📜

නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස

ඛුද්දකනිකායෙ

විමානවත්ථුපාළි

1. ඉත්ථිවිමානං

1. පීඨවග්ගො

1. පඨමපීඨවිමානවත්ථු

1.

¶ ‘‘පීඨං ¶ ¶ ¶ තෙ සොවණ්ණමයං උළාරං, මනොජවං ගච්ඡති යෙනකාමං;

අලඞ්කතෙ මල්යධරෙ [මාල්යධරෙ (ස්යා.)] සුවත්ථෙ, ඔභාසසි විජ්ජුරිවබ්භකූටං.

2.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

3.

‘‘පුච්ඡාමි ¶ තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

4.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන [මොග්ගලානෙන (ක.) එවමුපරිපි] පුච්ඡිතා;

පඤ්හං ¶ පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

5.

‘‘අහං ¶ මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, අබ්භාගතානාසනකං අදාසිං;

අභිවාදයිං අඤ්ජලිකං අකාසිං, යථානුභාවඤ්ච අදාසි දානං.

6.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

7.

‘‘අක්ඛාමි තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

පඨමපීඨවිමානං පඨමං.

2. දුතියපීඨවිමානවත්ථු

8.

‘‘පීඨං ¶ තෙ වෙළුරියමයං උළාරං, මනොජවං ගච්ඡති යෙනකාමං;

අලඞ්කතෙ මල්යධරෙ සුවත්ථෙ, ඔභාසසි විජ්ජුරිවබ්භකූටං.

9.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

10.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි ¶ එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

11.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

12.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, අබ්භාගතානාසනකං අදාසිං;

අභිවාදයිං අඤ්ජලිකං අකාසිං, යථානුභාවඤ්ච අදාසි දානං.

13.

‘‘තෙන ¶ මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

14.

‘‘අක්ඛාමි ¶ තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

දුතියපීඨවිමානං දුතියං.

3. තතියපීඨවිමානවත්ථු

15.

‘‘පීඨං ¶ තෙ සොවණ්ණමයං උළාරං, මනොජවං ගච්ඡති යෙනකාමං;

අලඞ්කතෙ මල්යධරෙ සුවත්ථෙ, ඔභාසසි විජ්ජුරිවබ්භකූටං.

16.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ¶ ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

17.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

18.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

19.

‘‘අප්පස්ස කම්මස්ස ඵලං මමෙදං [මමෙතං (ක.)], යෙනම්හි [තෙනම්හි (ක.)] එවං ජලිතානුභාවා;

අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ.

20.

‘‘අද්දසං ¶ විරජං භික්ඛුං, විප්පසන්නමනාවිලං;

තස්ස අදාසහං පීඨං, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

21.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

22.

‘‘අක්ඛාමි තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

තතියපීඨවිමානං තතියං.

4. චතුත්ථපීඨවිමානවත්ථු

23.

‘‘පීඨං ¶ ¶ තෙ වෙළුරියමයං උළාරං, මනොජවං ගච්ඡති යෙනකාමං;

අලඞ්කතෙ මල්යධරෙ සුවත්ථෙ, ඔභාසසි විජ්ජුරිවබ්භකූටං.

24.

‘‘කෙන ¶ තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ¶ ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

25.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

26.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

27.

‘‘අප්පස්ස කම්මස්ස ඵලං මමෙදං, යෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා;

අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ.

28.

‘‘අද්දසං ¶ විරජං භික්ඛුං, විප්පසන්නමනාවිලං;

තස්ස අදාසහං පීඨං, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

29.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

30.

‘‘අක්ඛාමි ¶ තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

චතුත්ථපීඨවිමානං චතුත්ථං.

5. කුඤ්ජරවිමානවත්ථු

31.

‘‘කුඤ්ජරො ¶ තෙ වරාරොහො, නානාරතනකප්පනො;

රුචිරො ථාමවා ජවසම්පන්නො, ආකාසම්හි සමීහති.

32.

‘‘පදුමි පද්ම [පදුම… (සී. ස්යා.) එවමුපරිපි] පත්තක්ඛි, පද්මුප්පලජුතින්ධරො;

පද්මචුණ්ණාභිකිණ්ණඞ්ගො, සොණ්ණපොක්ඛරමාලධා [… මාලවා (සී. ස්යා.)].

33.

‘‘පදුමානුසටං මග්ගං, පද්මපත්තවිභූසිතං.

ඨිතං වග්ගුමනුග්ඝාතී, මිතං ගච්ඡති වාරණො.

34.

‘‘තස්ස පක්කමමානස්ස, සොණ්ණකංසා රතිස්සරා;

තෙසං සුය්යති නිග්ඝොසො, තුරියෙ පඤ්චඞ්ගිකෙ යථා.

35.

‘‘තස්ස නාගස්ස ඛන්ධම්හි, සුචිවත්ථා අලඞ්කතා;

මහන්තං අච්ඡරාසඞ්ඝං, වණ්ණෙන අතිරොචසි.

36.

‘‘දානස්ස ¶ තෙ ඉදං ඵලං, අථො සීලස්ස වා පන;

අථො අඤ්ජලිකම්මස්ස, තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතා’’ති;

37.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

38.

‘‘දිස්වාන ¶ ¶ ගුණසම්පන්නං, ඣායිං ඣානරතං සතං;

අදාසිං පුප්ඵාභිකිණ්ණං, ආසනං දුස්සසන්ථතං.

39.

‘‘උපඩ්ඪං පද්මමාලාහං, ආසනස්ස සමන්තතො;

අබ්භොකිරිස්සං පත්තෙහි, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

40.

‘‘තස්ස කම්මකුසලස්ස [කම්මස්ස කුසලස්ස (සී. පී.)], ඉදං මෙ ඊදිසං ඵලං;

සක්කාරො ගරුකාරො ච, දෙවානං අපචිතා අහං.

41.

‘‘යො වෙ සම්මාවිමුත්තානං, සන්තානං බ්රහ්මචාරිනං;

පසන්නො ආසනං දජ්ජා, එවං නන්දෙ යථා අහං.

42.

‘‘තස්මා හි අත්තකාමෙන [අත්ථකාමෙන (ක.)], මහත්තමභිකඞ්ඛතා;

ආසනං දාතබ්බං හොති, සරීරන්තිමධාරින’’න්ති.

කුඤ්ජරවිමානං පඤ්චමං.

6. පඨමනාවාවිමානවත්ථු

43.

‘‘සුවණ්ණච්ඡදනං ¶ නාවං, නාරි ආරුය්හ තිට්ඨසි;

ඔගාහසි පොක්ඛරණිං, පද්මං [පදුමං (සී. ස්යා.)] ඡින්දසි පාණිනා.

44.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

45.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි ¶ එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

46.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

47.

‘‘අහං ¶ මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ;

දිස්වාන භික්ඛූ තසිතෙ කිලන්තෙ, උට්ඨාය පාතුං උදකං අදාසිං.

48.

‘‘යො ¶ වෙ කිලන්තාන පිපාසිතානං, උට්ඨාය පාතුං උදකං දදාති;

සීතොදකා [සීතොදිකා (සී.)] තස්ස භවන්ති නජ්ජො, පහූතමල්යා බහුපුණ්ඩරීකා.

49.

‘‘තං ආපගා [තමාපගා (සී. ක.)] අනුපරියන්ති සබ්බදා, සීතොදකා වාලුකසන්ථතා නදී;

අම්බා ච සාලා තිලකා ච ජම්බුයො, උද්දාලකා පාටලියො ච ඵුල්ලා.

50.

‘‘තං භූමිභාගෙහි උපෙතරූපං, විමානසෙට්ඨං භුසසොභමානං;

තස්සීධ [තස්සෙව (ස්යා.)] කම්මස්ස අයං විපාකො, එතාදිසං පුඤ්ඤකතා [කතපුඤ්ඤා (සී.)] ලභන්ති.

51.

‘‘තෙන ¶ මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

52.

‘‘අක්ඛාමි තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

පඨමනාවාවිමානං ඡට්ඨං.

7. දුතියනාවාවිමානවත්ථු

53.

‘‘සුවණ්ණච්ඡදනං ¶ නාවං, නාරි ආරුය්හ තිට්ඨසි;

ඔගාහසි පොක්ඛරණිං, පද්මං ඡින්දසි පාණිනා.

54.

‘‘කෙන ¶ තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

55.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභුතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

56.

සා ¶ දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

57.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ;

දිස්වාන භික්ඛුං තසිතං කිලන්තං, උට්ඨාය පාතුං උදකං අදාසිං.

58.

‘‘යො වෙ කිලන්තස්ස පිපාසිතස්ස, උට්ඨාය පාතුං උදකං දදාති;

සීතොදකා තස්ස භවන්ති නජ්ජො, පහූතමල්යා බහුපුණ්ඩරීකා.

59.

‘‘තං ආපගා අනුපරියන්ති සබ්බදා, සීතොදකා වාලුකසන්ථතා නදී;

අම්බා ච සාලා තිලකා ච ජම්බුයො, උද්දාලකා පාටලියො ච ඵුල්ලා.

60.

‘‘තං ¶ භූමිභාගෙහි උපෙතරූපං, විමානසෙට්ඨං භුසසොභමානං;

තස්සීධ කම්මස්ස අයං විපාකො, එතාදිසං පුඤ්ඤකතා ලභන්ති.

61.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

62.

‘‘අක්ඛාමි ¶ ¶ තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

දුතියනාවාවිමානං සත්තමං.

8. තතියනාවාවිමානවත්ථු

63.

‘‘සුවණ්ණච්ඡදනං ¶ නාවං, නාරි ආරුය්හ තිට්ඨසි;

ඔගාහසි පොක්ඛරණිං, පද්මං ඡින්දසි පාණිනා.

64.

‘‘කූටාගාරා ¶ නිවෙසා තෙ, විභත්තා භාගසො මිතා;

දද්දල්ලමානා [දද්දළ්හමානා (ක.)] ආභන්ති, සමන්තා චතුරො දිසා.

65.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

66.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

67.

සා දෙවතා අත්තමනා, සම්බුද්ධෙනෙව පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

68.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ;

දිස්වාන ¶ භික්ඛූ තසිතෙ කිලන්තෙ, උට්ඨාය පාතුං උදකං අදාසිං.

69.

‘‘යො වෙ කිලන්තාන පිපාසිතානං, උට්ඨාය පාතුං උදකං දදාති;

සීතොදකා තස්ස භවන්ති නජ්ජො, පහූතමල්යා බහුපුණ්ඩරීකා.

70.

‘‘තං ¶ ආපගා අනුපරියන්ති සබ්බදා, සීතොදකා වාලුකසන්ථතා නදී;

අම්බා ච සාලා තිලකා ච ජම්බුයො, උද්දාලකා පාටලියො ච ඵුල්ලා.

71.

‘‘තං භූමිභාගෙහි උපෙතරූපං, විමානසෙට්ඨං භුසසොභමානං;

තස්සීධ කම්මස්ස අයං විපාකො, එතාදිසං පුඤ්ඤකතා ලභන්ති.

72.

‘‘කූටාගාරා ¶ නිවෙසා මෙ, විභත්තා භාගසො මිතා;

දද්දල්ලමානා ආභන්ති, සමන්තා චතුරො දිසා.

73.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

74.

‘‘අක්ඛාමි තෙ බුද්ධ මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසති;

එතස්ස ¶ කම්මස්ස ඵලං මමෙදං, අත්ථාය බුද්ධො උදකං අපායී’’ති [අපාසීති (සී. ස්යා. පී.)].

තතියනාවාවිමානං අට්ඨමං.

9. දීපවිමානවත්ථු

75.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

76.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

77.

‘‘කෙන ත්වං විමලොභාසා, අතිරොචසි දෙවතා [දෙවතෙ (බහූසු) 83 විස්සජ්ජනගාථාය සංසන්දෙතබ්බං];

කෙන තෙ සබ්බගත්තෙහි, සබ්බා ඔභාසතෙ දිසා.

78.

‘‘පුච්ඡාමි ¶ තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

79.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

80.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ;

තමන්ධකාරම්හි තිමීසිකායං, පදීපකාලම්හි අදාසි දීපං [අදං පදීපං (සී. ස්යා. පී.)].

81.

‘‘යො අන්ධකාරම්හි තිමීසිකායං, පදීපකාලම්හි ¶ දදාති දීපං;

උප්පජ්ජති ජොතිරසං විමානං, පහූතමල්යං බහුපුණ්ඩරීකං.

82.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

83.

‘‘තෙනාහං විමලොභාසා, අතිරොචාමි දෙවතා;

තෙන මෙ සබ්බගත්තෙහි, සබ්බා ඔභාසතෙ දිසා.

84.

‘‘අක්ඛාමි ¶ තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

දීපවිමානං නවමං.

10. තිලදක්ඛිණවිමානවත්ථු

85.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

86.

‘‘කෙන ¶ තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

87.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

88.

සා ¶ දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

89.

‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ.

90.

‘‘අද්දසං විරජං බුද්ධං, විප්පසන්නමනාවිලං;

ආසජ්ජ දානං අදාසිං, අකාමා තිලදක්ඛිණං;

දක්ඛිණෙය්යස්ස බුද්ධස්ස, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

91.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

92.

‘‘අක්ඛාමි තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

තිලදක්ඛිණවිමානං දසමං.

11. පඨමපතිබ්බතාවිමානවත්ථු

93.

‘‘කොඤ්චා ¶ මයූරා දිවියා ච හංසා, වග්ගුස්සරා කොකිලා සම්පතන්ති;

පුප්ඵාභිකිණ්ණං රම්මමිදං විමානං, අනෙකචිත්තං නරනාරිසෙවිතං [නරනාරීභි සෙවිතං (ක.)].

94.

‘‘තත්ථච්ඡසි ¶ ¶ දෙවි මහානුභාවෙ, ඉද්ධී විකුබ්බන්ති අනෙකරූපා;

ඉමා ¶ ච තෙ අච්ඡරායො සමන්තතො, නච්චන්ති ගායන්ති පමොදයන්ති ච.

95.

‘‘දෙවිද්ධිපත්තාසි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

96.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

97.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පතිබ්බතානඤ්ඤමනා අහොසිං;

මාතාව පුත්තං අනුරක්ඛමානා, කුද්ධාපිහං [කුද්ධාපහං (සී.)] නප්ඵරුසං අවොචං.

98.

‘‘සච්චෙ ඨිතා මොසවජ්ජං පහාය, දානෙ රතා සඞ්ගහිතත්තභාවා;

අන්නඤ්ච පානඤ්ච පසන්නචිත්තා, සක්කච්ච දානං විපුලං අදාසිං.

99.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

100.

‘‘අක්ඛාමි තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි ¶ එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

පඨමපතිබ්බතාවිමානං එකාදසමං.

12. දුතියපතිබ්බතාවිමානවත්ථු

101.

‘‘වෙළුරියථම්භං ¶ ¶ රුචිරං පභස්සරං, විමානමාරුය්හ අනෙකචිත්තං;

තත්ථච්ඡසි දෙවි මහානුභාවෙ, උච්චාවචා ඉද්ධි විකුබ්බමානා;

ඉමා ච තෙ අච්ඡරායො සමන්තතො, නච්චන්ති ගායන්ති පමොදයන්ති ච.

102.

‘‘දෙවිද්ධිපත්තාසි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

103.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

104.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, උපාසිකා චක්ඛුමතො අහොසිං;

පාණාතිපාතා විරතා අහොසිං, ලොකෙ අදින්නං පරිවජ්ජයිස්සං.

105.

‘‘අමජ්ජපා නො ච [නාපි (ස්යා.)] මුසා අභාණිං [අභාසිං (ක.)], සකෙන ¶ සාමිනා [සාමිනාව (සී.)] අහොසිං තුට්ඨා;

අන්නඤ්ච පානඤ්ච පසන්නචිත්තා, සක්කච්ච දානං විපුලං අදාසිං.

106.

‘‘තෙන ¶ මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

107.

‘‘අක්ඛාමි තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

දුතියපතිබ්බතාවිමානං ද්වාදසමං.

13. පඨමසුණිසාවිමානවත්ථු

108.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ ¶ වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

109.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

110.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

111.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

112.

‘‘අහං ¶ මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, සුණිසා අහොසිං සසුරස්ස ගෙහෙ [ඝරෙ (ස්යා. ක.)].

113.

‘‘අද්දසං විරජං භික්ඛුං, විප්පසන්නමනාවිලං;

තස්ස අදාසහං පූවං, පසන්නා සෙහි පාණිභි;

භාගඩ්ඪභාගං දත්වාන, මොදාමි නන්දනෙ වනෙ.

114.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

115.

‘‘අක්ඛාමි තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

පඨමසුණිසාවිමානං තෙරසමං.

14. දුතියසුණිසාවිමානවත්ථු

116.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

117.

‘‘කෙන ¶ ¶ තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

118.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

119.

සා ¶ දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

120.

‘‘අහං ¶ මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, සුණිසා අහොසිං සසුරස්ස ගෙහෙ.

121.

‘‘අද්දසං විරජං භික්ඛුං, විප්පසන්නමනාවිලං;

තස්ස අදාසහං භාගං, පසන්නා සෙහි පාණිභි;

කුම්මාසපිණ්ඩං දත්වාන, මොදාමි නන්දනෙ වනෙ.

122.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

123.

‘‘අක්ඛාමි තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

දුතියසුණිසාවිමානං චුද්දසමං.

15. උත්තරාවිමානවත්ථු

124.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

125.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

126.

‘‘පුච්ඡාමි ¶ තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

127.

සා ¶ දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

128.

‘‘ඉස්සා ¶ ච මච්ඡෙරමථො [මච්ඡරියමථො ච (ක.)] පළාසො, නාහොසි මය්හං ඝරමාවසන්තියා;

අක්කොධනා භත්තුවසානුවත්තිනී, උපොසථෙ නිච්චහමප්පමත්තා.

129.

‘‘චාතුද්දසිං පඤ්චදසිං, යා ච [යාව (සී. අට්ඨ., ක. අට්ඨ.) ථෙරීගාථාඅට්ඨකථා පස්සිතබ්බා] පක්ඛස්ස අට්ඨමී;

පාටිහාරියපක්ඛඤ්ච, අට්ඨඞ්ගසුසමාගතං.

130.

‘‘උපොසථං උපවසිස්සං, සදා සීලෙසු සංවුතා;

සඤ්ඤමා සංවිභාගා ච, විමානං ආවසාමහං [ආවසාමිමං (සී. අට්ඨ., ක.) පරතො පන සබ්බත්ථපි ‘‘ආවසාමහං’’ ඉච්චෙව දිස්සති].

131.

‘‘පාණාතිපාතා විරතා, මුසාවාදා ච සඤ්ඤතා;

ථෙය්යා ච අතිචාරා ච, මජ්ජපානා ච ආරකා [ආරතා (?)].

132.

‘‘පඤ්චසික්ඛාපදෙ රතා, අරියසච්චාන කොවිදා;

උපාසිකා චක්ඛුමතො, ගොතමස්ස යසස්සිනො.

133.

‘‘සාහං සකෙන සීලෙන, යසසා ච යසස්සිනී;

අනුභොමි සකං පුඤ්ඤං, සුඛිතා චම්හිනාමයා.

134.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

135.

‘‘අක්ඛාමි තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමහං අකාසිං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ¶ ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතීති.

136. ‘‘මම ¶ ච, භන්තෙ, වචනෙන භගවතො පාදෙ සිරසා වන්දෙය්යාසි – ‘උත්තරා නාම, භන්තෙ, උපාසිකා භගවතො පාදෙ සිරසා වන්දතී’ති. අනච්ඡරියං ඛො පනෙතං, භන්තෙ, යං මං භගවා අඤ්ඤතරස්මිං සාමඤ්ඤඵලෙ බ්යාකරෙය්ය [බ්යාකරෙය්යාති (?)], තං භගවා සකදාගාමිඵලෙ බ්යාකාසී’’ති.

උත්තරාවිමානං පන්නරසමං.

16. සිරිමාවිමානවත්ථු

137.

‘‘යුත්තා ¶ ච තෙ පරමඅලඞ්කතා හයා, අධොමුඛා අඝසිගමා බලී ජවා;

අභිනිම්මිතා පඤ්චරථාසතා ච තෙ, අන්වෙන්ති තං සාරථිචොදිතා හයා.

138.

‘‘සා තිට්ඨසි රථවරෙ අලඞ්කතා, ඔභාසයං ජලමිව ජොති පාවකො;

පුච්ඡාමි තං වරතනු [වරචාරු (කත්ථචි)] අනොමදස්සනෙ, කස්මා නු කායා අනධිවරං උපාගමි.

139.

‘‘කාමග්ගපත්තානං ¶ යමාහුනුත්තරං [… නුත්තරා (ක.), අනුත්තරා (ස්යා.)], නිම්මාය නිම්මාය රමන්ති දෙවතා;

තස්මා කායා අච්ඡරා කාමවණ්ණිනී, ඉධාගතා අනධිවරං නමස්සිතුං.

140.

‘‘කිං ත්වං පුරෙ සුචරිතමාචරීධ [සුචරිතං අචාරිධ (පී.)],

කෙනච්ඡසි ¶ ත්වං අමිතයසා සුඛෙධිතා;

ඉද්ධී ච තෙ අනධිවරා විහඞ්ගමා,

වණ්ණො ච තෙ දස දිසා විරොචති.

141.

‘‘දෙවෙහි ත්වං පරිවුතා සක්කතා චසි,

කුතො චුතා සුගතිගතාසි දෙවතෙ;

කස්ස වා ත්වං වචනකරානුසාසනිං,

ආචික්ඛ මෙ ත්වං යදි බුද්ධසාවිකා’’ති.

142.

‘‘නගන්තරෙ ¶ නගරවරෙ සුමාපිතෙ, පරිචාරිකා රාජවරස්ස සිරිමතො;

නච්චෙ ගීතෙ පරමසුසික්ඛිතා අහුං, සිරිමාති මං රාජගහෙ අවෙදිංසු [අවෙදිසුං (?)].

143.

‘‘බුද්ධො ච මෙ ඉසිනිසභො විනායකො, අදෙසයී සමුදයදුක්ඛනිච්චතං;

අසඞ්ඛතං දුක්ඛනිරොධසස්සතං, මග්ගඤ්චිමං අකුටිලමඤ්ජසං සිවං.

144.

‘‘සුත්වානහං අමතපදං අසඞ්ඛතං, තථාගතස්සනධිවරස්ස සාසනං;

සීලෙස්වහං පරමසුසංවුතා අහුං, ධම්මෙ ඨිතා නරවරබුද්ධදෙසිතෙ [භාසිතෙ (සී.)].

145.

‘‘ඤත්වානහං විරජපදං අසඞ්ඛතං, තථාගතෙනනධිවරෙන ¶ දෙසිතං;

තත්ථෙවහං සමථසමාධිමාඵුසිං, සායෙව මෙ පරමනියාමතා අහු.

146.

‘‘ලද්ධානහං ¶ අමතවරං විසෙසනං, එකංසිකා අභිසමයෙ විසෙසිය;

අසංසයා බහුජනපූජිතා අහං, ඛිඩ්ඩාරතිං [ඛිඩ්ඩං රතිං (ස්යා. පී.)] පච්චනුභොමනප්පකං.

147.

‘‘එවං අහං අමතදසම්හි [අමතරසම්හි (ක.)] දෙවතා, තථාගතස්සනධිවරස්ස සාවිකා;

ධම්මද්දසා පඨමඵලෙ පතිට්ඨිතා, සොතාපන්නා න ච පන මත්ථි දුග්ගති.

148.

‘‘සා වන්දිතුං අනධිවරං උපාගමිං, පාසාදිකෙ කුසලරතෙ ච භික්ඛවො;

නමස්සිතුං සමණසමාගමං සිවං, සගාරවා සිරිමතො ධම්මරාජිනො.

149.

‘‘දිස්වා ¶ මුනිං මුදිතමනම්හි පීණිතා, තථාගතං නරවරදම්මසාරථිං;

තණ්හච්ඡිදං කුසලරතං විනායකං, වන්දාමහං පරමහිතානුකම්පක’’න්ති.

සිරිමාවිමානං සොළසමං.

17. කෙසකාරීවිමානවත්ථු

150.

‘‘ඉදං ¶ ¶ ¶ විමානං රුචිරං පභස්සරං, වෙළුරියථම්භං සතතං සුනිම්මිතං;

සුවණ්ණරුක්ඛෙහි සමන්තමොත්ථතං, ඨානං මමං කම්මවිපාකසම්භවං.

151.

‘‘තත්රූපපන්නා පුරිමච්ඡරා ඉමා, සතං සහස්සානි සකෙන කම්මුනා;

තුවංසි අජ්ඣුපගතා යසස්සිනී, ඔභාසයං තිට්ඨසි පුබ්බදෙවතා.

152.

‘‘සසී අධිග්ගය්හ යථා විරොචති, නක්ඛත්තරාජාරිව තාරකාගණං;

තථෙව ත්වං අච්ඡරාසඞ්ගණං [අච්ඡරාසඞ්ගමං (සී.)] ඉමං, දද්දල්ලමානා යසසා විරොචසි.

153.

‘‘කුතො නු ආගම්ම අනොමදස්සනෙ, උපපන්නා ත්වං භවනං මමං ඉදං;

බ්රහ්මංව දෙවා තිදසා සහින්දකා, සබ්බෙ න තප්පාමසෙ දස්සනෙන ත’’න්ති.

154.

‘‘යමෙතං සක්ක අනුපුච්ඡසෙ මමං, ‘කුතො චුතා ත්වං ඉධ ආගතා’ති [කුතො චුතා ඉධ ආගතා තුවං (ස්යා.), කුතො චුතාය ආගති තව (පී.)];

බාරාණසී නාම පුරත්ථි කාසිනං, තත්ථ අහොසිං පුරෙ කෙසකාරිකා.

155.

‘‘බුද්ධෙ ¶ ¶ ච ධම්මෙ ච පසන්නමානසා, සඞ්ඝෙ ච එකන්තගතා අසංසයා;

අඛණ්ඩසික්ඛාපදා ආගතප්ඵලා, සම්බොධිධම්මෙ නියතා අනාමයා’’ති.

156.

‘‘තන්ත්යාභිනන්දාමසෙ ස්වාගතඤ්ච [සාගතඤ්ච (සී.)] තෙ, ධම්මෙන ච ත්වං යසසා විරොචසි;

බුද්ධෙ ච ධම්මෙ ච පසන්නමානසෙ, සඞ්ඝෙ ච එකන්තගතෙ අසංසයෙ;

අඛණ්ඩසික්ඛාපදෙ ආගතප්ඵලෙ, සම්බොධිධම්මෙ නියතෙ අනාමයෙ’’ති.

කෙසකාරීවිමානං සත්තරසමං.

පීඨවග්ගො පඨමො නිට්ඨිතො.

තස්සුද්දානං –

පඤ්ච පීඨා තයො නාවා, දීපතිලදක්ඛිණා ද්වෙ;

පති ද්වෙ සුණිසා උත්තරා, සිරිමා කෙසකාරිකා;

වග්ගො තෙන පවුච්චතීති.

2. චිත්තලතාවග්ගො

1. දාසිවිමානවත්ථු

157.

‘‘අපි ¶ ¶ සක්කොව දෙවින්දො, රම්මෙ චිත්තලතාවනෙ;

සමන්තා අනුපරියාසි, නාරීගණපුරක්ඛතා;

ඔභාසෙන්තී ¶ දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

158.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

159.

‘‘පුච්ඡාමි ¶ තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

160.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

161.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, දාසී අහොසිං පරපෙස්සියා [පරපෙසියා (ක.)] කුලෙ.

162.

‘‘උපාසිකා චක්ඛුමතො, ගොතමස්ස යසස්සිනො;

තස්සා මෙ නික්කමො ආසි, සාසනෙ තස්ස තාදිනො.

163.

‘‘කාමං භිජ්ජතුයං කායො, නෙව අත්ථෙත්ථ සණ්ඨනං [සන්ථනං (සී. ස්යා. පී.)];

සික්ඛාපදානං පඤ්චන්නං, මග්ගො සොවත්ථිකො සිවො.

164.

‘‘අකණ්ටකො අගහනො, උජු සබ්භි පවෙදිතො;

නික්කමස්ස ඵලං පස්ස, යථිදං පාපුණිත්ථිකා.

165.

‘‘ආමන්තනිකා රඤ්ඤොම්හි, සක්කස්ස වසවත්තිනො;

සට්ඨි ¶ තුරිය [තුරිය (සී. ස්යා. පී.)] සහස්සානි, පටිබොධං කරොන්ති මෙ.

166.

‘‘ආලම්බො ගග්ගරො [ගග්ගමො (ස්යා.), භග්ගරො (ක.)] භීමො [භිම්මො (ක.)], සාධුවාදී ච සංසයො;

පොක්ඛරො ¶ ච සුඵස්සො ච, විණාමොක්ඛා [විලාමොක්ඛා (ක.)] ච නාරියො.

167.

‘‘නන්දා චෙව සුනන්දා ච, සොණදින්නා සුචිම්හිතා [සුචිම්භිකා (ස්යා.)];

අලම්බුසා මිස්සකෙසී ච, පුණ්ඩරීකාති දාරුණී.

168.

‘‘එණීඵස්සා සුඵස්සා ච, සුභද්දා මුදුවාදිනී;

එතා චඤ්ඤා ච සෙය්යාසෙ, අච්ඡරානං පබොධිකා.

169.

‘‘තා ¶ මං කාලෙනුපාගන්ත්වා, අභිභාසන්ති දෙවතා;

හන්ද නච්චාම ගායාම, හන්ද තං රමයාමසෙ.

170.

‘‘නයිදං ¶ අකතපුඤ්ඤානං, කතපුඤ්ඤානමෙවිදං;

අසොකං නන්දනං රම්මං, තිදසානං මහාවනං.

171.

‘‘සුඛං අකතපුඤ්ඤානං, ඉධ නත්ථි පරත්ථ ච;

සුඛඤ්ච කතපුඤ්ඤානං, ඉධ චෙව පරත්ථ ච.

172.

‘‘තෙසං සහබ්යකාමානං, කත්තබ්බං කුසලං බහුං;

කතපුඤ්ඤා හි මොදන්ති, සග්ගෙ භොගසමඞ්ගිනො’’ති.

දාසිවිමානං පඨමං.

2. ලඛුමාවිමානවත්ථු

173.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

174.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

175.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

176.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං ¶ පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

177.

‘‘කෙවට්ටද්වාරා නික්ඛම්ම, අහු මය්හං නිවෙසනං;

තත්ථ සඤ්චරමානානං, සාවකානං මහෙසිනං.

178.

‘‘ඔදනං කුම්මාසං [සාකං (සී.)] ඩාකං, ලොණසොවීරකඤ්චහං;

අදාසිං උජුභූතෙසු, විප්පසන්නෙන චෙතසා.

179.

‘‘චාතුද්දසිං පඤ්චදසිං, යා ච පක්ඛස්ස අට්ඨමී;

පාටිහාරියපක්ඛඤ්ච, අට්ඨඞ්ගසුසමාගතං.

180.

‘‘උපොසථං ¶ උපවසිස්සං, සදා සීලෙසු සංවුතා;

සඤ්ඤමා සංවිභාගා ච, විමානං ආවසාමහං.

181.

‘‘පාණාතිපාතා ¶ විරතා, මුසාවාදා ච සඤ්ඤතා;

ථෙය්යා ච අතිචාරා ච, මජ්ජපානා ච ආරකා.

182.

‘‘පඤ්චසික්ඛාපදෙ රතා, අරියසච්චාන කොවිදා;

උපාසිකා චක්ඛුමතො, ගොතමස්ස යසස්සිනො.

183.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතීති.

‘‘මම ච, භන්තෙ, වචනෙන භගවතො පාදෙ සිරසා වන්දෙය්යාසි – ‘ලඛුමා නාම,භන්තෙ,උපාසිකා භගවතො පාදෙ සිරසා වන්දතී’ති. අනච්ඡරියං ඛො පනෙතං, භන්තෙ, යං මං භගවා අඤ්ඤතරස්මිං සාමඤ්ඤඵලෙ බ්යාකරෙය්ය [බ්යාකරෙය්යාති (?)]. තං භගවා සකදාගාමිඵලෙ බ්යාකාසී’’ති.

ලඛුමාවිමානං දුතියං.

3. ආචාමදායිකාවිමානවත්ථු

185.

‘‘පිණ්ඩාය ¶ ¶ තෙ චරන්තස්ස, තුණ්හීභූතස්ස තිට්ඨතො;

දලිද්දා කපණා නාරී, පරාගාරං අපස්සිතා [අවස්සිතා (සී.)].

186.

‘‘යා තෙ අදාසි ආචාමං, පසන්නා සෙහි පාණිභි;

සා හිත්වා මානුසං දෙහං, කං නු සා දිසතං ගතා’’ති.

187.

‘‘පිණ්ඩාය මෙ චරන්තස්ස, තුණ්හීභූතස්ස තිට්ඨතො;

දලිද්දා කපණා නාරී, පරාගාරං අපස්සිතා.

188.

‘‘යා මෙ අදාසි ආචාමං, පසන්නා සෙහි පාණිභි;

සා හිත්වා මානුසං දෙහං, විප්පමුත්තා ඉතො චුතා.

189.

‘‘නිම්මානරතිනො නාම, සන්ති දෙවා මහිද්ධිකා;

තත්ථ සා සුඛිතා නාරී, මොදතාචාමදායිකා’’ති.

190.

‘‘අහො ¶ දානං වරාකියා, කස්සපෙ සුප්පතිට්ඨිතං;

පරාභතෙන දානෙන, ඉජ්ඣිත්ථ වත දක්ඛිණා.

191.

‘‘යා මහෙසිත්තං කාරෙය්ය, චක්කවත්තිස්ස රාජිනො;

නාරී සබ්බඞ්ගකල්යාණී, භත්තු චානොමදස්සිකා;

එතස්සාචාමදානස්ස ¶ , කලං නාග්ඝති සොළසිං.

192.

‘‘සතං ¶ නික්ඛා සතං අස්සා, සතං අස්සතරීරථා;

සතං කඤ්ඤාසහස්සානි, ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා;

එතස්සාචාමදානස්ස, කලං නාග්ඝන්ති සොළසිං.

193.

‘‘සතං හෙමවතා නාගා, ඊසාදන්තා උරූළ්හවා;

සුවණ්ණකච්ඡා මාතඞ්ගා, හෙමකප්පනවාසසා [හෙමකප්පනිවාසසා (ස්යා. ක.)];

එතස්සාචාමදානස්ස, කලං නාග්ඝති සොළසිං.

194.

‘‘චතුන්නමපි ¶ දීපානං, ඉස්සරං යොධ කාරයෙ;

එතස්සාචාමදානස්ස, කලං නාග්ඝති සොළසි’’න්ති.

ආචාමදායිකාවිමානං තතියං.

4. චණ්ඩාලිවිමානවත්ථු

195.

‘‘චණ්ඩාලි වන්ද පාදානි, ගොතමස්ස යසස්සිනො;

තමෙව [තවෙව (සී.)] අනුකම්පාය, අට්ඨාසි ඉසිසත්තමො [ඉසිසුත්තමො (සී.)].

196.

‘‘අභිප්පසාදෙහි මනං, අරහන්තම්හි තාදිනි [තාදිනෙ (ස්යා. ක.)];

ඛිප්පං පඤ්ජලිකා වන්ද, පරිත්තං තව ජීවිත’’න්ති.

197.

චොදිතා භාවිතත්තෙන, සරීරන්තිමධාරිනා;

චණ්ඩාලී වන්දි පාදානි, ගොතමස්ස යසස්සිනො.

198.

තමෙනං අවධී ගාවී, චණ්ඩාලිං පඤ්ජලිං ඨිතං;

නමස්සමානං සම්බුද්ධං, අන්ධකාරෙ පභඞ්කරන්ති.

199.

‘‘ඛීණාසවං ¶ විගතරජං අනෙජං, එකං අරඤ්ඤම්හි රහො නිසින්නං;

දෙවිද්ධිපත්තා උපසඞ්කමිත්වා, වන්දාමි තං වීර මහානුභාව’’න්ති.

200.

‘‘සුවණ්ණවණ්ණා ජලිතා මහායසා, විමානමොරුය්හ අනෙකචිත්තා;

පරිවාරිතා අච්ඡරාසඞ්ගණෙන [අච්ඡරානං ගණෙන (සී.)], කා ත්වං සුභෙ දෙවතෙ වන්දසෙ මම’’න්ති.

201.

‘‘අහං ¶ භද්දන්තෙ චණ්ඩාලී, තයා වීරෙන [ථෙරෙන (ක.)] පෙසිතා;

වන්දිං ¶ අරහතො පාදෙ, ගොතමස්ස යසස්සිනො.

202.

‘‘සාහං වන්දිත්වා [වන්දිත්ව (සී.)] පාදානි, චුතා චණ්ඩාලයොනියා;

විමානං සබ්බතො භද්දං, උපපන්නම්හි නන්දනෙ.

203.

‘‘අච්ඡරානං ¶ සතසහස්සං, පුරක්ඛත්වාන [පුරක්ඛිත්වා මං (ස්යා. ක.)] තිට්ඨති;

තාසාහං පවරා සෙට්ඨා, වණ්ණෙන යසසායුනා.

204.

‘‘පහූතකතකල්යාණා, සම්පජානා පටිස්සතා [පතිස්සතා (සී. ස්යා.)];

මුනිං කාරුණිකං ලොකෙ, තං භන්තෙ වන්දිතුමාගතා’’ති.

205.

ඉදං වත්වාන චණ්ඩාලී, කතඤ්ඤූ කතවෙදිනී;

වන්දිත්වා අරහතො පාදෙ, තත්ථෙවන්තරධායථාති [තත්ථෙවන්තරධායතීති (ස්යා. ක.)].

චණ්ඩාලිවිමානං චතුත්ථං.

5. භද්දිත්ථිවිමානවත්ථු

206.

‘‘නීලා පීතා ච කාළා ච, මඤ්ජිට්ඨා [මඤ්ජෙට්ඨා (සී.), මඤ්ජට්ඨා (පී.)] අථ ලොහිතා;

උච්චාවචානං වණ්ණානං, කිඤ්ජක්ඛපරිවාරිතා.

207.

‘‘මන්දාරවානං පුප්ඵානං, මාලං ධාරෙසි මුද්ධනි;

නයිමෙ අඤ්ඤෙසු කායෙසු, රුක්ඛා සන්ති සුමෙධසෙ.

208.

‘‘කෙන ¶ ¶ කායං උපපන්නා, තාවතිංසං යසස්සිනී;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

209.

‘‘භද්දිත්ථිකාති [භද්දිත්ථීති (සී.)] මං අඤ්ඤංසු, කිමිලායං උපාසිකා;

සද්ධා සීලෙන සම්පන්නා, සංවිභාගරතා සදා.

210.

‘‘අච්ඡාදනඤ්ච භත්තඤ්ච, සෙනාසනං පදීපියං;

අදාසිං උජුභූතෙසු, විප්පසන්නෙන චෙතසා.

211.

‘‘චාතුද්දසිං ¶ පඤ්චදසිං, යා ච පක්ඛස්ස අට්ඨමී;

පාටිහාරියපක්ඛඤ්ච, අට්ඨඞ්ගසුසමාගතං.

212.

‘‘උපොසථං උපවසිස්සං, සදා සීලෙසු සංවුතා;

සඤ්ඤමා සංවිභාගා ච, විමානං ආවසාමහං.

213.

‘‘පාණාතිපාතා විරතා, මුසාවාදා ච සඤ්ඤතා;

ථෙය්යා ච අතිචාරා ච, මජ්ජපානා ච ආරකා.

214.

‘‘පඤ්චසික්ඛාපදෙ රතා, අරියසච්චාන කොවිදා;

උපාසිකා ¶ චක්ඛුමතො, අප්පමාදවිහාරිනී.

කතාවාසා කතකුසලා තතො චුතා [කතාවකාසා කතකුසලා (ක.)],

සයං පභා අනුවිචරාමි නන්දනං.

215.

‘‘භික්ඛූ චාහං පරමහිතානුකම්පකෙ, අභොජයිං තපස්සියුගං මහාමුනිං;

කතාවාසා කතකුසලා තතො චුතා [කතාවකාසා කතකුසලා (ක.)], සයං පභා අනුවිචරාමි නන්දනං.

216.

‘‘අට්ඨඞ්ගිකං අපරිමිතං සුඛාවහං, උපොසථං සතතමුපාවසිං අහං;

කතාවාසා කතකුසලා තතො චුතා [කතාවකාසා කතකුසලා (ක.)], සයං පභා අනුවිචරාමි නන්දන’’න්ති.

භද්දිත්ථිවිමානං [භද්දිත්ථිකාවිමානං (ස්යා.)] පඤ්චමං.

6. සොණදින්නාවිමානවත්ථු

217.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ ¶ වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

218.

‘‘කෙන ¶ තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

219.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

220.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

221.

‘‘සොණදින්නාති මං අඤ්ඤංසු, නාළන්දායං උපාසිකා;

සද්ධා සීලෙන සම්පන්නා, සංවිභාගරතා සදා.

222.

‘‘අච්ඡාදනඤ්ච භත්තඤ්ච, සෙනාසනං පදීපියං;

අදාසිං උජුභූතෙසු, විප්පසන්නෙන චෙතසා.

223.

‘‘චාතුද්දසිං පඤ්චදසිං, යා ච පක්ඛස්ස අට්ඨමී;

පාටිහාරියපක්ඛඤ්ච, අට්ඨඞ්ගසුසමාගතං.

224.

‘‘උපොසථං උපවසිස්සං, සදා සීලෙසු සංවුතා;

සඤ්ඤමා සංවිභාගා ච, විමානං ආවසාමහං.

225.

‘‘පාණාතිපාතා විරතා, මුසාවාදා ච සඤ්ඤතා;

ථෙය්යා ච අතිචාරා ච, මජ්ජපානා ච ආරකා.

226.

‘‘පඤ්චසික්ඛාපදෙ ¶ රතා, අරියසච්චාන කොවිදා;

උපාසිකා චක්ඛුමතො, ගොතමස්ස යසස්සිනො.

227.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…

වණ්ණො ¶ ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

සොණදින්නාවිමානං ඡට්ඨං.

7. උපොසථාවිමානවත්ථු

229.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ ¶ වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

230.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…

වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

232.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

233.

‘‘උපොසථාති මං අඤ්ඤංසු, සාකෙතායං උපාසිකා;

සද්ධා සීලෙන සම්පන්නා, සංවිභාගරතා සදා.

234.

‘‘අච්ඡාදනඤ්ච භත්තඤ්ච, සෙනාසනං පදීපියං;

අදාසිං උජුභූතෙසු, විප්පසන්නෙන චෙතසා.

235.

‘‘චාතුද්දසිං පඤ්චදසිං, යා ච පක්ඛස්ස අට්ඨමී;

පාටිහාරියපක්ඛඤ්ච, අට්ඨඞ්ගසුසමාගතං.

236.

‘‘උපොසථං උපවසිස්සං, සදා සීලෙසු සංවුතා;

සඤ්ඤමා සංවිභාගා ච, විමානං ආවසාමහං.

237.

‘‘පාණාතිපාතා විරතා, මුසාවාදා ච සඤ්ඤතා;

ථෙය්යා ච අතිචාරා ච, මජ්ජපානා ච ආරකා.

238.

‘‘පඤ්චසික්ඛාපදෙ රතා, අරියසච්චාන කොවිදා;

උපාසිකා චක්ඛුමතො, ගොතමස්ස යසස්සිනො.

239.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…

වණ්ණො ¶ ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

241.

‘‘අභික්ඛණං ¶ නන්දනං සුත්වා, ඡන්දො මෙ උදපජ්ජථ [උපපජ්ජථ (බහූසු)];

තත්ථ චිත්තං පණිධාය, උපපන්නම්හි නන්දනං.

242.

‘‘නාකාසිං ¶ සත්ථු වචනං, බුද්ධස්සාදිච්චබන්ධුනො;

හීනෙ චිත්තං පණිධාය, සාම්හි පච්ඡානුතාපිනී’’ති.

243.

‘‘කීව චිරං විමානම්හි, ඉධ වච්ඡසුපොසථෙ [වස්සසුපොසථෙ (සී.)];

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, යදි ජානාසි ආයුනො’’ති.

244.

‘‘සට්ඨිවස්සසහස්සානි ¶ [සට්ඨි සතසහස්සානි (?)], තිස්සො ච වස්සකොටියො;

ඉධ ඨත්වා මහාමුනි, ඉතො චුතා ගමිස්සාමි;

මනුස්සානං සහබ්යත’’න්ති.

245.

‘‘මා ත්වං උපොසථෙ භායි, සම්බුද්ධෙනාසි බ්යාකතා;

සොතාපන්නා විසෙසයි, පහීනා තව දුග්ගතී’’ති.

උපොසථාවිමානං සත්තමං.

8. නිද්දාවිමානවත්ථු

246.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

247.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…

වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

249.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

250.

‘‘නිද්දාති [සද්ධාති (සී.)] මමං අඤ්ඤංසු, රාජගහස්මිං උපාසිකා;

සද්ධා සීලෙන සම්පන්නා, සංවිභාගරතා සදා.

251.

‘‘අච්ඡාදනඤ්ච ¶ ¶ භත්තඤ්ච, සෙනාසනං පදීපියං;

අදාසිං උජුභූතෙසු, විප්පසන්නෙන චෙතසා.

252.

‘‘චාතුද්දසිං පඤ්චදසිං, යා ච පක්ඛස්ස අට්ඨමී;

පාටිහාරියපක්ඛඤ්ච, අට්ඨඞ්ගසුසමාගතං.

253.

‘‘උපොසථං උපවසිස්සං, සදා සීලෙසු සංවුතා;

සඤ්ඤමා සංවිභාගා ච, විමානං ආවසාමහං.

254.

‘‘පාණාතිපාතා ¶ විරතා, මුසාවාදා ච සඤ්ඤතා;

ථෙය්යා ච අතිචාරා ච, මජ්ජපානා ච ආරකා.

255.

‘‘පඤ්චසික්ඛාපදෙ රතා, අරියසච්චාන කොවිදා;

උපාසිකා චක්ඛුමතො, ගොතමස්ස යසස්සිනො.

256.

‘‘තෙන ¶ මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

නිද්දාවිමානං [සද්ධාවිමානං (සී.)] අට්ඨමං.

9. සුනිද්දාවිමානවත්ථු

258.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… ඔසධී විය තාරකා.

259.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

261.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

262.

‘‘සුනිද්දාති ¶ [සුනන්දාති (සී.)] මං අඤ්ඤංසු, රාජගහස්මිං උපාසිකා;

සද්ධා සීලෙන සම්පන්නා, සංවිභාගරතා සදා.

266.

(යථා නිද්දාවිමානං තථා විත්ථාරෙතබ්බං.)

267.

‘‘පඤ්චසික්ඛාපදෙ ¶ රතා, අරියසච්චාන කොවිදා;

උපාසිකා චක්ඛුමතො, ගොතමස්ස යසස්සිනො.

268.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

සුනිද්දාවිමානං නවමං.

10. පඨමභික්ඛාදායිකාවිමානවත්ථු

270.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

271.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

273.

සා ¶ දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

274.

‘‘අහං ¶ මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ.

275.

‘‘අද්දසං ¶ ¶ විරජං බුද්ධං, විප්පසන්නමනාවිලං;

තස්ස අදාසහං භික්ඛං, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

276.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…

වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

පඨමභික්ඛාදායිකාවිමානං දසමං.

11. දුතියභික්ඛාදායිකාවිමානවත්ථු

278.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

279.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

281.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

282.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ.

283.

‘‘අද්දසං විරජං භික්ඛුං, විප්පසන්නමනාවිලං;

තස්ස අදාසහං භික්ඛං, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

284.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ. ¶ … වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

දුතියභික්ඛාදායිකාවිමානං එකාදසමං.

චිත්තලතාවග්ගො දුතියො නිට්ඨිතො.

තස්සුද්දානං –

දාසී ¶ චෙව ලඛුමා ච, අථ ආචාමදායිකා;

චණ්ඩාලී ¶ භද්දිත්ථී චෙව [භද්දිත්ථිකා ච (ස්යා.)], සොණදින්නා උපොසථා;

නිද්දා චෙව සුනිද්දා ච [නන්දා චෙව සුනන්දා ච (සී.)], ද්වෙ ච භික්ඛාය දායිකා;

වග්ගො තෙන පවුච්චතීති.

භාණවාරං පඨමං නිට්ඨිතං.

3. පාරිච්ඡත්තකවග්ගො

1. උළාරවිමානවත්ථු

286.

‘‘උළාරො ¶ ¶ තෙ යසො වණ්ණො, සබ්බා ඔභාසතෙ දිසා;

නාරියො නච්චන්ති ගායන්ති, දෙවපුත්තා අලඞ්කතා.

287.

‘‘මොදෙන්ති පරිවාරෙන්ති, තව පූජාය දෙවතෙ;

සොවණ්ණානි විමානානි, තවිමානි සුදස්සනෙ.

288.

‘‘තුවංසි ඉස්සරා තෙසං, සබ්බකාමසමිද්ධිනී;

අභිජාතා මහන්තාසි, දෙවකායෙ පමොදසි;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

289.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ;

දුස්සීලකුලෙ සුණිසා අහොසිං, අස්සද්ධෙසු කදරියෙසු අහං.

290.

‘‘සද්ධා සීලෙන සම්පන්නා, සංවිභාගරතා සදා;

පිණ්ඩාය චරමානස්ස, අපූවං තෙ අදාසහං.

291.

‘‘තදාහං ¶ සස්සුයාචික්ඛිං, සමණො ආගතො ඉධ;

තස්ස අදාසහං පූවං, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

292.

‘‘ඉතිස්සා ¶ ¶ සස්සු පරිභාසි, අවිනීතාසි ත්වං [අවිනීතා තුවං (සී.)] වධු;

න මං සම්පුච්ඡිතුං ඉච්ඡි, සමණස්ස දදාමහං.

293.

‘‘තතො මෙ සස්සු කුපිතා, පහාසි මුසලෙන මං;

කූටඞ්ගච්ඡි අවධි මං, නාසක්ඛිං ජීවිතුං චිරං.

294.

‘‘සා අහං කායස්ස භෙදා, විප්පමුත්තා තතො චුතා;

දෙවානං තාවතිංසානං, උපපන්නා සහබ්යතං.

295.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

උළාරවිමානං පඨමං.

2. උච්ඡුදායිකාවිමානවත්ථු

296.

‘‘ඔභාසයිත්වා ¶ ¶ පථවිං [පඨවිං (සී. ස්යා.)] සදෙවකං, අතිරොචසි චන්දිමසූරියා විය;

සිරියා ච වණ්ණෙන යසෙන තෙජසා, බ්රහ්මාව දෙවෙ තිදසෙ සහින්දකෙ [සඉන්දකෙ (සී.)].

297.

‘‘පුච්ඡාමි තං උප්පලමාලධාරිනී, ආවෙළිනී කඤ්චනසන්නිභත්තචෙ;

අලඞ්කතෙ උත්තමවත්ථධාරිනී, කා ත්වං සුභෙ දෙවතෙ වන්දසෙ මමං.

298.

‘‘කිං ත්වං පුරෙ කම්මමකාසි අත්තනා, මනුස්සභූතා පුරිමාය ජාතියා;

දානං සුචිණ්ණං අථ සීලසංයමං [සඤ්ඤමං (සී.)], කෙනූපපන්නා ¶ සුගතිං යසස්සිනී;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

299.

‘‘ඉදානි ¶ භන්තෙ ඉමමෙව ගාමං [ගාමෙ (ස්යා. ක.)], පිණ්ඩාය අම්හාකං ඝරං උපාගමි;

තතො තෙ උච්ඡුස්ස අදාසි ඛණ්ඩිකං, පසන්නචිත්තා අතුලාය පීතියා.

300.

‘‘සස්සු ච පච්ඡා අනුයුඤ්ජතෙ මමං, කහං [කහං මෙ (පී.)] නු උච්ඡුං වධුකෙ අවාකිරි [අවාකරි (ස්යා. ක.)];

න ඡඩ්ඩිතං නො පන ඛාදිතං මයා, සන්තස්ස භික්ඛුස්ස සයං අදාසහං.

301.

‘‘තුය්හංන්විදං [තුය්හං නු ඉදං (ස්යා.)] ඉස්සරියං අථො මම, ඉතිස්සා සස්සු පරිභාසතෙ මමං;

පීඨං ගහෙත්වා පහාරං අදාසි මෙ, තතො චුතා කාලකතාම්හි දෙවතා.

302.

‘‘තදෙව කම්මං කුසලං කතං මයා, සුඛඤ්ච කම්මං අනුභොමි අත්තනා;

දෙවෙහි සද්ධිං පරිචාරයාමහං, මොදාමහං කාමගුණෙහි පඤ්චහි.

303.

‘‘තදෙව කම්මං කුසලං කතං මයා, සුඛඤ්ච කම්මං අනුභොමි අත්තනා;

දෙවින්දගුත්තා ¶ තිදසෙහි රක්ඛිතා, සමප්පිතා කාමගුණෙහි පඤ්චහි.

304.

‘‘එතාදිසං පුඤ්ඤඵලං අනප්පකං, මහාවිපාකා මම උච්ඡුදක්ඛිණා;

දෙවෙහි සද්ධිං පරිචාරයාමහං, මොදාමහං කාමගුණෙහි පඤ්චහි.

305.

‘‘එතාදිසං ¶ පුඤ්ඤඵලං අනප්පකං, මහාජුතිකා මම උච්ඡුදක්ඛිණා;

දෙවින්දගුත්තා තිදසෙහි රක්ඛිතා, සහස්සනෙත්තොරිව නන්දනෙ වනෙ.

306.

‘‘තුවඤ්ච ¶ භන්තෙ අනුකම්පකං විදුං, උපෙච්ච වන්දිං කුසලඤ්ච පුච්ඡිසං;

තතො තෙ උච්ඡුස්ස අදාසි ඛණ්ඩිකං, පසන්නචිතා අතුලාය පීතියා’’ති.

උච්ඡුදායිකාවිමානං දුතියං.

3. පල්ලඞ්කවිමානවත්ථු

307.

‘‘පල්ලඞ්කසෙට්ඨෙ ¶ ¶ මණිසොණ්ණචිත්තෙ, පුප්ඵාභිකිණ්ණෙ සයනෙ උළාරෙ;

තත්ථච්ඡසි දෙවි මහානුභාවෙ, උච්චාවචා ඉද්ධි විකුබ්බමානා.

308.

‘‘ඉමා ච තෙ අච්ඡරායො සමන්තතො, නච්චන්ති ¶ ගායන්ති පමොදයන්ති;

දෙවිද්ධිපත්තාසි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

309.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, අඩ්ඪෙ කුලෙ සුණිසා අහොසිං;

අක්කොධනා භත්තුවසානුවත්තිනී, උපොසථෙ අප්පමත්තා අහොසිං [අප්පමත්තා උපොසථෙ (ස්යා. ක.)].

310.

‘‘මනුස්සභූතා දහරා අපාපිකා [දහරාස’පාපිකා (සී.)], පසන්නචිත්තා පතිමාභිරාධයිං;

දිවා ච රත්තො ච මනාපචාරිනී, අහං පුරෙ සීලවතී අහොසිං.

311.

‘‘පාණාතිපාතා ¶ විරතා අචොරිකා, සංසුද්ධකායා සුචිබ්රහ්මචාරිනී;

අමජ්ජපා නො ච මුසා අභාණිං, සික්ඛාපදෙසු පරිපූරකාරිනී.

312.

‘‘චාතුද්දසිං පඤ්චදසිං, යා ච පක්ඛස්ස අට්ඨමී;

පාටිහාරියපක්ඛඤ්ච, පසන්නමානසා අහං [අතිපසන්නමානසා (ක.)].

313.

‘‘අට්ඨඞ්ගුපෙතං අනුධම්මචාරිනී, උපොසථං ¶ පීතිමනා උපාවසිං;

ඉමඤ්ච අරියං අට්ඨඞ්ගවරෙහුපෙතං, සමාදියිත්වා කුසලං සුඛුද්රයං;

පතිම්හි කල්යාණී වසානුවත්තිනී, අහොසිං පුබ්බෙ සුගතස්ස සාවිකා.

314.

‘‘එතාදිසං කුසලං ජීවලොකෙ, කම්මං කරිත්වාන විසෙසභාගිනී;

කායස්ස භෙදා අභිසම්පරායං, දෙවිද්ධිපත්තා සුගතිම්හි ආගතා.

315.

‘‘විමානපාසාදවරෙ මනොරමෙ, පරිවාරිතා අච්ඡරාසඞ්ගණෙන;

සයංපභා දෙවගණා රමෙන්ති මං, දීඝායුකිං දෙවවිමානමාගත’’න්ති;

පල්ලඞ්කවිමානං තතියං.

4. ලතාවිමානවත්ථු

316.

ලතා ¶ ච සජ්ජා පවරා ච දෙවතා, අච්චිමතී [අච්චිමුඛී (සී.), අච්ඡිමතී (පී. ක.) අච්ඡිමුතී (ස්යා.)] රාජවරස්ස සිරීමතො;

සුතා ච රඤ්ඤො වෙස්සවණස්ස ධීතා, රාජීමතී ධම්මගුණෙහි සොභථ.

317.

පඤ්චෙත්ථ ¶ ¶ නාරියො ආගමංසු න්හායිතුං, සීතොදකං උප්පලිනිං සිවං නදිං;

තා ¶ තත්ථ න්හායිත්වා රමෙත්වා දෙවතා, නච්චිත්වා ගායිත්වා සුතා ලතං බ්රවි [බ්රුවී (සී.)].

318.

‘‘පුච්ඡාමි තං උප්පලමාලධාරිනි, ආවෙළිනි කඤ්චනසන්නිභත්තචෙ;

තිමිරතම්බක්ඛි නභෙව සොභනෙ, දීඝායුකී කෙන කතො යසො තව.

319.

‘‘කෙනාසි භද්දෙ පතිනො පියතරා, විසිට්ඨකල්යාණිතරස්සු රූපතො;

පදක්ඛිණා නච්චගීතවාදිතෙ, ආචික්ඛ නො ත්වං නරනාරිපුච්ඡිතා’’ති.

320.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, උළාරභොගෙ කුලෙ සුණිසා අහොසිං;

අක්කොධනා භත්තුවසානුවත්තිනී, උපොසථෙ අප්පමත්තා අහොසිං.

321.

‘‘මනුස්සභූතා ¶ දහරා අපාපිකා [දහරාස’පාපිකා (සී.)], පසන්නචිත්තා පතිමාභිරාධයිං;

සදෙවරං සස්සසුරං සදාසකං, අභිරාධයිං තම්හි කතො යසො මම.

322.

‘‘සාහං තෙන කුසලෙන කම්මුනා, චතුබ්භි ඨානෙහි විසෙසමජ්ඣගා;

ආයුඤ්ච ¶ වණ්ණඤ්ච සුඛං බලඤ්ච, ඛිඩ්ඩාරතිං පච්චනුභොමනප්පකං.

323.

‘‘සුතං නු තං භාසති යං අයං ලතා, යං නො අපුච්ඡිම්හ අකිත්තයී නො;

පතිනො කිරම්හාකං විසිට්ඨ නාරීනං, ගතී ච තාසං පවරා ච දෙවතා.

324.

‘‘පතීසු ¶ ධම්මං පචරාම සබ්බා, පතිබ්බතා යත්ථ භවන්ති ඉත්ථියො;

පතීසු ධම්මං පචරිත්ව [පචරිත්වාන (ක.)] සබ්බා, ලච්ඡාමසෙ භාසති යං අයං ලතා.

325.

‘‘සීහො යථා පබ්බතසානුගොචරො, මහින්ධරං පබ්බතමාවසිත්වා;

පසය්හ හන්ත්වා ඉතරෙ චතුප්පදෙ, ඛුද්දෙ මිගෙ ඛාදති මංසභොජනො.

326.

‘‘තථෙව සද්ධා ඉධ අරියසාවිකා, භත්තාරං නිස්සාය පතිං අනුබ්බතා;

කොධං වධිත්වා අභිභුය්ය මච්ඡරං, සග්ගම්හි සා මොදති ධම්මචාරිනී’’ති.

ලතාවිමානං චතුත්ථං.

5. ගුත්තිලවිමානං

1. වත්ථුත්තමදායිකාවිමානවත්ථු

327.

‘‘සත්තතන්තිං ¶ සුමධුරං, රාමණෙය්යං අවාචයිං;

සො ¶ මං රඞ්ගම්හි අව්හෙති, ‘සරණං මෙ හොහි කොසියා’ති.

328.

‘‘අහං ¶ තෙ සරණං හොමි, අහමාචරියපූජකො;

න තං ජයිස්සති සිස්සො, සිස්සමාචරිය ජෙස්සසී’’ති.

329.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

330.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

331.

‘‘පුච්ඡාමි ¶ තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

332.

සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;

පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

333.

‘‘වත්ථුත්තමදායිකා නාරී, පවරා හොති නරෙසු නාරීසු;

එවං පියරූපදායිකා මනාපං, දිබ්බං සා ලභතෙ උපෙච්ච ඨානං.

334.

‘‘තස්සා ¶ මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං, පවරා [අච්ඡරාසහස්සස්සාහං පවරා, (ස්යා.)] පස්ස ¶ පුඤ්ඤානං විපාකං.

335.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;

උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.

336.

‘‘අක්ඛාමි තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;

තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

(අනන්තරං චතුරවිමානං යථා වත්ථුදායිකාවිමානං තථා විත්ථාරෙතබ්බං [( ) නත්ථි සී. පොත්ථකෙ])

2. පුප්ඵුත්තමදායිකාවිමානවත්ථු (1)

337.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… ඔසධී විය තාරකා.

338.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… යෙ කෙචි මනසො පියා.

339.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ…පෙ…

වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

340.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

341.

‘‘පුප්ඵුත්තමදායිකා නාරී, පවරා හොති නරෙසු නාරීසු;

එවං පියරූපදායිකා මනාපං, දිබ්බං සා ලභතෙ උපෙච්ච ඨානං.

342.

‘‘තස්සා ¶ ¶ මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං, පවරා පස්ස පුඤ්ඤානං විපාකං.

343.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…

වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

3. ගන්ධුත්තමදායිකාවිමානවත්ථු (2)

345.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… ¶ ඔසධී විය තාරකා.

346.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… යෙ කෙචි මනසො පියා.

347.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ…පෙ…

වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

348.

‘‘සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

349.

‘‘ගන්ධුත්තමදායිකා නාරී, පවරා හොති නරෙසු නාරීසු;

එවං පියරූපදායිකා මනාපං, දිබ්බං සා ලභතෙ උපෙච්ච ඨානං.

350.

‘‘තස්සා මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං, පවරා පස්ස පුඤ්ඤානං විපාකං.

351.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…

වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

4. ඵලුත්තමදායිකාවිමානවත්ථු (3)

353.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… ඔසධී විය තාරකා.

354.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… යෙ කෙචි මනසො පියා.

355.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ…පෙ…

වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

356.

සා ¶ දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

357.

‘‘ඵලුත්තමදායිකා නාරී, පවරා හොති නරෙසු නාරීසු;

එවං පියරූපදායිකා මනාපං, දිබ්බං සා ලභතෙ උපෙච්ච ඨානං.

358.

‘‘තස්සා මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං, පවරා පස්ස පුඤ්ඤානං විපාකං.

359.

‘‘තෙන ¶ මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

5. රසුත්තමදායිකාවිමානවත්ථු (4)

361.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… ඔසධී විය තාරකා.

362.

‘‘කෙන ¶ තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… යෙ කෙචි මනසො පියා.

363.

‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ…පෙ…

වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

364.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

365.

‘‘රසුත්තමදායිකා නාරී, පවරා ¶ හොති නරෙසු නාරීසු;

එවං පියරූපදායිකා මනාපං, දිබ්බං සා ලභතෙ උපෙච්ච ඨානං.

366.

‘‘තස්සා මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං, පවරා පස්ස පුඤ්ඤානං විපාකං.

367.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…

වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

6. ගන්ධපඤ්චඞ්ගුලිකදායිකාවිමානවත්ථු

369.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… ඔසධී විය තාරකා.

370.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…

වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

372.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

373.

‘‘ගන්ධපඤ්චඞ්ගුලිකං අහමදාසිං, කස්සපස්ස භගවතො ථූපම්හි;

එවං පියරූපදායිකා මනාපං, දිබ්බං සා ලභතෙ උපෙච්ච ඨානං.

374.

‘‘තස්සා මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං ¶ , පවරා පස්ස පුඤ්ඤානං විපාකං.

375.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

(අනන්තරං ¶ චතුරවිමානං යථා ගන්ධපඤ්චඞ්ගුලිකදායිකාවිමානං තථා විත්ථාරෙතබ්බං [( ) නත්ථි සී. පොත්ථකෙ] )

7. එකූපොසථවිමානවත්ථු (1)

377.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ…වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

380.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ…යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

381.

‘‘භික්ඛූ ච අහං භික්ඛුනියො ච, අද්දසාසිං පන්ථපටිපන්නෙ;

තෙසාහං ධම්මං සුත්වාන, එකූපොසථං උපවසිස්සං.

382.

‘‘තස්සා මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං, පවරා පස්ස පුඤ්ඤානං විපාකං.

383.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

8. උදකදායිකාවිමානවත්ථු (2)

385.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ ¶ වණ්ණෙන…පෙ…වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

388.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

389.

‘‘උදකෙ ¶ ඨිතා උදකමදාසිං, භික්ඛුනො චිත්තෙන විප්පසන්නෙන;

එවං පියරූපදායිකා මනාපං, දිබ්බං සා ලභතෙ උපෙච්ච ඨානං.

390.

‘‘තස්සා මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං, පවරා පස්ස පුඤ්ඤානං විපාකං.

391.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

9. උපට්ඨානවිමානවත්ථු (3)

393.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

396.

සා ¶ දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

397.

‘‘සස්සුඤ්චාහං සසුරඤ්ච, චණ්ඩිකෙ කොධනෙ ච ඵරුසෙ ච;

අනුසූයිකා උපට්ඨාසිං [සූපට්ඨාසිං (සී.)], අප්පමත්තා ¶ සකෙන සීලෙන.

398.

‘‘තස්සා මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං, පවරා පස්ස පුඤ්ඤානං විපාකං.

399.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

10. අපරකම්මකාරිනීවිමානවත්ථු (4)

401.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

404.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

405.

‘‘පරකම්මකරී [පරකම්මකාරිනී (ස්යා.) පරකම්මකාරී (පී.) අපරකම්මකාරිනී (ක.)] ආසිං, අත්ථෙනාතන්දිතා දාසී;

අක්කොධනානතිමානිනී [අනතිමානී (සී. ස්යා.)], සංවිභාගිනී සකස්ස භාගස්ස.

406.

‘‘තස්සා මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං, පවරා පස්ස ¶ පුඤ්ඤානං විපාකං.

407.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

11. ඛීරොදනදායිකාවිමානවත්ථු

409.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… ඔසධී විය තාරකා.

410.

‘‘කෙන ¶ තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

412.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

413.

‘‘ඛීරොදනං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස;

එවං කරිත්වා කම්මං, සුගතිං උපපජ්ජ මොදාමි.

414.

‘‘තස්සා ¶ මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං, පවරා පස්ස පුඤ්ඤානං විපාකං.

415.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

(අනන්තරං පඤ්චවීසතිවිමානං යථා ඛීරොදනදායිකාවිමානං තථා විත්ථාරෙතබ්බං) [( ) නත්ථි සී. පොත්ථකෙ]

12. ඵාණිතදායිකාවිමානවත්ථු (1)

417.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… ¶ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

420.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

421.

‘‘ඵාණිතං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ…’’.

13. උච්ඡුඛණ්ඩිකදායිකාවත්ථු (2)

429.

උච්ඡුඛණ්ඩිකං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

14. තිම්බරුසකදායිකාවිමානවත්ථු (3)

437.

තිම්බරුසකං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

15. කක්කාරිකදායිකාවිමානවත්ථු (4)

445.

කක්කාරිකං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

16. එළාලුකදායිකාවිමානවත්ථු (5)

453.

එළාලුකං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

17. වල්ලිඵලදායිකාවිමානවත්ථු(6)

461.

වල්ලිඵලං ¶ අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

18. ඵාරුසකදායිකාවිමානවත්ථු (7)

469.

ඵාරුසකං ¶ අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

19. හත්ථප්පතාපකදායිකාවිමානවත්ථු (8)

477.

හත්ථප්පතාපකං ¶ අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

20. සාකමුට්ඨිදායිකාවිමානවත්ථු (9)

485.

සාකමුට්ඨිං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පන්ථපටිපන්නස්ස…පෙ….

21. පුප්ඵකමුට්ඨිදායිකාවිමානවත්ථු (10)

493.

පුප්ඵකමුට්ඨිං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

22. මූලකදායිකාවිමානවත්ථු (11)

501.

මූලකං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

23. නිම්බමුට්ඨිදායිකාවිමානවත්ථු (12)

506.

නිම්බමුට්ඨිං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

24. අම්බකඤ්ජිකදායිකාවිමානවත්ථු (13)

517.

අම්බකඤ්ජිකං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

25. දොණිනිම්මජ්ජනිදායිකාවිමානවත්ථු (14)

525.

දොණිනිම්මජ්ජනිං [දොණිනිම්මුජ්ජනං (ස්යා.)] අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

26. කායබන්ධනදායිකාවිමානවත්ථු (15)

533.

කායබන්ධනං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

27. අංසබද්ධකදායිකාවිමානවත්ථු (16)

541.

අංසබද්ධකං ¶ [අංසවට්ටකං (සී.), අංසබන්ධනං (ක.)] අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

28. ආයොගපට්ටදායිකාවිමානවත්ථු (17)

546.

ආයොගපට්ටං ¶ අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

29. විධූපනදායිකාවිමානවත්ථු (18)

557.

විධූපනං ¶ අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

30. තාලවණ්ටදායිකාවිමානවත්ථු (19)

565.

තාලවණ්ටං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

31. මොරහත්ථදායිකාවිමානවත්ථු (20)

573.

මොරහත්ථං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

32. ඡත්තදායිකාවිමානවත්ථු (21)

581.

ඡත්තං [ඡත්තඤ්ච (ක.)] අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

33. උපාහනදායිකාවිමානවත්ථු (22)

586.

උපාහනං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

34. පූවදායිකාවිමානවත්ථු (23)

597.

පූවං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

35. මොදකදායිකාවිමානවත්ථු (24)

605.

මොදකං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

36. සක්ඛලිකදායිකාවිමානවත්ථු (25)

613.

‘‘සක්ඛලිකං [සක්ඛලිං (සී. ස්යා.)] අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස…පෙ….

614.

‘‘තස්සා මෙ පස්ස විමානං, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනීහමස්මි;

අච්ඡරාසහස්සස්සාහං, පවරා පස්ස පුඤ්ඤානං විපාකං.

615.

‘‘තෙන ¶ මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

617.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ අජ්ජ, සුප්පභාතං සුහුට්ඨිතං [සුවුට්ඨිතං (සී.)];

යං අද්දසාමි [අද්දසං (සී. ස්යා.), අද්දසාසිං (පී.)] දෙවතායො, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනියො [කාමවණ්ණියො (සී.)].

618.

‘‘ඉමාසාහං ¶ [තාසාහං (ස්යා. ක.)] ධම්මං සුත්වා [සුත්වාන (ස්යා. ක.)], කාහාමි කුසලං බහුං.

දානෙන සමචරියාය, සඤ්ඤමෙන දමෙන ච;

ස්වාහං තත්ථ ගමිස්සාමි [තත්ථෙව ගච්ඡාමි (ක.)], යත්ථ ගන්ත්වා න සොචරෙ’’ති.

ගුත්තිලවිමානං පඤ්චමං.

6. දද්දල්ලවිමානවත්ථු

619.

‘‘දද්දල්ලමානා ¶ ¶ [දද්දළ්හමානා (ක.)] වණ්ණෙන, යසසා ච යසස්සිනී;

සබ්බෙ දෙවෙ තාවතිංසෙ, වණ්ණෙන අතිරොචසි.

620.

‘‘දස්සනං නාභිජානාමි, ඉදං පඨමදස්සනං;

කස්මා කායා නු ආගම්ම, නාමෙන භාසසෙ මම’’න්ති.

621.

‘‘අහං භද්දෙ සුභද්දාසිං, පුබ්බෙ මානුසකෙ භවෙ;

සහභරියා ච තෙ ආසිං, භගිනී ච කනිට්ඨිකා.

622.

‘‘සා අහං කායස්ස භෙදා, විප්පමුත්තා තතො චුතා;

නිම්මානරතීනං දෙවානං, උපපන්නා සහබ්යත’’න්ති.

623.

‘‘පහූතකතකල්යාණා, තෙ දෙවෙ යන්ති පාණිනො;

යෙසං ත්වං කිත්තයිස්සසි, සුභද්දෙ ජාතිමත්තනො.

624.

‘‘අථ [කථං (සී. ස්යා.)] ත්වං කෙන වණ්ණෙන, කෙන වා අනුසාසිතා;

කීදිසෙනෙව දානෙන, සුබ්බතෙන යසස්සිනී.

625.

‘‘යසං එතාදිසං පත්තා, විසෙසං විපුලමජ්ඣගා;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

626.

‘‘අට්ඨෙව පිණ්ඩපාතානි, යං දානං අදදං පුරෙ;

දක්ඛිණෙය්යස්ස සඞ්ඝස්ස, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

627.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

629.

‘‘අහං ¶ තයා බහුතරෙ භික්ඛූ, සඤ්ඤතෙ බ්රහ්මචාරයො [බ්රහ්මචරිනො (ස්යා.), බ්රහ්මචාරියෙ (පී. ක.)];

තප්පෙසිං අන්නපානෙන, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

630.

‘‘තයා ¶ ¶ බහුතරං දත්වා, හීනකායූපගා අහං [අහුං (ක. සී.)];

කථං ත්වං අප්පතරං දත්වා, විසෙසං විපුලමජ්ඣගා;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

631.

‘‘මනොභාවනීයො ¶ භික්ඛු, සන්දිට්ඨො මෙ පුරෙ අහු;

තාහං භත්තෙන [භද්දෙ (ක.)] නිමන්තෙසිං, රෙවතං අත්තනට්ඨමං.

632.

‘‘සො මෙ අත්ථපුරෙක්ඛාරො, අනුකම්පාය රෙවතො;

සඞ්ඝෙ දෙහීති මංවොච, තස්සාහං වචනං කරිං.

633.

‘‘සා දක්ඛිණා සඞ්ඝගතා, අප්පමෙය්යෙ පතිට්ඨිතා;

පුග්ගලෙසු තයා දින්නං, න තං තව මහප්ඵල’’න්ති.

634.

‘‘ඉදානෙවාහං ජානාමි, සඞ්ඝෙ දින්නං මහප්ඵලං;

සාහං ගන්ත්වා මනුස්සත්තං, වදඤ්ඤූ වීතමච්ඡරා;

සඞ්ඝෙ දානානි දස්සාමි [සඞ්ඝෙ දානං දස්සාමිහං (ස්යා.)], අප්පමත්තා පුනප්පුන’’න්ති.

635.

‘‘කා එසා දෙවතා භද්දෙ, තයා මන්තයතෙ සහ;

සබ්බෙ දෙවෙ තාවතිංසෙ, වණ්ණෙන අතිරොචතී’’ති.

636.

‘‘මනුස්සභූතා දෙවින්ද, පුබ්බෙ මානුසකෙ භවෙ;

සහභරියා ච මෙ ආසි, භගිනී ච කනිට්ඨිකා;

සඞ්ඝෙ දානානි දත්වාන, කතපුඤ්ඤා විරොචතී’’ති.

637.

‘‘ධම්මෙන පුබ්බෙ භගිනී, තයා භද්දෙ විරොචති;

යං සඞ්ඝම්හි අප්පමෙය්යෙ, පතිට්ඨාපෙසි දක්ඛිණං.

638.

‘‘පුච්ඡිතො හි මයා බුද්ධො, ගිජ්ඣකූටම්හි පබ්බතෙ;

විපාකං ¶ සංවිභාගස්ස, යත්ථ දින්නං මහප්ඵලං.

639.

‘‘යජමානානං මනුස්සානං, පුඤ්ඤපෙක්ඛාන පාණිනං;

කරොතං ඔපධිකං පුඤ්ඤං, යත්ථ දින්නං මහප්ඵලං.

640.

‘‘තං ¶ මෙ බුද්ධො වියාකාසි, ජානං කම්මඵලං සකං;

විපාකං සංවිභාගස්ස, යත්ථ දින්නං මහප්ඵලං.

641.

[වි. ව. 750; කථා. 798] ‘‘චත්තාරො ච පටිපන්නා, චත්තාරො ච ඵලෙ ඨිතා;

එස සඞ්ඝො උජුභූතො, පඤ්ඤාසීලසමාහිතො.

642.

[වි. ව. 751; කථා. 798] ‘‘යජමානානං මනුස්සානං, පුඤ්ඤපෙක්ඛාන පාණිනං;

කරොතං ඔපධිකං පුඤ්ඤං, සඞ්ඝෙ දින්නං මහප්ඵලං.

643.

[වි. ව. 752; කථා. 798] ‘‘එසො ¶ හි සඞ්ඝො විපුලො මහග්ගතො, එසප්පමෙය්යො උදධීව සාගරො;

එතෙ හි සෙට්ඨා නරවීරසාවකා, පභඞ්කරා ධම්මමුදීරයන්ති [ධම්මකථං උදීරයන්ති (ස්යා.)].

644.

[වි. ව. 753; කථා. 798] ‘‘තෙසං ¶ සුදින්නං සුහුතං සුයිට්ඨං, යෙ සඞ්ඝමුද්දිස්ස දදන්ති දානං;

සා දක්ඛිණා සඞ්ඝගතා පතිට්ඨිතා, මහප්ඵලා ලොකවිදූන [ලොකවිදූහි (ස්යා. ක.)] වණ්ණිතා.

645.

[වි. ව. 754; කථා. 798] ‘‘එතාදිසං යඤ්ඤමනුස්සරන්තා [පුඤ්ඤමනුස්සරන්තා (ස්යා. ක.)], යෙ වෙදජාතා විචරන්ති ලොකෙ;

විනෙය්ය මච්ඡෙරමලං සමූලං, අනින්දිතා ¶ සග්ගමුපෙන්ති ඨාන’’න්ති.

දද්දල්ලවිමානං [දද්දළ්හවිමානං (ක.)] ඡට්ඨං.

7. පෙසවතීවිමානවත්ථු

646.

‘‘ඵලිකරජතහෙමජාලඡන්නං ¶ , විවිධචිත්රතලමද්දසං සුරම්මං;

බ්යම්හං සුනිම්මිතං තොරණූපපන්නං, රුචකුපකිණ්ණමිදං සුභං විමානං.

647.

‘‘භාති ¶ ච දස දිසා නභෙව සුරියො, සරදෙ තමොනුදො සහස්සරංසී;

තථා තපතිමිදං තව විමානං, ජලමිව ධූමසිඛො නිසෙ නභග්ගෙ.

648.

‘‘මුසතීව නයනං සතෙරතාව [සතෙරිතාව (ස්යා. ක.)], ආකාසෙ ඨපිතමිදං මනුඤ්ඤං;

වීණාමුරජසම්මතාළඝුට්ඨං, ඉද්ධං ඉන්දපුරං යථා තවෙදං.

649.

‘‘පදුමකුමුදුප්පලකුවලයං, යොධික [යූධික (සී.)] බන්ධුකනොජකා [යොථිකා භණ්ඩිකා නොජකා (ස්යා.)] ච සන්ති;

සාලකුසුමිතපුප්ඵිතා අසොකා, විවිධදුමග්ගසුගන්ධසෙවිතමිදං.

650.

‘‘සළලලබුජභුජක [සුජක (සී. ස්යා.)] සංයුත්තා [සඤ්ඤතා (සී.)], කුසකසුඵුල්ලිතලතාවලම්බිනීහි ¶ ;

මණිජාලසදිසා යසස්සිනී, රම්මා පොක්ඛරණී උපට්ඨිතා තෙ.

651.

‘‘උදකරුහා ච යෙත්ථි පුප්ඵජාතා, ථලජා යෙ ච සන්ති රුක්ඛජාතා;

මානුසකාමානුස්සකා ච දිබ්බා, සබ්බෙ තුය්හං නිවෙසනම්හි ජාතා.

652.

‘‘කිස්ස සංයමදමස්සයං විපාකො, කෙනාසි කම්මඵලෙනිධූපපන්නා;

යථා ච තෙ අධිගතමිදං විමානං, තදනුපදං අවචාසිළාරපම්හෙ’’ති [පඛුමෙති (සී.)].

653.

‘‘යථා ¶ ච මෙ අධිගතමිදං විමානං, කොඤ්චමයූරචකොර [චඞ්කොර (ක.)] සඞ්ඝචරිතං;

දිබ්ය [දිබ්බ (සී. පී.)] පිලවහංසරාජචිණ්ණං, දිජකාරණ්ඩවකොකිලාභිනදිතං.

654.

‘‘නානාසන්තානකපුප්ඵරුක්ඛවිවිධා, පාටලිජම්බුඅසොකරුක්ඛවන්තං;

යථා ච මෙ අධිගතමිදං විමානං, තං ¶ තෙ පවෙදයාමි [පවදිස්සාමි (සී.), පවෙදිස්සාමි (පී.)] සුණොහි භන්තෙ.

655.

‘‘මගධවරපුරත්ථිමෙන ¶ , නාළකගාමො නාම අත්ථි භන්තෙ;

තත්ථ අහොසිං පුරෙ සුණිසා, පෙසවතීති [සෙසවතීති (සී. ස්යා.)] තත්ථ ජානිංසු මමං.

656.

‘‘සාහමපචිතත්ථධම්මකුසලං ¶ , දෙවමනුස්සපූජිතං මහන්තං;

උපතිස්සං නිබ්බුතමප්පමෙය්යං, මුදිතමනා කුසුමෙහි අබ්භුකිරිං [අබ්භොකිරිං (සී. ස්යා. පී. ක.)].

657.

‘‘පරමගතිගතඤ්ච පූජයිත්වා, අන්තිමදෙහධරං ඉසිං උළාරං;

පහාය මානුසකං සමුස්සයං, තිදසගතා ඉධ මාවසාමි ඨාන’’න්ති.

පෙසවතීවිමානං සත්තමං.

8. මල්ලිකාවිමානවත්ථු

658.

‘‘පීතවත්ථෙ ¶ පීතධජෙ, පීතාලඞ්කාරභූසිතෙ;

පීතන්තරාහි වග්ගූහි, අපිළන්ධාව සොභසි.

659.

‘‘කා ¶ කම්බුකායූරධරෙ [කකම්බුකායුරධරෙ (ස්යා.)], කඤ්චනාවෙළභූසිතෙ;

හෙමජාලකසඤ්ඡන්නෙ [පච්ඡන්නෙ (සී.)], නානාරතනමාලිනී.

660.

‘‘සොවණ්ණමයා ලොහිතඞ්ගමයා [ලොහිතඞ්කමයා (සී. ස්යා.)] ච, මුත්තාමයා ¶ වෙළුරියමයා ච;

මසාරගල්ලා සහලොහිතඞ්ගා [සහලොහිතඞ්කා (සී.), සහලොහිතකා (ස්යා.)], පාරෙවතක්ඛීහි මණීහි චිත්තතා.

661.

‘‘කොචි කොචි එත්ථ මයූරසුස්සරො, හංසස්ස රඤ්ඤො කරවීකසුස්සරො;

තෙසං සරො සුය්යති වග්ගුරූපො, පඤ්චඞ්ගිකං තූරියමිවප්පවාදිතං.

662.

‘‘රථො ච තෙ සුභො වග්ගු [වග්ගූ (ස්යා.)], නානාරතනචිත්තිතො [නානාරතනචිත්තඞ්ගො (ස්යා.)];

නානාවණ්ණාහි ධාතූහි, සුවිභත්තොව සොභති.

663.

‘‘තස්මිං රථෙ කඤ්චනබිම්බවණ්ණෙ, යා ත්වං [යත්ථ (ක. සී. ස්යා. ක.)] ඨිතා භාසසි මං පදෙසං;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

664.

‘‘සොවණ්ණජාලං මණිසොණ්ණචිත්තිතං [විචිත්තං (ක.), චිත්තං (සී. ස්යා.)], මුත්තාචිතං හෙමජාලෙන ඡන්නං [සඤ්ඡන්නං (ක.)];

පරිනිබ්බුතෙ ගොතමෙ අප්පමෙය්යෙ, පසන්නචිත්තා අහමාභිරොපයිං.

665.

‘‘තාහං කම්මං කරිත්වාන, කුසලං බුද්ධවණ්ණිතං;

අපෙතසොකා සුඛිතා, සම්පමොදාමනාමයා’’ති.

මල්ලිකාවිමානං අට්ඨමං.

9. විසාලක්ඛිවිමානවත්ථු

666.

‘‘කා ¶ ¶ ¶ නාම ත්වං විසාලක්ඛි [විසාලක්ඛී (ස්යා.)], රම්මෙ චිත්තලතාවනෙ;

සමන්තා අනුපරියාසි, නාරීගණපුරක්ඛතා [පුරක්ඛිතා (ස්යා. ක.)].

667.

‘‘යදා ¶ දෙවා තාවතිංසා, පවිසන්ති ඉමං වනං;

සයොග්ගා සරථා සබ්බෙ, චිත්රා හොන්ති ඉධාගතා.

668.

‘‘තුය්හඤ්ච ඉධ පත්තාය, උය්යානෙ විචරන්තියා;

කායෙ න දිස්සතී චිත්තං, කෙන රූපං තවෙදිසං;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

669.

‘‘යෙන කම්මෙන දෙවින්ද, රූපං මය්හං ගතී ච මෙ;

ඉද්ධි ච ආනුභාවො ච, තං සුණොහි පුරින්දද.

670.

‘‘අහං රාජගහෙ රම්මෙ, සුනන්දා නාමුපාසිකා;

සද්ධා සීලෙන සම්පන්නා, සංවිභාගරතා සදා.

671.

‘‘අච්ඡාදනඤ්ච භත්තඤ්ච, සෙනාසනං පදීපියං;

අදාසිං උජුභූතෙසු, විප්පසන්නෙන චෙතසා.

672.

‘‘චාතුද්දසිං [චතුද්දසිං (පී. ක.)] පඤ්චදසිං, යා ච පක්ඛස්ස අට්ඨමී;

පාටිහාරියපක්ඛඤ්ච, අට්ඨඞ්ගසුසමාගතං.

673.

‘‘උපොසථං උපවසිස්සං, සදා සීලෙසු සංවුතා;

සඤ්ඤමා සංවිභාගා ච, විමානං ආවසාමහං.

674.

‘‘පාණාතිපාතා විරතා, මුසාවාදා ච සඤ්ඤතා;

ථෙය්යා ච අතිචාරා ච, මජ්ජපානා ච ආරකා.

675.

‘‘පඤ්චසික්ඛාපදෙ රතා, අරියසච්චාන කොවිදා;

උපාසිකා චක්ඛුමතො, ගොතමස්ස යසස්සිනො.

676.

‘‘තස්සා ¶ ¶ මෙ ඤාතිකුලා දාසී [ඤාතිකුලං ආසී (ස්යා. ක.)], සදා මාලාභිහාරති;

තාහං භගවතො ථූපෙ, සබ්බමෙවාභිරොපයිං.

677.

‘‘උපොසථෙ චහං ගන්ත්වා, මාලාගන්ධවිලෙපනං;

ථූපස්මිං අභිරොපෙසිං, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

678.

‘‘තෙන ¶ කම්මෙන දෙවින්ද, රූපං මය්හං ගතී ච මෙ;

ඉද්ධී ච ආනුභාවො ච, යං මාලං අභිරොපයිං.

679.

‘‘යඤ්ච සීලවතී ආසිං, න තං තාව විපච්චති;

ආසා ච පන මෙ දෙවින්ද, සකදාගාමිනී සිය’’න්ති.

විසාලක්ඛිවිමානං නවමං.

10. පාරිච්ඡත්තකවිමානවත්ථු

680.

‘‘පාරිච්ඡත්තකෙ ¶ කොවිළාරෙ, රමණීයෙ මනොරමෙ;

දිබ්බමාලං ගන්ථමානා, ගායන්තී සම්පමොදසි.

681.

‘‘තස්සා තෙ නච්චමානාය, අඞ්ගමඞ්ගෙහි සබ්බසො;

දිබ්බා සද්දා නිච්ඡරන්ති, සවනීයා මනොරමා.

682.

‘‘තස්සා තෙ නච්චමානාය, අඞ්ගමඞ්ගෙහි සබ්බසො;

දිබ්බා ගන්ධා පවායන්ති, සුචිගන්ධා මනොරමා.

683.

‘‘විවත්තමානා කායෙන, යා වෙණීසු පිළන්ධනා.

තෙසං සුය්යති නිග්ඝොසො, තූරියෙ පඤ්චඞ්ගිකෙ යථා.

684.

‘‘වටංසකා වාතධුතා [වාතධූතා (සී. ස්යා.)], වාතෙන සම්පකම්පිතා;

තෙසං සුය්යති නිග්ඝොසො, තූරියෙ පඤ්චඞ්ගිකෙ යථා.

685.

‘‘යාපි ¶ තෙ සිරස්මිං මාලා, සුචිගන්ධා මනොරමා;

වාති ¶ ගන්ධො දිසා සබ්බා, රුක්ඛො මඤ්ජූසකො යථා.

686.

‘‘ඝායසෙ තං සුචිගන්ධං [සුචිං ගන්ධං (සී.)], රූපං පස්සසි අමානුසං [මානුසං (පී.)];

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

687.

‘‘පභස්සරං අච්චිමන්තං, වණ්ණගන්ධෙන සංයුතං;

අසොකපුප්ඵමාලාහං, බුද්ධස්ස උපනාමයිං.

688.

‘‘තාහං කම්මං කරිත්වාන, කුසලං බුද්ධවණ්ණිතං;

අපෙතසොකා සුඛිතා, සම්පමොදාමනාමයා’’ති.

පාරිච්ඡත්තකවිමානං දසමං.

පාරිච්ඡත්තකවග්ගො තතියො නිට්ඨිතො.

තස්සුද්දානං ¶ –

උළාරො උච්ඡු පල්ලඞ්කො, ලතා ච ගුත්තිලෙන ච;

දද්දල්ලපෙසමල්ලිකා, විසාලක්ඛි පාරිච්ඡත්තකො;

වග්ගො තෙන පවුච්චතීති.

4. මඤ්ජිට්ඨකවග්ගො

1. මඤ්ජිට්ඨකවිමානවත්ථු

689.

‘‘මඤ්ජිට්ඨකෙ ¶ ¶ [මඤ්ජෙට්ඨකෙ (සී.)] විමානස්මිං, සොණ්ණවාලුකසන්ථතෙ [සොවණ්ණවාලුකසන්ථතෙ (ස්යා. පී.), සොවණ්ණවාලිකසන්ථතෙ (ක.)];

පඤ්චඞ්ගිකෙ තුරියෙන [තුරියෙන (සී. ස්යා. පී.)], රමසි සුප්පවාදිතෙ.

690.

‘‘තම්හා විමානා ඔරුය්හ, නිම්මිතා රතනාමයා;

ඔගාහසි ¶ සාලවනං, පුප්ඵිතං සබ්බකාලිකං.

691.

‘‘යස්ස යස්සෙව සාලස්ස, මූලෙ තිට්ඨසි දෙවතෙ;

සො සො මුඤ්චති පුප්ඵානි, ඔනමිත්වා දුමුත්තමො.

692.

‘‘වාතෙරිතං සාලවනං, ආධුතං [ආධූතං (සී.)] දිජසෙවිතං;

වාති ගන්ධො දිසා සබ්බා, රුක්ඛො මඤ්ජූසකො යථා.

693.

‘‘ඝායසෙ තං සුචිගන්ධං, රූපං පස්සසි අමානුසං;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

694.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, දාසී අයිරකුලෙ [අය්යිරකුලෙ (ස්යා. ක.)] අහුං;

බුද්ධං නිසින්නං දිස්වාන, සාලපුප්ඵෙහි ඔකිරිං.

695.

‘‘වටංසකඤ්ච සුකතං, සාලපුප්ඵමයං අහං;

බුද්ධස්ස උපනාමෙසිං, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

696.

‘‘තාහං ¶ කම්මං කරිත්වාන, කුසලං බුද්ධවණ්ණිතං;

අපෙතසොකා සුඛිතා, සම්පමොදාමනාමයා’’ති.

මඤ්ජිට්ඨකවිමානං පඨමං.

2. පභස්සරවිමානවත්ථු

697.

‘‘පභස්සරවරවණ්ණනිභෙ ¶ , සුරත්තවත්ථවසනෙ [වත්ථනිවාසනෙ (සී. ස්යා.)];

මහිද්ධිකෙ චන්දනරුචිරගත්තෙ, කා ත්වං සුභෙ දෙවතෙ වන්දසෙ මමං.

698.

‘‘පල්ලඞ්කො ¶ ච තෙ මහග්ඝො, නානාරතනචිත්තිතො ¶ රුචිරො;

යත්ථ ත්වං නිසින්නා විරොචසි, දෙවරාජාරිව නන්දනෙ වනෙ.

699.

‘‘කිං ත්වං පුරෙ සුචරිතමාචරී භද්දෙ, කිස්ස කම්මස්ස විපාකං;

අනුභොසි දෙවලොකස්මිං, දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ;

කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

700.

‘‘පිණ්ඩාය තෙ චරන්තස්ස, මාලං ඵාණිතඤ්ච අදදං භන්තෙ;

තස්ස කම්මස්සිදං විපාකං, අනුභොමි දෙවලොකස්මිං.

701.

‘‘හොති ච මෙ අනුතාපො, අපරද්ධං [අපරාධං (ස්යා.)] දුක්ඛිතඤ්ච [දුක්කටඤ්ච (සී.)] මෙ භන්තෙ;

සාහං ධම්මං නාස්සොසිං, සුදෙසිතං ධම්මරාජෙන.

702.

‘‘තං තං වදාමි භද්දන්තෙ, ‘යස්ස මෙ අනුකම්පියො කොචි;

ධම්මෙසු තං සමාදපෙථ’, සුදෙසිතං ධම්මරාජෙන.

703.

‘‘යෙසං අත්ථි සද්ධා බුද්ධෙ, ධම්මෙ ¶ ච සඞ්ඝරතනෙ;

තෙ මං අතිවිරොචන්ති, ආයුනා යසසා සිරියා.

704.

‘‘පතාපෙන වණ්ණෙන උත්තරිතරා,

අඤ්ඤෙ මහිද්ධිකතරා මයා දෙවා’’ති;

පභස්සරවිමානං දුතියං.

3. නාගවිමානවත්ථු

705.

‘‘අලඞ්කතා ¶ ¶ මණිකඤ්චනාචිතං, සොවණ්ණජාලචිතං මහන්තං;

අභිරුය්හ ගජවරං සුකප්පිතං, ඉධාගමා වෙහායසං [වෙහාසයං (සී.)] අන්තලික්ඛෙ.

706.

‘‘නාගස්ස දන්තෙසු දුවෙසු නිම්මිතා, අච්ඡොදකා [අච්ඡොදිකා (සී. ක.)] පදුමිනියො සුඵුල්ලා;

පදුමෙසු ච තුරියගණා පභිජ්ජරෙ, ඉමා ච නච්චන්ති මනොහරායො.

707.

‘‘දෙවිද්ධිපත්තාසි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;

කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

708.

‘‘බාරාණසියං ¶ උපසඞ්කමිත්වා, බුද්ධස්සහං වත්ථයුගං අදාසිං;

පාදානි වන්දිත්වා [වන්දිත්ව (සී.)] ඡමා නිසීදිං, විත්තා චහං අඤ්ජලිකං අකාසිං.

709.

‘‘බුද්ධො ච මෙ කඤ්චනසන්නිභත්තචො, අදෙසයි සමුදයදුක්ඛනිච්චතං;

අසඞ්ඛතං දුක්ඛනිරොධසස්සතං, මග්ගං අදෙසයි [අදෙසෙසි (සී.)] යතො විජානිසං;

710.

‘‘අප්පායුකී ¶ කාලකතා තතො චුතා, උපපන්නා තිදසගණං යසස්සිනී;

සක්කස්සහං අඤ්ඤතරා පජාපති, යසුත්තරා නාම දිසාසු විස්සුතා’’ති.

නාගවිමානං තතියං.

4. අලොමවිමානවත්ථු

711.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ ¶ වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

712.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…

වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

714.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

715.

‘‘අහඤ්ච ¶ බාරාණසියං, බුද්ධස්සාදිච්චබන්ධුනො;

අදාසිං සුක්ඛකුම්මාසං, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

716.

‘‘සුක්ඛාය අලොණිකාය ච, පස්ස ඵලං කුම්මාසපිණ්ඩියා;

අලොමං සුඛිතං දිස්වා, කො පුඤ්ඤං න කරිස්සති.

717.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… ¶ වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

අලොමවිමානං චතුත්ථං.

5. කඤ්ජිකදායිකාවිමානවත්ථු

719.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… ඔසධී විය තාරකා.

720.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

722.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

723.

‘‘අහං අන්ධකවින්දම්හි, බුද්ධස්සාදිච්චබන්ධුනො;

අදාසිං කොලසම්පාකං, කඤ්ජිකං තෙලධූපිතං.

724.

‘‘පිප්ඵල්යා ලසුණෙන ච, මිස්සං ලාමඤ්ජකෙන ච;

අදාසිං උජුභූතස්මිං [උජුභූතෙසු (ක.)], විප්පසන්නෙන චෙතසා.

725.

‘‘යා ¶ ¶ මහෙසිත්තං කාරෙය්ය, චක්කවත්තිස්ස රාජිනො;

නාරී සබ්බඞ්ගකල්යාණී, භත්තු චානොමදස්සිකා;

එකස්ස ¶ කඤ්ජිකදානස්ස, කලං නාග්ඝති සොළසිං.

726.

‘‘සතං නික්ඛා සතං අස්සා, සතං අස්සතරීරථා;

සතං කඤ්ඤාසහස්සානි, ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා;

එකස්ස කඤ්ජිකදානස්ස, කලං නාග්ඝන්ති සොළසිං.

727.

‘‘සතං හෙමවතා නාගා, ඊසාදන්තා උරූළ්හවා;

සුවණ්ණකච්ඡා මාතඞ්ගා, හෙමකප්පනවාසසා;

එකස්ස කඤ්ජිකදානස්ස, කලං නාග්ඝන්ති සොළසිං.

728.

‘‘චතුන්නමපි ¶ දීපානං, ඉස්සරං යොධ කාරයෙ;

එකස්ස කඤ්ජිකදානස්ස, කලං නාග්ඝති සොළසි’’න්ති.

කඤ්ජිකදායිකාවිමානං පඤ්චමං.

6. විහාරවිමානවත්ථු

729.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ… ඔසධී විය තාරකා.

730.

‘‘තස්සා තෙ නච්චමානාය, අඞ්ගමඞ්ගෙහි සබ්බසො;

දිබ්බා සද්දා නිච්ඡරන්ති, සවනීයා මනොරමා.

731.

‘‘තස්සා තෙ නච්චමානාය, අඞ්ගමඞ්ගෙහි සබ්බසො;

දිබ්බා ගන්ධා පවායන්ති, සුචිගන්ධා මනොරමා.

732.

‘‘විවත්තමානා කායෙන, යා වෙණීසු පිළන්ධනා;

තෙසං සුය්යති නිග්ඝොසො, තුරියෙ පඤ්චඞ්ගිකෙ යථා.

733.

‘‘වටංසකා වාතධුතා, වාතෙන සම්පකම්පිතා;

තෙසං සුය්යති නිග්ඝොසො, තුරියෙ පඤ්චඞ්ගිකෙ යථා.

734.

‘‘යාපි ¶ තෙ සිරස්මිං මාලා, සුචිගන්ධා මනොරමා;

වාති ගන්ධො දිසා සබ්බා, රුක්ඛො මඤ්ජූසකො යථා.

735.

‘‘ඝායසෙ තං සුචිගන්ධං, රූපං පස්සසි අමානුසං;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

736.

‘‘සාවත්ථියං ¶ ¶ මය්හං සඛී භදන්තෙ, සඞ්ඝස්ස කාරෙසි මහාවිහාරං;

තත්ථප්පසන්නා අහමානුමොදිං, දිස්වා අගාරඤ්ච පියඤ්ච මෙතං.

737.

‘‘තායෙව ¶ මෙ සුද්ධනුමොදනාය, ලද්ධං විමානබ්භුතදස්සනෙය්යං;

සමන්තතො සොළසයොජනානි, වෙහායසං ගච්ඡති ඉද්ධියා මම.

738.

‘‘කූටාගාරා නිවෙසා මෙ, විභත්තා භාගසො මිතා;

දද්දල්ලමානා ආභන්ති, සමන්තා සතයොජනං.

739.

‘‘පොක්ඛරඤ්ඤො ච මෙ එත්ථ, පුථුලොමනිසෙවිතා;

අච්ඡොදකා [අච්ඡොදිකා (සී.)] විප්පසන්නා, සොණ්ණවාලුකසන්ථතා.

740.

‘‘නානාපදුමසඤ්ඡන්නා, පුණ්ඩරීකසමොතතා [පණ්ඩරීකසමොනතා (සී.)];

සුරභී සම්පවායන්ති, මනුඤ්ඤා මාලුතෙරිතා.

741.

‘‘ජම්බුයො පනසා තාලා, නාළිකෙරවනානි ච;

අන්තොනිවෙසනෙ ජාතා, නානාරුක්ඛා අරොපිමා.

742.

‘‘නානාතූරියසඞ්ඝුට්ඨං ¶ , අච්ඡරාගණඝොසිතං;

යොපි මං සුපිනෙ පස්සෙ, සොපි විත්තො සියා නරො.

743.

‘‘එතාදිසං අබ්භුතදස්සනෙය්යං, විමානං සබ්බසොපභං;

මම කම්මෙහි නිබ්බත්තං, අලං පුඤ්ඤානි කාතවෙ’’ති.

744.

‘‘තායෙව තෙ සුද්ධනුමොදනාය, ලද්ධං විමානබ්භුතදස්සනෙය්යං;

යා චෙව සා දානමදාසි නාරී, තස්සා ගතිං බ්රූහි කුහිං උප්පන්නා [උපපන්නා (ක.)] සා’’ති.

745.

‘‘යා සා අහු මය්හං සඛී භදන්තෙ, සඞ්ඝස්ස කාරෙසි මහාවිහාරං;

විඤ්ඤාතධම්මා සා අදාසි දානං, උප්පන්නා නිම්මානරතීසු දෙවෙසු.

746.

‘‘පජාපතී ¶ තස්ස සුනිම්මිතස්ස, අචින්තියා කම්මවිපාකා තස්ස;

යමෙතං පුච්ඡසි කුහිං උප්පන්නා [උපපන්නා (ක.)] සාති, තං තෙ වියාකාසිං අනඤ්ඤථා අහං.

747.

‘‘තෙනහඤ්ඤෙපි සමාදපෙථ, සඞ්ඝස්ස දානානි දදාථ විත්තා;

ධම්මඤ්ච සුණාථ පසන්නමානසා, සුදුල්ලභො ලද්ධො මනුස්සලාභො.

748.

‘‘යං ¶ මග්ගං මග්ගාධිපතී අදෙසයි [මග්ගාධිපත්යදෙසයි (සී.)], බ්රහ්මස්සරො කඤ්චනසන්නිභත්තචො;

සඞ්ඝස්ස දානානි දදාථ විත්තා, මහප්ඵලා යත්ථ භවන්ති දක්ඛිණා.

749.

[ඛු. පා. 6.6; සු. නි. 229] ‘‘යෙ ¶ පුග්ගලා අට්ඨ සතං පසත්ථා, චත්තාරි එතානි යුගානි හොන්ති;

තෙ දක්ඛිණෙය්යා සුගතස්ස සාවකා, එතෙසු දින්නානි මහප්ඵලානි.

750.

[වි. ව. 641] ‘‘චත්තාරො ච පටිපන්නා, චත්තාරො ච ඵලෙ ඨිතා;

එස සඞ්ඝො උජුභූතො, පඤ්ඤාසීලසමාහිතො.

751.

[වි. ව. 642] ‘‘යජමානානං ¶ මනුස්සානං, පුඤ්ඤපෙක්ඛාන පාණිනං;

කරොතං ඔපධිකං පුඤ්ඤං, සඞ්ඝෙ දින්නං මහප්ඵලං.

752.

[වි. ව. 643] ‘‘එසො හි සඞ්ඝො විපුලො මහග්ගතො, එසප්පමෙය්යො උදධීව සාගරො;

එතෙහි සෙට්ඨා නරවීරසාවකා, පභඞ්කරා ධම්මමුදීරයන්ති [නත්ථෙත්ථ පාඨභෙදො].

753.

[වි. ව. 644] ‘‘තෙසං සුදින්නං සුහුතං සුයිට්ඨං, යෙ සඞ්ඝමුද්දිස්ස දදන්ති දානං;

සා දක්ඛිණා සඞ්ඝගතා පතිට්ඨිතා, මහප්ඵලා ලොකවිදූන [ලොකවිදූහි (ක.)] වණ්ණිතා.

754.

‘‘එතාදිසං ¶ ¶ යඤ්ඤමනුස්සරන්තා, යෙ වෙදජාතා විචරන්ති ලොකෙ;

විනෙය්ය මච්ඡෙරමලං සමූලං, අනින්දිතා සග්ගමුපෙන්ති ඨාන’’න්ති.

විහාරවිමානං ඡට්ඨං.

භාණවාරං දුතියං නිට්ඨිතං.

7. චතුරිත්ථිවිමානවත්ථු

755.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ වණ්ණෙන…පෙ…වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

758.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

759.

‘‘ඉන්දීවරානං ¶ හත්ථකං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස;

එසිකානං උණ්ණතස්මිං, නගරවරෙ පණ්ණකතෙ රම්මෙ.

760.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිස්සා පභාසතී’’ති.

762.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන…පෙ…වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

765.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… ¶ යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

766.

‘‘නීලුප්පලහත්ථකං අහමදාසිං, භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස;

එසිකානං උණ්ණතස්මිං, නගරවරෙ පණ්ණකතෙ රම්මෙ.

767.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

769.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ වණ්ණෙන…පෙ…වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

772.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

773.

‘‘ඔදාතමූලකං හරිතපත්තං, උදකස්මිං සරෙ ජාතං අහමදාසිං;

භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස, එසිකානං උණ්ණතස්මිං;

නගරවරෙ පණ්ණකතෙ රම්මෙ.

774.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

776.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ ¶ වණ්ණෙන…පෙ…වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

779.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

780.

‘‘අහං සුමනා සුමනස්ස සුමනමකුළානි, දන්තවණ්ණානි අහමදාසිං;

භික්ඛුනො පිණ්ඩාය චරන්තස්ස, එසිකානං උණ්ණතස්මිං;

නගරවරෙ පණ්ණකතෙ රම්මෙ.

781.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

චතුරිත්ථිවිමානං සත්තමං.

8. අම්බවිමානවත්ථු

783.

‘‘දිබ්බං ¶ තෙ අම්බවනං රම්මං, පාසාදෙත්ථ මහල්ලකො;

නානාතුරියසඞ්ඝුට්ඨො, අච්ඡරාගණඝොසිතො.

784.

‘‘පදීපො චෙත්ථ ජලති, නිච්චං සොවණ්ණයො මහා;

දුස්සඵලෙහි රුක්ඛෙහි, සමන්තා පරිවාරිතො.

785.

‘‘කෙන ¶ තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති;

787.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… ¶ යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

788.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ;

විහාරං සඞ්ඝස්ස කාරෙසිං, අම්බෙහි පරිවාරිතං.

789.

‘‘පරියොසිතෙ විහාරෙ, කාරෙන්තෙ නිට්ඨිතෙ මහෙ;

අම්බෙහි ඡාදයිත්වාන [අම්බෙ අච්ඡාදයිත්වාන (සී. ස්යා.), අම්බෙහච්ඡාදයිත්වාන (පී. ක.)], කත්වා දුස්සමයෙ ඵලෙ.

790.

‘‘පදීපං තත්ථ ජාලෙත්වා, භොජයිත්වා ගණුත්තමං;

නිය්යාදෙසිං තං සඞ්ඝස්ස, පසන්නා සෙහි පාණිභි.

791.

‘‘තෙන මෙ අම්බවනං රම්මං, පාසාදෙත්ථ මහල්ලකො;

නානාතුරියසඞ්ඝුට්ඨො, අච්ඡරාගණඝොසිතො.

792.

‘‘පදීපො ¶ චෙත්ථ ජලති, නිච්චං සොවණ්ණයො මහා;

දුස්සඵලෙහි රුක්ඛෙහි, සමන්තා පරිවාරිතො.

793.

‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

අම්බවිමානං අට්ඨමං.

9. පීතවිමානවත්ථු

795.

‘‘පීතවත්ථෙ ¶ පීතධජෙ, පීතාලඞ්කාරභූසිතෙ;

පීතචන්දනලිත්තඞ්ගෙ, පීතඋප්පලමාලිනී [පීතුප්පලමධාරිනී (ස්යා. ක.), පීතුප්පලමාලිනී (පී.)].

796.

‘‘පීතපාසාදසයනෙ, පීතාසනෙ පීතභාජනෙ;

පීතඡත්තෙ පීතරථෙ, පීතස්සෙ පීතබීජනෙ.

797.

‘‘කිං ¶ ¶ කම්මමකරී භද්දෙ, පුබ්බෙ මානුසකෙ භවෙ;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

798.

‘‘කොසාතකී නාම ලතත්ථි භන්තෙ, තිත්තිකා අනභිච්ඡිතා;

තස්සා චත්තාරි පුප්ඵානි, ථූපං අභිහරිං අහං.

799.

‘‘සත්ථු සරීරමුද්දිස්ස, විප්පසන්නෙන චෙතසා;

නාස්ස මග්ගං අවෙක්ඛිස්සං, න තග්ගමනසා [තදග්ගමනසා (සී.), තදඞ්ගමනසා (ස්යා.)] සතී.

800.

‘‘තතො මං අවධී ගාවී, ථූපං අපත්තමානසං;

තඤ්චාහං අභිසඤ්චෙය්යං, භිය්යො [භීයො (සී. අට්ඨ.)] නූන ඉතො සියා.

801.

‘‘තෙන කම්මෙන දෙවින්ද, මඝවා දෙවකුඤ්ජරො;

පහාය මානුසං දෙහං, තව සහබ්ය [සහබ්යත (සී. ස්යා.)] මාගතා’’ති.

802.

ඉදං ¶ සුත්වා තිදසාධිපති, මඝවා දෙවකුඤ්ජරො;

තාවතිංසෙ පසාදෙන්තො, මාතලිං එතදබ්රවි [එතදබ්රූවීති (සී.)].

803.

‘‘පස්ස මාතලි අච්ඡෙරං, චිත්තං කම්මඵලං ඉදං;

අප්පකම්පි කතං දෙය්යං, පුඤ්ඤං හොති මහප්ඵලං.

804.

‘‘නත්ථි චිත්තෙ පසන්නම්හි, අප්පකා නාම දක්ඛිණා;

තථාගතෙ වා සම්බුද්ධෙ, අථ වා තස්ස සාවකෙ.

805.

‘‘එහි මාතලි අම්හෙපි, භිය්යො භිය්යො මහෙමසෙ;

තථාගතස්ස ධාතුයො, සුඛො පුඤ්ඤාන මුච්චයො.

806.

‘‘තිට්ඨන්තෙ නිබ්බුතෙ චාපි, සමෙ චිත්තෙ සමං ඵලං;

චෙතොපණිධිහෙතු ¶ හි, සත්තා ගච්ඡන්ති සුග්ගතිං.

807.

‘‘බහූනං [බහුන්නං (සී. ස්යා.)] වත අත්ථාය, උප්පජ්ජන්ති තථාගතා;

යත්ථ කාරං කරිත්වාන, සග්ගං ගච්ඡන්ති දායකා’’ති.

පීතවිමානං නවමං.

10. උච්ඡුවිමානවත්ථු

808.

‘‘ඔභාසයිත්වා ¶ ¶ පථවිං සදෙවකං, අතිරොචසි චන්දිමසූරියා විය;

සිරියා ච වණ්ණෙන යසෙන තෙජසා, බ්රහ්මාව දෙවෙ තිදසෙ සහින්දකෙ.

809.

‘‘පුච්ඡාමි ¶ තං උප්පලමාලධාරිනී, ආවෙළිනී කඤ්චනසන්නිභත්තචෙ;

අලඞ්කතෙ උත්තමවත්ථධාරිනී, කා ත්වං සුභෙ දෙවතෙ වන්දසෙ මමං.

810.

‘‘කිං ත්වං පුරෙ කම්මමකාසි අත්තනා, මනුස්සභූතා පුරිමාය ජාතියා;

දානං සුචිණ්ණං අථ සීලසඤ්ඤමං, කෙනුපපන්නා සුගතිං යසස්සිනී;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

811.

‘‘ඉදානි භන්තෙ ඉමමෙව ගාමං, පිණ්ඩාය අම්හාක ඝරං උපාගමි;

තතො තෙ උච්ඡුස්ස අදාසි ඛණ්ඩිකං, පසන්නචිත්තා අතුලාය පීතියා;

812.

‘‘සස්සු ¶ ච පච්ඡා අනුයුඤ්ජතෙ මමං, කහං නු උච්ඡුං වධුකෙ අවාකිරී;

න ඡඩ්ඩිතං නො පන ඛාදිතං මයා, සන්තස්ස භික්ඛුස්ස සයං අදාසහං.

813.

‘‘තුය්හංන්විදං ඉස්සරියං අථො මම, ඉතිස්සා සස්සු පරිභාසතෙ මමං;

ලෙඩ්ඩුං ගහෙත්වා පහාරං අදාසි මෙ, තතො චුතා කාලකතාම්හි දෙවතා.

814.

‘‘තදෙව කම්මං කුසලං කතං මයා, සුඛඤ්ච කම්මං අනුභොමි අත්තනා;

දෙවෙහි සද්ධිං පරිචාරයාමහං, මොදාමහං කාමගුණෙහි පඤ්චහි.

815.

‘‘තදෙව ¶ කම්මං කුසලං කතං මයා, සුඛඤ්ච කම්මං අනුභොමි අත්තනා;

දෙවින්දගුත්තා තිදසෙහි රක්ඛිතා, සමප්පිතා කාමගුණෙහි පඤ්චහි.

816.

‘‘එතාදිසං ¶ පුඤ්ඤඵලං අනප්පකං, මහාවිපාකා මම උච්ඡුදක්ඛිණා;

දෙවෙහි සද්ධිං පරිචාරයාමහං, මොදාමහං කාමගුණෙහි පඤ්චහි.

817.

‘‘එතාදිසං පුඤ්ඤඵලං අනප්පකං, මහාජුතිකා මම උච්ඡුදක්ඛිණා;

දෙවින්දගුත්තා තිදසෙහි රක්ඛිතා, සහස්සනෙත්තොරිව නන්දනෙ වනෙ.

818.

‘‘තුවඤ්ච ¶ භන්තෙ අනුකම්පකං විදුං, උපෙච්ච වන්දිං කුසලඤ්ච පුච්ඡිසං;

තතො තෙ උච්ඡුස්ස අදාසිං ඛණ්ඩිකං, පසන්නචිත්තා අතුලාය පීතියා’’ති.

උච්ඡුවිමානං දසමං.

11. වන්දනවිමානවත්ථු

819.

‘‘අභික්කන්තෙන ¶ වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

ඔභාසෙන්තී දිසා සබ්බා, ඔසධී විය තාරකා.

820.

‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ. ¶ …

වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

822.

සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං.

823.

‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, දිස්වාන සමණෙ සීලවන්තෙ;

පාදානි වන්දිත්වා මනං පසාදයිං, විත්තා චහං අඤ්ජලිකං අකාසිං.

824.

‘‘තෙන ¶ මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ… වණ්ණො ¶ ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.

වන්දනවිමානං එකාදසමං.

12. රජ්ජුමාලාවිමානවත්ථු

826.

‘‘අභික්කන්තෙන වණ්ණෙන, යා ත්වං තිට්ඨසි දෙවතෙ;

හත්ථපාදෙ ච විග්ගය්හ, නච්චසි සුප්පවාදිතෙ.

827.

‘‘තස්සා තෙ නච්චමානාය, අඞ්ගමඞ්ගෙහි සබ්බසො;

දිබ්බා සද්දා නිච්ඡරන්ති, සවනීයා මනොරමා.

828.

‘‘තස්සා තෙ නච්චමානාය, අඞ්ගමඞ්ගෙහි සබ්බසො;

දිබ්බා ගන්ධා පවායන්ති, සුචිගන්ධා මනොරමා.

829.

‘‘විවත්තමානා කායෙන, යා වෙණීසු පිළන්ධනා;

තෙසං සුය්යති නිග්ඝොසො, තුරියෙ පඤ්චඞ්ගිකෙ යථා.

830.

‘‘වටංසකා වාතධුතා, වාතෙන සම්පකම්පිතා;

තෙසං සුය්යති නිග්ඝොසො, තුරියෙ පඤ්චඞ්ගිකෙ යථා.

831.

‘‘යාපි තෙ සිරස්මිං මාලා, සුචිගන්ධා මනොරමා;

වාති ගන්ධො දිසා සබ්බා, රුක්ඛො මඤ්ජූසකො යථා.

832.

‘‘ඝායසෙ ¶ තං සුචිගන්ධං, රූපං පස්සසි අමානුසං;

දෙවතෙ පුච්ඡිතාචික්ඛ, කිස්ස කම්මස්සිදං ඵල’’න්ති.

833.

‘‘දාසී ¶ අහං පුරෙ ආසිං, ගයායං බ්රාහ්මණස්සහං;

අප්පපුඤ්ඤා අලක්ඛිකා, රජ්ජුමාලාති මං විදුං [විදූ (ස්යා. පී. ක.)].

834.

‘‘අක්කොසානං වධානඤ්ච, තජ්ජනාය ච උග්ගතා [උක්කතා (සී. ස්යා.)];

කුටං ¶ ගහෙත්වා නික්ඛම්ම, අගඤ්ඡිං [ආගච්ඡිං (ස්යා. ක.), අගච්ඡිං (පී.), ගච්ඡිං (සී.)] උදහාරියා [උදකහාරියා (සී.)].

835.

‘‘විපථෙ ¶ කුටං නික්ඛිපිත්වා, වනසණ්ඩං උපාගමිං;

ඉධෙවාහං මරිස්සාමි, කො අත්ථො [ක්වත්ථොසි (ක.), කීවත්ථොපි (ස්යා.)] ජීවිතෙන මෙ.

836.

‘‘දළ්හං පාසං කරිත්වාන, ආසුම්භිත්වාන පාදපෙ;

තතො දිසා විලොකෙසිං,කො නු ඛො වනමස්සිතො.

837.

‘‘තත්ථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, සබ්බලොකහිතං මුනිං;

නිසින්නං රුක්ඛමූලස්මිං, ඣායන්තං අකුතොභයං.

838.

‘‘තස්සා මෙ අහු සංවෙගො, අබ්භුතො ලොමහංසනො;

කො නු ඛො වනමස්සිතො, මනුස්සො උදාහු දෙවතා.

839.

‘‘පාසාදිකං පසාදනීයං, වනා නිබ්බනමාගතං;

දිස්වා මනො මෙ පසීදි, නායං යාදිසකීදිසො.

840.

‘‘ගුත්තින්ද්රියො ඣානරතො, අබහිග්ගතමානසො;

හිතො සබ්බස්ස ලොකස්ස, බුද්ධො අයං [සොයං (සී.)] භවිස්සති.

841.

‘‘භයභෙරවො දුරාසදො, සීහොව ගුහමස්සිතො;

දුල්ලභායං දස්සනාය, පුප්ඵං ඔදුම්බරං යථා.

842.

‘‘සො මං මුදූහි වාචාහි, ආලපිත්වා තථාගතො;

රජ්ජුමාලෙති මංවොච, සරණං ගච්ඡ තථාගතං.

843.

‘‘තාහං ගිරං සුණිත්වාන, නෙලං අත්ථවතිං සුචිං;

සණ්හං මුදුඤ්ච වග්ගුඤ්ච, සබ්බසොකාපනූදනං.

844.

‘‘කල්ලචිත්තඤ්ච මං ඤත්වා, පසන්නං සුද්ධමානසං;

හිතො ¶ සබ්බස්ස ලොකස්ස, අනුසාසි තථාගතො.

845.

‘‘ඉදං දුක්ඛන්ති මංවොච, අයං දුක්ඛස්ස සම්භවො;

දුක්ඛ [අයං (සී. ස්යා. පී.)] නිරොධො මග්ගො ච [දුක්ඛනිරොධො ච (ස්යා.)], අඤ්ජසො අමතොගධො.

846.

‘‘අනුකම්පකස්ස ¶ කුසලස්ස, ඔවාදම්හි අහං ඨිතා;

අජ්ඣගා අමතං සන්තිං, නිබ්බානං පදමච්චුතං.

847.

‘‘සාහං අවට්ඨිතාපෙමා, දස්සනෙ අවිකම්පිනී;

මූලජාතාය සද්ධාය, ධීතා බුද්ධස්ස ඔරසා.

848.

‘‘සාහං ¶ ¶ රමාමි කීළාමි, මොදාමි අකුතොභයා;

දිබ්බමාලං ධාරයාමි, පිවාමි මධුමද්දවං.

849.

‘‘සට්ඨිතුරියසහස්සානි, පටිබොධං කරොන්ති මෙ;

ආළම්බො ගග්ගරො භීමො, සාධුවාදී ච සංසයො.

850.

‘‘පොක්ඛරො ච සුඵස්සො ච, වීණාමොක්ඛා ච නාරියො;

නන්දා චෙව සුනන්දා ච, සොණදින්නා සුචිම්හිතා.

851.

‘‘අලම්බුසා මිස්සකෙසී ච, පුණ්ඩරීකාතිදාරුණී [… තිචාරුණී (සී.)];

එණීඵස්සා සුඵස්සා [සුපස්සා (ස්යා. පී. ක.)] ච, සුභද්දා [සංභද්දා (ක.)] මුදුවාදිනී.

852.

‘‘එතා චඤ්ඤා ච සෙය්යාසෙ, අච්ඡරානං පබොධිකා;

තා මං කාලෙනුපාගන්ත්වා, අභිභාසන්ති දෙවතා.

853.

‘‘හන්ද නච්චාම ගායාම, හන්ද තං රමයාමසෙ;

නයිදං අකතපුඤ්ඤානං, කතපුඤ්ඤානමෙවිදං.

854.

‘‘අසොකං ¶ නන්දනං රම්මං, තිදසානං මහාවනං;

සුඛං අකතපුඤ්ඤානං, ඉධ නත්ථි පරත්ථ ච.

855.

‘‘සුඛඤ්ච කතපුඤ්ඤානං, ඉධ චෙව පරත්ථ ච;

තෙසං සහබ්යකාමානං, කත්තබ්බං කුසලං බහුං;

කතපුඤ්ඤා හි මොදන්ති, සග්ගෙ භොගසමඞ්ගිනො.

856.

‘‘බහූනං වත අත්ථාය, උප්පජ්ජන්ති තථාගතා;

දක්ඛිණෙය්යා මනුස්සානං, පුඤ්ඤඛෙත්තානමාකරා;

යත්ථ කාරං කරිත්වාන, සග්ගෙ මොදන්ති දායකා’’ති.

රජ්ජුමාලාවිමානං ද්වාදසමං.

මඤ්ජිට්ඨකවග්ගො චතුත්ථො නිට්ඨිතො.

තස්සුද්දානං ¶ –

මඤ්ජිට්ඨා ¶ පභස්සරා නාගා, අලොමාකඤ්ජිකදායිකා;

විහාරචතුරිත්ථම්බා, පීතා උච්ඡුවන්දනරජ්ජුමාලා ච;

වග්ගො තෙන පවුච්චතීති.

ඉත්ථිවිමානං සමත්තං.