📜

3. සත්තාවාසවග්ගො

1. තිඨානසුත්තවණ්ණනා

21. තතියස්ස පඨමෙ අමමාති වත්ථාභරණපානභොජනාදීසුපි මමත්තවිරහිතා. අපරිග්ගහාති ඉත්ථිපරිග්ගහෙන අපරිග්ගහා. තෙසං කිර ‘‘අයං මය්හං භරියා’’ති මමත්තං න හොති, මාතරං වා භගිනිං වා දිස්වා ඡන්දරාගො න උප්පජ්ජති. ධම්මතාසිද්ධස්ස සීලස්ස ආනුභාවෙන පුත්තෙ දිට්ඨමත්තෙ එව මාතුථනතො ථඤ්ඤං පග්ඝරති, තෙන සඤ්ඤාණෙන නෙසං මාතරි පුත්තස්ස මාතුසඤ්ඤා, මාතු ච පුත්තෙ පුත්තසඤ්ඤා පච්චුපට්ඨිතාති කෙචි.

අපිචෙත්ථ (සාරත්ථ. ටී. 1.1 වෙරඤ්ජකණ්ඩවණ්ණනා) උත්තරකුරුකානං පුඤ්ඤානුභාවසිද්ධො අයම්පි විසෙසො වෙදිතබ්බො. තත්ථ කිර තෙසු තෙසු පදෙසෙසු ඝනනිචිතපත්තසඤ්ඡන්නසාඛාපසාඛා කූටාගාරසමා මනොරමා රුක්ඛා තෙසං මනුස්සානං නිවෙසනකිච්චං සාධෙන්ති. යත්ථ සුඛං නිවසන්ති, අඤ්ඤෙපි තත්ථ රුක්ඛා සුජාතා සබ්බදාපි පුප්ඵිතග්ගා තිට්ඨන්ති. ජලාසයාපි විකසිතකමලකුවලයපුණ්ඩරීකසොගන්ධිකාදිපුප්ඵසඤ්ඡන්නා සබ්බකාලං පරමසුගන්ධං සමන්තතො පවායන්තා තිට්ඨන්ති. සරීරම්පි තෙසං අතිදීඝාදිදොසරහිතං ආරොහපරිණාහසම්පන්නං ජරාය අනභිභූතත්තා වලිතපලිතාදිදොසවිරහිතං යාවතායුකං අපරික්ඛීණජවබලපරක්කමසොභමෙව හුත්වා තිට්ඨති. අනුට්ඨානඵලූපජීවිතාය න ච නෙසං කසිවණිජ්ජාදිවසෙන ආහාරපරියෙට්ඨිවසෙන දුක්ඛං අත්ථි, තතො එව න දාසදාසිකම්මකරාදිපරිග්ගහො අත්ථි, න ච තත්ථ සීතුණ්හඩංසමකසවාතාතපසරීසපවාළාදිපරිස්සයො අත්ථි. යථා නාමෙත්ථ ගිම්හානං පච්ඡිමෙ මාසෙ පච්චූසවෙලායං සමසීතුණ්හො උතු හොති, එවමෙව සබ්බකාලං තත්ථ සමසීතුණ්හොව උතු හොති, න ච නෙසං කොචි උපඝාතො විහෙසා වා උප්පජ්ජති. අකට්ඨපාකිමෙව සාලිං අකණං අථුසං සුද්ධං සුගන්ධං තණ්ඩුලප්ඵලං පරිභුඤ්ජන්ති. තං භුඤ්ජන්තානං නෙසං කුට්ඨං, ගණ්ඩො, කිලාසො, සොසො, කාසො, සාසො, අපමාරො, ජරොති එවමාදිකො න කොචි රොගො උප්පජ්ජති, න ච තෙ ඛුජ්ජා වා වාමනා වා කාණා වා කුණී වා ඛඤ්ජා වා පක්ඛහතා වා විකලඞ්ගා වා විකලින්ද්රියා වා හොන්ති.

ඉත්ථියොපි තත්ථ නාතිදීඝා, නාතිරස්සා, නාතිකිසා, නාතිථූලා, නාතිකාළා, නච්චොදාතා, සොභග්ගප්පත්තරූපා හොන්ති. තථා හි දීඝඞ්ගුලී, තම්බනඛා, අලම්බථනා, තනුමජ්ඣා, පුණ්ණචන්දමුඛී, විසාලක්ඛී, මුදුගත්තා, සහිතොරූ, ඔදාතදන්තා, ගම්භීරනාභී, තනුජඞ්ඝා, දීඝනීලවෙල්ලිතකෙසී, පුථුලසුස්සොණී, නාතිලොමා, නාලොමා, සුභගා, උතුසුඛසම්ඵස්සා, සණ්හා, සඛිලා, සුඛසම්භාසා, නානාභරණවිභූසිතා විචරන්ති. සබ්බදාපි සොළසවස්සුද්දෙසිකා විය හොන්ති, පුරිසා ච පඤ්චවීසතිවස්සුද්දෙසිකා විය. න පුත්තදාරෙසු රජ්ජන්ති. අයං තත්ථ ධම්මතා.

සත්තාහිකමෙව ච තත්ථ ඉත්ථිපුරිසා කාමරතියා විහරන්ති. තතො වීතරාගා විය යථාසකං ගච්ඡන්ති, න තත්ථ ඉධ විය ගබ්භොක්කන්තිමූලකං, ගබ්භපරිහරණමූලකං, විජායනමූලකං වා දුක්ඛං හොති. රත්තකඤ්චුකතො කඤ්චනපටිමා විය දාරකා මාතුකුච්ඡිතො අමක්ඛිතා එව සෙම්හාදිනා සුඛෙනෙව නික්ඛමන්ති. අයං තත්ථ ධම්මතා.

මාතා පන පුත්තං වා ධීතරං වා විජායිත්වා තෙ විචරණකප්පදෙසෙ ඨපෙත්වා අනපෙක්ඛා යථාරුචි ගච්ඡති. තෙසං තත්ථ සයිතානං යෙ පස්සන්ති පුරිසා වා ඉත්ථියො වා, තෙ අත්තනො අඞ්ගුලියො උපනාමෙන්ති. තෙසං කම්මබලෙන තතො ඛීරං පවත්තති, තෙන තෙ දාරකා යාපෙන්ති. එවං පන වඩ්ඪෙන්තා කතිපයදිවසෙහෙව ලද්ධබලා හුත්වා දාරිකා ඉත්ථියො උපගච්ඡන්ති, දාරකා පුරිසෙ. කප්පරුක්ඛතො එව ච තෙසං තත්ථ වත්ථාභරණානි නිප්ඵජ්ජන්ති. නානාවිරාගවණ්ණවිචිත්තානි හි සුඛුමානි මුදුසුඛසම්ඵස්සානි වත්ථානි තත්ථ තත්ථ කප්පරුක්ඛෙසු ඔලම්බන්තානි තිට්ඨන්ති. නානාවිධරස්මිජාලසමුජ්ජලවිවිධවණ්ණරතනවිනද්ධානි අනෙකවිධමාලාකම්මලතාකම්මභිත්තිකම්මවිචිත්තානි සීසූපගගීවූපගහත්ථූපගකටූපගපාදූපගානි සොවණ්ණමයානි ආභරණානි කප්පරුක්ඛතො ඔලම්බන්ති. තථා වීණාමුදිඞ්ගපණවසම්මතාළසඞ්ඛවංසවෙතාළපරිවාදිනීවල්ලකීපභුතිකා තූරියභණ්ඩාපි තතො තතො ඔලම්බන්ති. තත්ථ බහූ ඵලරුක්ඛා කුම්භමත්තානි ඵලානි ඵලන්ති මධුරරසානි, යානි පරිභුඤ්ජිත්වා තෙ සත්තාහම්පි ඛුප්පිපාසාහි න බාධීයන්ති.

නජ්ජොපි තත්ථ සුවිසුද්ධජලා සුප්පතිත්ථා රමණීයා අකද්දමා වාලුකතලා නාතිසීතා නච්චුණ්හා සුරභිගන්ධීහි ජලජපුප්ඵෙහි සඤ්ඡන්නා සබ්බකාලං සුරභී වායන්තියො සන්දන්ති, න තත්ථ කණ්ටකිකා කක්ඛළගච්ඡලතා හොන්ති, අකණ්ටකා පුප්ඵඵලසම්පන්නා එව හොන්ති, චන්දනනාගරුක්ඛා සයමෙව රසං පග්ඝරන්ති, නහායිතුකාමා ච නදිතිත්ථෙ එකජ්ඣං වත්ථාභරණානි ඨපෙත්වා නදිං ඔතරිත්වා න්හත්වා උත්තිණ්ණුත්තිණ්ණා උපරිට්ඨිමං උපරිට්ඨිමං වත්ථාභරණං ගණ්හන්ති, න තෙසං එවං හොති ‘‘ඉදං මම, ඉදං පරස්සා’’ති. තතො එව න තෙසං කොචි විග්ගහො වා විවාදො වා. සත්තාහිකා එව ච නෙසං කාමරතිකීළා හොති, තතො වීතරාගා විය විචරන්ති. යත්ථ ච රුක්ඛෙ සයිතුකාමා හොන්ති, තත්ථෙව සයනං උපලබ්භති. මතෙ ච සත්තෙ දිස්වා න රොදන්ති න සොචන්ති. තඤ්ච මණ්ඩයිත්වා නික්ඛිපන්ති. තාවදෙව ච නෙසං තථාරූපා සකුණා උපගන්ත්වා මතං දීපන්තරං නෙන්ති, තස්මා සුසානං වා අසුචිට්ඨානං වා තත්ථ නත්ථි, න ච තතො මතා නිරයං වා තිරච්ඡානයොනිං වා පෙත්තිවිසයං වා උපපජ්ජන්ති. ධම්මතාසිද්ධස්ස පඤ්චසීලස්ස ආනුභාවෙන තෙ දෙවලොකෙ නිබ්බත්තන්තීති වදන්ති. වස්සසහස්සමෙව ච නෙසං සබ්බකාලං ආයුප්පමාණං, සබ්බමෙතං තෙසං පඤ්චසීලං විය ධම්මතාසිද්ධමෙවාති.

තිඨානසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

3. තණ්හාමූලකසුත්තවණ්ණනා

23. තතියෙ (දී. නි. ටී. 2.103) එසනතණ්හාති භොගානං පරියෙසනවසෙන පවත්තා තණ්හා. එසිතතණ්හාති පරියිට්ඨෙසු භොගෙසු උප්පජ්ජමානතණ්හා. පරිතස්සනවසෙන පරියෙසති එතායාති පරියෙසනා, ආසයතො පයොගතො ච පරියෙසනා තථාපවත්තො චිත්තුප්පාදො. තෙනාහ ‘‘තණ්හාය සති හොතී’’ති. රූපාදිආරම්මණප්පටිලාභොති සවත්ථුකානං රූපාදිආරම්මණානං ගවෙසනවසෙන පටිලාභො. යං පන අපරියිට්ඨංයෙව ලබ්භති, තම්පි අත්ථතො පරියෙසනාය ලද්ධමෙව නාම තථාරූපස්ස කම්මස්ස පුබ්බෙකතත්තා එව ලබ්භනතො. තෙනාහ ‘‘සො හි පරියෙසනාය සති හොතී’’ති.

සුඛවිනිච්ඡයන්ති සුඛං විසෙසතො නිච්ඡිනොතීති සුඛවිනිච්ඡයො. සුඛං සභාවතො සමුදයතො අත්ථඞ්ගමතො ආදීනවතො නිස්සරණතො ච යාථාවතො ජානිත්වා පවත්තඤාණංව සුඛවිනිච්ඡයං. ජඤ්ඤාති ජානෙය්ය. ‘‘සුභං සුඛ’’න්තිආදිකං ආරම්මණෙ අභූතාකාරං විවිධං නින්නභාවෙන චිනොති ආරොපෙතීති විනිච්ඡයො, අස්සාදානුපස්සනා තණ්හා. දිට්ඨියාපි එවමෙව විනිච්ඡයභාවො වෙදිතබ්බො. ඉමස්මිං පන සුත්තෙ විතක්කොයෙව ආගතොති යොජනා. ඉමස්මිං පන සුත්තෙති සක්කපඤ්හසුත්තෙ (දී. නි. 2.358). තත්ථ හි ‘‘ඡන්දො ඛො, දෙවානමින්ද, විතක්කනිදානො’’ති ආගතං. ඉධාති ඉමස්මිං සුත්තෙ. විතක්කෙනෙව විනිච්ඡිනන්තීති එතෙන ‘‘විනිච්ඡිනති එතෙනාති විනිච්ඡයො’’ති විනිච්ඡයසද්දස්ස කරණසාධනමාහ. එත්තකන්තිආදි විනිච්ඡයනාකාරදස්සනං.

ඡන්දනට්ඨෙන ඡන්දො, එවං රඤ්ජනට්ඨෙන රාගොති ඡන්දරාගො. ස්වායං අනාසෙවනතාය මන්දො හුත්වා පවත්තො ඉධාධිප්පෙතොති ආහ ‘‘දුබ්බලරාගස්සාධිවචන’’න්ති. අජ්ඣොසානන්ති තණ්හාදිට්ඨිවසෙන අභිනිවෙසනං. ‘‘මය්හං ඉද’’න්ති හි තණ්හාගාහො යෙභුය්යෙන අත්තග්ගාහසන්නිස්සයොව හොති. තෙනාහ ‘‘අහං මමන්තී’’ති. බලවසන්නිට්ඨානන්ති ච තෙසං ගාහානං ථිරභාවප්පත්තිමාහ. තණ්හාදිට්ඨිවසෙන පරිග්ගහකරණන්ති අහං මමන්ති බලවසන්නිට්ඨානවසෙන අභිනිවිට්ඨස්ස අත්තත්තනියග්ගාහවත්ථුනො අඤ්ඤාසාධාරණං විය කත්වා පරිග්ගහෙත්වා ඨානං, තථාපවත්තො ලොභසහගතචිත්තුප්පාදො. අත්තනා පරිග්ගහිතස්ස වත්ථුනො යස්ස වසෙන පරෙහි සාධාරණභාවස්ස අසහමානො හොති පුග්ගලො, සො ධම්මො අසහනතා. එවං වචනත්ථං වදන්ති නිරුත්තිනයෙන. සද්දලක්ඛණෙන පන යස්ස ධම්මස්ස වසෙන මච්ඡරියයොගතො පුග්ගලො මච්ඡරො , තස්ස භාවො, කම්මං වා මච්ඡරියං, මච්ඡරො ධම්මො. මච්ඡරියස්ස බලවභාවතො ආදරෙන රක්ඛණං ආරක්ඛොති ආහ ‘‘ද්වාර…පෙ… සුට්ඨු රක්ඛණ’’න්ති.

අත්තනො ඵලං කරොතීති කරණං, යං කිඤ්චි කාරණං. අධිකං කරණන්ති අධිකරණං, විසෙසකාරණං. විසෙසකාරණඤ්ච භොගානං ආරක්ඛදණ්ඩාදානාදිඅනත්ථසම්භවස්සාති වුත්තං ‘‘ආරක්ඛාධිකරණ’’න්තිආදි. පරනිසෙධනත්ථන්ති මාරණාදිනා පරෙසං විබාධනත්ථං. ආදියන්ති එතෙනාති ආදානං, දණ්ඩස්ස ආදානං දණ්ඩාදානං, දණ්ඩං ආහරිත්වා පරවිහෙඨනචිත්තුප්පාදො. සත්ථාදානෙපි එසෙව නයො. හත්ථපරාමාසාදිවසෙන කායෙන කාතබ්බො කලහො කායකලහො. මම්මඝට්ටනාදිවසෙන වාචාය කාතබ්බො කලහො වාචාකලහො. විරුජ්ඣනවසෙන විරූපං ගණ්හාති එතෙනාති විග්ගහො. විරුද්ධං වදති එතෙනාති විවාදො. ‘‘තුවං තුව’’න්ති අගාරවවචනසහචරණතො තුවංතුවං. සබ්බෙපි තෙ තථාපවත්තදොසසහගතා චිත්තුප්පාදා වෙදිතබ්බා. තෙනාහ භගවා ‘‘අනෙකෙ පාපකා අකුසලා ධම්මා සම්භවන්තී’’ති.

තණ්හාමූලකසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

4-5. සත්තාවාසසුත්තාදිවණ්ණනා

24-25. චතුත්ථෙ සත්තා ආවසන්ති එතෙසූති සත්තාවාසා, නානත්තසඤ්ඤිආදිභෙදා සත්තනිකායා. යස්මා තෙ තෙ සත්තනිවාසා තප්පරියාපන්නානං සත්තානං තාය එව තප්පරියාපන්නතාය ආධාරො විය වත්තබ්බතං අරහන්ති. සමුදායාචාරො හි අවයවස්ස යථා ‘‘රුක්ඛෙ සාඛා’’ති, තස්මා ‘‘සත්තානං ආවාසා, වසනට්ඨානානීති අත්ථො’’ති වුත්තං. සුද්ධාවාසාපි සත්තාවාසොව ‘‘න සො, භික්ඛවෙ, සත්තාවාසො සුලභරූපො, යො මයා අනාවුත්ථපුබ්බො ඉමිනා දීඝෙන අද්ධුනා අඤ්ඤත්ර සුද්ධාවාසෙහි දෙවෙහී’’ති (දී. නි. 2.91) වචනතො. යදි එවං තෙ කස්මා ඉධ න ගහිතාති තත්ථ කාරණමාහ ‘‘අසබ්බකාලිකත්තා’’තිආදි. වෙහප්ඵලා පන චතුත්ථෙයෙව සත්තාවාසෙ භජන්තීති දට්ඨබ්බං. පඤ්චමං උත්තානමෙව.

සත්තාවාසසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

6. සිලායූපසුත්තවණ්ණනා

26. ඡට්ඨෙ පමාණමජ්ඣිමස්ස පුරිසස්ස චතුවීසතඞ්ගුලිකො හත්ථො කුක්කු, ‘‘කක්කූ’’තිපි තස්සෙව නාමං. අට්ඨ කුක්කූ උපරි නෙමස්සාති අට්ඨ හත්ථා ආවාටස්ස උපරි උග්ගන්ත්වා ඨිතා භවෙය්යුං. සෙසමෙත්ථ උත්තානමෙව.

සිලායූපසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

7. පඨමවෙරසුත්තවණ්ණනා

27. සත්තමෙ (සං. නි. ටී. 2.241) යතොති යස්මිං කාලෙ. අයඤ්හි තො-සද්දො දා-සද්දො විය ඉධ කාලවිසයො, යදාති වුත්තං හොති. භයානි වෙරානීති භීයතෙ භයං, භයෙන යොගා, භායිතබ්බෙන වා භයං එව වෙරප්පසවට්ඨෙන වෙරන්ති ච ලද්ධනාමා චෙතනාදයො. පාණාතිපාතාදයො හි යස්ස පවත්තන්ති, යඤ්ච උද්දිස්ස පවත්තීයන්ති, උභයෙසඤ්ච වෙරාවහා, තතො එව චෙතෙ භායිතබ්බා වෙරසඤ්ජනකා නාමාති. සොතස්ස අරියමග්ගස්ස ආදිතො පජ්ජනං පටිපත්ති අධිගමො සොතාපත්ති. තදත්ථාය තත්ථ පතිට්ඨිතස්ස ච අඞ්ගානි සොතාපත්තියඞ්ගානි. දුවිධඤ්හි (සං. නි. අට්ඨ. 2.2.41) සොතාපත්තියඞ්ගං සොතාපත්තිඅත්ථාය ච අඞ්ගං කාරණං, යං සොතාපත්තිමග්ගප්පටිලාභතො පුබ්බභාගෙ සොතාපත්තිප්පටිලාභාය සංවත්තති, ‘‘සප්පුරිසසංසෙවො සද්ධම්මස්සවනං යොනිසොමනසිකාරො ධම්මානුධම්මපටිපත්තී’’ති (දී. නි. 3.311) එවං ආගතං. පටිලද්ධගුණස්ස ච සොතාපත්තිං පත්වා ඨිතස්ස අඞ්ගං, යං ‘‘සොතාපන්නස්ස අඞ්ග’’න්තිපි වුච්චති ‘‘සොතාපන්නො අඞ්ගීයති ඤායති එතෙනා’’ති කත්වා, බුද්ධෙ අවෙච්චප්පසාදාදීනං එතං අධිවචනං. ඉදමිධාධිප්පෙතං.

ඛීණනිරයොතිආදීසු ආයතිං තත්ථ අනුප්පජ්ජනතාය ඛීණො නිරයො මය්හති, සො අහං ඛීණනිරයො. එස නයො සබ්බත්ථ. සොතාපන්නොති මග්ගසොතං ආපන්නො. අවිනිපාතධම්මොති න විනිපාතසභාවො. නියතොති පඨමමග්ගසඞ්ඛාතෙන සම්මත්තනියාමෙන නියතො. සම්බොධිපරායණොති උපරිමග්ගත්තයසඞ්ඛාතො සම්බොධි පරං අයනං මය්හන්ති සොහං සම්බොධිපරායණො, සම්බොධිං අවස්සං අභිසම්බුජ්ඣනකොති අත්ථො.

පාණාතිපාතපච්චයාති පාණාතිපාතකම්මස්ස කරණහෙතු. භයං වෙරන්ති අත්ථතො එකං. වෙරං වුච්චති විරොධො, තදෙව භායිතබ්බතො ‘‘භය’’න්ති වුච්චති. තඤ්ච පනෙතං දුවිධං හොති – බාහිරං, අජ්ඣත්තිකන්ති. එකෙන හි එකස්ස පිතා මාරිතො හොති. සො චින්තෙති ‘‘එතෙන කිර මෙ පිතා මාරිතො, අහම්පි තංයෙව මාරෙස්සාමී’’ති නිසිතං සත්ථං ආදාය චරති. යා තස්ස අබ්භන්තරෙ උප්පන්නා වෙරචෙතනා, ඉදං බාහිරං වෙරං නාම තස්ස වෙරස්ස මූලභූතතො වෙරකාරකපුග්ගලතො බහිභාවත්තා. යා පන ඉතරස්ස ‘‘අයං කිර මං මාරෙස්සාමීති චරති, අහමෙව නං පඨමතරං මාරෙස්සාමී’’ති චෙතනා උප්පජ්ජති, ඉදං අජ්ඣත්තිකං වෙරං නාම. ඉදං තාව උභයම්පි දිට්ඨධම්මිකමෙව. යා පන තං නිරයෙ උප්පන්නං දිස්වා ‘‘එතං පහරිස්සාමී’’ති ජලිතං අයමුග්ගරං ගණ්හන්තස්ස නිරයපාලස්ස චෙතනා උප්පජ්ජති, ඉදමස්ස සම්පරායිකං බාහිරං වෙරං. යා චස්ස ‘‘අයං නිද්දොසං මං පහරිස්සාමීති ආගච්ඡති, අහමෙව නං පඨමතරං පහරිස්සාමී’’ති චෙතනා උප්පජ්ජති, ඉදමස්ස සම්පරායිකං අජ්ඣත්තං වෙරං. යං පනෙතං බාහිරං වෙරං, තං අට්ඨකථාසු ‘‘පුග්ගලවෙර’’න්ති වුච්චති. දුක්ඛං දොමනස්සන්ති අත්ථතො එකමෙව. යථා චෙත්ථ, එවං සෙසෙසුපි ‘‘ඉමිනා මම භණ්ඩං හටං, මය්හං දාරෙසු චාරිත්තං ආපන්නං, මුසා වත්වා අත්ථො භග්ගො, සුරාමදමත්තෙන ඉදං නාම කත’’න්තිආදිනා නයෙන වෙරප්පවත්ති වෙදිතබ්බා.

අවෙච්චප්පසාදෙනාති අධිගතෙන අචලප්පසාදෙන. අරියකන්තෙහීති පඤ්චහි සීලෙහි. තානි හි අරියානං කන්තානි පියානි භවන්ති, භවන්තරගතාපි අරියා තානි න විජහන්ති, තස්මා ‘‘අරියකන්තානී’’ති වුච්චන්ති. සෙසමෙත්ථ යං වත්තබ්බං සියා, තං සබ්බං විසුද්ධිමග්ගෙ අනුස්සතිනිද්දෙසෙ වුත්තන්ති වෙදිතබ්බං.

පඨමවෙරසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

9. ආඝාතවත්ථුසුත්තවණ්ණනා

29. නවමෙ වසති එත්ථ ඵලං තන්නිමිත්තතාය පවත්තතීති වත්ථු, කාරණන්ති ආහ ‘‘ආඝාතවත්ථූනී’’ති. කොපො නාමායං යස්මිං වත්ථුස්මිං උප්පජ්ජති, න තත්ථ එකවාරමෙව උප්පජ්ජති, අථ ඛො පුනපි උප්පජ්ජතෙවාති වුත්තං ‘‘බන්ධතී’’ති. අථ වා යො පච්චයවිසෙසෙන උප්පජ්ජමානො ආඝාතො සවිසයෙ බද්ධො විය න විගච්ඡති, පුනපි උප්පජ්ජතෙව. තං සන්ධායාහ ‘‘ආඝාතං බන්ධතී’’ති. තං පනස්ස පච්චයවසෙන නිබ්බත්තනං උප්පාදනමෙවාති වුත්තං ‘‘උප්පාදෙතී’’ති.

ආඝාතවත්ථුසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

10. ආඝාතපටිවිනයසුත්තවණ්ණනා

30. දසමෙ තං කුතෙත්ථ ලබ්භාති එත්ථ තන්ති කිරියාපරාමසනං. පදජ්ඣාහාරෙන ච අත්ථො වෙදිතබ්බොති ‘‘තං අනත්ථචරණං මා අහොසී’’තිආදිමාහ. කෙන කාරණෙන ලද්ධබ්බං නිරත්ථකභාවතො. කම්මස්සකා හි සත්තා. තෙ කස්ස රුචියා දුක්ඛිතා සුඛිතා වා භවන්ති, තස්මා කෙවලං තස්මිං මය්හං අනත්ථචරණං, තං කුතෙත්ථ ලබ්භාති අධිප්පායො. අථ වා තං කොපකාරණං එත්ථ පුග්ගලෙ කුතො ලබ්භා පරමත්ථතො කුජ්ඣිතබ්බස්ස කුජ්ඣනකස්ස ච අභාවතො. සඞ්ඛාරමත්තඤ්හෙතං, යදිදං ඛන්ධපඤ්චකං යං ‘‘සත්තො’’ති වුච්චති, තෙ සඞ්ඛාරා ඉත්තරඛණිකා, කස්ස කො කුජ්ඣතීති අත්ථො. ලාභා නාම කෙ සියුං අඤ්ඤත්ර අනත්ථුප්පත්තිතො.

ආඝාතපටිවිනයසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

11. අනුපුබ්බනිරොධසුත්තවණ්ණනා

31. එකාදසමෙ අනුපුබ්බනිරොධාති අනුපුබ්බෙන අනුක්කමෙන පවත්තෙතබ්බනිරොධා. තෙනාහ ‘‘අනුපටිපාටිනිරොධා’’ති.

අනුපුබ්බනිරොධසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

සත්තාවාසවග්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.