📜

8. අට්ඨකනිපාතො

1. සීසූපචාලාථෙරීගාථාවණ්ණනා

අට්ඨකනිපාතෙ භික්ඛුනී සීලසම්පන්නාතිආදිකා සීසූපචාලාය ථෙරියා ගාථා. ඉමිස්සාපි වත්ථු චාලාය ථෙරියා වත්ථුම්හි වුත්තනයමෙව. අයම්පි හි ආයස්මතො ධම්මසෙනාපතිස්ස පබ්බජිතභාවං සුත්වා සයම්පි උස්සාහජාතා පබ්බජිත්වා කතපුබ්බකිච්චා විපස්සනං පට්ඨපෙත්වා, ඝටෙන්තී වායමන්තී නචිරස්සෙව අරහත්තං පාපුණි. අරහත්තං පත්වා ඵලසමාපත්තිසුඛෙන විහරන්තී එකදිවසං අත්තනො පටිපත්තිං පච්චවෙක්ඛිත්වා කතකිච්චාති සොමනස්සජාතා උදානවසෙන –

196.

‘‘භික්ඛුනී සීලසම්පන්නා, ඉන්ද්රියෙසු සුසංවුතා;

අධිගච්ඡෙ පදං සන්තං, අසෙචනකමොජව’’න්ති. – ගාථමාහ;

තත්ථ සීලසම්පන්නාති පරිසුද්ධෙන භික්ඛුනිසීලෙන සමන්නාගතා පරිපුණ්ණා. ඉන්ද්රියෙසු සුසංවුතාති මනච්ඡට්ඨෙසු ඉන්ද්රියෙසු සුට්ඨු සංවුතා, රූපාදිආරම්මණෙ ඉට්ඨෙ රාගං, අනිට්ඨෙ දොසං, අසමපෙක්ඛනෙ මොහඤ්ච පහාය සුට්ඨු පිහිතින්ද්රියා. අසෙචනකමොජවන්ති කෙනචි අනාසිත්තකං ඔජවන්තං සභාවමධුරං සබ්බස්සාපි කිලෙසරොගස්ස වූපසමනොසධභූතං අරියමග්ගං, නිබ්බානමෙව වා. අරියමග්ගම්පි හි නිබ්බානත්ථිකෙහි පටිපජ්ජිතබ්බතො කිලෙසපරිළාහාභාවතො ච පදං සන්තන්ති වත්තුං වට්ටති.

197.

‘‘තාවතිංසා ච යාමා ච, තුසිතා චාපි දෙවතා;

නිම්මානරතිනො දෙවා, යෙ දෙවා වසවත්තිනො;

තත්ථ චිත්තං පණීධෙහි, යත්ථ තෙ වුසිතං පුරෙ’’ති. –

අයං ගාථා කාමසග්ගෙසු නිකන්තිං උප්පාදෙහීති තත්ථ උය්යොජනවසෙන ථෙරිං සමාපත්තියා චාවෙතුකාමෙන මාරෙන වුත්තා.

තත්ථ සහපුඤ්ඤකාරිනො තෙත්තිංස ජනා යත්ථ උපපන්නා, තං ඨානං තාවතිංසන්ති. තත්ථ නිබ්බත්තා සබ්බෙපි දෙවපුත්තා තාවතිංසා. කෙචි පන ‘‘තාවතිංසාති තෙසං දෙවානං නාමමෙවා’’ති වදන්ති. ද්වීහි දෙවලොකෙහි විසිට්ඨං දිබ්බං සුඛං යාතා උපයාතා සම්පන්නාති යාමා. දිබ්බාය සම්පත්තියා තුට්ඨා පහට්ඨාති තුසිතා. පකතිපටියත්තාරම්මණතො අතිරෙකෙන රමිතුකාමතාකාලෙ යථාරුචිතෙ භොගෙ නිම්මිනිත්වා රමන්තීති නිම්මානරතිනො. චිත්තරුචිං ඤත්වා පරෙහි නිම්මිතෙසු භොගෙසු වසං වත්තෙන්තීති වසවත්තිනො. තත්ථ චිත්තං පණීධෙහීති තස්මිං තාවතිංසාදිකෙ දෙවනිකායෙ තව චිත්තං ඨපෙහි, උපපජ්ජනාය නිකන්තිං කරොහි. චාතුමහාරාජිකානං භොගා ඉතරෙහි නිහීනාති අධිප්පායෙන තාවතිංසාදයොව වුත්තා. යත්ථ තෙ වුසිතං පුරෙති යෙසු දෙවනිකායෙසු තයා පුබ්බෙ වුත්ථං. අයං කිර පුබ්බෙ දෙවෙසු උප්පජ්ජන්තී, තාවතිංසතො පට්ඨාය පඤ්චකාමසග්ගෙ සොධෙත්වා පුන හෙට්ඨතො ඔතරන්තී, තුසිතෙසු ඨත්වා තතො චවිත්වා ඉදානි මනුස්සෙසු නිබ්බත්තා.

තං සුත්වා ථෙරී – ‘‘තිට්ඨතු, මාර, තයා වුත්තකාමලොකො. අඤ්ඤොපි සබ්බො ලොකො රාගග්ගිආදීහි ආදිත්තො සම්පජ්ජලිතො. න තත්ථ විඤ්ඤූනං චිත්තං රමතී’’ති කාමතො ච ලොකතො ච අත්තනො විනිවත්තිතමානසතං දස්සෙත්වා මාරං තජ්ජෙන්තී –

198.

යාමා ච‘‘තාවතිංසා ච යාමා ච, තුසිතා චාපි දෙවතා;

නිම්මානරතිනො දෙවා, යෙ දෙවා වසවත්තිනො.

199.

‘‘කාලං කාලං භවා භවං, සක්කායස්මිං පුරක්ඛතා;

අවීතිවත්තා සක්කායං, ජාතිමරණසාරිනො.

200.

‘‘සබ්බො ආදීපිතො ලොකො, සබ්බො ලොකො පදීපිතො;

සබ්බො පජ්ජලිතො ලොකො, සබ්බො ලොකො පකම්පිතො.

201.

‘‘අකම්පියං අතුලියං, අපුථුජ්ජනසෙවිතං;

බුද්ධො ධම්මමදෙසෙසි, තත්ථ මෙ නිරතො මනො.

202.

‘‘තස්සාහං වචනං සුත්වා, විහරිං සාසනෙ රතා;

තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

203.

‘‘සබ්බත්ථ විහතා නන්දී, තමොක්ඛන්ධො පදාලිතො;

එවං ජානාහි පාපිම, නිහතො ත්වමසි අන්තකා’’ති. –

ඉමා ගාථා අභාසි.

තත්ථ කාලං කාලන්ති තං තං කාලං. භවා භවන්ති භවතො භවං. සක්කායස්මින්ති ඛන්ධපඤ්චකෙ. පුරක්ඛතාති පුරක්ඛාරකාරිනො. ඉදං වුත්තං හොති – මාර, තයා වුත්තා තාවතිංසාදයො දෙවා භවතො භවං උපගච්ඡන්තා අනිච්චතාදිඅනෙකාදීනවාකුලෙ සක්කායෙ පතිට්ඨිතා, තස්මා තස්මිං භවෙ උප්පත්තිකාලෙ, වෙමජ්ඣකාලෙ, පරියොසානකාලෙති තස්මිං තස්මිං කාලෙ සක්කායමෙව පුරක්ඛත්වා ඨිතා. තතො එව අවීතිවත්තා සක්කායං නිස්සරණාභිමුඛා අහුත්වා සක්කායතීරමෙව අනුපරිධාවන්තා ජාතිමරණසාරිනො රාගාදීහි අනුගතත්තා පුනප්පුනං ජාතිමරණමෙව අනුස්සරන්ති, තතො න විමුච්චන්තීති.

සබ්බො ආදීපිතො ලොකොති, මාර, න කෙවලං තයා වුත්තකාමලොකොයෙව ධාතුත්තයසඤ්ඤිතො, සබ්බොපි ලොකො රාගග්ගිආදීහි එකාදසහි ආදිත්තො. තෙහියෙව පුනප්පුනං ආදීපිතතාය පදීපිතො. නිරන්තරං එකජාලීභූතතාය පජ්ජලිතො. තණ්හාය සබ්බකිලෙසෙහි ච ඉතො චිතො ච කම්පිතතාය චලිතතාය පකම්පිතො.

එවං ආදිත්තෙ පජ්ජලිතෙ පකම්පිතෙ ච ලොකෙ කෙනචිපි කම්පෙතුං චාලෙතුං අසක්කුණෙය්යතාය අකම්පියං, ගුණතො ‘‘එත්තකො’’ති තුලෙතුං අසක්කුණෙය්යතාය අත්තනා සදිසස්ස අභාවතො ච අතුලියං. බුද්ධාදීහි අරියෙහි එව ගොචරභාවනාභිගමතො සෙවිතත්තා අපුථුජ්ජනසෙවිතං. බුද්ධො භගවා මග්ගඵලනිබ්බානප්පභෙදං නවවිධං ලොකුත්තරධම්මං මහාකරුණාය සඤ්චොදිතමානසො අදෙසෙසි සදෙවකස්ස ලොකස්ස කථෙසි පවෙදෙසි. තත්ථ තස්මිං අරියධම්මෙ මය්හං මනො නිරතො අභිරතො, න තතො විනිවත්තතීති අත්ථො. සෙසං හෙට්ඨා වුත්තනයමෙව.

සීසූපචාලාථෙරීගාථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

අට්ඨකනිපාතවණ්ණනා නිට්ඨිතා.