවත්තනිකා, ඉට්ඨාය කන්තාය මනාපාය හිතාය සුඛාය සංවත්තන්ති. කතමෙ අට්ඨ? ඉධ, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො බුද්ධං සරණං ගතො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, පඨමො පුඤ්ඤාභිසන්දො කුසලාභිසන්දො සුඛස්සාහාරො සොවග්ගිකො සුඛවිපාකො සග්ගසංවත්තනිකො, ඉට්ඨාය කන්තාය මනාපාය හිතාය සුඛාය සංවත්තති.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො ධම්මං සරණං ගතො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, දුතියො පුඤ්ඤාභිසන්දො…පෙ… සංවත්තති.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො සඞ්ඝං සරණං ගතො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, තතියො පුඤ්ඤාභිසන්දො කුසලාභිසන්දො සුඛස්සාහාරො සොවග්ගිකො සුඛවිපාකො සග්ගසංවත්තනිකො, ඉට්ඨාය කන්තාය මනාපාය හිතාය සුඛාය සංවත්තති.

[කථා. 480] ‘‘පඤ්චිමානි , භික්ඛවෙ, දානානි මහාදානානි අග්ගඤ්ඤානි රත්තඤ්ඤානි වංසඤ්ඤානි පොරාණානි අසංකිණ්ණානි අසංකිණ්ණපුබ්බානි, න සංකියන්ති න සංකියිස්සන්ති, අප්පටිකුට්ඨානි [අප්පතිකුට්ඨානි (සී.)] සමණෙහි බ්රාහ්මණෙහි විඤ්ඤූහි. කතමානි පඤ්ච? ඉධ, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති. පාණාතිපාතා පටිවිරතො, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො අපරිමාණානං සත්තානං අභයං දෙති, අවෙරං දෙති, අබ්යාබජ්ඣං [අබ්යාපජ්ඣං (ක.) එවමුපරිපි] දෙති. අපරිමාණානං සත්තානං අභයං දත්වා අවෙරං දත්වා අබ්යාබජ්ඣං දත්වා අපරිමාණස්ස අභයස්ස අවෙරස්ස අබ්යාබජ්ඣස්ස භාගී හොති. ඉදං, භික්ඛවෙ, පඨමං දානං මහාදානං අග්ගඤ්ඤං රත්තඤ්ඤං වංසඤ්ඤං පොරාණං අසංකිණ්ණං අසංකිණ්ණපුබ්බං, න සංකියති න සංකියිස්සති, අප්පටිකුට්ඨං සමණෙහි බ්රාහ්මණෙහි විඤ්ඤූහි. අයං, භික්ඛවෙ, චතුත්ථො පුඤ්ඤාභිසන්දො කුසලාභිසන්දො සුඛස්සාහාරො සොවග්ගිකො සුඛවිපාකො සග්ගසංවත්තනිකො, ඉට්ඨාය කන්තාය මනාපාය හිතාය සුඛාය සංවත්තති.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො අදින්නාදානං පහාය අදින්නාදානා පටිවිරතො හොති…පෙ… කාමෙසුමිච්ඡාචාරං පහාය කාමෙසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතො හොති…පෙ… මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතො හොති…පෙ… සුරාමෙරයමජ්ජපමාදට්ඨානං පහාය සුරාමෙරයමජ්ජපමාදට්ඨානා පටිවිරතො හොති. සුරාමෙරයමජ්ජපමාදට්ඨානා පටිවිරතො, භික්ඛවෙ, අරියසාවකො අපරිමාණානං සත්තානං අභයං දෙති අවෙරං දෙති අබ්යාබජ්ඣං දෙති. අපරිමාණානං සත්තානං අභයං දත්වා අවෙරං දත්වා අබ්යාබජ්ඣං දත්වා, අපරිමාණස්ස අභයස්ස අවෙරස්ස අබ්යාබජ්ඣස්ස භාගී හොති. ඉදං, භික්ඛවෙ, පඤ්චමං දානං මහාදානං අග්ගඤ්ඤං රත්තඤ්ඤං වංසඤ්ඤං පොරාණං අසංකිණ්ණං අසංකිණ්ණපුබ්බං, න සංකියති න සංකියිස්සති, අප්පටිකුට්ඨං සමණෙහි බ්රාහ්මණෙහි විඤ්ඤූහි. අයං ඛො, භික්ඛවෙ, අට්ඨමො පුඤ්ඤාභිසන්දො කුසලාභිසන්දො සුඛස්සාහාරො සොවග්ගිකො සුඛවිපාකො සග්ගසංවත්තනිකො, ඉට්ඨාය කන්තාය මනාපාය හිතාය සුඛාය සංවත්තති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, අට්ඨ පුඤ්ඤාභිසන්දා කුසලාභිසන්දා සුඛස්සාහාරා සොවග්ගිකා සුඛවිපාකා සග්ගසංවත්තනිකා, ඉට්ඨාය කන්තාය මනාපාය හිතාය සුඛාය සංවත්තන්තී’’ති. නවමං.

10. දුච්චරිතවිපාකසුත්තං

40. ‘‘පාණාතිපාතො, භික්ඛවෙ, ආසෙවිතො භාවිතො බහුලීකතො නිරයසංවත්තනිකො තිරච්ඡානයොනිසංවත්තනිකො පෙත්තිවිසයසංවත්තනිකො. යො සබ්බලහුසො [සබ්බලහුසොති සබ්බලහුකො (ස්යා. අට්ඨ.)] පාණාතිපාතස්ස විපාකො, මනුස්සභූතස්ස අප්පායුකසංවත්තනිකො හොති.

‘‘අදින්නාදානං, භික්ඛවෙ, ආසෙවිතං භාවිතං බහුලීකතං නිරයසංවත්තනිකං තිරච්ඡානයොනිසංවත්තනිකං පෙත්තිවිසයසංවත්තනිකං. යො සබ්බලහුසො අදින්නාදානස්ස විපාකො, මනුස්සභූතස්ස භොගබ්යසනසංවත්තනිකො හොති.

‘‘කාමෙසුමිච්ඡාචාරො, භික්ඛවෙ, ආසෙවිතො භාවිතො බහුලීකතො නිරයසංවත්තනිකො තිරච්ඡානයොනිසංවත්තනිකො පෙත්තිවිසයසංවත්තනිකො. යො සබ්බලහුසො කාමෙසුමිච්ඡාචාරස්ස විපාකො, මනුස්සභූතස්ස සපත්තවෙරසංවත්තනිකො හොති.

‘‘මුසාවාදො , භික්ඛවෙ, ආසෙවිතො භාවිතො බහුලීකතො නිරයසංවත්තනිකො තිරච්ඡානයොනිසංවත්තනිකො පෙත්තිවිසයසංවත්තනිකො. යො සබ්බලහුසො මුසාවාදස්ස විපාකො, මනුස්සභූතස්ස අභූතබ්භක්ඛානසංවත්තනිකො හොති.

‘‘පිසුණා , භික්ඛවෙ, වාචා ආසෙවිතා භාවිතා බහුලීකතා නිරයසංවත්තනිකා තිරච්ඡානයොනිසංවත්තනිකා පෙත්තිවිසයසංවත්තනිකා. යො සබ්බලහුසො පිසුණාය වාචාය විපාකො, මනුස්සභූතස්ස මිත්තෙහි භෙදනසංවත්තනිකො හොති.

‘‘ඵරුසා , භික්ඛවෙ, වාචා ආසෙවිතා භාවිතා බහුලීකතා නිරයසංවත්තනිකා තිරච්ඡානයොනිසංවත්තනිකා පෙත්තිවිසයසංවත්තනිකා. යො සබ්බලහුසො ඵරුසාය වාචාය විපාකො, මනුස්සභූතස්ස අමනාපසද්දසංවත්තනිකො හොති.

‘‘සම්ඵප්පලාපො, භික්ඛවෙ, ආසෙවිතො භාවිතො බහුලීකතො නිරයසංවත්තනිකො තිරච්ඡානයොනිසංවත්තනිකො පෙත්තිවිසයසංවත්තනිකො. යො සබ්බලහුසො සම්ඵප්පලාපස්ස විපාකො, මනුස්සභූතස්ස අනාදෙය්යවාචාසංවත්තනිකො හොති.

‘‘සුරාමෙරයපානං, භික්ඛවෙ , ආසෙවිතං භාවිතං බහුලීකතං නිරයසංවත්තනිකං තිරච්ඡානයොනිසංවත්තනිකං පෙත්තිවිසයසංවත්තනිකං. යො සබ්බලහුසො සුරාමෙරයපානස්ස විපාකො, මනුස්සභූතස්ස උම්මත්තකසංවත්තනිකො හොතී’’ති. දසමං.

දානවග්ගො චතුත්ථො.

තස්සුද්දානං –

ද්වෙ දානානි වත්ථුඤ්ච, ඛෙත්තං දානූපපත්තියො;

කිරියං ද්වෙ සප්පුරිසා, අභිසන්දො විපාකො චාති.