📜

නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස

අඞ්ගුත්තරනිකායො

එකාදසකනිපාතපාළි

1. නිස්සයවග්ගො

1. කිමත්ථියසුත්තං

1. [අ. නි. 10.1] එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා ආනන්දො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘කිමත්ථියානි, භන්තෙ, කුසලානි සීලානි කිමානිසංසානී’’ති? ‘‘අවිප්පටිසාරත්ථානි ඛො, ආනන්ද, කුසලානි සීලානි අවිප්පටිසාරානිසංසානී’’ති.

‘‘අවිප්පටිසාරො පන, භන්තෙ, කිමත්ථියො කිමානිසංසො’’? ‘‘අවිප්පටිසාරො ඛො, ආනන්ද, පාමොජ්ජත්ථො පාමොජ්ජානිසංසො’’.

‘‘පාමොජ්ජං පන, භන්තෙ, කිමත්ථියං කිමානිසංසං’’? ‘‘පාමොජ්ජං ඛො, ආනන්ද, පීතත්ථං පීතානිසංසං’’.

‘‘පීති පන, භන්තෙ, කිමත්ථියා කිමානිසංසා’’? ‘‘පීති ඛො, ආනන්ද, පස්සද්ධත්ථා පස්සද්ධානිසංසා’’.

‘‘පස්සද්ධි පන, භන්තෙ, කිමත්ථියා කිමානිසංසා’’? ‘‘පස්සද්ධි ඛො, ආනන්ද, සුඛත්ථා සුඛානිසංසා’’.

‘‘සුඛං පන, භන්තෙ, කිමත්ථියං කිමානිසංසං’’? ‘‘සුඛං ඛො, ආනන්ද, සමාධත්ථං සමාධානිසංසං’’.

‘‘සමාධි පන, භන්තෙ, කිමත්ථියො කිමානිසංසො’’? ‘‘සමාධි ඛො, ආනන්ද, යථාභූතඤාණදස්සනත්ථො යථාභූතඤාණදස්සනානිසංසො’’ .

‘‘යථාභූතඤාණදස්සනං පන, භන්තෙ, කිමත්ථියං කිමානිසංසං’’? ‘‘යථාභූතඤාණදස්සනං ඛො, ආනන්ද, නිබ්බිදත්ථං නිබ්බිදානිසංසං’’.

‘‘නිබ්බිදා, පන, භන්තෙ, කිමත්ථියා කිමානිසංසා’’? ‘‘නිබ්බිදා ඛො, ආනන්ද, විරාගත්ථා විරාගානිසංසා ’’.

‘‘විරාගො පන, භන්තෙ, කිමත්ථියො කිමානිසංසො’’? ‘‘විරාගො ඛො, ආනන්ද, විමුත්තිඤාණදස්සනත්ථො විමුත්තිඤාණදස්සනානිසංසො.

‘‘ඉති ඛො, ආනන්ද, කුසලානි සීලානි අවිප්පටිසාරත්ථානි අවිප්පටිසාරානිසංසානි, අවිප්පටිසාරො පාමොජ්ජත්ථො පාමොජ්ජානිසංසො, පාමොජ්ජං පීතත්ථං පීතානිසංසං, පීති පස්සද්ධත්ථා පස්සද්ධානිසංසා, පස්සද්ධි සුඛත්ථා සුඛානිසංසා, සුඛං සමාධත්ථං සමාධානිසංසං, සමාධි යථාභූතඤාණදස්සනත්ථො යථාභූතඤාණදස්සනානිසංසො, යථාභූතඤාණදස්සනං නිබ්බිදත්ථං නිබ්බිදානිසංසං, නිබ්බිදා විරාගත්ථා විරාගානිසංසා, විරාගො විමුත්තිඤාණදස්සනත්ථො විමුත්තිඤාණදස්සනානිසංසො. ඉති ඛො, ආනන්ද, කුසලානි සීලානි අනුපුබ්බෙන අග්ගාය පරෙන්තී’’ති. පඨමං.

2. චෙතනාකරණීයසුත්තං

2. [අ. නි. 10.2] ‘‘සීලවතො, භික්ඛවෙ, සීලසම්පන්නස්ස න චෙතනාය කරණීයං – ‘අවිප්පටිසාරො මෙ උප්පජ්ජතූ’ති. ධම්මතා එසා, භික්ඛවෙ, යං සීලවතො සීලසම්පන්නස්ස අවිප්පටිසාරො උප්පජ්ජති.

‘‘අවිප්පටිසාරිස්ස, භික්ඛවෙ, න චෙතනාය කරණීයං – ‘පාමොජ්ජං මෙ උප්පජ්ජතූ’ති. ධම්මතා එසා, භික්ඛවෙ, යං අවිප්පටිසාරිස්ස පාමොජ්ජං උප්පජ්ජති.

‘‘පමුදිතස්ස, භික්ඛවෙ, න චෙතනාය කරණීයං – ‘පීති මෙ උප්පජ්ජතූ’ති. ධම්මතා එසා, භික්ඛවෙ, යං පමුදිතස්ස පීති උප්පජ්ජති.

‘‘පීතිමනස්ස, භික්ඛවෙ, න චෙතනාය කරණීයං – ‘කායො මෙ පස්සම්භතූ’ති. ධම්මතා එසා, භික්ඛවෙ, යං පීතිමනස්ස කායො පස්සම්භති.

‘‘පස්සද්ධකායස්ස , භික්ඛවෙ, න චෙතනාය කරණීයං – ‘සුඛං වෙදියාමී’ති. ධම්මතා එසා, භික්ඛවෙ, යං පස්සද්ධකායො සුඛං වෙදියති.

‘‘සුඛිනො, භික්ඛවෙ, න චෙතනාය කරණීයං – ‘චිත්තං මෙ සමාධියතූ’ති. ධම්මතා එසා, භික්ඛවෙ, යං සුඛිනො චිත්තං සමාධියති.

‘‘සමාහිතස්ස , භික්ඛවෙ, න චෙතනාය කරණීයං – ‘යථාභූතං ජානාමි පස්සාමී’ති. ධම්මතා එසා , භික්ඛවෙ, යං සමාහිතො යථාභූතං ජානාති පස්සති.

‘‘යථාභූතං, භික්ඛවෙ, ජානතො පස්සතො න චෙතනාය කරණීයං – ‘නිබ්බින්දාමී’ති. ධම්මතා එසා, භික්ඛවෙ, යං යථාභූතං ජානං පස්සං නිබ්බින්දති.

‘‘නිබ්බින්නස්ස, භික්ඛවෙ, න චෙතනාය කරණීයං – ‘විරජ්ජාමී’ති. ධම්මතා එසා, භික්ඛවෙ, යං නිබ්බින්නො විරජ්ජති.

‘‘විරත්තස්ස, භික්ඛවෙ, න චෙතනාය කරණීයං – ‘විමුත්තිඤාණදස්සනං සච්ඡිකරොමී’ති. ධම්මතා එසා, භික්ඛවෙ, යං විරත්තො විමුත්තිඤාණදස්සනං සච්ඡිකරොති.

‘‘ඉති ඛො, භික්ඛවෙ, විරාගො විමුත්තිඤාණදස්සනත්ථො විමුත්තිඤාණදස්සනානිසංසො, නිබ්බිදා විරාගත්ථා විරාගානිසංසා, යථාභූතඤාණදස්සනං නිබ්බිදත්ථං නිබ්බිදානිසංසං, සමාධි යථාභූතඤාණදස්සනත්ථො යථාභූතඤාණදස්සනානිසංසො, සුඛං සමාධත්ථං සමාධානිසංසං, පස්සද්ධි සුඛත්ථා සුඛානිසංසා, පීති පස්සද්ධත්ථා පස්සද්ධානිසංසා, පාමොජ්ජං පීතත්ථං පීතානිසංසං, අවිප්පටිසාරො පාමොජ්ජත්ථො පාමොජ්ජානිසංසො, කුසලානි සීලානි අවිප්පටිසාරත්ථානි අවිප්පටිසාරානිසංසානි. ඉති ඛො, භික්ඛවෙ, ධම්මා ධම්මෙ අභිසන්දෙන්ති, ධම්මා ධම්මෙ පරිපූරෙන්ති අපාරා පාරං ගමනායා’’ති. දුතියං.

3. පඨමඋපනිසාසුත්තං

3. [අ. නි. 5.24; 10.3] ‘‘දුස්සීලස්ස, භික්ඛවෙ, සීලවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති අවිප්පටිසාරො. අවිප්පටිසාරෙ අසති අවිප්පටිසාරවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති පාමොජ්ජං. පාමොජ්ජෙ අසති පාමොජ්ජවිපන්නස්ස හතූපනිසා හොති පීති. පීතියා අසති පීතිවිපන්නස්ස හතූපනිසා හොති පස්සද්ධි. පස්සද්ධියා අසති පස්සද්ධිවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති සුඛං. සුඛෙ අසති සුඛවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති සම්මාසමාධි. සම්මාසමාධිම්හි අසති සම්මාසමාධිවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති යථාභූතඤාණදස්සනං. යථාභූතඤාණදස්සනෙ අසති යථාභූතඤාණදස්සනවිපන්නස්ස හතූපනිසා හොති නිබ්බිදා. නිබ්බිදාය අසති නිබ්බිදාවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති විරාගො. විරාගෙ අසති විරාගවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති විමුත්තිඤාණදස්සනං.

‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, රුක්ඛො සාඛාපලාසවිපන්නො. තස්ස පපටිකාපි න පාරිපූරිං ගච්ඡති, තචොපි… ඵෙග්ගුපි… සාරොපි න පාරිපූරිං ගච්ඡති. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, දුස්සීලස්ස සීලවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති අවිප්පටිසාරො, අවිප්පටිසාරෙ අසති අවිප්පටිසාරවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති පාමොජ්ජං…පෙ… විමුත්තිඤාණදස්සනං.

‘‘සීලවතො, භික්ඛවෙ, සීලසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති අවිප්පටිසාරො, අවිප්පටිසාරෙ සති අවිප්පටිසාරසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති පාමොජ්ජං, පාමොජ්ජෙ සති පාමොජ්ජසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නා හොති පීති, පීතියා සති පීතිසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නා හොති පස්සද්ධි, පස්සද්ධියා සති පස්සද්ධිසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති සුඛං, සුඛෙ සති සුඛසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති සම්මාසමාධි, සම්මාසමාධිම්හි සති සම්මාසමාධිසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති යථාභූතඤාණදස්සනං, යථාභූතඤාණදස්සනෙ සති යථාභූතඤාණදස්සනසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නා හොති නිබ්බිදා, නිබ්බිදාය සති නිබ්බිදාසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති විරාගො, විරාගෙ සති විරාගසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති විමුත්තිඤාණදස්සනං.

‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, රුක්ඛො සාඛාපලාසසම්පන්නො. තස්ස පපටිකාපි පාරිපූරිං ගච්ඡති, තචොපි… ඵෙග්ගුපි… සාරොපි පාරිපූරිං ගච්ඡති. එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, සීලවතො සීලසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති අවිප්පටිසාරො, අවිප්පටිසාරෙ සති අවිප්පටිසාරසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති…පෙ… විමුත්තිඤාණදස්සන’’න්ති. තතියං.

4. දුතියඋපනිසාසුත්තං

4. තත්ර ඛො ආයස්මා සාරිපුත්තො භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘ආවුසො භික්ඛවෙ’’ති [භික්ඛවොති (සී. ස්යා. පී.) එවං සබ්බත්ථ අ. නි. 10.4]. ‘‘ආවුසො’’ති ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මතො සාරිපුත්තස්ස පච්චස්සොසුං. ආයස්මා සාරිපුත්තො එතදවොච –

‘‘දුස්සීලස්ස , ආවුසො, සීලවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති අවිප්පටිසාරො, අවිප්පටිසාරෙ අසති අවිප්පටිසාරවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති පාමොජ්ජං, පාමොජ්ජෙ අසති පාමොජ්ජවිපන්නස්ස හතූපනිසා හොති පීති, පීතියා අසති පීතිවිපන්නස්ස හතූපනිසා හොති පස්සද්ධි, පස්සද්ධියා අසති පස්සද්ධිවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති සුඛං, සුඛෙ අසති සුඛවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති සම්මාසමාධි, සම්මාසමාධිම්හි අසති සම්මාසමාධිවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති යථාභූතඤාණදස්සනං, යථාභූතඤාණදස්සනෙ අසති යථාභූතඤාණදස්සනවිපන්නස්ස හතූපනිසා හොති නිබ්බිදා , නිබ්බිදාය අසති නිබ්බිදාවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති විරාගො, විරාගෙ අසති විරාගවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති විමුත්තිඤාණදස්සනං.

‘‘සෙය්යථාපි, ආවුසො, රුක්ඛො සාඛාපලාසවිපන්නො. තස්ස පපටිකාපි න පාරිපූරිං ගච්ඡති, තචොපි… ඵෙග්ගුපි… සාරොපි න පාරිපූරිං ගච්ඡති. එවමෙවං ඛො, ආවුසො, දුස්සීලස්ස සීලවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති අවිප්පටිසාරො, අවිප්පටිසාරෙ අසති අවිප්පටිසාරවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති පාමොජ්ජං…පෙ… විමුත්තිඤාණදස්සනං.

‘‘සීලවතො, ආවුසො, සීලසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති අවිප්පටිසාරො, අවිප්පටිසාරෙ සති අවිප්පටිසාරසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති පාමොජ්ජං, පාමොජ්ජෙ සති පාමොජ්ජසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නා හොති පීති, පීතියා සති පීතිසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නා හොති පස්සද්ධි, පස්සද්ධියා සති පස්සද්ධිසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති සුඛං, සුඛෙ සති සුඛසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති සම්මාසමාධි, සම්මාසමාධිම්හි සති සම්මාසමාධිසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති යථාභූතඤාණදස්සනං, යථාභූතඤාණදස්සනෙ සති යථාභූතඤාණදස්සනසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නා හොති නිබ්බිදා, නිබ්බිදාය සති නිබ්බිදාසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති විරාගො, විරාගෙ සති විරාගසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති විමුත්තිඤාණදස්සනං.

‘‘සෙය්යථාපි, ආවුසො, රුක්ඛො සාඛාපලාසසම්පන්නො. තස්ස පපටිකාපි පාරිපූරිං ගච්ඡති, තචොපි… ඵෙග්ගුපි… සාරොපි පාරිපූරිං ගච්ඡති. එවමෙවං ඛො, ආවුසො, සීලවතො සීලසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති අවිප්පටිසාරො, අවිප්පටිසාරෙ සති අවිප්පටිසාරසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති පාමොජ්ජං…පෙ… විමුත්තිඤාණදස්සන’’න්ති. චතුත්ථං.

5. තතියඋපනිසාසුත්තං

5. [අ. නි. 10.5] තත්ර ඛො ආයස්මා ආනන්දො භික්ඛූ ආමන්තෙසි…පෙ… ‘‘දුස්සීලස්ස, ආවුසො, සීලවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති අවිප්පටිසාරො, අවිප්පටිසාරෙ අසති අවිප්පටිසාරවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති පාමොජ්ජං, පාමොජ්ජෙ අසති පාමොජ්ජවිපන්නස්ස හතූපනිසා හොති පීති, පීතියා අසති පීතිවිපන්නස්ස හතූපනිසා හොති පස්සද්ධි, පස්සද්ධියා අසති පස්සද්ධිවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති සුඛං, සුඛෙ අසති සුඛවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති සම්මාසමාධි, සම්මාසමාධිම්හි අසති සම්මාසමාධිවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති යථාභූතඤාණදස්සනං, යථාභූතඤාණදස්සනෙ අසති යථාභූතඤාණදස්සනවිපන්නස්ස හතූපනිසා හොති නිබ්බිදා, නිබ්බිදාය අසති නිබ්බිදාවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති විරාගො, විරාගෙ අසති විරාගවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති විමුත්තිඤාණදස්සනං.

‘‘සෙය්යථාපි, ආවුසො, රුක්ඛො සාඛාපලාසවිපන්නො. තස්ස පපටිකාපි න පාරිපූරිං ගච්ඡති, තචොපි… ඵෙග්ගුපි… සාරොපි න පාරිපූරිං ගච්ඡති. එවමෙවං ඛො, ආවුසො, දුස්සීලස්ස සීලවිපන්නස්ස හතූපනිසො හොති අවිප්පටිසාරො, අවිප්පටිසාරෙ අසති අවිප්පටිසාරවිපන්නස්ස හතූපනිසං හොති පාමොජ්ජං…පෙ… විමුත්තිඤාණදස්සනං.

‘‘සීලවතො, ආවුසො, සීලසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති අවිප්පටිසාරො, අවිප්පටිසාරෙ සති අවිප්පටිසාරසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති පාමොජ්ජං, පාමොජ්ජෙ සති පාමොජ්ජසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නා හොති පීති, පීතියා සති පීතිසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නා හොති පස්සද්ධි, පස්සද්ධියා සති පස්සද්ධිසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති සුඛං, සුඛෙ සති සුඛසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති සම්මාසමාධි, සම්මාසමාධිම්හි සති සම්මාසමාධිසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති යථාභූතඤාණදස්සනං, යථාභූතඤාණදස්සනෙ සති යථාභූතඤාණදස්සනසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නා හොති නිබ්බිදා, නිබ්බිදාය සති නිබ්බිදාසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති විරාගො, විරාගෙ සති විරාගසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති විමුත්තිඤාණදස්සනං.

‘‘සෙය්යථාපි, ආවුසො, රුක්ඛො සාඛාපලාසසම්පන්නො. තස්ස පපටිකාපි පාරිපූරිං ගච්ඡති , තචොපි… ඵෙග්ගුපි… සාරොපි පාරිපූරිං ගච්ඡති. එවමෙවං ඛො, ආවුසො, සීලවතො සීලසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නො හොති අවිප්පටිසාරො, අවිප්පටිසාරෙ සති අවිප්පටිසාරසම්පන්නස්ස උපනිසසම්පන්නං හොති පාමොජ්ජං…පෙ… විමුත්තිඤාණදස්සන’’න්ති. පඤ්චමං.

6. බ්යසනසුත්තං

6. ‘‘යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අක්කොසකො පරිභාසකො අරියූපවාදො සබ්රහ්මචාරීනං, ඨානමෙතං අවකාසො යං සො එකාදසන්නං බ්යසනානං අඤ්ඤතරං බ්යසනං නිගච්ඡෙය්ය.

කතමෙසං එකාදසන්නං? අනධිගතං නාධිගච්ඡති, අධිගතා පරිහායති, සද්ධම්මස්ස න වොදායන්ති, සද්ධම්මෙසු වා අධිමානිකො හොති, අනභිරතො වා බ්රහ්මචරියං චරති, අඤ්ඤතරං වා සංකිලිට්ඨං ආපත්තිං ආපජ්ජති, සික්ඛං වා පච්චක්ඛාය හීනායාවත්තති, ගාළ්හං වා රොගාතඞ්කං ඵුසති, උම්මාදං වා පාපුණාති චිත්තක්ඛෙපං වා, සම්මූළ්හො කාලං කරොති, කායස්ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජති – යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අක්කොසකො පරිභාසකො අරියූපවාදො සබ්රහ්මචාරීනං, ඨානමෙතං අවකාසො යං සො ඉමෙසං එකාදසන්නං බ්යසනානං අඤ්ඤතරං බ්යසනං නිගච්ඡෙය්ය. [( ) එත්ථන්තරෙ පාඨො සී. ස්යා. කං. පී. පොත්ථකෙසු න දිස්සති]

‘‘යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අක්කොසකො පරිභාසකො අරියූපවාදො සබ්රහ්මචාරීනං, අට්ඨානමෙතං අනවකාසො යං සො එකාදසන්නං බ්යසනානං අඤ්ඤතරං බ්යසනං න නිගච්ඡෙය්ය.

කතමෙසං එකාදසන්නං? අනධිගතං නාධිගච්ඡති, අධිගතා පරිහායති, සද්ධම්මස්ස න වොදායන්ති, සද්ධම්මෙසු වා අධිමානිකො හොති, අනභිරතො වා බ්රහ්මචරියං චරති, අඤ්ඤතරං වා සංකිලිට්ඨං ආපත්තිං ආපජ්ජති, සික්ඛං වා පච්චක්ඛාය හීනායාවත්තති, ගාළ්හං වා රොගාතඞ්කං ඵුසති, උම්මාදං වා පාපුණාති චිත්තක්ඛෙපං වා, සම්මූළ්හො කාලං කරොති, කායස්ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජති – යො සො, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අක්කොසකො පරිභාසකො අරියූපවාදො සබ්රහ්මචාරීනං, අට්ඨානමෙතං අනවකාසො යං සො ඉමෙසං එකාදසන්නං බ්යසනානං අඤ්ඤතරං බ්යසනං න නිගච්ඡෙය්යා’’ති. ඡට්ඨං.

7. සඤ්ඤාසුත්තං

7. අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා ආනන්දො භගවන්තං එතදවොච –

‘‘සියා නු ඛො, භන්තෙ, භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා නෙව පථවියං පථවිසඤ්ඤී අස්ස, න ආපස්මිං ආපොසඤ්ඤී අස්ස, න තෙජස්මිං තෙජොසඤ්ඤී අස්ස, න වායස්මිං වායොසඤ්ඤී අස්ස, න ආකාසානඤ්චායතනෙ ආකාසානඤ්චායතනසඤ්ඤී අස්ස, න විඤ්ඤාණඤ්චායතනෙ විඤ්ඤාණඤ්චායතනසඤ්ඤී අස්ස, න ආකිඤ්චඤ්ඤායතනෙ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසඤ්ඤී අස්ස, න නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනෙ නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසඤ්ඤී අස්ස, න ඉධලොකෙ ඉධලොකසඤ්ඤී අස්ස, න පරලොකෙ පරලොකසඤ්ඤී අස්ස, යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තත්රාපි න සඤ්ඤී අස්ස; සඤ්ඤී ච පන අස්සාති?

‘‘සියා, ආනන්ද, භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා නෙව පථවියං පථවිසඤ්ඤී අස්ස, න ආපස්මිං ආපොසඤ්ඤී අස්ස, න තෙජස්මිං තෙජොසඤ්ඤී අස්ස, න වායස්මිං වායොසඤ්ඤී අස්ස, න ආකාසානඤ්චායතනෙ ආකාසානඤ්චායතනසඤ්ඤී අස්ස, න විඤ්ඤාණඤ්චායතනෙ විඤ්ඤාණඤ්චායතනසඤ්ඤී අස්ස, න ආකිඤ්චඤ්ඤායතනෙ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසඤ්ඤී අස්ස, න නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනෙ නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසඤ්ඤී අස්ස, න ඉධලොකෙ ඉධලොකසඤ්ඤී අස්ස , න පරලොකෙ පරලොකසඤ්ඤී අස්ස, යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තත්රාපි න සඤ්ඤී අස්ස; සඤ්ඤී ච පන අස්සා’’ති.

‘‘යථා කථං පන, භන්තෙ, සියා භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා නෙව පථවියං පථවිසඤ්ඤී අස්ස, න ආපස්මිං ආපොසඤ්ඤී අස්ස, න තෙජස්මිං තෙජොසඤ්ඤී අස්ස, න වායස්මිං වායොසඤ්ඤී අස්ස, න ආකාසානඤ්චායතනෙ ආකාසානඤ්චායතනසඤ්ඤී අස්ස, න විඤ්ඤාණඤ්චායතනෙ විඤ්ඤාණඤ්චායතනසඤ්ඤී අස්ස, න ආකිඤ්චඤ්ඤායතනෙ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසඤ්ඤී අස්ස, න නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනෙ නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසඤ්ඤී අස්ස, න ඉධලොකෙ ඉධලොකසඤ්ඤී අස්ස, න පරලොකෙ පරලොකසඤ්ඤී අස්ස, යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තත්රාපි න සඤ්ඤී අස්ස, සඤ්ඤී ච පන අස්සාති.

‘‘ඉධානන්ද, භික්ඛු එවංසඤ්ඤී හොති – ‘එතං සන්තං එතං පණීතං, යදිදං සබ්බසඞ්ඛාරසමථො සබ්බූපධිපටිනිස්සග්ගො තණ්හාක්ඛයො විරාගො නිරොධො නිබ්බාන’න්ති. එවං ඛො, ආනන්ද, සියා භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා නෙව පථවියං පථවිසඤ්ඤී අස්ස, න ආපස්මිං ආපොසඤ්ඤී අස්ස, න තෙජස්මිං තෙජොසඤ්ඤී අස්ස, න වායස්මිං වායොසඤ්ඤී අස්ස, න ආකාසානඤ්චායතනෙ ආකාසානඤ්චායතනසඤ්ඤී අස්ස, න විඤ්ඤාණඤ්චායතනෙ විඤ්ඤාණඤ්චායතනසඤ්ඤී අස්ස, න ආකිඤ්චඤ්ඤායතනෙ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසඤ්ඤී අස්ස, න නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනෙ නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසඤ්ඤී අස්ස, න ඉධලොකෙ ඉධලොකසඤ්ඤී අස්ස, න පරලොකෙ පරලොකසඤ්ඤී අස්ස, යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තත්රාපි න සඤ්ඤී අස්ස, සඤ්ඤී ච පන අස්සා’’ති.

අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො භගවතො භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමොදිත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා යෙනායස්මා සාරිපුත්තො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මතා සාරිපුත්තෙන සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා ආනන්දො ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං එතදවොච –

‘‘සියා නු ඛො, ආවුසො සාරිපුත්ත, භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා නෙව පථවියං පථවිසඤ්ඤී අස්ස…පෙ… යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තත්රාපි න සඤ්ඤී අස්ස, සඤ්ඤී පන අස්සාති. ‘‘සියා, ආවුසො ආනන්ද, භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා නෙව පථවියං පථවිසඤ්ඤී අස්ස…පෙ… යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තත්රාපි න සඤ්ඤී අස්ස, සඤ්ඤී ච පන අස්සා’’ති.

‘‘යථා කථං පනාවුසො සාරිපුත්ත, සියා භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා නෙව පථවියං පථවිසඤ්ඤී අස්ස…පෙ… යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තත්රාපි න සඤ්ඤී අස්ස , සඤ්ඤී ච පන අස්සා’’ති?

‘‘ඉධ, ආවුසො ආනන්ද, භික්ඛු එවංසඤ්ඤී හොති – ‘එතං සන්තං එතං පණීතං, යදිදං සබ්බසඞ්ඛාරසමථො සබ්බූපධිපටිනිස්සග්ගො තණ්හාක්ඛයො විරාගො නිරොධො නිබ්බාන’න්ති. එවං ඛො, ආවුසො ආනන්ද, සියා භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා නෙව පථවියං පථවිසඤ්ඤී අස්ස…පෙ… යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තත්රාපි න සඤ්ඤී අස්ස, සඤ්ඤී ච පන අස්සා’’ති.

‘‘අච්ඡරියං, ආවුසො, අබ්භුතං, ආවුසො! යත්ර හි නාම සත්ථු චෙව සාවකස්ස ච අත්ථෙන අත්ථො බ්යඤ්ජනෙන බ්යඤ්ජනං සංසන්දිස්සති සමෙස්සති න විග්ගය්හිස්සති, යදිදං අග්ගපදස්මිං! ඉදානාහං, ආවුසො, භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා එතමත්ථං අපුච්ඡිං. භගවාපි මෙ එතෙහි අක්ඛරෙහි එතෙහි පදෙහි එතෙහි බ්යඤ්ජනෙහි එතමත්ථං බ්යාකාසි, සෙය්යථාපි ආයස්මා සාරිපුත්තො. අච්ඡරියං, ආවුසො, අබ්භුතං, ආවුසො, යත්ර හි නාම සත්ථු චෙව සාවකස්ස ච අත්ථෙන අත්ථො බ්යඤ්ජනෙන බ්යඤ්ජනං සංසන්දිස්සති සමෙස්සති න විග්ගය්හිස්සති, යදිදං අග්ගපදස්මි’’න්ති! සත්තමං.

8. මනසිකාරසුත්තං

8. අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා ආනන්දො භගවන්තං එතදවොච –

‘‘සියා නු ඛො, භන්තෙ, භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා න චක්ඛුං මනසි කරෙය්ය, න රූපං මනසි කරෙය්ය, න සොතං මනසි කරෙය්ය, න සද්දං මනසි කරෙය්ය, න ඝානං මනසි කරෙය්ය, න ගන්ධං මනසි කරෙය්ය, න ජිව්හං මනසි කරෙය්ය, න රසං මනසි කරෙය්ය, න කායං මනසි කරෙය්ය, න ඵොට්ඨබ්බං මනසි කරෙය්ය, න පථවිං මනසි කරෙය්ය, න ආපං මනසි කරෙය්ය, න තෙජං මනසි කරෙය්ය, න වායං මනසි කරෙය්ය, න ආකාසානඤ්චායතනං මනසි කරෙය්ය, න විඤ්ඤාණඤ්චායතනං මනසි කරෙය්ය, න ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං මනසි කරෙය්ය, න නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං මනසි කරෙය්ය, න ඉධලොකං මනසි කරෙය්ය, න පරලොකං මනසි කරෙය්ය, යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තම්පි න මනසි කරෙය්ය; මනසි ච පන කරෙය්යා’’ති?

‘‘සියා, ආනන්ද, භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා න චක්ඛුං මනසි කරෙය්ය, න රූපං මනසි කරෙය්ය, න සොතං මනසි කරෙය්ය, න සද්දං මනසි කරෙය්ය, න ඝානං මනසි කරෙය්ය, න ගන්ධං මනසි කරෙය්ය, න ජිව්හං මනසි කරෙය්ය, න රසං මනසි කරෙය්ය, න කායං මනසි කරෙය්ය, න ඵොට්ඨබ්බං මනසි කරෙය්ය, න පථවිං මනසි කරෙය්ය, න ආපං මනසි කරෙය්ය, න තෙජං මනසි කරෙය්ය, න වායං මනසි කරෙය්ය, න ආකාසානඤ්චායතනං මනසි කරෙය්ය, න විඤ්ඤාණඤ්චායතනං මනසි කරෙය්ය, න ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං මනසි කරෙය්ය, න නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං මනසි කරෙය්ය, න ඉධලොකං මනසි කරෙය්ය, න පරලොකං මනසි කරෙය්ය, යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තම්පි න මනසි කරෙය්ය; මනසි ච පන කරෙය්යා’’ති.

‘‘යථා කථං පන, භන්තෙ, සියා භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා න චක්ඛුං මනසි කරෙය්ය, න රූපං මනසි කරෙය්ය… යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තම්පි න මනසි කරෙය්ය; මනසි ච පන කරෙය්යා’’ති?

‘‘ඉධානන්ද, භික්ඛු එවං මනසි කරොති – ‘එතං සන්තං එතං පණීතං, යදිදං සබ්බසඞ්ඛාරසමථො සබ්බූපධිපටිනිස්සග්ගො තණ්හාක්ඛයො විරාගො නිරොධො නිබ්බාන’න්ති. එවං ඛො, ආනන්ද, සියා භික්ඛුනො තථාරූපො සමාධිපටිලාභො යථා න චක්ඛුං මනසි කරෙය්ය, න රූපං මනසි කරෙය්ය…පෙ… යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තම්පි න මනසි කරෙය්ය; මනසි ච පන කරෙය්යා’’ති. අට්ඨමං.

9. සද්ධසුත්තං

9. එකං සමයං භගවා නාතිකෙ විහරති ගිඤ්ජකාවසථෙ . අථ ඛො ආයස්මා සද්ධො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො ආයස්මන්තං සද්ධං භගවා එතදවොච –

‘‘ආජානීයඣායිතං ඛො, සද්ධ, ඣාය; මා ඛළුඞ්කඣායිතං [ආජානීයජ්ඣායිතං ඛො සද්ධ ඣායථ, මා ඛළුඞ්කජ්ඣායිතං (සී. පී.)]. කථඤ්ච, ඛළුඞ්කඣායිතං හොති? අස්සඛළුඞ්කො හි , සද්ධ, දොණියා බද්ධො [බන්ධො (ස්යා. ක.)] ‘යවසං යවස’න්ති ඣායති. තං කිස්ස හෙතු? න හි, සද්ධ, අස්සඛළුඞ්කස්ස දොණියා බද්ධස්ස එවං හොති – ‘කිං නු ඛො මං අජ්ජ අස්සදම්මසාරථි කාරණං කාරෙස්සති, කිමස්සාහං [කම්මස්සාහං (ක.)] පටිකරොමී’ති. සො දොණියා බද්ධො ‘යවසං යවස’න්ති ඣායති. එවමෙවං ඛො, සද්ධ, ඉධෙකච්චො පුරිසඛළුඞ්කො අරඤ්ඤගතොපි රුක්ඛමූලගතොපි සුඤ්ඤාගාරගතොපි කාමරාගපරියුට්ඨිතෙන චෙතසා විහරති කාමරාගපරෙතෙන උප්පන්නස්ස ච කාමරාගස්ස නිස්සරණං යථාභූතං නප්පජානාති. සො කාමරාගංයෙව අන්තරං කත්වා ඣායති පජ්ඣායති නිජ්ඣායති අවජ්ඣායති, බ්යාපාදපරියුට්ඨිතෙන චෙතසා විහරති… ථිනමිද්ධපරියුට්ඨිතෙන චෙතසා විහරති… උද්ධච්චකුක්කුච්චපරියුට්ඨිතෙන චෙතසා විහරති… විචිකිච්ඡාපරියුට්ඨිතෙන චෙතසා විහරති විචිකිච්ඡාපරෙතෙන, උප්පන්නාය ච විචිකිච්ඡාය නිස්සරණං යථාභූතං නප්පජානාති. සො විචිකිච්ඡංයෙව අන්තරං කත්වා ඣායති පජ්ඣායති නිජ්ඣායති අවජ්ඣායති. සො පථවිම්පි නිස්සාය ඣායති, ආපම්පි නිස්සාය ඣායති, තෙජම්පි නිස්සාය ඣායති, වායම්පි නිස්සාය ඣායති, ආකාසානඤ්චායතනම්පි නිස්සාය ඣායති, විඤ්ඤාණඤ්චායතනම්පි නිස්සාය ඣායති, ආකිඤ්චඤ්ඤායතනම්පි නිස්සාය ඣායති, නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනම්පි නිස්සාය ඣායති, ඉධලොකම්පි නිස්සාය ඣායති, පරලොකම්පි නිස්සාය ඣායති, යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තම්පි නිස්සාය ඣායති. එවං ඛො, සද්ධ, පුරිසඛළුඞ්කඣායිතං හොති.

‘‘කථඤ්ච , සද්ධ , ආජානීයඣායිතං හොති? භද්රො හි, සද්ධ, අස්සාජානීයො දොණියා බද්ධො න ‘යවසං යවස’න්ති ඣායති. තං කිස්ස හෙතු? භද්රස්ස හි, සද්ධ, අස්සාජානීයස්ස දොණියා බද්ධස්ස එවං හොති – ‘කිං නු ඛො මං අජ්ජ අස්සදම්මසාරථි කාරණං කාරෙස්සති, කිමස්සාහං පටිකරොමී’ති. සො දොණියා බද්ධො න ‘යවසං යවස’න්ති ඣායති. භද්රො හි, සද්ධ, අස්සාජානීයො යථා ඉණං යථා බන්ධං යථා ජානිං යථා කලිං එවං පතොදස්ස අජ්ඣොහරණං සමනුපස්සති. එවමෙවං ඛො, සද්ධ, භද්රො පුරිසාජානීයො අරඤ්ඤගතොපි රුක්ඛමූලගතොපි සුඤ්ඤාගාරගතොපි න කාමරාගපරියුට්ඨිතෙන චෙතසා විහරති න කාමරාගපරෙතෙන, උප්පන්නස්ස ච කාමරාගස්ස නිස්සරණං යථාභූතං පජානාති, න බ්යාපාදපරියුට්ඨිතෙන චෙතසා විහරති… න ථිනමිද්ධපරියුට්ඨිතෙන චෙතසා විහරති… න උද්ධච්චකුක්කුච්චපරියුට්ඨිතෙන චෙතසා විහරති… න විචිකිච්ඡාපරියුට්ඨිතෙන චෙතසා විහරති න විචිකිච්ඡාපරෙතෙන, උප්පන්නාය ච විචිකිච්ඡාය නිස්සරණං යථාභූතං පජානාති. සො නෙව පථවිං නිස්සාය ඣායති, න ආපං නිස්සාය ඣායති, න තෙජං නිස්සාය ඣායති, න වායං නිස්සාය ඣායති, න ආකාසානඤ්චායතනං නිස්සාය ඣායති, න විඤ්ඤාණඤ්චායතනං නිස්සාය ඣායති, න ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං නිස්සාය ඣායති, න නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං නිස්සාය ඣායති, න ඉධලොකං නිස්සාය ඣායති, න පරලොකං නිස්සාය ඣායති, යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තම්පි නිස්සාය න ඣායති; ඣායති ච පන. එවං ඣායිඤ්ච පන, සද්ධ, භද්රං පුරිසාජානීයං සඉන්දා දෙවා සබ්රහ්මකා සපජාපතිකා ආරකාව නමස්සන්ති –

‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;

යස්ස තෙ නාභිජානාම, යම්පි නිස්සාය ඣායසී’’ති.

එවං වුත්තෙ ආයස්මා සද්ධො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘කථං ඣායී පන, භන්තෙ, භද්රො පුරිසාජානීයො [පුරිසාජානීයො ඣායති, සො (සී. ස්යා. පී.), පුරිසාජානීයො, සො (ක.)] නෙව පථවිං නිස්සාය ඣායති, න ආපං නිස්සාය ඣායති, න තෙජං නිස්සාය ඣායති, න වායං නිස්සාය ඣායති, න ආකාසානඤ්චායතනං නිස්සාය ඣායති, න විඤ්ඤාණඤ්චායතනං නිස්සාය ඣායති, න ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං නිස්සාය ඣායති, න නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං නිස්සාය ඣායති, න ඉධලොකං නිස්සාය ඣායති , න පරලොකං නිස්සාය ඣායති, යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තම්පි නිස්සාය න ඣායති; ඣායති ච පන? කථං ඣායිඤ්ච පන, භන්තෙ, භද්රං පුරිසාජානීයං සඉන්දා දෙවා සබ්රහ්මකා සපජාපතිකා ආරකාව නමස්සන්ති –

‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;

යස්ස තෙ නාභිජානාම, යම්පි නිස්සාය ඣායසී’’ති.

‘‘ඉධ, සද්ධ, භද්රස්ස පුරිසාජානීයස්ස පථවියං පථවිසඤ්ඤා විභූතා හොති, ආපස්මිං ආපොසඤ්ඤා විභූතා හොති, තෙජස්මිං තෙජොසඤ්ඤා විභූතා හොති, වායස්මිං වායොසඤ්ඤා විභූතා හොති, ආකාසානඤ්චායතනෙ ආකාසානඤ්චායතනසඤ්ඤා විභූතා හොති, විඤ්ඤාණඤ්චායතනෙ විඤ්ඤාණඤ්චායතනසඤ්ඤා විභූතා හොති, ආකිඤ්චඤ්ඤායතනෙ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසඤ්ඤා විභූතා හොති, නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනෙ නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසඤ්ඤා විභූතා හොති, ඉධලොකෙ ඉධලොකසඤ්ඤා විභූතා හොති, පරලොකෙ පරලොකසඤ්ඤා විභූතා හොති, යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තත්රාපි සඤ්ඤා විභූතා හොති. එවං ඣායී ඛො, සද්ධ, භද්රො පුරිසාජානීයො නෙව පථවිං නිස්සාය ඣායති…පෙ… යම්පිදං දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, තම්පි නිස්සාය න ඣායති; ඣායති ච පන. එවං ඣායිඤ්ච පන, සද්ධ, භද්රං පුරිසාජානීයං සඉන්දා දෙවා සබ්රහ්මකා සපජාපතිකා ආරකාව නමස්සන්ති –

‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;

යස්ස තෙ නාභිජානාම, යම්පි නිස්සාය ඣායසී’’ති. නවමං;

10. මොරනිවාපසුත්තං

10. එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති මොරනිවාපෙ පරිබ්බාජකාරාමෙ. තත්ර ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘භික්ඛවො’’ති. ‘‘භදන්තෙ’’ති තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සොසුං. භගවා එතදවොච –

‘‘තීහි, භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අච්චන්තනිට්ඨො හොති අච්චන්තයොගක්ඛෙමී අච්චන්තබ්රහ්මචාරී අච්චන්තපරියොසානො සෙට්ඨො දෙවමනුස්සානං. කතමෙහි තීහි? අසෙඛෙන සීලක්ඛන්ධෙන, අසෙඛෙන සමාධික්ඛන්ධෙන , අසෙඛෙන පඤ්ඤාක්ඛන්ධෙන – ඉමෙහි, ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අච්චන්තනිට්ඨො හොති අච්චන්තයොගක්ඛෙමී අච්චන්තබ්රහ්මචාරී අච්චන්තපරියොසානො සෙට්ඨො දෙවමනුස්සානං.

‘‘අපරෙහිපි, භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අච්චන්තනිට්ඨො හොති අච්චන්තයොගක්ඛෙමී අච්චන්තබ්රහ්මචාරී අච්චන්තපරියොසානො සෙට්ඨො දෙවමනුස්සානං. කතමෙහි තීහි ? ඉද්ධිපාටිහාරියෙන, ආදෙසනාපාටිහාරියෙන, අනුසාසනීපාටිහාරියෙන – ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අච්චන්තනිට්ඨො හොති, අච්චන්තයොගක්ඛෙමී අච්චන්තබ්රහ්මචාරී අච්චන්තපරියොසානො සෙට්ඨො දෙවමනුස්සානං.

‘‘අපරෙහිපි, භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අච්චන්තනිට්ඨො හොති අච්චන්තයොගක්ඛෙමී අච්චන්තබ්රහ්මචාරී අච්චන්තපරියොසානො සෙට්ඨො දෙවමනුස්සානං. කතමෙහි තීහි? සම්මාදිට්ඨියා, සම්මාඤාණෙන, සම්මාවිමුත්තියා – ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අච්චන්තනිට්ඨො හොති අච්චන්තයොගක්ඛෙමී අච්චන්තබ්රහ්මචාරී අච්චන්තපරියොසානො සෙට්ඨො දෙවමනුස්සානං.

‘‘ද්වීහි , භික්ඛවෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අච්චන්තනිට්ඨො හොති අච්චන්තයොගක්ඛෙමී අච්චන්තබ්රහ්මචාරී අච්චන්තපරියොසානො සෙට්ඨො දෙවමනුස්සානං. කතමෙහි ද්වීහි? විජ්ජාය, චරණෙන – ඉමෙහි ඛො, භික්ඛවෙ, ද්වීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු අච්චන්තනිට්ඨො හොති අච්චන්තයොගක්ඛෙමී අච්චන්තබ්රහ්මචාරී අච්චන්තපරියොසානො සෙට්ඨො දෙවමනුස්සානං. බ්රහ්මුනා පෙසා, භික්ඛවෙ, සනඞ්කුමාරෙන ගාථා භාසිතා –

‘‘ඛත්තියො සෙට්ඨො ජනෙතස්මිං, යෙ ගොත්තපටිසාරිනො;

විජ්ජාචරණසම්පන්නො, සො සෙට්ඨො දෙවමානුසෙ’’ති [දී. නි. 1.277; සං. නි. 1.182; 2.245].

‘‘සා ඛො පනෙසා, භික්ඛවෙ, සනඞ්කුමාරෙන ගාථා භාසිතා සුභාසිතා, නො දුබ්භාසිතා; අත්ථසංහිතා , නො අනත්ථසංහිතා; අනුමතා මයා. අහම්පි, භික්ඛවෙ, එවං වදාමි –

‘‘ඛත්තියො සෙට්ඨො ජනෙතස්මිං, යෙ ගොත්තපටිසාරිනො;

විජ්ජාචරණසම්පන්නො, සො සෙට්ඨො දෙවමානුසෙ’’ති. දසමං;

නිස්සයවග්ගො [නිස්සායවග්ගො (ස්යා. කං.)] පඨමො.

තස්සුද්දානං –

කිමත්ථියා චෙතනා තයො, උපනිසා බ්යසනෙන ච;

ද්වෙ සඤ්ඤා මනසිකාරො, සද්ධො මොරනිවාපකන්ති.