📜
15. සොළසකනිපාතො
1. අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤත්ථෙරගාථා
‘‘එස ¶ ¶ ¶ භිය්යො පසීදාමි, සුත්වා ධම්මං මහාරසං;
විරාගො දෙසිතො ධම්මො, අනුපාදාය සබ්බසො.
‘‘බහූනි ලොකෙ චිත්රානි, අස්මිං පථවිමණ්ඩලෙ;
මථෙන්ති ¶ මඤ්ඤෙ සඞ්කප්පං, සුභං රාගූපසංහිතං.
‘‘රජමුහතඤ්ච වාතෙන, යථා මෙඝොපසම්මයෙ;
එවං සම්මන්ති සඞ්කප්පා, යදා පඤ්ඤාය පස්සති.
[ධ. ප. 277 ධම්මපදෙ] ‘‘සබ්බෙ සඞ්ඛාරා අනිච්චාති, යදා පඤ්ඤාය පස්සති;
අථ නිබ්බින්දති දුක්ඛෙ, එස මග්ගො විසුද්ධියා.
[ධ. ප. 278 ධම්මපදෙ] ‘‘සබ්බෙ සඞ්ඛාරා දුක්ඛාති, යදා පඤ්ඤාය පස්සති
අථ නිබ්බින්දති දුක්ඛෙ, එස මග්ගො විසුද්ධියා.
[ධ. ප. 279 ධම්මපදෙ] ‘‘සබ්බෙ ධම්මා අනත්තාති, යදා පඤ්ඤාය පස්සති;
අථ නිබ්බින්දති දුක්ඛෙ, එස මග්ගො විසුද්ධියා.
‘‘බුද්ධානුබුද්ධො යො ථෙරො, කොණ්ඩඤ්ඤො තිබ්බනික්කමො;
පහීනජාතිමරණො, බ්රහ්මචරියස්ස කෙවලී.
‘‘ඔඝපාසො දළ්හඛිලො [දළ්හො ඛිලො (ස්යා. ක.)], පබ්බතො දුප්පදාලයො;
ඡෙත්වා ඛිලඤ්ච පාසඤ්ච, සෙලං භෙත්වාන [ඡෙත්වාන (ක.)] දුබ්භිදං;
තිණ්ණො පාරඞ්ගතො ඣායී, මුත්තො සො මාරබන්ධනා.
‘‘උද්ධතො චපලො භික්ඛු, මිත්තෙ ආගම්ම පාපකෙ;
සංසීදති මහොඝස්මිං, ඌමියා පටිකුජ්ජිතො.
‘‘අනුද්ධතො අචපලො, නිපකො සංවුතින්ද්රියො;
කල්යාණමිත්තො මෙධාවී, දුක්ඛස්සන්තකරො සියා.
‘‘කාලපබ්බඞ්ගසඞ්කාසො, කිසො ධමනිසන්ථතො;
මත්තඤ්ඤූ ¶ අන්නපානස්මිං, අදීනමනසො නරො.
‘‘ඵුට්ඨො ¶ ඩංසෙහි මකසෙහි, අරඤ්ඤස්මිං බ්රහාවනෙ;
නාගො සඞ්ගාමසීසෙව, සතො තත්රාධිවාසයෙ.
‘‘නාභිනන්දාමි ¶ මරණං…පෙ… නිබ්බිසං භතකො යථා.
‘‘නාභිනන්දාමි මරණං…පෙ… සම්පජානො පතිස්සතො.
‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා…පෙ… භවනෙත්ති සමූහතා.
‘‘යස්ස චත්ථාය පබ්බජිතො, අගාරස්මානගාරියං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, කිං මෙ සද්ධිවිහාරිනා’’ති.
… අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤො [අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤො (සී. ස්යා.)] ථෙරො….
2. උදායිත්ථෙරගාථා
[අ. නි. 6.43] ‘‘මනුස්සභූතං සම්බුද්ධං, අත්තදන්තං සමාහිතං;
ඉරියමානං බ්රහ්මපථෙ, චිත්තස්සූපසමෙ රතං.
‘‘යං මනුස්සා නමස්සන්ති, සබ්බධම්මාන පාරගුං;
දෙවාපි තං නමස්සන්ති, ඉති මෙ අරහතො සුතං.
‘‘සබ්බසංයොජනාතීතං ¶ , වනා නිබ්බනමාගතං;
කාමෙහි නෙක්ඛම්මරතං [නික්ඛම්මරතං (ක.)], මුත්තං සෙලාව කඤ්චනං.
‘‘ස වෙ අච්චරුචි නාගො, හිමවාවඤ්ඤෙ සිලුච්චයෙ;
සබ්බෙසං ¶ නාගනාමානං, සච්චනාමො අනුත්තරො.
‘‘නාගං වො කිත්තයිස්සාමි, න හි ආගුං කරොති සො;
සොරච්චං අවිහිංසා ච, පාදා නාගස්ස තෙ දුවෙ.
‘‘සති ච සම්පජඤ්ඤඤ්ච, චරණා නාගස්ස තෙපරෙ;
සද්ධාහත්ථො මහානාගො, උපෙක්ඛාසෙතදන්තවා.
‘‘සති ගීවා සිරො පඤ්ඤා, වීමංසා ධම්මචින්තනා;
ධම්මකුච්ඡිසමාවාසො, විවෙකො තස්ස වාලධි.
‘‘සො ඣායී අස්සාසරතො, අජ්ඣත්තං සුසමාහිතො;
ගච්ඡං සමාහිතො නාගො, ඨිතො නාගො සමාහිතො.
‘‘සයං සමාහිතො නාගො, නිසින්නොපි සමාහිතො;
සබ්බත්ථ සංවුතො නාගො, එසා නාගස්ස සම්පදා.
‘‘භුඤ්ජති ¶ අනවජ්ජානි, සාවජ්ජානි න භුඤ්ජති;
ඝාසමච්ඡාදනං ලද්ධා, සන්නිධිං පරිවජ්ජයං.
‘‘සංයොජනං ¶ අණුං ථූලං, සබ්බං ඡෙත්වාන බන්ධනං;
යෙන යෙනෙව ගච්ඡති, අනපක්ඛොව ගච්ඡති.
‘‘යථාපි උදකෙ ජාතං, පුණ්ඩරීකං පවඩ්ඪති;
නොපලිප්පති තොයෙන, සුචිගන්ධං මනොරමං.
‘‘තථෙව ච ලොකෙ ජාතො, බුද්ධො ලොකෙ විහරති;
නොපලිප්පති ලොකෙන, තොයෙන පදුමං යථා.
‘‘මහාගිනි පජ්ජලිතො, අනාහාරොපසම්මති;
අඞ්ගාරෙසු ¶ ච සන්තෙසු, නිබ්බුතොති පවුච්චති.
‘‘අත්ථස්සායං විඤ්ඤාපනී, උපමා විඤ්ඤූහි දෙසිතා;
විඤ්ඤිස්සන්ති මහානාගා, නාගං නාගෙන දෙසිතං.
‘‘වීතරාගො වීතදොසො, වීතමොහො අනාසවො;
සරීරං විජහං නාගො, පරිනිබ්බිස්සත්යනාසවො’’ති.
… උදායී ථෙරො….
සොළසකනිපාතො නිට්ඨිතො.
තත්රුද්දානං –
කොණ්ඩඤ්ඤො ච උදායී ච, ථෙරා ද්වෙ තෙ මහිද්ධිකා;
සොළසම්හි නිපාතම්හි, ගාථායො ද්වෙ ච තිංස චාති.