මූල > සුත්තපිටක > ඛුද්දකනිකාය > ථෙරගාථාපාළි

THA Vol 0
MMR Vol 0
VRI Vol 0
PTS Vol 0

Misc. Paragraph

ඛුද්දකනිකායෙ

ථෙරගාථාපාළි

2. මහාකොට්ඨිකත්ථෙරගාථා

3. කඞ්ඛාරෙවතත්ථෙරගාථා

9. පිලින්දවච්ඡත්ථෙරගාථා

10. පුණ්ණමාසත්ථෙරගාථා

6. බෙලට්ඨසීසත්ථෙරගාථා

7. දාසකත්ථෙරගාථා

8. සිඞ්ගාලපිතුත්ථෙරගාථා

7. ලොමසකඞ්ගියත්ථෙරගාථා

8. ජම්බුගාමිකපුත්තත්ථෙරගාථා

9. හාරිතත්ථෙරගාථා

10. උත්තියත්ථෙරගාථා

4. චතුත්ථවග්ගො

1. ගහ්වරතීරියත්ථෙරගාථා

2. සුප්පියත්ථෙරගාථා

3. සොපාකත්ථෙරගාථා

4. පොසියත්ථෙරගාථා

5. සාමඤ්ඤකානිත්ථෙරගාථා

6. කුමාපුත්තත්ථෙරගාථා

7. කුමාපුත්තසහායකත්ථෙරගාථා

5. රමණීයවිහාරිත්ථෙරගාථා

6. සමිද්ධිත්ථෙරගාථා

7. උජ්ජයත්ථෙරගාථා

8. සඤ්ජයත්ථෙරගාථා

9. රාමණෙය්යකත්ථෙරගාථා

5. අඤ්ජනවනියත්ථෙරගාථා

6. කුටිවිහාරිත්ථෙරගාථා

7. දුතියකුටිවිහාරිත්ථෙරගාථා

8. රමණීයකුටිකත්ථෙරගාථා

9. කොසලවිහාරිත්ථෙරගාථා

10. සීවලිත්ථෙරගාථා

7. සත්තමවග්ගො

1. වප්පත්ථෙරගාථා

2. වජ්ජිපුත්තත්ථෙරගාථා

3. පක්ඛත්ථෙරගාථා

4. විමලකොණ්ඩඤ්ඤත්ථෙරගාථා

5. උක්ඛෙපකතවච්ඡත්ථෙරගාථා

6. මෙඝියත්ථෙරගාථා

7. එකධම්මසවනීයත්ථෙරගාථා

7. හත්ථාරොහපුත්තත්ථෙරගාථා

1. සමිතිගුත්තත්ථෙරගාථා

9. (පඨම)-දෙවසභත්ථෙරගාථා

10. සාමිදත්තත්ථෙරගාථා

10. දසමවග්ගො

1. පරිපුණ්ණකත්ථෙරගාථා

10. (දුතිය)-දෙවසභත්ථෙරගාථා

11. එකාදසමවග්ගො

1. බෙලට්ඨානිකත්ථෙරගාථා

8. ධම්මසවපිතුත්ථෙරගාථා

9. සඞ්ඝරක්ඛිතත්ථෙරගාථා

10. උසභත්ථෙරගාථා

12. ද්වාදසමවග්ගො

1. ජෙන්තත්ථෙරගාථා

2. වච්ඡගොත්තත්ථෙරගාථා

9. වජ්ජිපුත්තත්ථෙරගාථා

10. ඉසිදත්තත්ථෙරගාථා

නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස

සීහානංව ¶ ¶ ¶ ¶ නදන්තානං, දාඨීනං ගිරිගබ්භරෙ;

සුණාථ භාවිතත්තානං, ගාථා අත්ථූපනායිකා [අත්තූපනායිකා (සී. ක.)].

යථානාමා යථාගොත්තා, යථාධම්මවිහාරිනො;

යථාධිමුත්තා සප්පඤ්ඤා, විහරිංසු අතන්දිතා.

තත්ථ තත්ථ විපස්සිත්වා, ඵුසිත්වා අච්චුතං පදං;

කතන්තං පච්චවෙක්ඛන්තා, ඉමමත්ථමභාසිසුං.

‘‘ඡන්නා ¶ මෙ කුටිකා සුඛා නිවාතා, වස්ස දෙව යථාසුඛං;

චිත්තං මෙ සුසමාහිතං විමුත්තං, ආතාපී විහරාමි වස්ස දෙවා’’ති.

ඉත්ථං සුදං [ඉත්ථං සුමං (ක. අට්ඨ.)] ආයස්මා සුභූතිත්ථෙරො ගාථං අභාසිත්ථාති.

‘‘උපසන්තො ¶ උපරතො, මන්තභාණී අනුද්ධතො;

ධුනාති පාපකෙ ධම්මෙ, දුමපත්තංව මාලුතො’’ති.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාකොට්ඨිකො [මහාකොට්ඨිතො (සී. ස්යා.)] ථෙරො ගාථං අභාසිත්ථාති.

‘‘පඤ්ඤං ¶ ¶ ඉමං පස්ස තථාගතානං, අග්ගි යථා පජ්ජලිතො නිසීථෙ;

ආලොකදා චක්ඛුදදා භවන්ති, යෙ ආගතානං විනයන්ති කඞ්ඛ’’න්ති.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කඞ්ඛාරෙවතො ථෙරො ගාථං අභාසිත්ථාති.

‘‘සම්භිරෙව සමාසෙථ, පණ්ඩිතෙහත්ථදස්සිභි;

අත්ථං මහන්තං ගම්භීරං, දුද්දසං නිපුණං අණුං;

ධීරා සමධිගච්ඡන්ති, අප්පමත්තා විචක්ඛණා’’ති.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුණ්ණො මන්තාණිපුත්තො [මන්තානිපුත්තො (ස්යා. ක.)] ථෙරො ගාථං අභාසිත්ථාති.

‘‘යො ¶ දුද්දමියො දමෙන දන්තො, දබ්බො සන්තුසිතො විතිණ්ණකඞ්ඛො;

විජිතාවී අපෙතභෙරවො හි, දබ්බො සො පරිනිබ්බුතො ඨිතත්තො’’ති.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා දබ්බො ථෙරො ගාථං අභාසිත්ථාති.

‘‘යො ¶ සීතවනං උපගා භික්ඛු, එකො සන්තුසිතො සමාහිතත්තො;

විජිතාවී අපෙතලොමහංසො, රක්ඛං කායගතාසතිං ධිතිමා’’ති.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සීතවනියො ථෙරො ගාථං අභාසිත්ථාති.

‘‘යොපානුදී ¶ මච්චුරාජස්ස සෙනං, නළසෙතුංව සුදුබ්බලං මහොඝො;

විජිතාවී අපෙතභෙරවො හි, දන්තො සො පරිනිබ්බුතො ඨිතත්තො’’ති.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා භල්ලියො ථෙරො ගාථං අභාසිත්ථාති.

‘‘යො දුද්දමියො දමෙන දන්තො, වීරො සන්තුසිතො විතිණ්ණකඞ්ඛො;

විජිතාවී අපෙතලොමහංසො, වීරො සො පරිනිබ්බුතො ඨිතත්තො’’ති.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වීරො ථෙරො ගාථං අභාසිත්ථාති.

‘‘ස්වාගතං න දුරාගතං [නාපගතං (සී. ස්යා.)], නයිදං දුමන්තිතං මම;

සංවිභත්තෙසු ධම්මෙසු, යං සෙට්ඨං තදුපාගමි’’න්ති.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පිලින්දවච්ඡො [පිලින්දිවච්ඡො (සී.)] ථෙරො ගාථං අභාසිත්ථාති.

‘‘විහරි ¶ ¶ ¶ අපෙක්ඛං ඉධ වා හුරං වා, යො වෙදගූ සමිතො යතත්තො;

සබ්බෙසු ධම්මෙසු අනූපලිත්තො, ලොකස්ස ජඤ්ඤා උදයබ්බයඤ්චා’’ති.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුණ්ණමාසො ථෙරො ගාථං අභාසිත්ථාති.

සුභූති ¶ කොට්ඨිකො ථෙරො, කඞ්ඛාරෙවතසම්මතො;

මන්තාණිපුත්තො දබ්බො ච, සීතවනියො ච භල්ලියො;

වීරො පිලින්දවච්ඡො ච, පුණ්ණමාසො තමොනුදොති.

‘‘පාමොජ්ජබහුලො භික්ඛු, ධම්මෙ බුද්ධප්පවෙදිතෙ;

අධිගච්ඡෙ පදං සන්තං, සඞ්ඛාරූපසමං සුඛ’’න්ති.

… චූළවච්ඡො [චූලගවච්ඡො (සී.)] ථෙරො….

‘‘පඤ්ඤාබලී සීලවතූපපන්නො, සමාහිතො ඣානරතො සතීමා;

යදත්ථියං භොජනං භුඤ්ජමානො, කඞ්ඛෙථ කාලං ඉධ වීතරාගො’’ති.

… මහාවච්ඡො [මහාගවච්ඡො (සී.)] ථෙරො….

‘‘නීලබ්භවණ්ණා ¶ රුචිරා, සීතවාරී සුචින්ධරා;

ඉන්දගොපකසඤ්ඡන්නා, තෙ සෙලා රමයන්ති ම’’න්ති.

‘‘උපජ්ඣායො ¶ මං අවච, ඉතො ගච්ඡාම සීවක;

ගාමෙ ¶ මෙ වසති කායො, අරඤ්ඤං මෙ ගතො මනො;

සෙමානකොපි ගච්ඡාමි, නත්ථි සඞ්ගො විජානත’’න්ති.

‘‘පඤ්ච ඡින්දෙ පඤ්ච ජහෙ, පඤ්ච චුත්තරි භාවයෙ;

පඤ්චසඞ්ගාතිගො භික්ඛු, ඔඝතිණ්ණොති වුච්චතී’’ති.

‘‘යථාපි භද්දො ආජඤ්ඤො, නඞ්ගලාවත්තනී සිඛී;

ගච්ඡති අප්පකසිරෙන, එවං රත්තින්දිවා මම;

ගච්ඡන්ති අප්පකසිරෙන, සුඛෙ ලද්ධෙ නිරාමිසෙ’’ති.

‘‘මිද්ධී ¶ යදා හොති මහග්ඝසො ච, නිද්දායිතා සම්පරිවත්තසායී;

මහාවරාහොව නිවාපපුට්ඨො, පුනප්පුනං ගබ්භමුපෙති මන්දො’’ති.

‘‘අහු ¶ බුද්ධස්ස දායාදො, භික්ඛු භෙසකළාවනෙ;

කෙවලං අට්ඨිසඤ්ඤාය, අඵරී පථවිං [පඨවිං (සී. ස්යා.)] ඉමං;

මඤ්ඤෙහං කාමරාගං සො, ඛිප්පමෙව පහිස්සතී’’ති [පහීයභි (සබ්බත්ථ පාළියං)].

… සිඞ්ගාලපිතා [සීගාලපිතා (සී.)] ථෙරො….

[ධ. ප. 80, 145 ධම්මපදෙපි] ‘‘උදකං ¶ හි නයන්ති නෙත්තිකා, උසුකාරා නමයන්ති [දමයන්ති (ක.)] තෙජනං;

දාරුං ¶ නමයන්ති තච්ඡකා, අත්තානං දමයන්ති සුබ්බතා’’ති.

… කුලො [කුණ්ඩලො (සී.), කුළො (ස්යා. ක.)] ථෙරො….

‘‘මරණෙ මෙ භයං නත්ථි, නිකන්ති නත්ථි ජීවිතෙ;

සන්දෙහං නික්ඛිපිස්සාමි, සම්පජානො පටිස්සතො’’ති [පතිස්සතොති (සී. ස්යා.)];;

චූළවච්ඡො මහාවච්ඡො, වනවච්ඡො ච සීවකො;

කුණ්ඩධානො ච බෙලට්ඨි, දාසකො ච තතොපරි;

සිඞ්ගාලපිතිකො ථෙරො, කුලො ච අජිතො දසාති.

‘‘නාහං භයස්ස භායාමි, සත්ථා නො අමතස්ස කොවිදො;

යත්ථ භයං නාවතිට්ඨති, තෙන මග්ගෙන වජන්ති භික්ඛවො’’ති.

‘‘නීලා ¶ සුගීවා සිඛිනො, මොරා කාරම්භියං [කාරංවියං (සී.), කාරවියං (ස්යා.)] අභිනදන්ති;

තෙ සීතවාතකීළිතා [සීතවාතකද්දිතකලිතා (සී.), සීතවාතකලිතා (ස්යා.)], සුත්තං ඣායං [ඣානං (ස්යා.), ඣායිං (?)] නිබොධෙන්තී’’ති.

‘‘අහං ¶ ¶ ¶ ඛො වෙළුගුම්බස්මිං, භුත්වාන මධුපායසං;

පදක්ඛිණං සම්මසන්තො, ඛන්ධානං උදයබ්බයං;

සානුං පටිගමිස්සාමි, විවෙකමනුබ්රූහය’’න්ති.

‘‘අනුවස්සිකො පබ්බජිතො, පස්ස ධම්මසුධම්මතං;

තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසන’’න්ති.

‘‘ඔභාසජාතං ඵලගං, චිත්තං යස්ස අභිණ්හසො;

තාදිසං භික්ඛුමාසජ්ජ, කණ්හ දුක්ඛං නිගච්ඡසී’’ති.

‘‘සුත්වා සුභාසිතං වාචං, බුද්ධස්සාදිච්චබන්ධුනො;

පච්චබ්යධිං හි නිපුණං, වාලග්ගං උසුනා යථා’’ති.

‘‘දබ්බං ¶ කුසං පොටකිලං, උසීරං මුඤ්ජපබ්බජං;

උරසා පනුදිස්සාමි, විවෙකමනුබ්රූහය’’න්ති.

‘‘කච්චි ¶ නො වත්ථපසුතො, කච්චි නො භූසනාරතො;

කච්චි සීලමයං ගන්ධං, කිං ත්වං වායසි [කච්චි සීලමයං ගන්ධං, ත්වං වාසි (ස්යා.)] නෙතරා පජා’’ති.

‘‘සමුන්නමයමත්තානං, උසුකාරොව තෙජනං;

චිත්තං ¶ උජුං කරිත්වාන, අවිජ්ජං භින්ද හාරිතා’’ති.

‘‘ආබාධෙ මෙ සමුප්පන්නෙ, සති මෙ උදපජ්ජථ;

ආබාධො මෙ සමුප්පන්නො, කාලො මෙ නප්පමජ්ජිතු’’න්ති.

නිග්රොධො චිත්තකො ථෙරො, ගොසාලථෙරො සුගන්ධො;

නන්දියො අභයො ථෙරො, ථෙරො ලොමසකඞ්ගියො;

ජම්බුගාමිකපුත්තො ච, හාරිතො උත්තියො ඉසීති.

‘‘ඵුට්ඨො ¶ ¶ ඩංසෙහි මකසෙහි, අරඤ්ඤස්මිං බ්රහාවනෙ;

නාගො සංගාමසීසෙව, සතො තත්රාධිවාසයෙ’’ති.

‘‘අජරං ¶ ජීරමානෙන, තප්පමානෙන නිබ්බුතිං;

නිමියං [නිම්මිස්සං (සී.), නිරාමිසං (ස්යා.), නිමිනෙය්යං (?)] පරමං සන්තිං, යොගක්ඛෙමං අනුත්තර’’න්ති.

‘‘යථාපි ¶ එකපුත්තස්මිං, පියස්මිං කුසලී සියා;

එවං සබ්බෙසු පාණෙසු, සබ්බත්ථ කුසලො සියා’’ති.

‘‘අනාසන්නවරා එතා, නිච්චමෙව විජානතා;

ගාමා අරඤ්ඤමාගම්ම, තතො ගෙහං උපාවිසි [උපාවිසිං (සී.)];

තතො උට්ඨාය පක්කාමි, අනාමන්තෙත්වා [අනාමන්තිය (සී.)] පොසියො’’ති.

‘‘සුඛං සුඛත්ථො ලභතෙ තදාචරං, කිත්තිඤ්ච පප්පොති යසස්ස වඩ්ඪති;

යො අරියමට්ඨඞ්ගිකමඤ්ජසං උජුං, භාවෙති මග්ගං අමතස්ස පත්තියා’’ති.

‘‘සාධු ¶ සුතං සාධු චරිතකං, සාධු සදා අනිකෙතවිහාරො;

අත්ථපුච්ඡනං පදක්ඛිණකම්මං, එතං සාමඤ්ඤමකිඤ්චනස්සා’’ති.

‘‘නානාජනපදං යන්ති, විචරන්තා අසඤ්ඤතා;

සමාධිඤ්ච විරාධෙන්ති, කිංසු රට්ඨචරියා කරිස්සති;

තස්මා විනෙය්ය සාරම්භං, ඣායෙය්ය අපුරක්ඛතො’’ති.

… කුමාපුත්තත්ථෙරස්ස සහායකො ථෙරො….

‘‘යො ¶ ¶ ඉද්ධියා සරභුං අට්ඨපෙසි, සො ගවම්පති අසිතො අනෙජො;

තං සබ්බසඞ්ගාතිගතං මහාමුනිං, දෙවා නමස්සන්ති භවස්ස පාරගු’’න්ති.

[සං. නි. 1.21, 97]‘‘සත්තියා විය ඔමට්ඨො, ඩය්හමානොව [ඩය්හමානෙව (සබ්බත්ථ)] මත්ථකෙ;

කාමරාගප්පහානාය, සතො භික්ඛු පරිබ්බජෙ’’ති.

‘‘සත්තියා ¶ විය ඔමට්ඨො, ඩය්හමානොව මත්ථකෙ;

භවරාගප්පහානාය, සතො භික්ඛු පරිබ්බජෙ’’ති.

ගහ්වරතීරියො ¶ සුප්පියො, සොපාකො චෙව පොසියො;

සාමඤ්ඤකානි කුමාපුත්තො, කුමාපුත්තසහායකො;

ගවම්පති තිස්සත්ථෙරො, වඩ්ඪමානො මහායසොති.

‘‘විවරමනුපතන්ති ¶ විජ්ජුතා, වෙභාරස්ස ච පණ්ඩවස්ස ච;

නගවිවරගතො ච ඣායති, පුත්තො අප්පටිමස්ස තාදිනො’’ති.

‘‘චාලෙ ¶ උපචාලෙ සීසූපචාලෙ ( ) [(චාලා උපචාලා, සීසූපචාලා) (ක.)] පතිස්සතා [පටිස්සතිකා (ස්යා. ක.)] නු ඛො විහරථ;

‘‘සුමුත්තිකො සුමුත්තිකො සාහු, සුමුත්තිකොම්හි තීහි ඛුජ්ජකෙහි;

අසිතාසු මයා නඞ්ගලාසු, මයා ඛුද්දකුද්දාලාසු මයා.

යදිපි ඉධමෙව ඉධමෙව, අථ වාපි අලමෙව අලමෙව;

ඣාය සුමඞ්ගල ඣාය සුමඞ්ගල, අප්පමත්තො විහර සුමඞ්ගලා’’ති.

[සං. නි. 1.239] ‘‘මතං වා අම්ම රොදන්ති, යො වා ජීවං න දිස්සති;

ජීවන්තං මං අම්ම පස්සන්තී, කස්මා මං අම්ම රොදසී’’ති.

‘‘යථාපි ¶ භද්දො ආජඤ්ඤො, ඛලිත්වා පතිතිට්ඨති;

එවං ¶ දස්සනසම්පන්නං, සම්මාසම්බුද්ධසාවක’’න්ති.

‘‘සද්ධායාහං පබ්බජිතො, අගාරස්මානගාරියං;

සති පඤ්ඤා ච මෙ වුඩ්ඪා, චිත්තඤ්ච සුසමාහිතං;

කාමං කරස්සු රූපානි, නෙව මං බ්යාධයිස්සසී’’ති [බාධයිස්සසීති (සී.), බ්යාථයිස්සසීති (?)].

‘‘නමො ¶ ¶ තෙ බුද්ධ වීරත්ථු, විප්පමුත්තොසි සබ්බධි;

තුය්හාපදානෙ විහරං, විහරාමි අනාසවො’’ති.

‘‘යතො අහං පබ්බජිතො, අගාරස්මානගාරියං;

නාභිජානාමි සඞ්කප්පං, අනරියං දොසසංහිත’’න්ති.

‘‘චිහචිහාභිනදිතෙ [විහවිහාභිනදිතෙ (සී. ස්යා.)], සිප්පිකාභිරුතෙහි ච;

න මෙ තං ඵන්දති චිත්තං, එකත්තනිරතං හි මෙ’’ති.

‘‘ධරණී ¶ ච සිඤ්චති වාති, මාලුතො විජ්ජුතා චරති නභෙ;

උපසමන්ති විතක්කා, චිත්තං සුසමාහිතං මමා’’ති.

සිරීවඩ්ඪො රෙවතො ථෙරො, සුමඞ්ගලො සානුසව්හයො ¶ ;

රමණීයවිහාරී ච, සමිද්ධිඋජ්ජයසඤ්ජයා;

රාමණෙය්යො ච සො ථෙරො, විමලො ච රණඤ්ජහොති.

‘‘වස්සති ¶ දෙවො යථා සුගීතං, ඡන්නා මෙ කුටිකා සුඛා නිවාතා;

චිත්තං සුසමාහිතඤ්ච මය්හං, අථ චෙ පත්ථයසි පවස්ස දෙවා’’ති.

‘‘වස්සති දෙවො යථා සුගීතං, ඡන්නා මෙ කුටිකා සුඛා නිවාතා;

චිත්තං සුසමාහිතඤ්ච කායෙ, අථ චෙ පත්ථයසි පවස්ස දෙවා’’ති.

‘‘වස්සති දෙවො යථා සුගීතං, ඡන්නා මෙ කුටිකා සුඛා නිවාතා;

තස්සං විහරාමි අප්පමත්තො, අථ චෙ පත්ථයසි පවස්ස දෙවා’’ති.

‘‘වස්සති ¶ ¶ දෙවො යථා සුගීතං, ඡන්නා මෙ කුටිකා සුඛා නිවාතා;

තස්සං විහරාමි අදුතියො, අථ චෙ පත්ථයසි පවස්ස දෙවා’’ති.

‘‘ආසන්දිං ¶ කුටිකං කත්වා, ඔගය්හ අඤ්ජනං වනං;

තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසන’’න්ති.

‘‘කො ¶ කුටිකායං භික්ඛු කුටිකායං, වීතරාගො සුසමාහිතචිත්තො;

එවං ජානාහි ආවුසො, අමොඝා තෙ කුටිකා කතා’’ති.

‘‘අයමාහු පුරාණියා කුටි, අඤ්ඤං පත්ථයසෙ නවං කුටිං;

ආසං කුටියා විරාජය, දුක්ඛා භික්ඛු පුන නවා කුටී’’ති.

‘‘රමණීයා මෙ කුටිකා, සද්ධාදෙය්යා මනොරමා;

න මෙ අත්ථො කුමාරීහි, යෙසං අත්ථො තහිං ගච්ඡථ නාරියො’’ති.

‘‘සද්ධායාහං ¶ පබ්බජිතො, අරඤ්ඤෙ මෙ කුටිකා කතා;

අප්පමත්තො ච ආතාපී, සම්පජානො පතිස්සතො’’ති [පටිස්සතොති (ක.)].

‘‘තෙ මෙ ඉජ්ඣිංසු සඞ්කප්පා, යදත්ථො පාවිසිං කුටිං;

විජ්ජාවිමුත්තිං පච්චෙසං, මානානුසයමුජ්ජහ’’න්ති.

ගොධිකො ¶ ච සුබාහු ච, වල්ලියො උත්තියො ඉසි;

අඤ්ජනවනියො ථෙරො, දුවෙ කුටිවිහාරිනො;

රමණීයකුටිකො ච, කොසලව්හයසීවලීති.

‘‘පස්සති ¶ පස්සො පස්සන්තං, අපස්සන්තඤ්ච පස්සති;

අපස්සන්තො අපස්සන්තං, පස්සන්තඤ්ච න පස්සතී’’ති.

‘‘එකකා ¶ මයං අරඤ්ඤෙ විහරාම, අපවිද්ධංව වනස්මිං දාරුකං;

තස්ස මෙ බහුකා පිහයන්ති, නෙරයිකා විය සග්ගගාමින’’න්ති.

‘‘චුතා ¶ පතන්ති පතිතා, ගිද්ධා ච පුනරාගතා;

කතං කිච්චං රතං රම්මං, සුඛෙනන්වාගතං සුඛ’’න්ති.

‘‘දුමව්හයාය උප්පන්නො, ජාතො පණ්ඩරකෙතුනා;

කෙතුහා ¶ කෙතුනායෙව, මහාකෙතුං පධංසයී’’ති.

‘‘උක්ඛෙපකතවච්ඡස්ස, සඞ්කලිතං බහූහි වස්සෙහි;

තං භාසති ගහට්ඨානං, සුනිසින්නො උළාරපාමොජ්ජො’’ති.

‘‘අනුසාසි ¶ මහාවීරො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;

තස්සාහං ධම්මං සුත්වාන, විහාසිං සන්තිකෙ සතො;

තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසන’’න්ති.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;

වික්ඛීණො ජාතිසංසාරො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො’’ති.

[උදා. 37; පාචි. 153] ‘‘අධිචෙතසො අප්පමජ්ජතො, මුනිනො මොනපථෙසු සික්ඛතො;

සොකා න භවන්ති තාදිනො, උපසන්තස්ස සදා සතීමතො’’ති.

‘‘සුත්වාන ¶ ධම්මං මහතො මහාරසං, සබ්බඤ්ඤුතඤ්ඤාණවරෙන දෙසිතං;

මග්ගං පපජ්ජිං [පපජ්ජං (ක.)] අමතස්ස පත්තියා, සො යොගක්ඛෙමස්ස පථස්ස කොවිදො’’ති.

‘‘සීලමෙව ¶ ¶ ඉධ අග්ගං, පඤ්ඤවා පන උත්තමො;

මනුස්සෙසු ච දෙවෙසු, සීලපඤ්ඤාණතො ජය’’න්ති.

වප්පො ච වජ්ජිපුත්තො ච, පක්ඛො විමලකොණ්ඩඤ්ඤො;

උක්ඛෙපකතවච්ඡො ච, මෙඝියො එකධම්මිකො;

එකුදානියඡන්නා ච, පුණ්ණත්ථෙරො මහබ්බලොති.

‘‘සුසුඛුමනිපුණත්ථදස්සිනා, මතිකුසලෙන නිවාතවුත්තිනා;

සංසෙවිතවුද්ධසීලිනා [සංසෙවිතබුද්ධසීලිනා (ක.)], නිබ්බානං න හි තෙන දුල්ලභ’’න්ති.

‘‘යථා ¶ කළීරො සුසු වඩ්ඪිතග්ගො, දුන්නික්ඛමො හොති පසාඛජාතො;

එවං අහං භරියායානිතාය, අනුමඤ්ඤං ¶ මං පබ්බජිතොම්හි දානී’’ති.

‘‘ජිණ්ණඤ්ච දිස්වා දුඛිතඤ්ච බ්යාධිතං, මතඤ්ච දිස්වා ගතමායුසඞ්ඛයං;

තතො අහං නික්ඛමිතූන පබ්බජිං, පහාය කාමානි මනොරමානී’’ති.

‘‘කාමච්ඡන්දො ච බ්යාපාදො, ථිනමිද්ධඤ්ච [ථීනමිද්ධඤ්ච (සී. ස්යා.)] භික්ඛුනො;

උද්ධච්චං විචිකිච්ඡා ච, සබ්බසොව න විජ්ජතී’’ති.

‘‘සාධු සුවිහිතාන දස්සනං, කඞ්ඛා ඡිජ්ජති බුද්ධි වඩ්ඪති;

බාලම්පි කරොන්ති පණ්ඩිතං, තස්මා සාධු සතං සමාගමො’’ති.

‘‘උප්පතන්තෙසු ¶ නිපතෙ, නිපතන්තෙසු උප්පතෙ;

වසෙ අවසමානෙසු, රමමානෙසු නො රමෙ’’ති.

‘‘ඉදං ¶ ¶ පුරෙ චිත්තමචාරි චාරිකං, යෙනිච්ඡකං යත්ථකාමං යථාසුඛං;

තදජ්ජහං නිග්ගහෙස්සාමි යොනිසො, හත්ථිප්පභින්නං විය අඞ්කුසග්ගහො’’ති.

‘‘අනෙකජාතිසංසාරං ¶ , සන්ධාවිස්සං අනිබ්බිසං;

තස්ස මෙ දුක්ඛජාතස්ස, දුක්ඛක්ඛන්ධො අපරද්ධො’’ති.

‘‘සබ්බො රාගො පහීනො මෙ, සබ්බො දොසො සමූහතො;

සබ්බො මෙ විගතො මොහො, සීතිභූතොස්මි නිබ්බුතො’’ති.

‘‘යං ¶ මයා පකතං කම්මං, අප්පං වා යදි වා බහුං;

සබ්බමෙතං පරික්ඛීණං, නත්ථි දානි පුනබ්භවො’’ති.

වච්ඡපාලො ච යො ථෙරො, ආතුමො මාණවො ඉසි;

සුයාමනො සුසාරදො, ථෙරො යො ච පියඤ්ජහො;

ආරොහපුත්තො මෙණ්ඩසිරො, රක්ඛිතො උග්ගසව්හයොති.

‘‘යං ¶ මයා පකතං පාපං, පුබ්බෙ අඤ්ඤාසු ජාතිසු;

ඉධෙව තං වෙදනීයං, වත්ථු අඤ්ඤං න විජ්ජතී’’ති.

‘‘යෙන ¶ යෙන සුභික්ඛානි, සිවානි අභයානි ච;

තෙන පුත්තක ගච්ඡස්සු, මා සොකාපහතො භවා’’ති.

‘‘සීහප්පමත්තො විහර, රත්තින්දිවමතන්දිතො;

භාවෙහි කුසලං ධම්මං, ජහ සීඝං සමුස්සය’’න්ති.

‘‘සබ්බරත්තිං ¶ සුපිත්වාන, දිවා සඞ්ගණිකෙ රතො;

කුදාස්සු නාම දුම්මෙධො, දුක්ඛස්සන්තං කරිස්සතී’’ති.

‘‘චිත්තනිමිත්තස්ස කොවිදො, පවිවෙකරසං විජානිය;

ඣායං නිපකො පතිස්සතො, අධිගච්ඡෙය්ය සුඛං නිරාමිස’’න්ති.

‘‘ඉතො ¶ බහිද්ධා පුථු අඤ්ඤවාදිනං, මග්ගො න නිබ්බානගමො යථා අයං;

ඉතිස්සු සඞ්ඝං භගවානුසාසති, සත්ථා සයං පාණිතලෙව දස්සය’’න්ති.

‘‘ඛන්ධා ¶ දිට්ඨා යථාභූතං, භවා සබ්බෙ පදාලිතා;

වික්ඛීණො ජාතිසංසාරො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො’’ති.

‘‘අසක්ඛිං ¶ වත අත්තානං, උද්ධාතුං උදකා ථලං;

වුය්හමානො මහොඝෙව, සච්චානි පටිවිජ්ඣහ’’න්ති.

‘‘උත්තිණ්ණා පඞ්කපලිපා, පාතාලා පරිවජ්ජිතා;

මුත්තො ඔඝා ච ගන්ථා ච, සබ්බෙ මානා විසංහතා’’ති.

‘‘පඤ්චක්ඛන්ධා පරිඤ්ඤාතා, තිට්ඨන්ති ඡින්නමූලකා;

වික්ඛීණො ජාතිසංසාරො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො’’ති.

ථෙරො සමිතිගුත්තො ච, කස්සපො සීහසව්හයො;

නීතො සුනාගො නාගිතො, පවිට්ඨො අජ්ජුනො ඉසි;

දෙවසභො ච යො ථෙරො, සාමිදත්තො මහබ්බලොති.

‘‘න ¶ තථා මතං සතරසං, සුධන්නං යං මයජ්ජ පරිභුත්තං;

අපරිමිතදස්සිනා ගොතමෙන, බුද්ධෙන දෙසිතො ධම්මො’’ති.

‘‘යස්සාසවා ¶ ¶ ¶ පරික්ඛීණා, ආහාරෙ ච අනිස්සිතො;

සුඤ්ඤතා අනිමිත්තො ච, විමොක්ඛො යස්ස ගොචරො;

ආකාසෙව සකුන්තානං, පදං තස්ස දුරන්නය’’න්ති.

‘‘දුක්ඛා කාමා එරක, න සුඛා කාමා එරක;

යො කාමෙ කාමයති, දුක්ඛං සො කාමයති එරක;

යො කාමෙ න කාමයති, දුක්ඛං සො න කාමයති එරකා’’ති.

‘‘නමො හි තස්ස භගවතො, සක්යපුත්තස්ස සිරීමතො;

තෙනායං අග්ගප්පත්තෙන, අග්ගධම්මො [අග්ගො ධම්මො (සී.)] සුදෙසිතො’’ති.

‘‘අන්ධොහං හතනෙත්තොස්මි, කන්තාරද්ධානපක්ඛන්දො [පක්ඛන්නො (සී.), පක්කන්තො (ස්යා. සී. අට්ඨ.)];

සයමානොපි ගච්ඡිස්සං, න සහායෙන පාපෙනා’’ති.

‘‘එකපුප්ඵං ¶ චජිත්වාන, අසීති [අසීතිං (සී.)] වස්සකොටියො;

සග්ගෙසු පරිචාරෙත්වා, සෙසකෙනම්හි නිබ්බුතො’’ති.

‘‘හිත්වා සතපලං කංසං, සොවණ්ණං සතරාජිකං;

අග්ගහිං මත්තිකාපත්තං, ඉදං දුතියාභිසෙචන’’න්ති.

‘‘රූපං ¶ ¶ දිස්වා සති මුට්ඨා, පියං නිමිත්තං මනසිකරොතො;

සාරත්තචිත්තො වෙදෙති, තඤ්ච අජ්ඣොස තිට්ඨති;

තස්ස වඩ්ඪන්ති ආසවා, භවමූලොපගාමිනො’’ති [භවමූලා භවගාමිනොති (සී. ක.)].

‘‘සද්දං සුත්වා සති මුට්ඨා, පියං නිමිත්තං මනසිකරොතො;

සාරත්තචිත්තො වෙදෙති, තඤ්ච අජ්ඣොස තිට්ඨති;

තස්ස වඩ්ඪන්ති ආසවා, සංසාරං උපගාමිනො’’ති.

‘‘සම්මප්පධානසම්පන්නො, සතිපට්ඨානගොචරො;

විමුත්තිකුසුමසඤ්ඡන්නො, පරිනිබ්බිස්සත්යනාසවො’’ති.

පරිපුණ්ණකො ච විජයො, එරකො මෙත්තජී මුනි;

චක්ඛුපාලො ඛණ්ඩසුමනො, තිස්සො ච අභයො තථා;

උත්තියො ච මහාපඤ්ඤො, ථෙරො දෙවසභොපි චාති.

‘‘හිත්වා ¶ ¶ ගිහිත්තං අනවොසිතත්තො, මුඛනඞ්ගලී ඔදරිකො කුසීතො;

මහාවරාහොව ¶ නිවාපපුට්ඨො, පුනප්පුනං ගබ්භමුපෙති මන්දො’’ති.

‘‘මානෙන ¶ වඤ්චිතාසෙ, සඞ්ඛාරෙසු සංකිලිස්සමානාසෙ;

ලාභාලාභෙන මථිතා, සමාධිං නාධිගච්ඡන්තී’’ති.

‘‘නාහං එතෙන අත්ථිකො, සුඛිතො ධම්මරසෙන තප්පිතො;

පිත්වා [පීත්වාන (සී. ස්යා.)] රසග්ගමුත්තමං, න ච කාහාමි විසෙන සන්ථව’’න්ති.

‘‘ලහුකො වත මෙ කායො, ඵුට්ඨො ච පීතිසුඛෙන විපුලෙන;

තූලමිව එරිතං මාලුතෙන, පිලවතීව මෙ කායො’’ති.

‘‘උක්කණ්ඨිතොපි න වසෙ, රමමානොපි පක්කමෙ;

න ත්වෙවානත්ථසංහිතං, වසෙ වාසං විචක්ඛණො’’ති.

‘‘සතලිඞ්ගස්ස ¶ අත්ථස්ස, සතලක්ඛණධාරිනො;

එකඞ්ගදස්සී දුම්මෙධො, සතදස්සී ච පණ්ඩිතො’’ති.

‘‘පබ්බජිං ¶ තුලයිත්වාන, අගාරස්මානගාරියං;

තිස්සො ¶ විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසන’’න්ති.

‘‘ස වීසවස්සසතිකො, පබ්බජිං අනගාරියං;

තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසන’’න්ති.

‘‘න ¶ නූනායං පරමහිතානුකම්පිනො, රහොගතො අනුවිගණෙති සාසනං;

තථාහයං විහරති පාකතින්ද්රියො, මිගී යථා තරුණජාතිකා වනෙ’’ති.

‘‘නගා නගග්ගෙසු සුසංවිරූළ්හා, උදග්ගමෙඝෙන නවෙන සිත්තා;

විවෙකකාමස්ස අරඤ්ඤසඤ්ඤිනො, ජනෙති භිය්යො උසභස්ස කල්යත’’න්ති.

බෙලට්ඨානිකො සෙතුච්ඡො, බන්ධුරො ඛිතකො ඉසි;

මලිතවම්භො සුහෙමන්තො, ධම්මසවො ධම්මසවපිතා;

සඞ්ඝරක්ඛිතත්ථෙරො ¶ ච, උසභො ච මහාමුනීති.

‘‘දුප්පබ්බජ්ජං ¶ ¶ වෙ දුරධිවාසා ගෙහා, ධම්මො ගම්භීරො දුරධිගමා භොගා;

කිච්ඡා වුත්ති නො ඉතරීතරෙනෙව, යුත්තං චින්තෙතුං සතතමනිච්චත’’න්ති.

‘‘තෙවිජ්ජොහං මහාඣායී, චෙතොසමථකොවිදො;

සදත්ථො මෙ අනුප්පත්තො, කතං බුද්ධස්ස සාසන’’න්ති.

‘‘අච්ඡොදිකා පුථුසිලා,ගොනඞ්ගුලමිගායුතා;

අම්බුසෙවාලසඤ්ඡන්නා, තෙ සෙලා රමයන්ති ම’’න්ති.

‘‘කායදුට්ඨුල්ලගරුනො, හිය්යමානම්හි [හීයමානම්හි (සී.)] ජීවිතෙ;

සරීරසුඛගිද්ධස්ස, කුතො සමණසාධුතා’’ති.

‘‘එසාවහිය්යසෙ පබ්බතෙන, බහුකුටජසල්ලකිකෙන [සල්ලකිතෙන (සී.), සල්ලරිකෙන (ස්යා.)];

නෙසාදකෙන ¶ ගිරිනා, යසස්සිනා පරිච්ඡදෙනා’’ති.

‘‘ඡඵස්සායතනෙ ¶ ¶ ¶ හිත්වා, ගුත්තද්වාරො සුසංවුතො;

අඝමූලං වමිත්වාන, පත්තො මෙ ආසවක්ඛයො’’ති.

… පාරාපරියො [පාරාසරියො (සී.), පාරංපරියො (ක.)] ථෙරො ….

‘‘සුවිලිත්තො සුවසනො,සබ්බාභරණභූසිතො;

තිස්සො විජ්ජා අජ්ඣගමිං, කතං බුද්ධස්ස සාසන’’න්ති.

‘‘අභිසත්තොව නිපතති, වයො රූපං අඤ්ඤමිව තථෙව සන්තං;

තස්සෙව සතො අවිප්පවසතො, අඤ්ඤස්සෙව සරාමි අත්තාන’’න්ති.

… කිමිලො [කිම්බිලො (සී. ස්යා.)] ථෙරො….

‘‘රුක්ඛමූලගහනං පසක්කිය, නිබ්බානං හදයස්මිං ඔපිය;

ඣාය ගොතම මා ච පමාදො, කිං තෙ බිළිබිළිකා කරිස්සතී’’ති.

‘‘පඤ්චක්ඛන්ධා පරිඤ්ඤාතා, තිට්ඨන්ති ඡින්නමූලකා;

දුක්ඛක්ඛයො ¶ අනුප්පත්තො,පත්තො මෙ ආසවක්ඛයො’’ති.

ජෙන්තො ¶ ච වච්ඡගොත්තො ච, වච්ඡො ච වනසව්හයො;

අධිමුත්තො මහානාමො, පාරාපරියො යසොපි ච;

කිමිලො වජ්ජිපුත්තො ච, ඉසිදත්තො මහායසොති.

වීසුත්තරසතං ථෙරා, කතකිච්චා අනාසවා;

එකකෙව නිපාතම්හි, සුසඞ්ගීතා මහෙසිභීති.