📜

20. සට්ඨිනිපාතො

1. මහාමොග්ගල්ලානත්ථෙරගාථා

1149.

‘‘ආරඤ්ඤිකා ¶ ¶ ¶ පිණ්ඩපාතිකා, උඤ්ඡාපත්තාගතෙ රතා;

දාලෙමු මච්චුනො සෙනං, අජ්ඣත්තං සුසමාහිතා.

1150.

‘‘ආරඤ්ඤිකා පිණ්ඩපාතිකා, උඤ්ඡාපත්තාගතෙ රතා;

ධුනාම ¶ මච්චුනො සෙනං, නළාගාරංව කුඤ්ජරො.

1151.

‘‘රුක්ඛමූලිකා සාතතිකා, උඤ්ඡාපත්තාගතෙ රතා;

දාලෙමු මච්චුනො සෙනං, අජ්ඣත්තං සුසමාහිතා.

1152.

‘‘රුක්ඛමූලිකා සාතතිකා, උඤ්ඡාපත්තාගතෙ රතා;

ධුනාම මච්චුනො සෙනං, නළාගාරංව කුඤ්ජරො.

1153.

‘‘අට්ඨිකඞ්කලකුටිකෙ, මංසන්හාරුපසිබ්බිතෙ;

ධිරත්ථු පුරෙ දුග්ගන්ධෙ, පරගත්තෙ මමායසෙ.

1154.

‘‘ගූථභස්තෙ තචොනද්ධෙ, උරගණ්ඩිපිසාචිනි;

නව සොතානි තෙ කායෙ, යානි සන්දන්ති සබ්බදා.

1155.

‘‘තව සරීරං නවසොතං, දුග්ගන්ධකරං පරිබන්ධං;

භික්ඛු පරිවජ්ජයතෙ තං, මීළ්හං ච යථා සුචිකාමො.

1156.

‘‘එවඤ්චෙ තං ජනො ජඤ්ඤා, යථා ජානාමි තං අහං;

ආරකා පරිවජ්ජෙය්ය, ගූථට්ඨානංව පාවුසෙ’’.

1157.

‘‘එවමෙතං මහාවීර, යථා සමණ භාසසි;

එත්ථ චෙකෙ විසීදන්ති, පඞ්කම්හිව ජරග්ගවො.

1158.

‘‘ආකාසම්හි හලිද්දියා, යො මඤ්ඤෙථ රජෙතවෙ;

අඤ්ඤෙන වාපි රඞ්ගෙන, විඝාතුදයමෙව තං.

1159.

‘‘තදාකාසසමං චිත්තං, අජ්ඣත්තං සුසමාහිතං;

මා පාපචිත්තෙ ආසාදි, අග්ගිඛන්ධංව පක්ඛිමා.

1160.

‘‘පස්ස චිත්තකතං බිම්බං, අරුකායං සමුස්සිතං;

ආතුරං බහුසඞ්කප්පං, යස්ස නත්ථි ධුවං ඨිති.

1161.

‘‘පස්ස ¶ චිත්තකතං රූපං, මණිනා කුණ්ඩලෙන ච;

අට්ඨිං තචෙන ඔනද්ධං, සහ වත්ථෙහි සොභති.

1162.

‘‘අලත්තකකතා ¶ පාදා, මුඛං චුණ්ණකමක්ඛිතං;

අලං බාලස්ස මොහාය, නො ච පාරගවෙසිනො.

1163.

‘‘අට්ඨපදකතා කෙසා, නෙත්තා අඤ්ජනමක්ඛිතා;

අලං බාලස්ස මොහාය, නො ච පාරගවෙසිනො.

1164.

‘‘අඤ්ජනීව නවා චිත්තා, පූතිකායො අලඞ්කතො;

අලං බාලස්ස මොහාය, නො ච පාරගවෙසිනො.

1165.

‘‘ඔදහි මිගවො පාසං, නාසදා වාගුරං මිගො;

භුත්වා නිවාපං ගච්ඡාම, කද්දන්තෙ මිගබන්ධකෙ.

1166.

‘‘ඡින්නො පාසො මිගවස්ස, නාසදා වාගුරං මිගො;

භුත්වා නිවාපං ගච්ඡාම, සොචන්තෙ මිගලුද්දකෙ.

1167.

‘‘තදාසි යං භිංසනකං, තදාසි ලොමහංසනං;

අනෙකාකාරසම්පන්නෙ, සාරිපුත්තම්හි නිබ්බුතෙ.

1168.

[දී. නි. 2.221, 272; සං. නි. 1.186; 2.143; අප. ථෙර 1.2.115; ජා. 1.1.95] ‘‘අනිච්චා ¶ ¶ වත සඞ්ඛාරා උප්පාදවය ධම්මිනො.

උපජ්ජිත්වා නිරුජ්ඣන්ති, තෙසං වූපසමො සුඛො.

1169.

‘‘සුඛුමං තෙ පටිවිජ්ඣන්ති, වාලග්ගං උසුනා යථා;

යෙ පඤ්චක්ඛන්ධෙ පස්සන්ති, පරතො නො ච අත්තතො.

1170.

‘‘යෙ ච පස්සන්ති සඞ්ඛාරෙ, පරතො නො ච අත්තතො;

පච්චබ්යාධිංසු නිපුණං, වාලග්ගං උසුනා යථා.

1171.

[සං. නි. 1.21, 97] ‘‘සත්තියා විය ඔමට්ඨො, ඩය්හමානොව මත්ථකෙ;

කාමරාගප්පහානාය, සතො භික්ඛු පරිබ්බජෙ.

1172.

[සං. නි. 1.21, 97]‘‘සත්තියා විය ඔමට්ඨො, ඩය්හමානොව මත්ථකෙ;

භවරාගප්පහානාය, සතො භික්ඛු පරිබ්බජෙ’’.

1173.

‘‘චොදිතො භාවිතත්තෙන, සරීරන්තිමධාරිනා;

මිගාරමාතුපාසාදං, පාදඞ්ගුට්ඨෙන කම්පයිං.

1174.

‘‘නයිදං සිථිලමාරබ්භ, නයිදං අප්පෙන ථාමසා;

නිබ්බානමධිගන්තබ්බං, සබ්බගන්ථ-පමොචනං.

1175.

‘‘අයඤ්ච ¶ දහරො භික්ඛු, අයමුත්තමපොරිසො;

ධාරෙති අන්තිමං දෙහං, ජෙත්වා මාරං සවාහිනිං [සවාහනං (ක.)].

1176.

‘‘විවරමනුපභන්ති ¶ විජ්ජුතා, වෙභාරස්ස ච පණ්ඩවස්ස ච;

නගවිවරගතො ඣායති, පුත්තො අප්පටිමස්ස තාදිනො.

1177.

‘‘උපසන්තො උපරතො, පන්තසෙනාසනො මුනි;

දායාදො ¶ බුද්ධසෙට්ඨස්ස, බ්රහ්මුනා අභිවන්දිතො.

1178.

‘‘උපසන්තං උපරතං, පන්තසෙනාසනං මුනිං;

දායාදං බුද්ධසෙට්ඨස්ස, වන්ද බ්රාහ්මණ කස්සපං.

1179.

‘‘යො ච ජාතිසතං ගච්ඡෙ, සබ්බා බ්රාහ්මණජාතියො;

සොත්තියො වෙදසම්පන්නො, මනුස්සෙසු පුනප්පුනං.

1180.

‘‘අජ්ඣායකොපි චෙ අස්ස, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;

එතස්ස වන්දනායෙතං, කලං නාග්ඝති සොළසිං.

1181.

‘‘යො සො අට්ඨ විමොක්ඛානි, පුරෙභත්තං අඵස්සයි [අපස්සයි (සී. ක.), අඵුස්සයි (ස්යා.)];

අනුලොමං පටිලොමං, තතො පිණ්ඩාය ගච්ඡති.

1182.

‘‘තාදිසං භික්ඛුං මාසාදි [මා හනි (සී.)], මාත්තානං ඛණි බ්රාහ්මණ;

අභිප්පසාදෙහි මනං, අරහන්තම්හි තාදිනෙ;

ඛිප්පං පඤ්ජලිකො වන්ද, මා තෙ විජටි මත්ථකං.

1183.

‘‘නෙසො පස්සති සද්ධම්මං, සංසාරෙන පුරක්ඛතො;

අධොගමං ජිම්හපථං, කුම්මග්ගමනුධාවති.

1184.

‘‘කිමීව මීළ්හසල්ලිත්තො, සඞ්ඛාරෙ අධිමුච්ඡිතො;

පගාළ්හො ලාභසක්කාරෙ, තුච්ඡො ගච්ඡති පොට්ඨිලො.

1185.

‘‘ඉමඤ්ච පස්ස ආයන්තං, සාරිපුත්තං සුදස්සනං;

විමුත්තං උභතොභාගෙ, අජ්ඣත්තං සුසමාහිතං.

1186.

‘‘විසල්ලං ¶ ඛීණසංයොගං, තෙවිජ්ජං මච්චුහායිනං;

දක්ඛිණෙය්යං ¶ මනුස්සානං, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං අනුත්තරං.

1187.

‘‘එතෙ සම්බහුලා දෙවා, ඉද්ධිමන්තො යසස්සිනො;

දස දෙවසහස්සානි, සබ්බෙ බ්රහ්මපුරොහිතා;

මොග්ගල්ලානං නමස්සන්තා, තිට්ඨන්ති පඤ්ජලීකතා.

1188.

‘‘‘නමො ¶ තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;

යස්ස තෙ ආසවා ඛීණා, දක්ඛිණෙය්යොසි මාරිස’.

1189.

‘‘පූජිතො ¶ නරදෙවෙන, උප්පන්නො මරණාභිභූ;

පුණ්ඩරීකංව තොයෙන, සඞ්ඛාරෙනුපලිප්පති.

1190.

‘‘යස්ස මුහුත්තෙන සහස්සධා ලොකො, සංවිදිතො සබ්රහ්මකප්පො වසි;

ඉද්ධිගුණෙ චුතුපපාතෙ කාලෙ, පස්සති දෙවතා ස භික්ඛු.

1191.

‘‘සාරිපුත්තොව පඤ්ඤාය, සීලෙන උපසමෙන ච;

යොපි පාරඞ්ගතො භික්ඛු, එතාවපරමො සියා.

1192.

‘‘කොටිසතසහස්සස්ස, අත්තභාවං ඛණෙන නිම්මිනෙ;

අහං විකුබ්බනාසු කුසලො, වසීභූතොම්හි ඉද්ධියා.

1193.

‘‘සමාධිවිජ්ජාවසිපාරමීගතො, මොග්ගල්ලානගොත්තො අසිතස්ස සාසනෙ;

ධීරො සමුච්ඡින්දි සමාහිතින්ද්රියො, නාගො ¶ යථා පූතිලතංව බන්ධනං.

1194.

‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;

ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.

1195.

‘‘යස්ස චත්ථාය පබ්බජිතො, අගාරස්මානගාරියං;

සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.

1196.

[ම. නි. 1.513] ‘‘කීදිසො නිරයො ආසි, යත්ථ දුස්සී අපච්චථ;

විධුරං සාවකමාසජ්ජ, කකුසන්ධඤ්ච බ්රාහ්මණං.

1197.

‘‘සතං ආසි අයොසඞ්කූ, සබ්බෙ පච්චත්තවෙදනා;

ඊදිසො නිරයො ආසි, යත්ථ දුස්සී අපච්චථ;

විධුරං සාවකමාසජ්ජ, කකුසන්ධඤ්ච බ්රාහ්මණං.

1198.

‘‘යො එතමභිජානාති, භික්ඛු බුද්ධස්ස සාවකො;

තාදිසං භික්ඛුමාසජ්ජ, කණ්හ දුක්ඛං නිගච්ඡසි.

1199.

‘‘මජ්ඣෙසරස්මිං ¶ [සරස්ස (සී.), සාගරස්මිං (ක.)] තිට්ඨන්ති, විමානා කප්පඨායිනො;

වෙළුරියවණ්ණා රුචිරා, අච්චිමන්තො පභස්සරා;

අච්ඡරා තත්ථ නච්චන්ති, පුථු නානත්තවණ්ණියො.

1200.

‘‘යො ¶ ¶ එතමභිජානාති…පෙ… කණ්හ දුක්ඛං නිගච්ඡසි.

1201.

‘‘යො වෙ බුද්ධෙන චොදිතො, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස පෙක්ඛතො;

මිගාරමාතුපාසාදං, පාදඞ්ගුට්ඨෙන කම්පයි.

1202.

‘‘යො එතමභිජානාති…පෙ… කණ්හ දුක්ඛං නිගච්ඡසි.

1203.

‘‘යො ¶ වෙජයන්තපාසාදං, පාදඞ්ගුට්ඨෙන කම්පයි;

ඉද්ධිබලෙනුපත්ථද්ධො, සංවෙජෙසි ච දෙවතා.

1204.

‘‘යො එතමභිජානාති…පෙ… කණ්හ දුක්ඛං නිගච්ඡසි.

1204.

‘‘යො එතමභිජානාති…පෙ… කණ්හ දුක්ඛං නිගච්ඡසි.

1205.

‘‘යො වෙජයන්තපාසාදෙ, සක්කං සො පරිපුච්ඡති;

අපි ආවුසො ජානාසි, තණ්හක්ඛයවිමුත්තියො;

තස්ස සක්කො වියාකාසි, පඤ්හං පුට්ඨො යථාතථං.

1206.

‘‘යො එතමභිජානාති…පෙ… කණ්හ දුක්ඛං නිගච්ඡසි.

1207.

‘‘යො බ්රහ්මානං පරිපුච්ඡති, සුධම්මායං ඨිතො [සුධම්මායා’භිතො (ස්යා.)] සභං;

අජ්ජාපි ත්යාවුසො සා දිට්ඨි, යා තෙ දිට්ඨි පුරෙ අහු;

පස්සසි වීතිවත්තන්තං, බ්රහ්මලොකෙ පභස්සරං.

1208.

‘‘තස්ස බ්රහ්මා වියාකාසි, පඤ්හං පුට්ඨො යථාතථං;

න මෙ මාරිස සා දිට්ඨි, යා මෙ දිට්ඨි පුරෙ අහු.

1209.

‘‘පස්සාමි වීතිවත්තන්තං, බ්රහ්මලොකෙ පභස්සරං;

සොහං අජ්ජ කථං වජ්ජං, අහං නිච්චොම්හි සස්සතො.

1210.

‘‘යො එතමභිජානාති…පෙ… කණ්හ දුක්ඛං නිගච්ඡසි.

1211.

‘‘යො මහානෙරුනො කූටං, විමොක්ඛෙන අඵස්සයි [අපස්සයි (සී. ක.)];

වනං පුබ්බවිදෙහානං, යෙ ච භූමිසයා නරා.

1212.

‘‘යො එතමභිජානාති, භික්ඛු බුද්ධස්ස සාවකො;

තාදිසං භික්ඛුමාසජ්ජ, කණ්හ දුක්ඛං නිගච්ඡසි.

1213.

‘‘න වෙ අග්ගි චෙතයති, අහං බාලං ඩහාමීති;

බාලොව ජලිතං අග්ගිං, ආසජ්ජ නං පඩය්හති.

1214.

‘‘එවමෙව තුවං මාර, ආසජ්ජ නං තථාගතං;

සයං ඩහිස්සසි අත්තානං, බාලො අග්ගිංව සම්ඵුසං.

1215.

‘‘අපුඤ්ඤං ¶ ¶ පසවී මාරො, ආසජ්ජ නං තථාගතං;

කිං නු මඤ්ඤසි පාපිම, න මෙ පාපං විපච්චති.

1216.

‘‘කරතො තෙ චීයතෙ [මිය්යතෙ (සබ්බත්ථ) ම. නි. 1.513 පස්සිතබ්බං] පාපං, චිරරත්තාය අන්තක;

මාර නිබ්බින්ද බුද්ධම්හා, ආසං මාකාසි භික්ඛුසු.

1217.

‘‘ඉති ¶ ¶ මාරං අතජ්ජෙසි, භික්ඛු භෙසකළාවනෙ;

තතො සො දුම්මනො යක්ඛො, තත්ථෙවන්තරධායථා’’ති.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාමොග්ගල්ලානො [මහාමොග්ගලානො (ක.)] ථෙරො ගාථායො අභාසිත්ථාති.

සට්ඨිනිපාතො නිට්ඨිතො.

තත්රුද්දානං –

සට්ඨිකම්හි නිපාතම්හි, මොග්ගල්ලානො මහිද්ධිකො;

එකොව ථෙරගාථායො, අට්ඨසට්ඨි භවන්ති තාති.