📜

4. මහාවග්ගො

1. අනුපුබ්බවිහාරසුත්තවණ්ණනා

32. චතුත්ථස්ස පඨමෙ අනුපුබ්බතො විහරිතබ්බාති අනුපුබ්බවිහාරා. අනුපටිපාටියාති අනුක්කමෙන. සමාපජ්ජිතබ්බවිහාරාති සමාපජ්ජිත්වා සමඞ්ගිනො හුත්වා විහරිතබ්බවිහාරා.

අනුපුබ්බවිහාරසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

2-3. අනුපුබ්බවිහාරසමාපත්තිසුත්තාදිවණ්ණනා

33-34. දුතියෙ ඡාතං වුච්චති තණ්හාදිට්ඨියො කාමානං පාතබ්බතො තාසං වසෙන වත්තනතො, තන්නින්නත්තා නත්ථි එතෙසු ඡාතන්ති නිච්ඡාතා. තෙනාහ ‘‘තණ්හාදිට්ඨිච්ඡාතාන’’න්තිආදි. තතියෙ නත්ථි වත්තබ්බං.

අනුපුබ්බවිහාරසමාපත්තිසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

4. ගාවීඋපමාසුත්තවණ්ණනා

35. චතුත්ථෙ පබ්බතචාරිනීති පකතියා පබ්බතෙ බහුලචාරිනී. අඛෙත්තඤ්ඤූති (විසුද්ධි. මහාටී. 1.77) අගොචරඤ්ඤූ. සමාධිපරිපන්තානං විසොධනානභිඤ්ඤතාය බාලො. ඣානස්ස පගුණභාවාපාදනවෙය්යත්තියස්ස අභාවෙන අබ්යත්තො. උපරිඣානස්ස පදට්ඨානභාවානවබොධෙන අඛෙත්තඤ්ඤූ. සබ්බථාපි සමාපත්තිකොසල්ලාභාවෙන අකුසලො. සමාධිනිමිත්තස්ස වා අනාසෙවනාය බාලො. අභාවනාය අබ්යත්තො. අබහුලීකාරෙන අඛෙත්තඤ්ඤූ. සම්මදෙව අනධිට්ඨානතො අකුසලොති යොජෙතබ්බං. උභතො භට්ඨොති උභයතො ඣානතො භට්ඨො. සො හි අප්පගුණතාය න සුප්පතිට්ඨිතතාය සඋස්සාහොපි විනාසතො අසාමත්ථියතො ච ඣානද්වයතො පරිහීනො.

ගාවීඋපමාසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

5. ඣානසුත්තවණ්ණනා

36. පඤ්චමෙ අනිච්චතොති ඉමිනා නිච්චප්පටික්ඛෙපතො තෙසං අනිච්චතමාහ. තතො එව උදයවයවන්තතො විපරිණාමතො තාවකාලිකතො ච තෙ අනිච්චාති ජොතිතං හොති. යඤ්හි නිච්චං න හොති, තං උදයවයපරිච්ඡින්නජරාය මරණෙන චාති ද්වෙධා විපරිණතං ඉත්තරක්ඛණමෙව ච හොති. දුක්ඛතොති න සුඛතො. ඉමිනා සුඛප්පටික්ඛෙපතො තෙසං දුක්ඛතමාහ. තතො එව ච අභිණ්හප්පටිපීළනතො දුක්ඛවත්ථුතො ච තෙ දුක්ඛාති ජොතිතං හොති. උදයවයවන්තතාය හි තෙ අභිණ්හප්පටිපීළනතො නිරන්තරදුක්ඛතාය දුක්ඛස්සෙව ච අධිට්ඨානභූතො. පච්චයයාපනීයතාය රොගමූලතාය ච රොගතො. දුක්ඛතාසූලයොගතො කිලෙසාසුචිපග්ඝරතො උප්පාදජරාභඞ්ගෙහි උද්ධුමාතපක්කභිජ්ජනතො ච ගණ්ඩතො. පීළාජනනතො අන්තොතුදනතො දුන්නීහරණතො ච සල්ලතො. අවඩ්ඪිආවහනතො අඝවත්ථුතො ච අඝතො. අසෙරිභාවජනනතො ආබාධප්පතිට්ඨානතාය ච ආබාධතො. අවසවත්තනතො අවිධෙය්යතාය ච පරතො. බ්යාධිජරාමරණෙහි පලුජ්ජනීයතාය පලොකතො. සාමිනිවාසීකාරකවෙදකඅධිට්ඨායකවිරහතො සුඤ්ඤතො. අත්තප්පටික්ඛෙපට්ඨෙන අනත්තතො. රූපාදිධම්මාපි යථා න එත්ථ අත්තා අත්ථීති අනත්තා, එවං සයම්පි අත්තා න හොන්තීති අනත්තා. තෙන අබ්යාපාරතො නිරීහතො තුච්ඡතො අනත්තාති දීපිතං හොති.

ලක්ඛණත්තයමෙව සුඛාවබොධනත්ථං එකාදසහි පදෙහි විභජිත්වා ගහිතන්ති දස්සෙතුං ‘‘යස්මා අනිච්චතො’’තිආදි වුත්තං. අන්තොසමාපත්තියන්ති සමාපත්තීනං සහජාතතාය සමාපත්තීනං අබ්භන්තරෙ චිත්තං පටිසංහරතීති තප්පටිබද්ධඡන්දරාගාදිකිලෙසවික්ඛම්භනෙන විපස්සනාචිත්තං පටිසංහරති. තෙනාහ ‘‘මොචෙති අපනෙතී’’ති. සවනවසෙනාති ‘‘සබ්බසඞ්ඛාරසමථො’’තිආදිනා සවනවසෙන. ථුතිවසෙනාති තථෙව ථොමනාවසෙන ගුණතො සංකිත්තනවසෙන. පරියත්තිවසෙනාති තස්ස ධම්මස්ස පරියාපුණනවසෙන. පඤ්ඤත්තිවසෙනාති තදත්ථස්ස පඤ්ඤාපනවසෙන. ආරම්මණකරණවසෙනෙව උපසංහරති මග්ගචිත්තං, ‘‘එතං සන්ත’’න්තිආදි පන අවධාරණනිවත්තිතත්ථදස්සනං. යථා විපස්සනා ‘‘එතං සන්තං එතං පණීත’’න්තිආදිනා අසඞ්ඛතාය ධාතුයා චිත්තං උපසංහරති, එවං මග්ගො නිබ්බානං සච්ඡිකිරියාභිසමයවසෙන අභිසමෙන්තො තත්ථ ලබ්භමානෙ සබ්බෙපි විසෙසෙ අසම්මොහතො පටිවිජ්ඣන්තො තත්ථ චිත්තං උපසංහරති. තෙනාහ ‘‘ඉමිනා පන ආකාරෙනා’’තිආදි.

සො තත්ථ ඨිතොති සො අදන්ධවිපස්සකො යොගී තත්ථ තාය අනිච්චාදිලක්ඛණත්තයාරම්මණාය විපස්සනාය ඨිතො. සබ්බසොති සබ්බත්ථ තස්ස තස්ස මග්ගස්ස අධිගමාය නිබ්බත්තිතසමථවිපස්සනාසු. අසක්කොන්තො අනාගාමී හොතීති හෙට්ඨිමමග්ගාවහාසු එව සමථවිපස්සනාය ඡන්දරාගං පහාය අග්ගමග්ගාවහාසු නිකන්තිං පරියාදාතුං අසක්කොන්තො අනාගාමිතායමෙව සණ්ඨාති.

සමතික්කන්තත්තාති සමථවසෙන විපස්සනාවසෙන චාති සබ්බථාපි රූපස්ස සමතික්කන්තත්තා. තෙනාහ ‘‘අයං හී’’තිආදි. අනෙනාති යොගිනා. තං අතික්කම්මාති ඉදං යො පඨමං පඤ්චවොකාරඑකවොකාරපරියාපන්නෙ ධම්මෙ සම්මදෙව සම්මසිත්වා තෙ විස්සජ්ජෙත්වා තතො අරූපසමාපත්තිං සමාපජ්ජිත්වා අරූපධම්මෙ සම්මසති, තං සන්ධාය වුත්තං. තෙනාහ ‘‘ඉදානි අරූපං සම්මසතී’’ති.

ඣානසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

6. ආනන්දසුත්තවණ්ණනා

37. ඡට්ඨෙ ඔකාසං අවසරං අධිගච්ඡති එතෙනාති ඔකාසාධිගමො, මග්ගඵලසුඛාධිගමාය ඔකාසභාවතො වා ඔකාසො, තස්ස අධිගමො ඔකාසාධිගමො. එත්ථ ච දීඝනිකායෙනෙව (දී. නි. 2.288) පන සුත්තන්තදෙසනායං පඨමජ්ඣානං, චතුත්ථජ්ඣානං, අරහත්තමග්ගොති තයො ඔකාසාධිගමා ආගතා. තත්ථ (දී. නි. අට්ඨ. 2.288) පඨමං ඣානං පඤ්ච නීවරණානි වික්ඛම්භෙත්වා අත්තනො ඔකාසං ගහෙත්වා තිට්ඨතීති ‘‘පඨමො ඔකාසාධිගමො’’ති වුත්තං. චතුත්ථජ්ඣානං පන සුඛදුක්ඛං වික්ඛම්භෙත්වා අත්තනො ඔකාසං ගහෙත්වා තිට්ඨතීති දුතියො ඔකාසාධිගමො. අරහත්තමග්ගො සබ්බකිලෙසෙ වික්ඛම්භෙත්වා අත්තනො ඔකාසං ගහෙත්වා තිට්ඨතීති ‘‘තතියො ඔකාසාධිගමො’’ති වුත්තො. ඉධ පන වක්ඛමානානි තීණි අරූපජ්ඣානානි සන්ධාය ‘‘ඔකාසාධිගමො’’ති වුත්තං. තෙසංයෙව ච ගහණෙ කාරණං සයමෙව වක්ඛති.

සත්තානංවිසුද්ධිං පාපනත්ථායාති රාගාදීහි මලෙහි අභිජ්ඣාවිසමලොභාදීහි ච උපක්කිලෙසෙහි කිලිට්ඨචිත්තානං සත්තානං විසුද්ධිපාපනත්ථාය සමතික්කමනත්ථාය. ආයතිං අනුප්පජ්ජනඤ්හි ඉධ ‘‘සමතික්කමො’’ති වුත්තං. අත්ථං ගමනත්ථායාති කායිකදුක්ඛස්ස ච චෙතසිකදොමනස්සස්ස චාති ඉමෙසං ද්වින්නං අත්ථඞ්ගමාය, නිරොධායාති අත්ථො. ඤායති නිච්ඡයෙන කමති නිබ්බානං, තං වා ඤායති පටිවිජ්ඣීයති එතෙනාති ඤායො, සමුච්ඡෙදභාවො අරියමග්ගොති ආහ ‘‘සහවිපස්සනකස්ස මග්ගස්සා’’ති. පච්චක්ඛකරණත්ථායාති අත්තපච්චක්ඛතාය. පරපච්චයෙන විනා පච්චක්ඛකරණඤ්හි ‘‘සච්ඡිකිරියා’’ති වුච්චති. අසම්භින්නන්ති පිත්තසෙම්හාදීහි අපලිබුද්ධං අනුපහතං.

රාගානුගතො සමාධි අභිනතො නාම හොති ආරම්මණෙ අභිමුඛාභාවෙන පවත්තියා, දොසානුගතො පන අපනතො අපගමනවසෙන පවත්තියා, තදුභයප්පටික්ඛෙපෙන ‘‘න චාභිනතො න චාපනතො’’ති වුත්තන්ති ආහ ‘‘රාගවසෙනා’’තිආදි. න සසඞ්ඛාරනිග්ගය්හවාරිතගතොති ලොකියජ්ඣානචිත්තානි විය න සසඞ්ඛාරෙන සප්පයොගෙන තදඞ්ගප්පහානවික්ඛම්භනප්පහානවසෙන ච නිග්ගහෙත්වා වාරෙත්වා ඨිතො. කිඤ්චරහි කිලෙසානං ඡින්නන්තෙ උප්පන්නො. තථාභූතං ඵලසමාධිං සන්ධායෙතං වුත්තං. තෙනාහ ‘‘න සසඞ්ඛාරෙන…පෙ… ඡින්නන්තෙ උප්පන්නො’’ති.

ආනන්දසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

7. ලොකායතිකසුත්තවණ්ණනා

38. සත්තමෙ ලොකායතවාදකාති ආයතිං හිතං ලොකො න යතති න විරුහති එතෙනාති ලොකායතං, විතණ්ඩසත්ථං. තඤ්හි ගන්ථං නිස්සාය සත්තා පුඤ්ඤකිරියාය චිත්තම්පි න උප්පාදෙන්ති, තං වදන්තීති ලොකායතවාදකා.

දළ්හං ථිරං ධනු එතස්සාති දළ්හධන්වා (අ. නි. ටී. 2.4.45-46; සං. නි. ටී. 1.1.107), සො එව ‘‘දළ්හධම්මා’’ති වුත්තො. පටිසත්තුවිධමනත්ථං ධනුං ගණ්හාතීති ධනුග්ගහො. සො එව උසුං සරං අසති ඛිපතීති ඉස්සාසො. ද්විසහස්සථාමන්ති ලොහාදිභාරං වහිතුං සමත්ථං ද්විසහස්සථාමං. තෙනාහ ‘‘ද්විසහස්සථාමං නාමා’’තිආදි. දණ්ඩෙති ධනුදණ්ඩෙ. යාව කණ්ඩප්පමාණාති දීඝතො යත්තකං කණ්ඩස්ස පමාණං, තත්තකෙ ධනුදණ්ඩෙ උක්ඛිත්තමත්තෙ ආරොපිතෙසුයෙව ජියාදණ්ඩෙසු සො චෙ භාරො පථවිතො මුච්චති, එවං ඉදං ද්විසහස්සථාමං නාම ධනූති දට්ඨබ්බං. උග්ගහිතසිප්පොති උග්ගහිතධනුසිප්පො. කතහත්ථොති ථිරතරං ලක්ඛෙසු අවිරජ්ඣනසරක්ඛෙපො. ඊදිසො පන තත්ථ වසිභූතො කතහත්ථො නාම හොතීති ආහ ‘‘චිණ්ණවසිභාවො’’ති. කතං රාජකුලාදීසු උපෙච්ච අසනං එතෙන සො කතූපාසනොති ආහ ‘‘රාජකුලාදීසු දස්සිතසිප්පො’’ති. එවං කතන්ති එවං අන්තොසුසිරකරණාදිනා සල්ලහුකං කතං.

ලොකායතිකසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

8-9. දෙවාසුරසඞ්ගාමසුත්තාදිවණ්ණනා

39-40. අට්ඨමෙ අභියිංසූති කදා අභියිංසු? යදා බලවන්තො අහෙසුං, තදා. තත්රායමනුපුබ්බිකථා (සං. නි. අට්ඨ. 1.1.247; සාරත්ථ. ටී. 1.වෙරඤ්ජකණ්ඩවණ්ණනා) – සක්කො කිර මගධරට්ඨෙ මචලගාමකෙ මඝො නාම මාණවො හුත්වා තෙත්තිංස පුරිසෙ ගහෙත්වා කල්යාණකම්මං කරොන්තො සත්ත වතපදානි පූරෙත්වා තත්ථ කාලඞ්කතො දෙවලොකෙ නිබ්බත්ති. තං බලවකම්මානුභාවෙන සපරිසං සෙසදෙවතා දසහි ඨානෙහි අධිගණ්හන්තං දිස්වා ‘‘ආගන්තුකදෙවපුත්තා ආගතා’’ති නෙවාසිකා ගන්ධපානං සජ්ජයිංසු. සක්කො සකපරිසාය සඤ්ඤං අදාසි ‘‘මාරිසා මා ගන්ධපානං පිවිත්ථ, පිවනාකාරමත්තමෙව දස්සෙථා’’ති. තෙ තථා අකංසු. නෙවාසිකදෙවතා සුවණ්ණසරකෙහි උපනීතං ගන්ධපානං යාවදත්ථං පිවිත්වා මත්තා තත්ථ තත්ථ සුවණ්ණපථවියං පතිත්වා සයිංසු. සක්කො ‘‘ගණ්හථ පුත්තහතාය පුත්තෙ’’ති තෙ පාදෙසු ගහෙත්වා සිනෙරුපාදෙ ඛිපාපෙසි. සක්කස්ස පුඤ්ඤතෙජෙන තදනුවත්තකාපි සබ්බෙ තත්ථෙව පතිංසු. තෙ සිනෙරුවෙමජ්ඣකාලෙ සඤ්ඤං ලභිත්වා, ‘‘තාතා, සුරං න පිවිම්හ, සුරං න පිවිම්හා’’ති ආහංසු. තතො පට්ඨාය අසුරා නාම ජාතා. අථ නෙසං කම්මපච්චයඋතුසමුට්ඨානං සිනෙරුස්ස හෙට්ඨිමතලෙ දසයොජනසහස්සං අසුරභවනං නිබ්බත්ති. සක්කො තෙසං නිවත්තිත්වා අනාගමනත්ථාය ආරක්ඛං ඨපෙසි. යං සන්ධාය වුත්තං –

‘‘අන්තරා ද්වින්නං අයුජ්ඣපුරානං,

පඤ්චවිධා ඨපිතා අභිරක්ඛා;

උරග-කරොටි-පයස්ස ච හාරී,

මදනයුතා චතුරො ච මහත්ථා’’ති. (සං. නි. අට්ඨ. 1.1.247; සාරත්ථ. ටී. 1.1 වෙරඤ්ජකණ්ඩවණ්ණනා);

ද්වෙ නගරානි හි යුද්ධෙන ගහෙතුං අසක්කුණෙය්යතාය අයුජ්ඣපුරානි නාම ජාතානි දෙවනගරඤ්ච අසුරනගරඤ්ච. යදා හි අසුරා බලවන්තො හොන්ති, අථ දෙවෙහි පලායිත්වා දෙවනගරං පවිසිත්වා ද්වාරෙ පිදහිතෙ අසුරානං සතසහස්සම්පි කිඤ්චි කාතුං න සක්කොති. යදා දෙවා බලවන්තො හොන්ති, අථාසුරෙහි පලායිත්වා අසුරනගරස්ස ද්වාරෙ පිදහිතෙ සක්කානං සතසහස්සම්පි කිඤ්චි කාතුං න සක්කොති. ඉති ඉමානි ද්වෙ නගරානි අයුජ්ඣපුරානි නාම. තෙසං අන්තරා එතෙසු උරගාදීසු පඤ්චසු ඨානෙසු සක්කෙන ආරක්ඛා ඨපිතා. තත්ථ උරගසද්දෙන නාගා ගහිතා. තෙ හි උදකෙ බලවන්තො හොන්ති, තස්මා සිනෙරුස්ස පඨමාලින්දෙ එතෙසං ආරක්ඛා. කරොටිසද්දෙන සුපණ්ණා ගහිතා. තෙසං කිර කරොටි නාම පානභොජනං, තෙන තං නාමං ලභිංසු, දුතියාලින්දෙ තෙසං ආරක්ඛා. පයස්සහාරිසද්දෙන කුම්භණ්ඩා ගහිතා, දානවරක්ඛසා කිර තෙ, තතියාලින්දෙ තෙසං ආරක්ඛා. මදනයුතසද්දෙන යක්ඛා ගහිතා. විසමචාරිනො කිර තෙ යුජ්ඣසොණ්ඩා, චතුත්ථාලින්දෙ තෙසං ආරක්ඛා. චතුරො ච මහත්තාති චත්තාරො මහාරාජානො වුත්තා, පඤ්චමාලින්දෙ තෙසං ආරක්ඛා, තස්මා යදි අසුරා කුපිතාවිලචිත්තා දෙවපුරං උපයන්ති යුජ්ඣිතුං. යං ගිරිනො පඨමං පරිභණ්ඩං, තං උරගා පටිබාහයන්ති. එවං සෙසෙසු සෙසා.

තෙ පන අසුරා ආයුවණ්ණයසඉස්සරියසම්පත්තීහි තාවතිංසසදිසාව, තස්මා අන්තරා අත්තානං අජානිත්වා පාටලියා පුප්ඵිතාය ‘‘න ඉදං දෙවනගරං, තත්ථ පාරිච්ඡත්තකො පුප්ඵති, ඉධ පන චිත්තපාටලී, ජරසක්කෙනාම්හාකං සුරං පායෙත්වා වඤ්චිතා, දෙවනගරඤ්ච නො ගහිතං, ගච්ඡාම, තෙන සද්ධිං යුජ්ඣිස්සාමා’’ති හත්ථිඅස්සරථෙ ආරුය්හ සුවණ්ණරජතමණිඵලකානි ගහෙත්වා යුද්ධසජ්ජා හුත්වා අසුරභෙරියො වාදෙන්තා මහාසමුද්දෙ උදකං ද්විධා භෙත්වා උට්ඨහන්ති. තෙ දෙවෙ වුට්ඨෙ වම්මිකමක්ඛිකා වම්මිකං විය සිනෙරුං ආරුහිතුං ආරභන්ති. අථ නෙසං පඨමං නාගෙහි සද්ධිං යුද්ධං හොති. තස්මිං ඛො පන යුද්ධෙ න කස්සචි ඡවි වා චම්මං වා ඡිජ්ජති, න ලොහිතං උප්පජ්ජති, කෙවලං කුමාරකානං දාරුමෙණ්ඩකයුද්ධං විය අඤ්ඤමඤ්ඤසන්තාසනමත්තමෙව හොති. කොටිසතාපි කොටිසහස්සාපි නාගා තෙහි සද්ධිං යුජ්ඣිත්වා තෙ අසුරපුරංයෙව පවෙසෙත්වා නිවත්තන්ති. යදා පන අසුරා බලවන්තො හොන්ති, අථ නාගා ඔසක්කිත්වා දුතියෙ ආලින්දෙ සුපණ්ණෙහි සද්ධිං එකතොව හුත්වා යුජ්ඣන්ති. එස නයො සුපණ්ණාදීසුපි. යදා පන තානි පඤ්චපි ඨානානි අසුරා මද්දන්ති, තදා එකතො සම්පිණ්ඩිතානිපි තානි පඤ්ච බලානි ඔසක්කන්ති. අථ චත්තාරො මහාරාජානො ගන්ත්වා සක්කස්ස තං පවත්තිං ආරොචෙන්ති. සක්කො තෙසං වචනං සුත්වා දියඩ්ඪයොජනසතිකං වෙජයන්තරථං ආරුය්හ සයං වා නික්ඛමති, එකං පුත්තං වා පෙසෙති. යදා දෙවා පුන අපච්චාගමනාය අසුරෙ ජිනිංසු, තදා සක්කො අසුරෙ පලාපෙත්වා පඤ්චසු ඨානෙසු ආරක්ඛං දත්වා වෙදියපාදෙ වජිරහත්ථා ඉන්දපටිමායො ඨපෙසි. අසුරා කාලෙන කාලං උට්ඨහිත්වා පටිමායො දිස්වා ‘‘සක්කො අප්පමත්තො තිට්ඨතී’’ති තතොව නිවත්තන්ති. ඉධ පන යදා අසුරානං ජයො අහොසි, දෙවානං පරාජයො, තං සන්ධායෙතං වුත්තං – ‘‘පරාජිතා ච, භික්ඛවෙ, දෙවා අපයිංසුයෙව උත්තරෙනාභිමුඛා, අභියිංසු අසුරා’’ති.

දක්ඛිණාභිමුඛා හුත්වාති චක්කවාළපබ්බතාභිමුඛා හුත්වා. අසුරා කිර දෙවෙහි පරාජිතා පලායන්තා චක්කවාළපබ්බතාභිමුඛං ගන්ත්වා චක්කවාළමහාසමුද්දපිට්ඨියං රජතපට්ටවණ්ණෙ වාලිකාපුලිනෙ යත්ථ පණ්ණකුටියො මාපෙත්වා ඉසයො වසන්ති, තත්ථ ගන්ත්වා ඉසීනං අස්සමපදෙන ගච්ඡන්තා ‘‘සක්කො ඉමෙහි සද්ධිං මන්තෙත්වා අම්හෙ නාසෙති, ගණ්හථ පුත්තහතාය පුත්තෙ’’ති කුපිතා අස්සමපදෙ පානීයඝටචඞ්කමනපණ්ණසාලාදීනි විද්ධංසෙන්ති. ඉසයො අරඤ්ඤතො ඵලාඵලං ආදාය ආගතා දිස්වා පුන දුක්ඛෙන පටිපාකතිකං කරොන්ති, තෙපි පුනප්පුනං තථෙව පරාජිතා ගන්ත්වා විනාසෙන්ති. තෙන වුත්තං – ‘‘පරාජිතා ච ඛො, භික්ඛවෙ, අසුරා අපයිංසුයෙව දක්ඛිණෙනාභිමුඛා’’ති. නවමං උත්තානත්ථමෙව.

දෙවාසුරසඞ්ගාමසුත්තාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

10. තපුස්සසුත්තවණ්ණනා

41. දසමෙ පක්ඛන්දතීති පවිසති. පසීදතීති පසාදං අභිරුචිං ආපජ්ජති, පතිට්ඨාති විමුච්චතීති අත්ථො. කථාපාභතන්ති කථාය මූලං. මූලඤ්හි ‘‘පාභත’’න්ති වුච්චති. යථාහ –

‘‘අප්පකෙනපි මෙධාවී, පාභතෙන විචක්ඛණො;

සමුට්ඨාපෙති අත්තානං, අණුං අග්ගිංව සන්ධම’’න්ති. (ජා. 1.1.4);

තෙනෙවාහ ‘‘කථාපාභතන්ති කථාමූල’’න්ති. විතක්කග්ගහණෙනෙව තංසහචරිතො විචාරොපි ගහිතො. තෙනෙවෙත්ථ බහුවචනනිද්දෙසො කතොති ආහ ‘‘විතක්කෙසූති විතක්කවිචාරෙසූ’’ති.

තපුස්සසුත්තවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

මහාවග්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.