📜
18. චත්තාලීසනිපාතො
1. මහාකස්සපත්ථෙරගාථා
‘‘න ¶ ¶ ¶ ¶ ගණෙන පුරක්ඛතො චරෙ, විමනො හොති සමාධි දුල්ලභො;
නානාජනසඞ්ගහො දුඛො, ඉති දිස්වාන ගණං න රොචයෙ.
‘‘න කුලානි උපබ්බජෙ මුනි, විමනො හොති සමාධි දුල්ලභො;
සො උස්සුක්කො රසානුගිද්ධො, අත්ථං රිඤ්චති යො සුඛාවහො.
‘‘පඞ්කොති හි නං අවෙදයුං, යායං වන්දනපූජනා කුලෙසු;
සුඛුමං සල්ල දුරුබ්බහං, සක්කාරො කාපුරිසෙන දුජ්ජහො.
‘‘සෙනාසනම්හා ඔරුය්හ, නගරං පිණ්ඩාය පාවිසිං;
භුඤ්ජන්තං පුරිසං කුට්ඨිං, සක්කච්චං තං උපට්ඨහිං.
‘‘සො මෙ [තං (සී. ක.)] පක්කෙන හත්ථෙන, ආලොපං උපනාමයි;
ආලොපං පක්ඛිපන්තස්ස, අඞ්ගුලි චෙත්ථ [පෙත්ථ (සී. ක.)] ඡිජ්ජථ.
‘‘කුට්ටමූලඤ්ච [කුඩ්ඩමූලඤ්ච (සී. ස්යා.)] නිස්සාය, ආලොපං තං අභුඤ්ජිසං;
භුඤ්ජමානෙ වා භුත්තෙ වා, ජෙගුච්ඡං මෙ න විජ්ජති.
‘‘උත්තිට්ඨපිණ්ඩො ආහාරො, පූතිමුත්තඤ්ච ඔසධං;
සෙනාසනං රුක්ඛමූලං, පංසුකූලඤ්ච චීවරං;
යස්සෙතෙ අභිසම්භුත්වා [අභිභුඤ්ජති (?)], ස වෙ චාතුද්දිසො නරො.
‘‘යත්ථ එකෙ විහඤ්ඤන්ති, ආරුහන්තා සිලුච්චයං;
තස්ස බුද්ධස්ස දායාදො, සම්පජානො පතිස්සතො;
ඉද්ධිබලෙනුපත්ථද්ධො ¶ , කස්සපො අභිරූහති.
‘‘පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො ¶ , සෙලමාරුය්හ කස්සපො;
ඣායති අනුපාදානො, පහීනභයභෙරවො.
‘‘පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො, සෙලමාරුය්හ කස්සපො;
ඣායති අනුපාදානො, ඩය්හමානෙසු නිබ්බුතො.
‘‘පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො, සෙලමාරුය්හ කස්සපො;
ඣායති අනුපාදානො, කතකිච්චො අනාසවො.
‘‘කරෙරිමාලාවිතතා ¶ ¶ , භූමිභාගා මනොරමා;
කුඤ්ජරාභිරුදා රම්මා, තෙ සෙලා රමයන්ති මං.
‘‘නීලබ්භවණ්ණා රුචිරා, වාරිසීතා සුචින්ධරා;
ඉන්දගොපකසඤ්ඡන්නා, තෙ සෙලා රමයන්ති මං.
‘‘නීලබ්භකූටසදිසා, කූටාගාරවරූපමා;
වාරණාභිරුදා රම්මා, තෙ සෙලා රමයන්ති මං.
‘‘අභිවුට්ඨා රම්මතලා, නගා ඉසිභි සෙවිතා;
අබ්භුන්නදිතා සිඛීහි, තෙ සෙලා රමයන්ති මං.
‘‘අලං ඣායිතුකාමස්ස, පහිතත්තස්ස මෙ සතො;
අලං මෙ අත්ථකාමස්ස [අත්තකාමස්ස (?)], පහිතත්තස්ස භික්ඛුනො.
‘‘අලං මෙ ඵාසුකාමස්ස, පහිතත්තස්ස භික්ඛුනො;
අලං මෙ යොගකාමස්ස, පහිතත්තස්ස තාදිනො.
‘‘උමාපුප්ඵෙන සමානා, ගගනාවබ්භඡාදිතා;
නානාදිජගණාකිණ්ණා ¶ , තෙ සෙලා රමයන්ති මං.
‘‘අනාකිණ්ණා ගහට්ඨෙහි, මිගසඞ්ඝනිසෙවිතා;
නානාදිජගණාකිණ්ණා, තෙ සෙලා රමයන්ති මං.
‘‘අච්ඡොදිකා පුථුසිලා, ගොනඞ්ගුලමිගායුතා;
අම්බුසෙවාලසඤ්ඡන්නා, තෙ සෙලා රමයන්ති මං.
‘‘න පඤ්චඞ්ගිකෙන තුරියෙන, රති මෙ හොති තාදිසී;
යථා එකග්ගචිත්තස්ස, සම්මා ධම්මං විපස්සතො.
‘‘කම්මං ¶ බහුකං න කාරයෙ, පරිවජ්ජෙය්ය ජනං න උය්යමෙ;
උස්සුක්කො සො රසානුගිද්ධො, අත්ථං රිඤ්චති යො සුඛාවහො.
‘‘කම්මං බහුකං න කාරයෙ, පරිවජ්ජෙය්ය අනත්තනෙය්යමෙතං;
කිච්ඡති කායො කිලමති, දුක්ඛිතො සො සමථං න වින්දති.
‘‘ඔට්ඨප්පහතමත්තෙන, අත්තානම්පි න පස්සති;
පත්ථද්ධගීවො චරති, අහං සෙය්යොති මඤ්ඤති.
‘‘අසෙය්යො සෙය්යසමානං, බාලො මඤ්ඤති අත්තානං;
න තං විඤ්ඤූ පසංසන්ති, පත්ථද්ධමානසං නරං.
‘‘යො ¶ ච සෙය්යොහමස්මීති, නාහං සෙය්යොති වා පන;
හීනො තංසදිසො [තීනොහං සදිසො (ස්යා.)] වාති, විධාසු න විකම්පති.
‘‘පඤ්ඤවන්තං ¶ තථා තාදිං, සීලෙසු සුසමාහිතං;
චෙතොසමථමනුත්තං, තඤ්චෙ විඤ්ඤූ පසංසරෙ.
‘‘යස්ස ¶ සබ්රහ්මචාරීසු, ගාරවො නූපලබ්භති;
ආරකා හොති සද්ධම්මා, නභතො පුථවී යථා.
‘‘යෙසඤ්ච හිරි ඔත්තප්පං, සදා සම්මා උපට්ඨිතං;
විරූළ්හබ්රහ්මචරියා තෙ, තෙසං ඛීණා පුනබ්භවා.
‘‘උද්ධතො චපලො භික්ඛු, පංසුකූලෙන පාරුතො;
කපීව සීහචම්මෙන, න සො තෙනුපසොභති.
‘‘අනුද්ධතො අචපලො, නිපකො සංවුතින්ද්රියො;
සොභති පංසුකූලෙන, සීහොව ගිරිගබ්භරෙ.
‘‘එතෙ සම්බහුලා දෙවා, ඉද්ධිමන්තො යසස්සිනො;
දසදෙවසහස්සානි, සබ්බෙ තෙ බ්රහ්මකායිකා.
‘‘ධම්මසෙනාපතිං වීරං, මහාඣායිං සමාහිතං;
සාරිපුත්තං නමස්සන්තා, තිට්ඨන්ති පඤ්ජලීකතා.
‘‘‘නමො ¶ තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;
යස්ස තෙ නාභිජානාම, යම්පි නිස්සාය ඣායති [ඣායසි (ක. අට්ඨ.)].
‘‘‘අච්ඡෙරං වත බුද්ධානං, ගම්භීරො ගොචරො සකො;
යෙ මයං නාභිජානාම, වාලවෙධිසමාගතා’.
‘‘තං තථා දෙවකායෙහි, පූජිතං පූජනාරහං;
සාරිපුත්තං තදා දිස්වා, කප්පිනස්ස සිතං අහු.
‘‘යාවතා බුද්ධඛෙත්තම්හි, ඨපයිත්වා මහාමුනිං;
ධුතගුණෙ විසිට්ඨොහං, සදිසො මෙ න විජ්ජති.
‘‘පරිචිණ්ණො ¶ මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;
ඔහිතො ගරුකො භාරො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘න ¶ චීවරෙ න සයනෙ, භොජනෙ නුපලිම්පති;
ගොතමො අනප්පමෙය්යො, මුළාලපුප්ඵං විමලංව;
අම්බුනා නෙක්ඛම්මනින්නො, තිභවාභිනිස්සටො.
‘‘සතිපට්ඨානගීවො සො, සද්ධාහත්ථො මහාමුනි;
පඤ්ඤාසීසො මහාඤාණී, සදා චරති නිබ්බුතො’’ති.
… මහාකස්සපො ථෙරො….
චත්තාලීසනිපාතො නිට්ඨිතො.
තත්රුද්දානං –
චත්තාලීසනිපාතම්හි, මහාකස්සපසව්හයො;
එකොව ථෙරො ගාථායො, චත්තාසීල දුවෙපි චාති.