මූල > සුත්තපිටක > ඛුද්දකනිකාය > ථෙරගාථාපාළි

MMR Vol 0
VRI Vol 0
PTS Vol 0
THA Vol 0

Misc. Paragraph

6. ඡක්කනිපාතො

1. උරුවෙළකස්සපත්ථෙරගාථා

2. තෙකිච්ඡකාරිත්ථෙරගාථා

3. මහානාගත්ථෙරගාථා

4. කුල්ලත්ථෙරගාථා

5. මාලුක්යපුත්තත්ථෙරගාථා

6. සප්පදාසත්ථෙරගාථා

7.කාතියානත්ථෙරගාථා

8. මිගජාලත්ථෙරගාථා

9. පුරොහිතපුත්තජෙන්තත්ථෙරගාථා

10. සුමනත්ථෙරගාථා

11. න්හාතකමුනිත්ථෙරගාථා

12. බ්රහ්මදත්තත්ථෙරගාථා

13. සිරිමණ්ඩත්ථෙරගාථා

14. සබ්බකාමිත්ථෙරගාථා

‘‘දිස්වාන ¶ ¶ ¶ පාටිහීරානි, ගොතමස්ස යසස්සිනො;

න තාවාහං පණිපතිං, ඉස්සාමානෙන වඤ්චිතො.

‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, චොදෙසි නරසාරථි;

තතො ¶ මෙ ආසි සංවෙගො, අබ්භුතො ලොමහංසනො.

‘‘පුබ්බෙ ජටිලභූතස්ස, යා මෙ සිද්ධි පරිත්තිකා;

තාහං තදා නිරාකත්වා [නිරංකත්වා (ස්යා. ක.)], පබ්බජිං ජිනසාසනෙ.

‘‘පුබ්බෙ යඤ්ඤෙන සන්තුට්ඨො, කාමධාතුපුරක්ඛතො;

පච්ඡා රාගඤ්ච දොසඤ්ච, මොහඤ්චාපි සමූහනිං.

‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;

ඉද්ධිමා පරචිත්තඤ්ඤූ, දිබ්බසොතඤ්ච පාපුණිං.

‘‘යස්ස චත්ථාය පබ්බජිතො, අගාරස්මානගාරියං;

සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො’’ති.

‘‘බුද්ධමප්පමෙය්යං අනුස්සර පසන්නො;

පීතියා ඵුටසරීරො හොහිසි සතතමුදග්ගො.

‘‘ධම්මමප්පමෙය්යං අනුස්සර පසන්නො;

පීතියා ඵුටසරීරො හොහිසි සතතමුදග්ගො.

‘‘සඞ්ඝමප්පමෙය්යං අනුස්සර පසන්නො;

පීතියා ඵුටසරීරො හොහිසි සතතමුදග්ගො.

‘‘අබ්භොකාසෙ ¶ ¶ විහරසි, සීතා හෙමන්තිකා ඉමා රත්යො;

මා සීතෙන පරෙතො විහඤ්ඤිත්ථො, පවිස ¶ ත්වං විහාරං ඵුසිතග්ගළං.

‘‘ඵුසිස්සං චතස්සො අප්පමඤ්ඤායො, තාහි ච සුඛිතො විහරිස්සං;

නාහං සීතෙන විහඤ්ඤිස්සං, අනිඤ්ජිතො විහරන්තො’’ති.

… තෙකිච්ඡකාරී [තෙකිච්ඡකානි (සී. ස්යා. පී.)] ථෙරො….

‘‘යස්ස ¶ සබ්රහ්මචාරීසු, ගාරවො නූපලබ්භති;

පරිහායති සද්ධම්මා, මච්ඡො අප්පොදකෙ යථා.

‘‘යස්ස සබ්රහ්මචාරීසු, ගාරවො නූපලබ්භති;

න විරූහති සද්ධම්මෙ, ඛෙත්තෙ බීජංව පූතිකං.

‘‘යස්ස සබ්රහ්මචාරීසු, ගාරවො නූපලබ්භති;

ආරකා හොති නිබ්බානා [නිබ්බාණා (සී.)], ධම්මරාජස්ස සාසනෙ.

‘‘යස්ස සබ්රහ්මචාරීසු, ගාරවො උපලබ්භති;

න විහායති සද්ධම්මා, මච්ඡො බව්හොදකෙ [බහ්වොදකෙ (සී.), බහොදකෙ (ස්යා.)] යථා.

‘‘යස්ස සබ්රහ්මචාරීසු, ගාරවො උපලබ්භති;

සො විරූහති සද්ධම්මෙ, ඛෙත්තෙ බීජංව භද්දකං.

‘‘යස්ස සබ්රහ්මචාරීසු, ගාරවො උපලබ්භති;

සන්තිකෙ හොති නිබ්බානං [නිබ්බාණං (සී.)], ධම්මරාජස්ස සාසනෙ’’ති.

‘‘කුල්ලො සිවථිකං ගන්ත්වා, අද්දස ඉත්ථිමුජ්ඣිතං;

අපවිද්ධං ¶ සුසානස්මිං, ඛජ්ජන්තිං කිමිහී ඵුටං.

‘‘ආතුරං ¶ අසුචිං පූතිං, පස්ස කුල්ල සමුස්සයං;

උග්ඝරන්තං පග්ඝරන්තං, බාලානං අභිනන්දිතං.

‘‘ධම්මාදාසං ගහෙත්වාන, ඤාණදස්සනපත්තියා;

පච්චවෙක්ඛිං ඉමං කායං, තුච්ඡං සන්තරබාහිරං.

‘‘යථා ඉදං තථා එතං, යථා එතං තථා ඉදං;

යථා අධො තථා උද්ධං, යථා උද්ධං තථා අධො.

‘‘යථා ¶ දිවා තථා රත්තිං, යථා රත්තිං තථා දිවා;

යථා පුරෙ තථා පච්ඡා, යථා පච්ඡා තථා පුරෙ.

‘‘පඤ්චඞ්ගිකෙන තුරියෙන, න රතී හොති තාදිසී;

යථා එකග්ගචිත්තස්ස, සම්මා ධම්මං විපස්සතො’’ති.

‘‘මනුජස්ස පමත්තචාරිනො, තණ්හා වඩ්ඪති මාලුවා විය;

සො ප්ලවතී [ප්ලවති (සී. පී. ක.), පරිප්ලවති (ස්යා.)] හුරා හුරං, ඵලමිච්ඡංව වනස්මි වානරො.

‘‘යං එසා සහතෙ [සහති (පී. ක.)] ජම්මී, තණ්හා ලොකෙ විසත්තිකා;

සොකා තස්ස පවඩ්ඪන්ති, අභිවට්ඨංව [අභිවුට්ඨංව (ස්යා.), අභිවඩ්ඪංව (ක.)] බීරණං.

‘‘යො චෙතං සහතෙ [සහති (පී. ක.)] ජම්මිං, තණ්හං ලොකෙ දුරච්චයං;

සොකා තම්හා පපතන්ති, උදබින්දූව පොක්ඛරා.

‘‘තං ¶ වො වදාමි භද්දං වො, යාවන්තෙත්ථ සමාගතා;

තණ්හාය ¶ මූලං ඛණථ, උසීරත්ථොව බීරණං;

මා වො නළංව සොතොව, මාරො භඤ්ජි පුනප්පුනං.

‘‘කරොථ බුද්ධවචනං, ඛණො වො මා උපච්චගා;

ඛණාතීතා හි සොචන්ති, නිරයම්හි සමප්පිතා.

‘‘පමාදො රජො පමාදො [සබ්බදා (සී. ක.), සුත්තනිපාතට්ඨකථායං උට්ඨානසුත්තවණ්ණනා ඔලොකෙතබ්බා], පමාදානුපතිතො රජො;

අප්පමාදෙන විජ්ජාය, අබ්බහෙ සල්ලමත්තනො’’ති.

… මාලුක්යපුත්තො [මාලුඞ්ක්යපුත්තො (සී. ස්යා. පී.)] ථෙරො….

‘‘පණ්ණවීසතිවස්සානි ¶ , යතො පබ්බජිතො අහං;

අච්ඡරාසඞ්ඝාතමත්තම්පි, චෙතොසන්තිමනජ්ඣගං.

‘‘අලද්ධා චිත්තස්සෙකග්ගං, කාමරාගෙන අට්ටිතො [අද්දිතො (ස්යා. සී. අට්ඨ.), අඩ්ඩිතො (ක.)];

බාහා පග්ගය්හ කන්දන්තො, විහාරා උපනික්ඛමිං [නූපනික්ඛමිං (සබ්බත්ථ), දුපනික්ඛමිං (?)].

‘‘සත්ථං වා ආහරිස්සාමි, කො අත්ථො ජීවිතෙන මෙ;

කථං හි සික්ඛං පච්චක්ඛං, කාලං කුබ්බෙථ මාදිසො.

‘‘තදාහං ¶ ඛුරමාදාය, මඤ්චකම්හි උපාවිසිං;

පරිනීතො ඛුරො ආසි, ධමනිං ඡෙත්තුමත්තනො.

‘‘තතො මෙ මනසීකාරො, යොනිසො උදපජ්ජථ;

ආදීනවො පාතුරහු, නිබ්බිදා සමතිට්ඨථ.

‘‘තතො චිත්තං විමුච්චි මෙ, පස්ස ධම්මසුධම්මතං;

තිස්සො ¶ විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසන’’න්ති.

‘‘උට්ඨෙහි නිසීද කාතියාන, මා නිද්දාබහුලො අහු ජාගරස්සු;

මා තං අලසං පමත්තබන්ධු, කූටෙනෙව ජිනාතු මච්චුරාජා.

‘‘සෙය්යථාපි [සයථාපි (සී. පී.)] මහාසමුද්දවෙගො, එවං ජාතිජරාතිවත්තතෙ තං;

සො කරොහි සුදීපමත්තනො ත්වං, න හි තාණං තව විජ්ජතෙව අඤ්ඤං.

‘‘සත්ථා හි විජෙසි මග්ගමෙතං, සඞ්ගා ජාතිජරාභයා අතීතං;

පුබ්බාපරරත්තමප්පමත්තො, අනුයුඤ්ජස්සු දළ්හං කරොහි යොගං.

‘‘පුරිමානි ¶ පමුඤ්ච බන්ධනානි, සඞ්ඝාටිඛුරමුණ්ඩභික්ඛභොජී;

මා ඛිඩ්ඩාරතිඤ්ච මා නිද්දං, අනුයුඤ්ජිත්ථ ඣාය කාතියාන.

‘‘ඣායාහි ¶ ජිනාහි කාතියාන, යොගක්ඛෙමපථෙසු ¶ කොවිදොසි;

පප්පුය්ය අනුත්තරං විසුද්ධිං, පරිනිබ්බාහිසි වාරිනාව ජොති.

‘‘පජ්ජොතකරො පරිත්තරංසො, වාතෙන විනම්යතෙ ලතාව;

එවම්පි තුවං අනාදියානො, මාරං ඉන්දසගොත්ත නිද්ධුනාහි;

සො වෙදයිතාසු වීතරාගො, කාලං කඞ්ඛ ඉධෙව සීතිභූතො’’ති.

‘‘සුදෙසිතො චක්ඛුමතා, බුද්ධෙනාදිච්චබන්ධුනා;

සබ්බසංයොජනාතීතො, සබ්බවට්ටවිනාසනො.

‘‘නිය්යානිකො උත්තරණො, තණ්හාමූලවිසොසනො;

විසමූලං ආඝාතනං, ඡෙත්වා පාපෙති නිබ්බුතිං.

‘‘අඤ්ඤාණමූලභෙදාය ¶ , කම්මයන්තවිඝාටනො;

විඤ්ඤාණානං පරිග්ගහෙ, ඤාණවජිරනිපාතනො.

‘‘වෙදනානං විඤ්ඤාපනො, උපාදානප්පමොචනො;

භවං අඞ්ගාරකාසුංව, ඤාණෙන අනුපස්සනො [අනුපස්සකො (සී. පී.)].

‘‘මහාරසො සුගම්භීරො, ජරාමච්චුනිවාරණො;

අරියො ¶ අට්ඨඞ්ගිකො මග්ගො, දුක්ඛූපසමනො සිවො.

‘‘කම්මං කම්මන්ති ඤත්වාන, විපාකඤ්ච විපාකතො;

පටිච්චුප්පන්නධම්මානං, යථාවාලොකදස්සනො;

මහාඛෙමඞ්ගමො සන්තො, පරියොසානභද්දකො’’ති.

9. පුරොහිතපුත්තජෙන්තත්ථෙරගාථා

‘‘ජාතිමදෙන ¶ මත්තොහං, භොගඉස්සරියෙන ච;

සණ්ඨානවණ්ණරූපෙන, මදමත්තො අචාරිහං.

‘‘නාත්තනො සමකං කඤ්චි, අතිරෙකං ච මඤ්ඤිසං;

අතිමානහතො බාලො, පත්ථද්ධො උස්සිතද්ධජො.

‘‘මාතරං පිතරඤ්චාපි, අඤ්ඤෙපි ගරුසම්මතෙ;

න කඤ්චි අභිවාදෙසිං, මානත්ථද්ධො අනාදරො.

‘‘දිස්වා විනායකං අග්ගං, සාරථීනං වරුත්තමං;

තපන්තමිව ආදිච්චං, භික්ඛුසඞ්ඝපුරක්ඛතං.

‘‘මානං මදඤ්ච ඡඩ්ඩෙත්වා, විප්පසන්නෙන චෙතසා;

සිරසා අභිවාදෙසිං, සබ්බසත්තානමුත්තමං.

‘‘අතිමානො ¶ ච ඔමානො, පහීනා සුසමූහතා;

අස්මිමානො සමුච්ඡින්නො, සබ්බෙ මානවිධා හතා’’ති.

‘‘යදා ¶ නවො පබ්බජිතො, ජාතියා සත්තවස්සිකො;

ඉද්ධියා අභිභොත්වාන, පන්නගින්දං මහිද්ධිකං.

‘‘උපජ්ඣායස්ස ¶ උදකං, අනොතත්තා මහාසරා;

ආහරාමි තතො දිස්වා, මං සත්ථා එතදබ්රවි’’.

‘‘සාරිපුත්ත ඉමං පස්ස, ආගච්ඡන්තං කුමාරකං;

උදකකුම්භමාදාය, අජ්ඣත්තං සුසමාහිතං.

‘‘පාසාදිකෙන වත්තෙන, කල්යාණඉරියාපථො;

සාමණෙරොනුරුද්ධස්ස, ඉද්ධියා ච විසාරදො.

‘‘ආජානීයෙන ආජඤ්ඤො, සාධුනා සාධුකාරිතො;

විනීතො අනුරුද්ධෙන, කතකිච්චෙන සික්ඛිතො.

‘‘සො පත්වා පරමං සන්තිං, සච්ඡිකත්වා අකුප්පතං;

සාමණෙරො ස සුමනො, මා මං ජඤ්ඤාති ඉච්ඡතී’’ති.

‘‘වාතරොගාභිනීතො ¶ ත්වං, විහරං කානනෙ වනෙ;

පවිද්ධගොචරෙ ලූඛෙ, කථං භික්ඛු කරිස්සසි’’.

‘‘පීතිසුඛෙන විපුලෙන, ඵරිත්වාන සමුස්සයං;

ලූඛම්පි අභිසම්භොන්තො, විහරිස්සාමි කානනෙ.

‘‘භාවෙන්තො සත්ත බොජ්ඣඞ්ගෙ, ඉන්ද්රියානි බලානි ච;

ඣානසොඛුම්මසම්පන්නො [ඣානසුඛුමසම්පන්නො (ස්යා. ක.)], විහරිස්සං අනාසවො.

‘‘විප්පමුත්තං ¶ කිලෙසෙහි, සුද්ධචිත්තං අනාවිලං;

අභිණ්හං පච්චවෙක්ඛන්තො, විහරිස්සං අනාසවො.

‘‘අජ්ඣත්තඤ්ච බහිද්ධා ච, යෙ මෙ විජ්ජිංසු ආසවා;

සබ්බෙ අසෙසා උච්ඡින්නා, න ච උප්පජ්ජරෙ පුන.

‘‘පඤ්චක්ඛන්ධා පරිඤ්ඤාතා, තිට්ඨන්ති ඡින්නමූලකා;

දුක්ඛක්ඛයො අනුප්පත්තො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො’’ති.

‘‘අක්කොධස්ස කුතො කොධො, දන්තස්ස සමජීවිනො;

සම්මදඤ්ඤා විමුත්තස්ස, උපසන්තස්ස තාදිනො.

‘‘තස්සෙව ¶ ¶ තෙන පාපියො, යො කුද්ධං පටිකුජ්ඣති;

කුද්ධං අප්පටිකුජ්ඣන්තො, සඞ්ගාමං ජෙති දුජ්ජයං.

[සං. නි. 1.188, 250] ‘‘උභින්නමත්ථං චරති, අත්තනො ච පරස්ස ච;

පරං සඞ්කුපිතං ඤත්වා, යො සතො උපසම්මති.

[සං. නි. 1.188, 250] ‘‘උභින්නං තිකිච්ඡන්තං තං, අත්තනො ච පරස්ස ච;

ජනා මඤ්ඤන්ති බාලොති, යෙ ධම්මස්ස අකොවිදා.

‘‘උප්පජ්ජෙ තෙ සචෙ කොධො, ආවජ්ජ කකචූපමං;

උප්පජ්ජෙ චෙ රසෙ තණ්හා, පුත්තමංසූපමං සර.

‘‘සචෙ ධාවති චිත්තං තෙ, කාමෙසු ච භවෙසු ච;

ඛිප්පං ¶ නිග්ගණ්හ සතියා, කිට්ඨාදං විය දුප්පසු’’න්ති;

[උදා. 45; චූළව. 385; පරි. 339] ‘‘ඡන්නමතිවස්සති ¶ , විවටං නාතිවස්සති;

තස්මා ඡන්නං විවරෙථ, එවං තං නාතිවස්සති.

[සං. නි. 1.66; නෙත්ති. 18] ‘‘මච්චුනාබ්භහතො ලොකො, ජරාය පරිවාරිතො;

තණ්හාසල්ලෙන ඔතිණ්ණො, ඉච්ඡාධූපායිතො සදා.

‘‘මච්චුනාබ්භහතො ලොකො, පරික්ඛිත්තො ජරාය ච;

හඤ්ඤති නිච්චමත්තාණො, පත්තදණ්ඩොව තක්කරො.

‘‘ආගච්ඡන්තග්ගිඛන්ධාව, මච්චු බ්යාධි ජරා තයො;

පච්චුග්ගන්තුං බලං නත්ථි, ජවො නත්ථි පලායිතුං.

‘‘අමොඝං දිවසං කයිරා, අප්පෙන බහුකෙන වා;

යං යං විජහතෙ [විරහතෙ (සී. පී.), විවහතෙ (ස්යා.)] රත්තිං, තදූනං තස්ස ජීවිතං.

‘‘චරතො තිට්ඨතො වාපි, ආසීනසයනස්ස වා;

උපෙති චරිමා රත්ති, න තෙ කාලො පමජ්ජිතු’’න්ති.

… සිරිමණ්ඩො [සිරිමන්දො (සී.)] ථෙරො….

‘‘ද්විපාදකොයං අසුචි, දුග්ගන්ධො පරිහීරති [පරිහරති (ක.)];

නානාකුණපපරිපූරො, විස්සවන්තො තතො තතො.

‘‘මිගං ¶ නිලීනං කූටෙන, බළිසෙනෙව අම්බුජං;

වානරං විය ලෙපෙන, බාධයන්ති පුථුජ්ජනං.

‘‘රූපා ¶ සද්දා රසා ගන්ධා, ඵොට්ඨබ්බා ච මනොරමා;

පඤ්ච කාමගුණා එතෙ, ඉත්ථිරූපස්මි දිස්සරෙ.

‘‘යෙ ¶ එතා උපසෙවන්ති, රත්තචිත්තා පුථුජ්ජනා;

වඩ්ඪෙන්ති කටසිං ඝොරං, ආචිනන්ති පුනබ්භවං.

‘‘යො චෙතා පරිවජ්ජෙති, සප්පස්සෙව පදා සිරො;

සොමං විසත්තිකං ලොකෙ, සතො සමතිවත්තති.

‘‘කාමෙස්වාදීනවං ¶ දිස්වා, නෙක්ඛම්මං දට්ඨු ඛෙමතො;

නිස්සටො සබ්බකාමෙහි, පත්තො මෙ ආසවක්ඛයො’’ති.

උරුවෙළකස්සපො ච, ථෙරො තෙකිච්ඡකාරි ච;

මහානාගො ච කුල්ලො ච, මාලුක්යො [මාලුතො (සී. ක.), මාලුඞ්ක්යො (ස්යා.)] සප්පදාසකො.

කාතියානො මිගජාලො, ජෙන්තො සුමනසව්හයො;

න්හාතමුනි බ්රහ්මදත්තො, සිරිමණ්ඩො සබ්බකාමී ච;

ගාථායො චතුරාසීති, ථෙරා චෙත්ථ චතුද්දසාති.