📜

3. නන්දවග්ගො

1. කම්මවිපාකජසුත්තං

21. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු භගවතො අවිදූරෙ නිසින්නො හොති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පුරාණකම්මවිපාකජං දුක්ඛං තිබ්බං ඛරං කටුකං වෙදනං අධිවාසෙන්තො සතො සම්පජානො අවිහඤ්ඤමානො.

අද්දසා ඛො භගවා තං භික්ඛුං අවිදූරෙ නිසින්නං පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පුරාණකම්මවිපාකජං දුක්ඛං තිබ්බං ඛරං කටුකං වෙදනං අධිවාසෙන්තං සතං සම්පජානං අවිහඤ්ඤමානං.

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

‘‘සබ්බකම්මජහස්ස භික්ඛුනො,

ධුනමානස්ස පුරෙ කතං රජං;

අමමස්ස ඨිතස්ස තාදිනො,

අත්ථො නත්ථි ජනං ලපෙතවෙ’’ති. පඨමං;

2. නන්දසුත්තං

22. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා නන්දො භගවතො භාතා මාතුච්ඡාපුත්තො සම්බහුලානං භික්ඛූනං එවමාරොචෙති – ‘‘අනභිරතො අහං, ආවුසො, බ්රහ්මචරියං චරාමි; න සක්කොමි බ්රහ්මචරියං සන්ධාරෙතුං, සික්ඛං පච්චක්ඛාය හීනායාවත්තිස්සාමී’’ති.

අථ ඛො අඤ්ඤතරො භික්ඛු යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො සො භික්ඛු භගවන්තං එතදවොච – ‘‘ආයස්මා, භන්තෙ, නන්දො භගවතො භාතා මාතුච්ඡාපුත්තො සම්බහුලානං භික්ඛූනං එවමාරොචෙති – ‘අනභිරතො අහං, ආවුසො, බ්රහ්මචරියං චරාමි, න සක්කොමි බ්රහ්මචරියං සන්ධාරෙතුං, සික්ඛං පච්චක්ඛාය හීනායාවත්තිස්සාමී’’’ති.

අථ ඛො භගවා අඤ්ඤතරං භික්ඛුං ආමන්තෙසි – ‘‘එහි ත්වං, භික්ඛු, මම වචනෙන නන්දං භික්ඛුං ආමන්තෙහි – ‘සත්ථා තං, ආවුසො නන්ද, ආමන්තෙතී’’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො සො භික්ඛු භගවතො පටිස්සුත්වා යෙනායස්මා නන්දො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං නන්දං එතදවොච – ‘‘සත්ථා තං, ආවුසො නන්ද, ආමන්තෙතී’’ති.

‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො ආයස්මා නන්දො තස්ස භික්ඛුනො පටිස්සුත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො ආයස්මන්තං නන්දං භගවා එතදවොච –

‘‘සච්චං කිර ත්වං, නන්ද, සම්බහුලානං භික්ඛූනං එවමාරොචෙසි – ‘අනභිරතො අහං, ආවුසො, බ්රහ්මචරියං චරාමි, න සක්කොමි බ්රහ්මචරියං සන්ධාරෙතුං, සික්ඛං පච්චක්ඛාය හීනායාවත්තිස්සාමී’’’ති ? ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති.

‘‘කිස්ස පන ත්වං, නන්ද, අනභිරතො බ්රහ්මචරියං චරසි, න සක්කොසි බ්රහ්මචරියං සන්ධාරෙතුං , සික්ඛං පච්චක්ඛාය හීනායාවත්තිස්සසී’’ති? ‘‘සාකියානී මං [මම (ස්යා., අට්ඨකථා ඔලොකෙතබ්බා)], භන්තෙ, ජනපදකල්යාණී ඝරා නික්ඛමන්තස්ස [නික්ඛමන්තං (අට්ඨකථායං පාඨන්තරං)] උපඩ්ඪුල්ලිඛිතෙහි කෙසෙහි අපලොකෙත්වා මං එතදවොච – ‘තුවටං ඛො, අය්යපුත්ත, ආගච්ඡෙය්යාසී’ති. සො ඛො අහං, භන්තෙ, තමනුස්සරමානො අනභිරතො බ්රහ්මචරියං චරාමි, න සක්කොමි බ්රහ්මචරියං සන්ධාරෙතුං, සික්ඛං පච්චක්ඛාය හීනායාවත්තිස්සාමී’’ති.

අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං නන්දං බාහායං ගහෙත්වා – සෙය්යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්ජිතං [සම්මිඤ්ජිතං (සී. ස්යා. කං. පී.)] වා බාහං පසාරෙය්ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්ජෙය්ය [සම්මිඤ්ජෙය්ය (සී. ස්යා. කං. පී.)], එවමෙව – ජෙතවනෙ අන්තරහිතො දෙවෙසු තාවතිංසෙසු පාතුරහොසි.

තෙන ඛො පන සමයෙන පඤ්චමත්තානි අච්ඡරාසතානි සක්කස්ස දෙවානමින්දස්ස උපට්ඨානං ආගතානි හොන්ති කකුටපාදානි. අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං නන්දං ආමන්තෙසි – ‘‘පස්සසි නො ත්වං, නන්ද, ඉමානි පඤ්ච අච්ඡරාසතානි කකුටපාදානී’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති.

‘‘තං කිං මඤ්ඤසි, නන්ද, කතමා නු ඛො අභිරූපතරා වා දස්සනීයතරා වා පාසාදිකතරා වා, සාකියානී වා ජනපදකල්යාණී, ඉමානි වා පඤ්ච අච්ඡරාසතානි කකුටපාදානී’’ති? ‘‘සෙය්යථාපි, භන්තෙ, පලුට්ඨමක්කටී කණ්ණනාසච්ඡින්නා, එවමෙව ඛො, භන්තෙ, සාකියානී ජනපදකල්යාණී ඉමෙසං පඤ්චන්නං අච්ඡරාසතානං උපනිධාය සඞ්ඛ්යම්පි [සඞ්ඛම්පි (සී.)] නොපෙති කලභාගම්පි නොපෙති උපනිධිම්පි නොපෙති. අථ ඛො ඉමානි පඤ්ච අච්ඡරාසතානි අභිරූපතරානි චෙව දස්සනීයතරානි ච පාසාදිකතරානි චා’’ති.

‘‘අභිරම, නන්ද, අභිරම, නන්ද! අහං තෙ පාටිභොගො පඤ්චන්නං අච්ඡරාසතානං පටිලාභාය කකුටපාදාන’’න්ති. ‘‘සචෙ මෙ, භන්තෙ, භගවා පාටිභොගො පඤ්චන්නං අච්ඡරාසතානං පටිලාභාය කකුටපාදානං, අභිරමිස්සාමහං, භන්තෙ, භගවති බ්රහ්මචරියෙ’’ති [භගවා බ්රහ්මචරියෙති (ස්යා. පී.), භගවා බ්රහ්මචරියන්ති (ක.)].

අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං නන්දං බාහායං ගහෙත්වා – සෙය්යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්ජිතං වා බාහං පසාරෙය්ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්ජෙය්ය, එවමෙව – දෙවෙසු තාවතිංසෙසු අන්තරහිතො ජෙතවනෙ පාතුරහොසි.

අස්සොසුං ඛො භික්ඛූ – ‘‘ආයස්මා කිර නන්දො භගවතො භාතා මාතුච්ඡාපුත්තො අච්ඡරානං හෙතු බ්රහ්මචරියං චරති; භගවා කිරස්ස පාටිභොගො පඤ්චන්නං අච්ඡරාසතානං පටිලාභාය කකුටපාදාන’’න්ති.

අථ ඛො ආයස්මතො නන්දස්ස සහායකා භික්ඛූ ආයස්මන්තං නන්දං භතකවාදෙන ච උපක්කිතකවාදෙන ච සමුදාචරන්ති – ‘‘භතකො කිරායස්මා නන්දො උපක්කිතකො කිරායස්මා නන්දො අච්ඡරානං හෙතු බ්රහ්මචරියං චරති; භගවා කිරස්ස පාටිභොගො පඤ්චන්නං අච්ඡරාසතානං පටිලාභාය කකුටපාදාන’’න්ති.

අථ ඛො ආයස්මා නන්දො සහායකානං භික්ඛූනං භතකවාදෙන ච උපක්කිතකවාදෙන ච අට්ටීයමානො හරායමානො ජිගුච්ඡමානො එකො වූපකට්ඨො අප්පමත්තො ආතාපී පහිතත්තො විහරන්තො නචිරස්සෙව – යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදෙව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති තදනුත්තරං – බ්රහ්මචරියපරියොසානං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහාසි. ‘‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායා’’ති අබ්භඤ්ඤාසි. අඤ්ඤතරො ඛො පනායස්මා නන්දො අරහතං අහොසි.

අථ ඛො අඤ්ඤතරා දෙවතා අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණා කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතා ඛො සා දෙවතා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘ආයස්මා, භන්තෙ, නන්දො භගවතො භාතා මාතුච්ඡාපුත්තො ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරතී’’ති. භගවතොපි ඛො ඤාණං උදපාදි – ‘‘නන්දො ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරතී’’ති.

අථ ඛො ආයස්මා නන්දො තස්සා රත්තියා අච්චයෙන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා නන්දො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘යං මෙ, භන්තෙ, භගවා පාටිභොගො පඤ්චන්නං අච්ඡරාසතානං පටිලාභාය කකුටපාදානං, මුඤ්චාමහං, භන්තෙ, භගවන්තං එතස්මා පටිස්සවා’’ති. ‘‘මයාපි ඛො ත්වං, නන්ද [ඛො තෙ නන්ද (සී. ස්යා. පී.), ඛො නන්ද (ක.)], චෙතසා චෙතො පරිච්ච විදිතො – ‘නන්දො ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරතී’ති. දෙවතාපි මෙ එතමත්ථං ආරොචෙසි – ‘ආයස්මා, භන්තෙ, නන්දො භගවතො භාතා මාතුච්ඡාපුත්තො ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරතී’ති. යදෙව ඛො තෙ, නන්ද, අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්තං විමුත්තං, අථාහං මුත්තො එතස්මා පටිස්සවා’’ති.

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

‘‘යස්ස නිත්තිණ්ණො පඞ්කො,

මද්දිතො කාමකණ්ටකො;

මොහක්ඛයං අනුප්පත්තො,

සුඛදුක්ඛෙසු න වෙධතී ස භික්ඛූ’’ති. දුතියං;

3. යසොජසුත්තං

23. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන යසොජප්පමුඛානි පඤ්චමත්තානි භික්ඛුසතානි සාවත්ථිං අනුප්පත්තානි හොන්ති භගවන්තං දස්සනාය. තෙධ ඛො ආගන්තුකා භික්ඛූ නෙවාසිකෙහි භික්ඛූහි සද්ධිං පටිසම්මොදමානා සෙනාසනානි පඤ්ඤාපයමානා පත්තචීවරානි පටිසාමයමානා උච්චාසද්දා මහාසද්දා [උච්චාසද්දමහාසද්දා (ක.)] අහෙසුං .

අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තෙසි – ‘‘කෙ පනෙතෙ, ආනන්ද, උච්චාසද්දා මහාසද්දා කෙවට්ටා මඤ්ඤෙ මච්ඡවිලොපෙ’’ති? ‘‘එතානි, භන්තෙ, යසොජප්පමුඛානි පඤ්චමත්තානි භික්ඛුසතානි සාවත්ථිං අනුප්පත්තානි භගවන්තං දස්සනාය. තෙතෙ ආගන්තුකා භික්ඛූ නෙවාසිකෙහි භික්ඛූහි සද්ධිං පටිසම්මොදමානා සෙනාසනානි පඤ්ඤාපයමානා පත්තචීවරානි පටිසාමයමානා උච්චාසද්දා මහාසද්දා’’ති. ‘‘තෙනහානන්ද, මම වචනෙන තෙ භික්ඛූ ආමන්තෙහි – ‘සත්ථා ආයස්මන්තෙ ආමන්තෙතී’’’ති.

‘‘එවං , භන්තෙ’’ති ඛො ආයස්මා ආනන්දො භගවතො පටිස්සුත්වා යෙන තෙ භික්ඛූ තෙනුපසඞ්කමි ; උපසඞ්කමිත්වා තෙ භික්ඛූ එතදවොච – ‘‘සත්ථා ආයස්මන්තෙ ආමන්තෙතී’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මතො ආනන්දස්ස පටිස්සුත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු ; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදිංසු. එකමන්තං නිසින්නෙ ඛො තෙ භික්ඛූ භගවා එතදවොච –

‘‘කිං නු තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, උච්චාසද්දා මහාසද්දා, කෙවට්ටා මඤ්ඤෙ මච්ඡවිලොපෙ’’ති? එවං වුත්තෙ, ආයස්මා යසොජො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘ඉමානි, භන්තෙ, පඤ්චමත්තානි භික්ඛුසතානි සාවත්ථිං අනුප්පත්තානි භගවන්තං දස්සනාය. තෙමෙ ආගන්තුකා භික්ඛූ නෙවාසිකෙහි භික්ඛූහි සද්ධිං පටිසම්මොදමානා සෙනාසනානි පඤ්ඤාපයමානා පත්තචීවරානි පටිසාමයමානා උච්චාසද්දා මහාසද්දා’’ති. ‘‘ගච්ඡථ, භික්ඛවෙ, පණාමෙමි වො [වො පණාමෙමි (සබ්බත්ථ) ම. නි. 2.157 පස්සිතබ්බං]; න වො මම සන්තිකෙ වත්ථබ්බ’’න්ති.

‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො තෙ භික්ඛූ භගවතො පටිස්සුත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා සෙනාසනං සංසාමෙත්වා [පටිසංසාමෙත්වා (ස්යා.)] පත්තචීවරමාදාය යෙන වජ්ජී තෙන චාරිකං පක්කමිංසු. වජ්ජීසු අනුපුබ්බෙන චාරිකං චරමානා යෙන වග්ගුමුදා නදී තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා වග්ගුමුදාය නදියා තීරෙ පණ්ණකුටියො කරිත්වා වස්සං උපගච්ඡිංසු.

අථ ඛො ආයස්මා යසොජො වස්සූපගතො [වස්සූපගතෙ (ක.)] භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘භගවතා මයං, ආවුසො, පණාමිතා අත්ථකාමෙන හිතෙසිනා, අනුකම්පකෙන අනුකම්පං උපාදාය. හන්ද මයං, ආවුසො, තථා විහාරං කප්පෙම යථා නො විහරතං භගවා අත්තමනො අස්සා’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මතො යසොජස්ස පච්චස්සොසුං. අථ ඛො තෙ භික්ඛූ වූපකට්ඨා අප්පමත්තා ආතාපිනො පහිතත්තා විහරන්තා තෙනෙවන්තරවස්සෙන සබ්බෙව තිස්සො විජ්ජා සච්ඡාකංසු.

අථ ඛො භගවා සාවත්ථියං යථාභිරන්තං විහරිත්වා යෙන වෙසාලී තෙන චාරිකං පක්කාමි. අනුපුබ්බෙන චාරිකං චරමානො යෙන වෙසාලී තදවසරි. තත්ර සුදං භගවා වෙසාලියං විහරති මහාවනෙ කූටාගාරසාලායං.

අථ ඛො භගවා වග්ගුමුදාතීරියානං භික්ඛූනං චෙතසා චෙතො පරිච්ච මනසි කරිත්වා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තෙසි – ‘‘ආලොකජාතා විය මෙ, ආනන්ද, එසා දිසා, ඔභාසජාතා විය මෙ, ආනන්ද, එසා දිසා; යස්සං දිසායං [යායං (ක.)] වග්ගුමුදාතීරියා භික්ඛූ විහරන්ති. ගන්තුං අප්පටිකූලාසි මෙ මනසි කාතුං. පහිණෙය්යාසි ත්වං, ආනන්ද, වග්ගුමුදාතීරියානං භික්ඛූනං සන්තිකෙ දූතං – ‘සත්ථා ආයස්මන්තෙ ආමන්තෙති, සත්ථා ආයස්මන්තානං දස්සනකාමො’’’ති.

‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො ආයස්මා ආනන්දො භගවතො පටිස්සුත්වා යෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තං භික්ඛුං එතදවොච – ‘‘එහි ත්වං, ආවුසො, යෙන වග්ගුමුදාතීරියා භික්ඛූ තෙනුපසඞ්කම; උපසඞ්කමිත්වා වග්ගුමුදාතීරියෙ භික්ඛූ එවං වදෙහි – ‘සත්ථා ආයස්මන්තෙ ආමන්තෙති, සත්ථා ආයස්මන්තානං දස්සනකාමො’’’ති.

‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො සො භික්ඛු ආයස්මතො ආනන්දස්ස පටිස්සුත්වා – සෙය්යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්ජිතං වා බාහං පසාරෙය්ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්ජෙය්ය, එවමෙව – මහාවනෙ කූටාගාරසාලායං අන්තරහිතො වග්ගුමුදාය නදියා තීරෙ තෙසං භික්ඛූනං පුරතො පාතුරහොසි. අථ ඛො සො භික්ඛු වග්ගුමුදාතීරියෙ භික්ඛූ එතදවොච – ‘‘සත්ථා ආයස්මන්තෙ ආමන්තෙති, සත්ථා ආයස්මන්තානං දස්සනකාමො’’ති.

‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්ඛූ තස්ස භික්ඛුනො පටිස්සුත්වා සෙනාසනං සංසාමෙත්වා පත්තචීවරමාදාය – සෙය්යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්ජිතං වා බාහං පසාරෙය්ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්ජෙය්ය, එවමෙව – වග්ගුමුදාය නදියා තීරෙ අන්තරහිතා මහාවනෙ කූටාගාරසාලායං භගවතො සම්මුඛෙ පාතුරහෙසුං. තෙන ඛො පන සමයෙන භගවා ආනෙඤ්ජෙන සමාධිනා නිසින්නො හොති. අථ ඛො තෙසං භික්ඛූනං එතදහොසි – ‘‘කතමෙන නු ඛො භගවා විහාරෙන එතරහි විහරතී’’ති? අථ ඛො තෙසං භික්ඛූනං එතදහොසි – ‘‘ආනෙඤ්ජෙන ඛො භගවා විහාරෙන එතරහි විහරතී’’ති. සබ්බෙව ආනෙඤ්ජසමාධිනා නිසීදිංසු.

අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො අභික්කන්තාය රත්තියා, නික්ඛන්තෙ පඨමෙ යාමෙ, උට්ඨායාසනා එකංසං උත්තරාසඞ්ගං [චීවරං (සබ්බත්ථ)] කරිත්වා යෙන භගවා තෙනඤ්ජලිං පණාමෙත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අභික්කන්තා, භන්තෙ, රත්ති; නික්ඛන්තො පඨමො යාමො; චිරනිසින්නා ආගන්තුකා භික්ඛූ; පටිසම්මොදතු, භන්තෙ, භගවා ආගන්තුකෙහි භික්ඛූහී’’ති. එවං වුත්තෙ, භගවා තුණ්හී අහොසි.

දුතියම්පි ඛො ආයස්මා ආනන්දො අභික්කන්තාය රත්තියා, නික්ඛන්තෙ මජ්ඣිමෙ යාමෙ, උට්ඨායාසනා එකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා යෙන භගවා තෙනඤ්ජලිං පණාමෙත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අභික්කන්තා, භන්තෙ, රත්ති; නික්ඛන්තො මජ්ඣිමො යාමො; චිරනිසින්නා ආගන්තුකා භික්ඛූ; පටිසම්මොදතු, භන්තෙ, භගවා ආගන්තුකෙහි භික්ඛූහී’’ති. දුතියම්පි ඛො භගවා තුණ්හී අහොසි.

තතියම්පි ඛො ආයස්මා ආනන්දො අභික්කන්තාය රත්තියා, නික්ඛන්තෙ පච්ඡිමෙ යාමෙ, උද්ධස්තෙ අරුණෙ, නන්දිමුඛියා රත්තියා උට්ඨායාසනා එකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා යෙන භගවා තෙනඤ්ජලිං පණාමෙත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අභික්කන්තා, භන්තෙ, රත්ති; නික්ඛන්තො පච්ඡිමො යාමො; උද්ධස්තො අරුණො; නන්දිමුඛී රත්ති; චිරනිසින්නා ආගන්තුකා භික්ඛූ; පටිසම්මොදතු, භන්තෙ, භගවා, ආගන්තුකෙහි භික්ඛූහී’’ති.

අථ ඛො භගවා තම්හා සමාධිම්හා වුට්ඨහිත්වා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තෙසි – ‘‘සචෙ ඛො ත්වං, ආනන්ද, ජානෙය්යාසි එත්තකම්පි තෙ නප්පටිභාසෙය්ය [නප්පටිභෙය්ය (?)]. අහඤ්ච, ආනන්ද, ඉමානි ච පඤ්ච භික්ඛුසතානි සබ්බෙව ආනෙඤ්ජසමාධිනා නිසීදිම්හා’’ති.

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

‘‘යස්ස ජිතො කාමකණ්ටකො,

අක්කොසො ච වධො ච බන්ධනඤ්ච;

පබ්බතොව [පබ්බතො විය (සී. ස්යා. පී.)] සො ඨිතො අනෙජො,

සුඛදුක්ඛෙසු න වෙධතී ස භික්ඛූ’’ති. තතියං;

4. සාරිපුත්තසුත්තං

24. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා සාරිපුත්තො භගවතො අවිදූරෙ නිසින්නො හොති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා. අද්දසා ඛො භගවා ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං අවිදූරෙ නිසින්නං පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා.

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

‘‘යථාපි පබ්බතො සෙලො, අචලො සුප්පතිට්ඨිතො;

එවං මොහක්ඛයා භික්ඛු, පබ්බතොව න වෙධතී’’ති. චතුත්ථං;

5. මහාමොග්ගල්ලානසුත්තං

25. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා මහාමොග්ගල්ලානො භගවතො අවිදූරෙ නිසින්නො හොති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය කායගතාය සතියා අජ්ඣත්තං සූපට්ඨිතාය. අද්දසා ඛො භගවා ආයස්මන්තං මහාමොග්ගල්ලානං අවිදූරෙ නිසින්නං පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය කායගතාය සතියා අජ්ඣත්තං සූපට්ඨිතාය.

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

‘‘සති කායගතා උපට්ඨිතා,

ඡසු ඵස්සායතනෙසු සංවුතො;

සතතං භික්ඛු සමාහිතො,

ජඤ්ඤා නිබ්බානමත්තනො’’ති. පඤ්චමං;

6. පිලින්දවච්ඡසුත්තං

26. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා පිලින්දවච්ඡො [පිලින්දිවච්ඡො (සී.)] භික්ඛූ වසලවාදෙන සමුදාචරති. අථ ඛො සම්බහුලා භික්ඛූ යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදිංසු. එකමන්තං නිසින්නා ඛො තෙ භික්ඛූ භගවන්තං එතදවොචුං – ‘‘ආයස්මා, භන්තෙ, පිලින්දවච්ඡො භික්ඛූ වසලවාදෙන සමුදාචරතී’’ති.

අථ ඛො භගවා අඤ්ඤතරං භික්ඛුං ආමන්තෙසි – ‘‘එහි ත්වං, භික්ඛු, මම වචනෙන පිලින්දවච්ඡං භික්ඛුං ආමන්තෙහි – ‘සත්ථා තං, ආවුසො පිලින්දවච්ඡ [වච්ඡ (ස්යා.)], ආමන්තෙතී’’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො සො භික්ඛු භගවතො පටිස්සුත්වා යෙනායස්මා පිලින්දවච්ඡො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං පිලින්දවච්ඡං එතදවොච – ‘‘සත්ථා තං, ආවුසො පිලින්දවච්ඡ, ආමන්තෙතී’’ති.

‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො ආයස්මා පිලින්දවච්ඡො තස්ස භික්ඛුනො පටිස්සුත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො ආයස්මන්තං පිලින්දවච්ඡං භගවා එතදවොච – ‘‘සච්චං කිර ත්වං, වච්ඡ, භික්ඛූ වසලවාදෙන සමුදාචරසී’’ති? ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති.

අථ ඛො භගවා ආයස්මතො පිලින්දවච්ඡස්ස පුබ්බෙනිවාසං මනසි කරිත්වා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘මා ඛො තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, වච්ඡස්ස භික්ඛුනො උජ්ඣායිත්ථ. න, භික්ඛවෙ, වච්ඡො දොසන්තරො භික්ඛූ වසලවාදෙන සමුදාචරති. වච්ඡස්ස, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො පඤ්ච ජාතිසතානි අබ්බොකිණ්ණානි බ්රාහ්මණකුලෙ පච්චාජාතානි. සො තස්ස වසලවාදො දීඝරත්තං සමුදාචිණ්ණො [අජ්ඣාචිණ්ණො (ස්යා. පී. ක. අට්ඨකථායං පාඨන්තරං)]. තෙනායං වච්ඡො භික්ඛූ වසලවාදෙන සමුදාචරතී’’ති.

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

‘‘යම්හී න මායා වසතී න මානො,

යො වීතලොභො අමමො නිරාසො;

පනුණ්ණකොධො [පණුන්නකොධො (පී.)] අභිනිබ්බුතත්තො,

සො බ්රාහ්මණො සො සමණො ස භික්ඛූ’’ති. ඡට්ඨං;

7. සක්කුදානසුත්තං

27. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා මහාකස්සපො පිප්පලිගුහායං විහරති, සත්තාහං එකපල්ලඞ්කෙන නිසින්නො හොති අඤ්ඤතරං [නිසින්නො අඤ්ඤතරං (ස්යා. ක.)] සමාධිං සමාපජ්ජිත්වා. අථ ඛො ආයස්මා මහාකස්සපො තස්ස සත්තාහස්ස අච්චයෙන තම්හා සමාධිම්හා වුට්ඨාසි. අථ ඛො ආයස්මතො මහාකස්සපස්ස තම්හා සමාධිම්හා වුට්ඨිතස්ස එතදහොසි – ‘‘යංනූනාහං රාජගහං පිණ්ඩාය පවිසෙය්ය’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන පඤ්චමත්තානි දෙවතාසතානි උස්සුක්කං ආපන්නානි හොන්ති ආයස්මතො මහාකස්සපස්ස පිණ්ඩපාතපටිලාභාය. අථ ඛො ආයස්මා මහාකස්සපො තානි පඤ්චමත්තානි දෙවතාසතානි පටික්ඛිපිත්වා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය රාජගහං පිණ්ඩාය පාවිසි.

තෙන ඛො පන සමයෙන සක්කො දෙවානමින්දො ආයස්මතො මහාකස්සපස්ස පිණ්ඩපාතං දාතුකාමො හොති. පෙසකාරවණ්ණං අභිනිම්මිනිත්වා තන්තං විනාති. සුජා [සුජාතා (ස්යා. පී. ක.)] අසුරකඤ්ඤා තසරං පූරෙති. අථ ඛො ආයස්මා මහාකස්සපො රාජගහෙ සපදානං පිණ්ඩාය චරමානො යෙන සක්කස්ස දෙවානමින්දස්ස නිවෙසනං තෙනුපසඞ්කමි. අද්දසා ඛො සක්කො දෙවානමින්දො ආයස්මන්තං මහාකස්සපං දූරතොව ආගච්ඡන්තං. දිස්වාන ඝරා නික්ඛමිත්වා පච්චුගන්ත්වා හත්ථතො පත්තං ගහෙත්වා ඝරං පවිසිත්වා [පවිසෙත්වා (ක.)] ඝටියා ඔදනං උද්ධරිත්වා පත්තං පූරෙත්වා ආයස්මතො මහාකස්සපස්ස අදාසි. සො අහොසි පිණ්ඩපාතො අනෙකසූපො අනෙකබ්යඤ්ජනො අනෙකරසබ්යඤ්ජනො [අනෙකසූපරසබ්යඤ්ජනො (සී. පී.)]. අථ ඛො ආයස්මතො මහාකස්සපස්ස එතදහොසි – ‘‘කො නු ඛො අයං සත්තො යස්සායං එවරූපො ඉද්ධානුභාවො’’ති ? අථ ඛො ආයස්මතො මහාකස්සපස්ස එතදහොසි – ‘‘සක්කො ඛො අයං දෙවානමින්දො’’ති. ඉති විදිත්වා සක්කං දෙවානමින්දං එතදවොච – ‘‘කතං ඛො තෙ ඉදං, කොසිය; මා [මාස්සු (සී. ස්යා.)] පුනපි එවරූපමකාසී’’ති. ‘‘අම්හාකම්පි, භන්තෙ කස්සප, පුඤ්ඤෙන අත්ථො; අම්හාකම්පි පුඤ්ඤෙන කරණීය’’න්ති.

අථ ඛො සක්කො දෙවානමින්දො ආයස්මන්තං මහාකස්සපං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා වෙහාසං අබ්භුග්ගන්ත්වා ආකාසෙ අන්තලික්ඛෙ තික්ඛත්තුං උදානං උදානෙසි – ‘‘අහො දානං පරමදානං [පරමං දානං (පී. ක.)] කස්සපෙ සුප්පතිට්ඨිතං! අහො දානං පරමදානං කස්සපෙ සුප්පතිට්ඨිතං!! අහො දානං පරමදානං කස්සපෙ සුප්පතිට්ඨිත’’න්ති!!! අස්සොසි ඛො භගවා දිබ්බාය සොතධාතුයා විසුද්ධාය අතික්කන්තමානුසිකාය සක්කස්ස දෙවානමින්දස්ස වෙහාසං අබ්භුග්ගන්ත්වා ආකාසෙ අන්තලික්ඛෙ තික්ඛත්තුං උදානං උදානෙන්තස්ස – ‘‘අහො දානං පරමදානං කස්සපෙ සුප්පතිට්ඨිතං! අහො දානං පරමදානං කස්සපෙ සුප්පතිට්ඨිතං!! අහො දානං පරමදානං කස්සපෙ සුප්පතිට්ඨිත’’න්ති!!!

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

‘‘පිණ්ඩපාතිකස්ස භික්ඛුනො,

අත්තභරස්ස අනඤ්ඤපොසිනො;

දෙවා පිහයන්ති තාදිනො,

උපසන්තස්ස සදා සතීමතො’’ති. සත්තමං;

8. පිණ්ඩපාතිකසුත්තං

28. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සම්බහුලානං භික්ඛූනං පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තානං කරෙරිමණ්ඩලමාළෙ සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං අයමන්තරාකථා උදපාදි –

‘‘පිණ්ඩපාතිකො, ආවුසො, භික්ඛු පිණ්ඩාය චරන්තො ලභති කාලෙන කාලං මනාපිකෙ චක්ඛුනා රූපෙ පස්සිතුං, ලභති කාලෙන කාලං මනාපිකෙ සොතෙන සද්දෙ සොතුං, ලභති කාලෙන කාලං මනාපිකෙ ඝානෙන ගන්ධෙ ඝායිතුං, ලභති කාලෙන කාලං මනාපිකෙ ජිව්හාය රසෙ සායිතුං, ලභති කාලෙන කාලං මනාපිකෙ කායෙන ඵොට්ඨබ්බෙ ඵුසිතුං. පිණ්ඩපාතිකො, ආවුසො, භික්ඛු සක්කතො ගරුකතො මානිතො පූජිතො අපචිතො පිණ්ඩාය චරති. හන්දාවුසො, මයම්පි පිණ්ඩපාතිකා හොම. මයම්පි ලච්ඡාම කාලෙන කාලං මනාපිකෙ චක්ඛුනා රූපෙ පස්සිතුං, මයම්පි ලච්ඡාම කාලෙන කාලං මනාපිකෙ සොතෙන සද්දෙ සොතුං, මයම්පි ලච්ඡාම කාලෙන කාලං මනාපිකෙ ඝානෙන ගන්ධෙ ඝායිතුං, මයම්පි ලච්ඡාම කාලෙන කාලං මනාපිකෙ ජිව්හාය රසෙ සායිතුං, මයම්පි ලච්ඡාම කාලෙන කාලං මනාපිකෙ කායෙන ඵොට්ඨබ්බෙ ඵුසිතුං; මයම්පි සක්කතා ගරුකතා මානිතා පූජිතා අපචිතා පිණ්ඩාය චරිස්සාමා’’ති. අයඤ්චරහි තෙසං භික්ඛූනං අන්තරාකථා හොති විප්පකතා.

අථ ඛො භගවා සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතො යෙන කරෙරිමණ්ඩලමාළො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ නිසීදි. නිසජ්ජ ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘කාය නුත්ථ, භික්ඛවෙ, එතරහි කථාය සන්නිසින්නා, කා ච පන වො අන්තරාකථා විප්පකතා’’ති?

‘‘ඉධ, භන්තෙ, අම්හාකං පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තානං කරෙරිමණ්ඩලමාළෙ සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං අයමන්තරාකථා උදපාදි –

‘පිණ්ඩපාතිකො, ආවුසො, භික්ඛු පිණ්ඩාය චරන්තො ලභති කාලෙන කාලං මනාපිකෙ චක්ඛුනා රූපෙ පස්සිතුං, ලභති කාලෙන කාලං මනාපිකෙ සොතෙන සද්දෙ සොතුං, ලභති කාලෙන කාලං මනාපිකෙ ඝානෙන ගන්ධෙ ඝායිතුං, ලභති කාලෙන කාලං මනාපිකෙ ජිව්හාය රසෙ සායිතුං, ලභති කාලෙන කාලං මනාපිකෙ කායෙන ඵොට්ඨබ්බෙ ඵුසිතුං. පිණ්ඩපාතිකො, ආවුසො, භික්ඛු සක්කතො ගරුකතො මානිතො පූජිතො අපචිතො පිණ්ඩාය චරති. හන්දාවුසො, මයම්පි පිණ්ඩපාතිකා හොම. මයම්පි ලච්ඡාම කාලෙන කාලං මනාපිකෙ චක්ඛුනා රූපෙ පස්සිතුං…පෙ… කායෙන ඵොට්ඨබ්බෙ ඵුසිතුං. මයම්පි සක්කතා ගරුකතා මානිතා පූජිතා අපචිතා පිණ්ඩාය චරිස්සාමා’ති. අයං ඛො නො, භන්තෙ, අන්තරාකථා විප්පකතා, අථ භගවා අනුප්පත්තො’’ති.

‘‘න ඛ්වෙතං, භික්ඛවෙ, තුම්හාකං පතිරූපං කුලපුත්තානං සද්ධා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතානං යං තුම්හෙ එවරූපිං කථං කථෙය්යාථ. සන්නිපතිතානං වො, භික්ඛවෙ, ද්වයං කරණීයං – ධම්මී වා කථා අරියො වා තුණ්හීභාවො’’ති.

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

‘‘පිණ්ඩපාතිකස්ස භික්ඛුනො,

අත්තභරස්ස අනඤ්ඤපොසිනො;

දෙවා පිහයන්ති තාදිනො,

නො චෙ සද්දසිලොකනිස්සිතො’’ති. අට්ඨමං;

9. සිප්පසුත්තං

29. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සම්බහුලානං භික්ඛූනං පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තානං මණ්ඩලමාළෙ සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං අයමන්තරාකථා උදපාදි – ‘‘කො නු ඛො, ආවුසො, සිප්පං ජානාති? කො කිං සිප්පං සික්ඛි? කතරං සිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති?

තත්ථෙකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘හත්ථිසිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘අස්සසිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘රථසිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘ධනුසිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘ථරුසිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘මුද්දාසිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘ගණනාසිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘සඞ්ඛානසිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘ලෙඛාසිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘කාවෙය්යසිප්පං [කාබ්යසිප්පං (ස්යා.)] සිප්පානං අග්ග’’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘ලොකායතසිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘‘ඛත්තවිජ්ජාසිප්පං සිප්පානං අග්ග’’න්ති. අයඤ්චරහි තෙසං භික්ඛූනං අන්තරාකථා හොති විප්පකතා.

අථ ඛො භගවා සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතො යෙන මණ්ඩලමාළො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ නිසීදි. නිසජ්ජ ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘කාය නුත්ථ, භික්ඛවෙ, එතරහි කථාය සන්නිසින්නා, කා ච පන වො අන්තරාකථා විප්පකතා’’ති?

‘‘ඉධ, භන්තෙ, අම්හාකං පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තානං මණ්ඩලමාළෙ සන්නිසින්නානං අයමන්තරාකථා උදපාදි – ‘කො නු ඛො, ආවුසො, සිප්පං ජානාති? කො කිං සිප්පං සික්ඛි? කතරං සිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති?

‘‘තත්ථෙකච්චෙ එවමාහංසු – ‘හත්ථිසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති. එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘අස්සසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති; එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘රථසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති; එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘ධනුසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති; එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘ථරුසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති, එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘මුද්දාසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘ගණනාසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති; එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘සඞ්ඛානසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති; එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘ලෙඛාසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති; එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘කාවෙය්යසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති; එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘ලොකායතසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති; එකච්චෙ එවමාහංසු – ‘ඛත්තවිජ්ජාසිප්පං සිප්පානං අග්ග’න්ති. අයං ඛො නො, භන්තෙ, අන්තරාකථා හොති විප්පකතා, අථ භගවා අනුප්පත්තො’’ති.

‘‘න ඛ්වෙතං, භික්ඛවෙ, තුම්හාකං පතිරූපං කුලපුත්තානං සද්ධා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතානං යං තුම්හෙ එවරූපිං කථං කථෙය්යාථ. සන්නිපතිතානං වො, භික්ඛවෙ, ද්වයං කරණීයං – ධම්මී වා කථා අරියො වා තුණ්හීභාවො’’ති.

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

‘‘අසිප්පජීවී ලහු අත්ථකාමො,

යතින්ද්රියො සබ්බධි විප්පමුත්තො;

අනොකසාරී අමමො නිරාසො,

හිත්වා මානං එකචරො ස භික්ඛූ’’ති. නවමං;

10. ලොකසුත්තං

30. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා උරුවෙලායං විහරති නජ්ජා නෙරඤ්ජරාය තීරෙ බොධිරුක්ඛමූලෙ පඨමාභිසම්බුද්ධො. තෙන ඛො පන සමයෙන භගවා සත්තාහං එකපල්ලඞ්කෙන නිසින්නො හොති විමුත්තිසුඛපටිසංවෙදී.

අථ ඛො භගවා තස්ස සත්තාහස්ස අච්චයෙන තම්හා සමාධිම්හා වුට්ඨහිත්වා බුද්ධචක්ඛුනා ලොකං වොලොකෙසි. අද්දසා ඛො භගවා බුද්ධචක්ඛුනා වොලොකෙන්තො සත්තෙ අනෙකෙහි සන්තාපෙහි සන්තප්පමානෙ, අනෙකෙහි ච පරිළාහෙහි පරිඩය්හමානෙ – රාගජෙහිපි, දොසජෙහිපි, මොහජෙහිපි [මොහජෙහිපීති (සබ්බත්ථ)].

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

‘‘අයං ලොකො සන්තාපජාතො,

ඵස්සපරෙතො රොගං වදති අත්තතො;

යෙන යෙන හි මඤ්ඤති [යෙන හි මඤ්ඤති (ස්යා. පී.)],

තතො තං හොති අඤ්ඤථා.

‘‘අඤ්ඤථාභාවී භවසත්තො ලොකො,

භවපරෙතො භවමෙවාභිනන්දති;

යදභිනන්දති තං භයං,

යස්ස භායති තං දුක්ඛං;

භවවිප්පහානාය ඛො පනිදං බ්රහ්මචරියං වුස්සති’’.

‘‘‘යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා භවෙන භවස්ස විප්පමොක්ඛමාහංසු, සබ්බෙ තෙ අවිප්පමුත්තා භවස්මා’ති වදාමි. ‘යෙ වා පන කෙචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා විභවෙන භවස්ස නිස්සරණමාහංසු, සබ්බෙ තෙ අනිස්සටා භවස්මා’ති වදාමි.

‘‘උපධිඤ්හි පටිච්ච දුක්ඛමිදං සම්භොති, සබ්බුපාදානක්ඛයා නත්ථි දුක්ඛස්ස සම්භවො. ලොකමිමං පස්ස; පුථූ අවිජ්ජාය පරෙතා භූතා භූතරතා අපරිමුත්තා; යෙ හි කෙචි භවා සබ්බධි සබ්බත්ථතාය සබ්බෙ තෙ භවා අනිච්චා දුක්ඛා විපරිණාමධම්මා’’ති.

‘‘එවමෙතං යථාභූතං, සම්මප්පඤ්ඤාය පස්සතො;

භවතණ්හා පහීයති, විභවං නාභිනන්දති.

‘‘සබ්බසො තණ්හානං ඛයා,

අසෙසවිරාගනිරොධො නිබ්බානං;

තස්ස නිබ්බුතස්ස භික්ඛුනො,

අනුපාදා [අනුපාදානා (සී.)] පුනබ්භවො න හොති;

අභිභූතො මාරො විජිතසඞ්ගාමො,

උපච්චගා සබ්බභවානි තාදී’’ති. දසමං;

නන්දවග්ගො තතියො නිට්ඨිතො.

තස්සුද්දානං –

කම්මං නන්දො යසොජො ච, සාරිපුත්තො ච කොලිතො;

පිලින්දො [පිලින්දි (සී.)] කස්සපො පිණ්ඩො, සිප්පං ලොකෙන තෙ දසාති.