📜

(7) 2. සතිපට්ඨානවග්ගො

1. සික්ඛාදුබ්බල්යසුත්තං

63. ‘‘පඤ්චිමානි , භික්ඛවෙ, සික්ඛාදුබ්බල්යානි. කතමානි පඤ්ච? පාණාතිපාතො, අදින්නාදානං, කාමෙසුමිච්ඡාචාරො, මුසාවාදො, සුරාමෙරයමජ්ජපමාදට්ඨානං – ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච සික්ඛාදුබ්බල්යානි.

‘‘ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං සික්ඛාදුබ්බල්යානං පහානාය චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු කායෙ කායානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානො සතිමා විනෙය්ය ලොකෙ අභිජ්ඣාදොමනස්සං; වෙදනාසු…පෙ… චිත්තෙ…පෙ… ධම්මෙසු ධම්මානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානො සතිමා විනෙය්ය ලොකෙ අභිජ්ඣාදොමනස්සං. ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං සික්ඛාදුබ්බල්යානං පහානාය ඉමෙ චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා’’ති. පඨමං.

2. නීවරණසුත්තං

64. ‘‘පඤ්චිමානි, භික්ඛවෙ, නීවරණානි. කතමානි පඤ්ච? කාමච්ඡන්දනීවරණං, බ්යාපාදනීවරණං, ථිනමිද්ධනීවරණං , උද්ධච්චකුක්කුච්චනීවරණං, විචිකිච්ඡානීවරණං – ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච නීවරණානි.

‘‘ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං නීවරණානං පහානාය චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු කායෙ කායානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානො සතිමා විනෙය්ය ලොකෙ අභිජ්ඣාදොමනස්සං; වෙදනාසු…පෙ… චිත්තෙ…පෙ… ධම්මෙසු ධම්මානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානො සතිමා විනෙය්ය ලොකෙ අභිජ්ඣාදොමනස්සං. ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං නීවරණානං පහානාය ඉමෙ චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා’’ති. දුතියං.

3. කාමගුණසුත්තං

65. ‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, කාමගුණා. කතමෙ පඤ්ච? චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්යා රූපා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා, සොතවිඤ්ඤෙය්යා සද්දා…පෙ… ඝානවිඤ්ඤෙය්යා ගන්ධා… ජිව්හාවිඤ්ඤෙය්යා රසා… කායවිඤ්ඤෙය්යා ඵොට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච කාමගුණා.

‘‘ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං කාමගුණානං පහානාය…පෙ… ඉමෙ චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා’’ති. තතියං.

4. උපාදානක්ඛන්ධසුත්තං

66. ‘‘පඤ්චිමෙ, භික්ඛවෙ, උපාදානක්ඛන්ධා. කතමෙ පඤ්ච? රූපුපාදානක්ඛන්ධො, වෙදනුපාදානක්ඛන්ධො, සඤ්ඤුපාදානක්ඛන්ධො, සඞ්ඛාරුපාදානක්ඛන්ධො, විඤ්ඤාණුපාදානක්ඛන්ධො – ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා.

‘‘ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං උපාදානක්ඛන්ධානං පහානාය…පෙ… ඉමෙ චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා’’ති. චතුත්ථං.

5. ඔරම්භාගියසුත්තං

67. ‘‘පඤ්චිමානි, භික්ඛවෙ, ඔරම්භාගියානි සංයොජනානි. කතමානි පඤ්ච? සක්කායදිට්ඨි, විචිකිච්ඡා, සීලබ්බතපරාමාසො, කාමච්ඡන්දො, බ්යාපාදො – ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චොරම්භාගියානි සංයොජනානි.

‘‘ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං ඔරම්භාගියානං සංයොජනානං පහානාය…පෙ… ඉමෙ චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා’’ති. පඤ්චමං.

6. ගතිසුත්තං

68. ‘‘පඤ්චිමා, භික්ඛවෙ, ගතියො. කතමා පඤ්ච? නිරයො, තිරච්ඡානයොනි , පෙත්තිවිසයො, මනුස්සා, දෙවා – ඉමා ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච ගතියො.

‘‘ඉමාසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං ගතීනං පහානාය…පෙ… ඉමෙ චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා’’ති. ඡට්ඨං.

7. මච්ඡරියසුත්තං

69. ‘‘පඤ්චිමානි, භික්ඛවෙ, මච්ඡරියානි. කතමානි පඤ්ච? ආවාසමච්ඡරියං, කුලමච්ඡරියං, ලාභමච්ඡරියං, වණ්ණමච්ඡරියං, ධම්මමච්ඡරියං – ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච මච්ඡරියානි.

‘‘ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං මච්ඡරියානං පහානාය…පෙ… ඉමෙ චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා’’ති. සත්තමං.

8. උද්ධම්භාගියසුත්තං

70. ‘‘පඤ්චිමානි , භික්ඛවෙ, උද්ධම්භාගියානි සංයොජනානි. කතමානි පඤ්ච? රූපරාගො, අරූපරාගො, මානො, උද්ධච්චං, අවිජ්ජා – ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චුද්ධම්භාගියානි සංයොජනානි.

‘‘ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං උද්ධම්භාගියානං සංයොජනානං පහානාය…පෙ… ඉමෙ චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා’’ති. අට්ඨමං.

9. චෙතොඛිලසුත්තං

71. [අ. නි. 5.205; දී. නි. 3.319; ම. නි. 1.185] ‘‘පඤ්චිමෙ , භික්ඛවෙ, චෙතොඛිලා [චෙතොඛීලා (ක.)]. කතමෙ පඤ්ච? ඉධ භික්ඛවෙ, භික්ඛු සත්ථරි කඞ්ඛති විචිකිච්ඡති නාධිමුච්චති න සම්පසීදති. යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සත්ථරි කඞ්ඛති විචිකිච්ඡති නාධිමුච්චති න සම්පසීදති, තස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය. යස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය , අයං පඨමො චෙතොඛිලො.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ධම්මෙ කඞ්ඛති…පෙ… සඞ්ඝෙ කඞ්ඛති… සික්ඛාය කඞ්ඛති… සබ්රහ්මචාරීසු කුපිතො හොති අනත්තමනො ආහතචිත්තො ඛිලජාතො. යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු සබ්රහ්මචාරීසු කුපිතො හොති අනත්තමනො ආහතචිත්තො ඛිලජාතො, තස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය. යස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය, අයං පඤ්චමො චෙතොඛිලො.

‘‘ඉමෙසං, ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං චෙතොඛිලානං පහානාය…පෙ… ඉමෙ චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා’’ති. නවමං.

10. චෙතසොවිනිබන්ධසුත්තං

72. ‘‘පඤ්චිමෙ , භික්ඛවෙ, චෙතසොවිනිබන්ධා [චෙතොවිනිබද්ධා (සාරත්ථදීපනීටීකා) අ. නි. 5.206; දී. නි. 3.320]. කතමෙ පඤ්ච? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු කාමෙසු අවීතරාගො හොති අවිගතච්ඡන්දො අවිගතපෙමො අවිගතපිපාසො අවිගතපරිළාහො අවිගතතණ්හො. යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු කාමෙසු අවීතරාගො හොති අවිගතච්ඡන්දො අවිගතපෙමො අවිගතපිපාසො අවිගතපරිළාහො අවිගතතණ්හො, තස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය. යස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය, අයං පඨමො චෙතසොවිනිබන්ධො.

‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, භික්ඛු කායෙ අවීතරාගො හොති…පෙ… රූපෙ අවීතරාගො හොති… යාවදත්ථං උදරාවදෙහකං භුඤ්ජිත්වා සෙය්යසුඛං පස්සසුඛං මිද්ධසුඛං අනුයුත්තො විහරති … අඤ්ඤතරං දෙවනිකායං පණිධාය බ්රහ්මචරියං චරති – ‘ඉමිනාහං සීලෙන වා වතෙන වා තපෙන වා බ්රහ්මචරියෙන වා දෙවො වා භවිස්සාමි දෙවඤ්ඤතරො වා’ති. යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අඤ්ඤතරං දෙවනිකායං පණිධාය බ්රහ්මචරියං චරති – ‘ඉමිනාහං සීලෙන වා වතෙන වා තපෙන වා බ්රහ්මචරියෙන වා දෙවො වා භවිස්සාමි දෙවඤ්ඤතරො වා’ති, තස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය. යස්ස චිත්තං න නමති ආතප්පාය අනුයොගාය සාතච්චාය පධානාය, අයං පඤ්චමො චෙතසොවිනිබන්ධො. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච චෙතසොවිනිබන්ධා.

‘‘ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං චෙතසොවිනිබන්ධානං පහානාය චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු කායෙ කායානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානො සතිමා විනෙය්ය ලොකෙ අභිජ්ඣාදොමනස්සං; වෙදනාසු…පෙ… චිත්තෙ…පෙ… ධම්මෙසු ධම්මානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානො සතිමා විනෙය්ය ලොකෙ අභිජ්ඣාදොමනස්සං. ඉමෙසං ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නං චෙතසොවිනිබන්ධානං පහානාය ඉමෙ චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවෙතබ්බා’’ති. දසමං.

සතිපට්ඨානවග්ගො දුතියො.

තස්සුද්දානං –

සික්ඛා නීවරණාකාමා, ඛන්ධා ච ඔරම්භාගියා ගති;

මච්ඡෙරං උද්ධම්භාගියා අට්ඨමං, චෙතොඛිලා විනිබන්ධාති.