📜

10. එකාදසකනිපාතො

1. කිසාගොතමීථෙරීගාථාවණ්ණනා

එකාදසකනිපාතෙ කල්යාණමිත්තතාතිආදිකා කිසාගොතමියා ථෙරියා ගාථා. අයං කිර පදුමුත්තරස්ස භගවතො කාලෙ හංසවතීනගරෙ කුලගෙහෙ නිබ්බත්තිත්වා විඤ්ඤුතං පත්වා එකදිවසං සත්ථු සන්තිකෙ ධම්මං සුණන්තී සත්ථාරං එකං භික්ඛුනිං ලූඛචීවරධාරීනං අග්ගට්ඨානෙ ඨපෙන්තං දිස්වා අධිකාරකම්මං කත්වා තං ඨානන්තරං පත්ථෙසි. සා කප්පසතසහස්සං දෙවමනුස්සෙසු සංසරන්තී ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ සාවත්ථියං දුග්ගතකුලෙ නිබ්බත්ති. ගොතමීතිස්සා නාමං අහොසි. කිසසරීරතාය පන ‘‘කිසාගොතමී’’ති වොහරීයිත්ථ. තං පතිකුලං ගතං දුග්ගතකුලස්ස ධීතාති පරිභවිංසු. සා එකං පුත්තං විජායි. පුත්තලාභෙන චස්සා සම්මානං අකංසු. සො පනස්සා පුත්තො ආධාවිත්වා පරිධාවිත්වා කීළනකාලෙ කාලමකාසි. තෙනස්සා සොකුම්මාදො උප්පජ්ජි.

සා ‘‘අහං පුබ්බෙ පරිභවපත්තා හුත්වා පුත්තස්ස ජාතකාලතො පට්ඨාය සක්කාරං පාපුණිං , ඉමෙ මය්හං පුත්තං බහි ඡඩ්ඩෙතුම්පි වායමන්තී’’ති සොකුම්මාදවසෙන මතකළෙවරං අඞ්කෙනාදාය ‘‘පුත්තස්ස මෙ භෙසජ්ජං දෙථා’’ති ගෙහද්වාරපටිපාටියා නගරෙ විචරති. මනුස්සා ‘‘භෙසජ්ජං කුතො’’ති පරිභාසන්ති. සා තෙසං කථං න ගණ්හාති. අථ නං එකො පණ්ඩිතපුරිසො ‘‘අයං පුත්තසොකෙන චිත්තවික්ඛෙපං පත්තා, එතිස්සා භෙසජ්ජං දසබලොයෙව ජානිස්සතී’’ති චින්තෙත්වා, ‘‘අම්ම, තව පුත්තස්ස භෙසජ්ජං සම්මාසම්බුද්ධං උපසඞ්කමිත්වා පුච්ඡා’’ති ආහ. සා සත්ථු ධම්මදෙසනාවෙලායං විහාරං ගන්ත්වා ‘‘පුත්තස්ස මෙ භෙසජ්ජං දෙථ භගවා’’ති ආහ. සත්ථා තස්සා උපනිස්සයං දිස්වා ‘‘ගච්ඡ නගරං පවිසිත්වා යස්මිං ගෙහෙ කොචි මතපුබ්බො නත්ථි, තතො සිද්ධත්ථකං ආහරා’’ති ආහ. සා ‘‘සාධු, භන්තෙ’’ති තුට්ඨමානසා නගරං පවිසිත්වා පඨමගෙහෙයෙව ‘‘සත්ථා මම පුත්තස්ස භෙසජ්ජත්ථාය සිද්ධත්ථකං ආහරාපෙති. සචෙ එතස්මිං ගෙහෙ කොචි මතපුබ්බො නත්ථි, සිද්ධත්ථකං මෙ දෙථා’’ති ආහ. කො ඉධ මතෙ ගණෙතුං සක්කොතීති. කිං තෙන හි අලං සිද්ධත්ථකෙහීති දුතියං තතියං ඝරං ගන්ත්වා බුද්ධානුභාවෙන විගතුම්මාදා පකතිචිත්තෙ ඨිතා චින්තෙසි – ‘‘සකලනගරෙ අයමෙව නියමො භවිස්සති, ඉදං හිතානුකම්පිනා භගවතා දිට්ඨං භවිස්සතී’’ති සංවෙගං ලභිත්වා තතොව බහි නික්ඛමිත්වා පුත්තං ආමකසුසානෙ ඡඩ්ඩෙත්වා ඉමං ගාථමාහ –

‘‘න ගාමධම්මො නිගමස්ස ධම්මො, න චාපියං එකකුලස්ස ධම්මො;

සබ්බස්ස ලොකස්ස සදෙවකස්ස, එසෙව ධම්මො යදිදං අනිච්චතා’’ති. (අප. ථෙරී 2.3.82);

එවඤ්ච පන වත්වා සත්ථු සන්තිකං අගමාසි. අථ නං සත්ථා ‘‘ලද්ධො තෙ, ගොතමි, සිද්ධත්ථකො’’ති ආහ. ‘‘නිට්ඨිතං, භන්තෙ, සිද්ධත්ථකෙන කම්මං, පතිට්ඨා පන මෙ හොථා’’ති ආහ. අථස්සා සත්ථා –

‘‘තං පුත්තපසුසම්මත්තං, බ්යාසත්තමනසං නරං;

සුත්තං ගාමං මහොඝොව, මච්චු ආදාය ගච්ඡතී’’ති. (ධ. ප. 287) –

ගාථමාහ .

ගාථාපරියොසානෙ යථාඨිතාව සොතාපත්තිඵලෙ පතිට්ඨාය සත්ථාරං පබ්බජ්ජං යාචි. සත්ථා පබ්බජ්ජං අනුජානි. සා සත්ථාරං තික්ඛත්තුං පදක්ඛිණං කත්වා වන්දිත්වා භික්ඛුනුපස්සයං ගන්ත්වා පබ්බජිත්වා උපසම්පදං ලභිත්වා නචිරස්සෙව යොනිසොමනසිකාරෙන කම්මං කරොන්තී විපස්සනං වඩ්ඪෙසි. අථස්සා සත්ථා –

‘‘යො ච වස්සසතං ජීවෙ, අපස්සං අමතං පදං;

එකාහං ජීවිතං සෙය්යො, පස්සතො අමතං පද’’න්ති. (ධ. ප. 114) –

ඉමං ඔභාසගාථමාහ.

සා ගාථාපරියොසානෙ අරහත්තං පාපුණිත්වා පරික්ඛාරවලඤ්ජෙ පරමුක්කට්ඨා හුත්වා තීහි ලූඛෙහි සමන්නාගතං චීවරං පාරුපිත්වා විචරි. අථ නං සත්ථා ජෙතවනෙ නිසින්නො භික්ඛුනියො පටිපාටියා ඨානන්තරෙ ඨපෙන්තො ලූඛචීවරධාරීනං අග්ගට්ඨානෙ ඨපෙසි. සා අත්තනො පටිපත්තිං පච්චවෙක්ඛිත්වා ‘‘සත්ථාරං නිස්සාය මයා අයං විසෙසො ලද්ධො’’ති කල්යාණමිත්තතාය පසංසාමුඛෙන ඉමා ගාථා අභාසි –

213.

‘‘කල්යාණමිත්තතා මුනිනා, ලොකං ආදිස්ස වණ්ණිතා;

කල්යාණමිත්තෙ භජමානො, අපි බාලො පණ්ඩිතො අස්ස.

214.

‘‘භජිතබ්බා සප්පුරිසා, පඤ්ඤා තථා වඩ්ඪති භජන්තානං;

භජමානො සප්පුරිසෙ, සබ්බෙහිපි දුක්ඛෙහි පමුච්චෙය්ය.

215.

‘‘දුක්ඛඤ්ච විජානෙය්ය, දුක්ඛස්ස ච සමුදයං නිරොධං;

අට්ඨඞ්ගිකඤ්ච මග්ගං, චත්තාරිපි අරියසච්චානි.

216.

‘‘දුක්ඛො ඉත්ථිභාවො, අක්ඛාතො පුරිසදම්මසාරථිනා;

සපත්තිකම්පි හි දුක්ඛං, අප්පෙකච්චා සකිං විජාතායො.

217.

‘‘ගලකෙ අපි කන්තන්ති, සුඛුමාලිනියො විසානි ඛාදන්ති;

ජනමාරකමජ්ඣගතා, උභොපි බ්යසනානි අනුභොන්ති.

218.

‘‘උපවිජඤ්ඤා ගච්ඡන්තී, අද්දසාහං පතිං මතං;

පන්ථම්හි විජායිත්වාන, අප්පත්තාව සකං ඝරං.

219.

‘‘ද්වෙ පුත්තා කාලකතා, පතී ච පන්ථෙ මතො කපණිකාය;

මාතා පිතා ච භාතා, ඩය්හන්ති ච එකචිතකායං.

220.

‘‘ඛීණකුලීනෙ කපණෙ, අනුභූතං තෙ දුඛං අපරිමාණං;

අස්සූ ච තෙ පවත්තං, බහූනි ච ජාතිසහස්සානි.

221.

‘‘වසිතා සුසානමජ්ඣෙ, අථොපි ඛාදිතානි පුත්තමංසානි;

හතකුලිකා සබ්බගරහිතා, මතපතිකා අමතමධිගච්ඡිං.

222.

‘‘භාවිතො මෙ මග්ගො, අරියො අට්ඨඞ්ගිකො අමතගාමී;

නිබ්බානං සච්ඡිකතං, ධම්මාදාසං අවෙක්ඛිංහං.

223.

‘‘අහමම්හි කන්තසල්ලා, ඔහිතභාරා කතඤ්හි කරණීයං;

කිසාගොතමී ථෙරී, විමුත්තචිත්තා ඉමං භණී’’ති.

තත්ථ කල්යාණමිත්තතාති කල්යාණො භද්දො සුන්දරො මිත්තො එතස්සාති කල්යාණමිත්තො. යො යස්ස සීලාදිගුණසමාදපෙතා, අඝස්ස ඝාතා, හිතස්ස විධාතා, එවං සබ්බාකාරෙන උපකාරො මිත්තො හොති, සො පුග්ගලො කල්යාණමිත්තො, තස්ස භාවො කල්යාණමිත්තතා, කල්යාණමිත්තවන්තතා. මුනිනාති සත්ථාරා. ලොකං ආදිස්ස වණ්ණිතාති කල්යාණමිත්තෙ අනුගන්තබ්බන්ති සත්තලොකං උද්දිස්ස –

‘‘සකලමෙවිදං, ආනන්ද, බ්රහ්මචරියං යදිදං කල්යාණමිත්තතා කල්යාණසහායතා කල්යාණසම්පවඞ්කතා’’ (සං. නි. 5.2). ‘‘කල්යාණමිත්තස්සෙතං, මෙඝිය, භික්ඛුනො පාටිකඞ්ඛං කල්යාණසහායස්ස කල්යාණසම්පවඞ්කස්ස යං සීලවා භවිස්සති පාතිමොක්ඛසංවරසංවුතො විහරිස්සතී’’ති (උදා. 31) ච එවමාදිනා පසංසිතා.

කල්යාණමිත්තෙ භජමානොතිආදි කල්යාණමිත්තතාය ආනිසංසදස්සනං. තත්ථ අපි බාලො පණ්ඩිතො අස්සාති කල්යාණමිත්තෙ භජමානො පුග්ගලො පුබ්බෙ සුතාදිවිරහෙන බාලොපි සමානො අස්සුතසවනාදිනා පණ්ඩිතො භවෙය්ය.

භජිතබ්බා සප්පුරිසාති බාලස්සාපි පණ්ඩිතභාවහෙතුතො බුද්ධාදයො සප්පුරිසා කාලෙන කාලං උපසඞ්කමනාදිනා සෙවිතබ්බා. පඤ්ඤා තථා පවඩ්ඪති භජන්තානන්ති කල්යාණමිත්තෙ භජන්තානං තථා පඤ්ඤා වඩ්ඪති බ්රූහති පාරිපූරිං ගච්ඡති. යථා තෙසු යො කොචි ඛත්තියාදිකො භජමානො සප්පුරිසෙ සබ්බෙහිපි ජාතිආදිදුක්ඛෙහි පමුච්චෙය්යාති යොජනා.

මුච්චනවිධිං පන කල්යාණමිත්තවිධිනා දස්සෙතුං ‘‘දුක්ඛඤ්ච විජානෙය්යා’’තිආදි වුත්තං. තත්ථ චත්තාරි අරියසච්චානීති දුක්ඛඤ්ච දුක්ඛසමුදයඤ්ච නිරොධඤ්ච අට්ඨඞ්ගිකං මග්ගඤ්චාති ඉමානි චත්තාරි අරියසච්චානි විජානෙය්ය පටිවිජ්ඣෙය්යාති යොජනා.

‘‘දුක්ඛොඉත්ථිභාවො’’තිආදිකා ද්වෙ ගාථා අඤ්ඤතරාය යක්ඛිනියා ඉත්ථිභාවං ගරහන්තියා භාසිතා. තත්ථ දුක්ඛො ඉත්ථිභාවො අක්ඛාතොති චපලතා, ගබ්භධාරණං, සබ්බකාලං පරපටිබද්ධවුත්තිතාති එවමාදීහි ආදීනවෙහි ඉත්ථිභාවො දුක්ඛොති, පුරිසදම්මසාරථිනා භගවතා කථිතො. සපත්තිකම්පි දුක්ඛන්ති සපත්තවාසො සපත්තියා සද්ධිං සංවාසොපි දුක්ඛො, අයම්පි ඉත්ථිභාවෙ ආදීනවොති අධිප්පායො. අප්පෙකච්චා සකිං විජාතායොති එකච්චා ඉත්ථියො එකවාරමෙව විජාතා, පඨමගබ්භෙ විජායනදුක්ඛං අසහන්තියො. ගලකෙ අපි කන්තන්තීති අත්තනො ගීවම්පි ඡින්දන්ති. සුඛුමාලිනියො විසානි ඛාදන්තීති සුඛුමාලසරීරා අත්තනො සුඛුමාලභාවෙන ඛෙදං අවිසහන්තියො විසානිපි ඛාදන්ති. ජනමාරකමජ්ඣගතාති ජනමාරකො වුච්චති මූළ්හගබ්භො. මාතුගාමජනස්ස මාරකො, මජ්ඣගතා ජනමාරකා කුච්ඡිගතා, මූළ්හගබ්භාති අත්ථො. උභොපි බ්යසනානි අනුභොන්තීති ගබ්භො ගබ්භිනී චාති ද්වෙපි ජනා මරණඤ්ච මාරණන්තිකබ්යසනානි ච පාපුණන්ති. අපරෙ පන භණන්ති ‘‘ජනමාරකා නාම කිලෙසා, තෙසං මජ්ඣගතා කිලෙසසන්තානපතිතා උභොපි ජායාපතිකා ඉධ කිලෙසපරිළාහවසෙන, ආයතිං දුග්ගතිපරික්කිලෙසවසෙන බ්යසනානි පාපුණන්තී’’ති. ඉමා කිර ද්වෙ ගාථා සා යක්ඛිනී පුරිමත්තභාවෙ අත්තනො අනුභූතදුක්ඛං අනුස්සරිත්වා ආහ. ථෙරී පන ඉත්ථිභාවෙ ආදීනවවිභාවනාය පච්චනුභාසන්තී අවොච.

‘‘උපවිජඤ්ඤා ගච්ඡන්තී’’තිආදිකා ද්වෙ ගාථා පටාචාරාය ථෙරියා පවත්තිං ආරබ්භ භාසිතා. තත්ථ උපවිජඤ්ඤා ගච්ඡන්තීති උපගතවිජායනකාලා මග්ගං ගච්ඡන්තී, අපත්තාව සකං ගෙහං පන්ථෙ විජායිත්වාන පතිං මතං අද්දසං අහන්ති යොජනා.

කපණිකායාති වරාකාය. ඉමා කිර ද්වෙ ගාථා පටාචාරාය තදා සොකුම්මාදපත්තාය වුත්තාකාරස්ස අනුකරණවසෙන ඉත්ථිභාවෙ ආදීනවවිභාවනත්ථමෙව ථෙරියා වුත්තා.

උභයම්පෙතං උදාහරණභාවෙන ආනෙත්වා ඉදානි අත්තනො අනුභූතං දුක්ඛං විභාවෙන්තී ‘‘ඛීණකුලිනෙ’’තිආදිමාහ. තත්ථ ඛීණකුලිනෙති භොගාදීහි පාරිජුඤ්ඤපත්තකුලිකෙ. කපණෙති පරමඅවඤ්ඤාතං පත්තෙ. උභයඤ්චෙතං අත්තනො එව ආමන්තනවචනං. අනුභූතං තෙ දුඛං අපරිමාණන්ති ඉමස්මිං අත්තභාවෙ, ඉතො පුරිමත්තභාවෙසු වා අනප්පකං දුක්ඛං තයා අනුභවිතං. ඉදානි තං දුක්ඛං එකදෙසෙන විභජිත්වා දස්සෙතුං ‘‘අස්සූ ච තෙ පවත්ත’’න්තිආදි වුත්තං.තස්සත්ථො – ඉමස්මිං අනමතග්ගෙ සංසාරෙ පරිබ්භමන්තියා බහුකානි ජාතිසහස්සානි සොකාභිභූතාය අස්සු ච පවත්තං, අවිසෙසිතං කත්වා වුත්තඤ්චෙතං, මහාසමුද්දස්ස උදකතොපි බහුකමෙව සියා.

වසිතා සුසානමජ්ඣෙති මනුස්සමංසඛාදිකා සුනඛී සිඞ්ගාලී ච හුත්වා සුසානමජ්ඣෙ වුසිතා. ඛාදිතානි පුත්තමංසානීති බ්යග්ඝදීපිබිළාරාදිකාලෙ පුත්තමංසානි ඛාදිතානි. හතකුලිකාති විනට්ඨකුලවංසා. සබ්බගරහිතාති සබ්බෙහි ඝරවාසීහි ගරහිතා ගරහප්පත්තා. මතපතිකාති විධවා. ඉමෙ පන තයො පකාරෙ පුරිමත්තභාවෙ අත්තනො අනුප්පත්තෙ ගහෙත්වා වදති. එවංභූතාපි හුත්වා අධිච්ච ලද්ධාය කල්යාණමිත්තසෙවාය අමතමධිගච්ඡි,නිබ්බානං අනුප්පත්තා.

ඉදානි තමෙව අමතාධිගමං පාකටං කත්වා දස්සෙතුං ‘‘භාවිතො’’තිආදි වුත්තං. තත්ථ භාවිතොති විභාවිතො උප්පාදිතො වඩ්ඪිතො භාවනාභිසමයවසෙන පටිවිද්ධො. ධම්මාදාසං අවෙක්ඛිංහන්ති ධම්මමයං ආදාසං අද්දක්ඛිං අපස්සිං අහං.

අහමම්හි කන්තසල්ලාති අරියමග්ගෙන සමුච්ඡින්නගාරාදිසල්ලා අහං අම්හි. ඔහිතභාරාති ඔරොපිතකාමඛන්ධකිලෙසාභිසඞ්ඛාරභාරා. කතඤ්හි කරණීයන්ති පරිඤ්ඤාදිභෙදං සොළසවිධම්පි කිච්චං කතං පරියොසිතං. සුවිමුත්තචිත්තා ඉමං භණීති සබ්බසො විමුත්තචිත්තා කිසාගොතමී ථෙරී ඉමමත්ථං ‘‘කල්යාණමිත්තතා’’තිආදිනා ගාථාබන්ධවසෙන අභණීති අත්තානං පරං විය ථෙරී වදති. තත්රිදං ඉමිස්සා ථෙරියා අපදානං (අප. ථෙරී 2.3.55-94) –

‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;

ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.

‘‘තදාහං හංසවතියං, ජාතා අඤ්ඤතරෙ කුලෙ;

උපෙත්වා තං නරවරං, සරණං සමුපාගමිං.

‘‘ධම්මඤ්ච තස්ස අස්සොසිං, චතුසච්චූපසඤ්හිතං;

මධුරං පරමස්සාදං, වට්ටසන්තිසුඛාවහං.

‘‘තදා ච භික්ඛුනිං වීරො, ලූඛචීවරධාරිනිං;

ඨපෙන්තො එතදග්ගම්හි, වණ්ණයී පුරිසුත්තමො.

‘‘ජනෙත්වානප්පකං පීතිං, සුත්වා භික්ඛුනියා ගුණෙ;

කාරං කත්වාන බුද්ධස්ස, යථාසත්ති යථාබලං.

‘‘නිපච්ච මුනිවරං තං, තං ඨානමභිපත්ථයිං;

තදානුමොදි සම්බුද්ධො, ඨානලාභාය නායකො.

‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;

ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.

‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;

කිසාගොතමී නාමෙන, හෙස්සසි සත්ථු සාවිකා.

‘‘තං සුත්වා මුදිතා හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;

මෙත්තචිත්තා පරිචරිං, පච්චයෙහි විනායකං.

‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;

ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.

‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;

කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.

‘‘උපට්ඨාකො මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;

කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.

‘‘පඤ්චමී තස්ස ධීතාසිං, ධම්මා නාමෙන විස්සුතා;

ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.

‘‘අනුජානි න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;

වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.

‘‘කොමාරිබ්රහ්මචරියං, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;

බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්ත ධීතරො.

‘‘සමණී සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා;

ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා.

‘‘ඛෙමා උප්පලවණ්ණා ච, පටාචාරා ච කුණ්ඩලා;

අහඤ්ච ධම්මදින්නා ච, විසාඛා හොති සත්තමී.

‘‘තෙහි කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;

ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.

‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහං;

දුග්ගතෙ අධනෙ නට්ඨෙ, ගතා ච සධනං කුලං.

‘‘පතිං ඨපෙත්වා සෙසා මෙ, දෙස්සන්ති අධනා ඉති;

යදා ච පස්සූතා ආසිං, සබ්බෙසං දයිතා තදා.

‘‘යදා සො තරුණො භද්දො, කොමලකො සුඛෙධිතො;

සපාණමිව කන්තො මෙ, තදා යමවසං ගතො.

‘‘සොකට්ටාදීනවදනා, අස්සුනෙත්තා රුදම්මුඛා;

මතං කුණපමාදාය, විලපන්තී ගමාමහං.

‘‘තදා එකෙන සන්දිට්ඨා, උපෙත්වාභිසක්කුත්තමං;

අවොචං දෙහි භෙසජ්ජං, පුත්තසඤ්ජීවනන්ති භො.

‘‘න විජ්ජන්තෙ මතා යස්මිං, ගෙහෙ සිද්ධත්ථකං තතො;

ආහරාති ජිනො ආහ, විනයොපායකොවිදො.

‘‘තදා ගමිත්වා සාවත්ථිං, න ලභිං තාදිසං ඝරං;

කුතො සිද්ධත්ථකං තස්මා, තතො ලද්ධා සතිං අහං.

‘‘කුණපං ඡඩ්ඩයිත්වාන, උපෙසිං ලොකනායකං;

දූරතොව මමං දිස්වා, අවොච මධුරස්සරො.

‘‘යො ච වස්සසතං ජීවෙ, අපස්සං උදයබ්බයං;

එකාහං ජීවිතං සෙය්යො, පස්සතො උදයබ්බයං.

‘‘න ගාමධම්මො නිගමස්ස ධම්මො, න චාපියං එකකුලස්ස ධම්මො;

සබ්බස්ස ලොකස්ස සදෙවකස්ස, එසෙව ධම්මො යදිදං අනිච්චතා.

‘‘සාහං සුත්වානිමා ගාථා, ධම්මචක්ඛුං විසොධයිං;

තතො විඤ්ඤාතසද්ධම්මා, පබ්බජිං අනගාරියං.

‘‘තථා පබ්බජිතා සන්තී, යුඤ්ජන්තී ජිනසාසනෙ;

න චිරෙනෙව කාලෙන, අරහත්තමපාපුණිං.

‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;

පරචිත්තානි ජානාමි, සත්ථුසාසනකාරිකා.

‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;

ඛෙපෙත්වා ආසවෙ සබ්බෙ, විසුද්ධාසිං සුනිම්මලා.

‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;

ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.

‘‘යස්සත්ථාය පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;

සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.

‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;

ඤාණං මෙ විමලං සුද්ධං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස වාහසා.

‘‘සඞ්කාරකූටා ආහිත්වා, සුසානා රථියාපි ච;

තතො සඞ්ඝාටිකං කත්වා, ලූඛං ධාරෙමි චීවරං.

‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, ලූඛචීවරධාරණෙ;

ඨපෙසි එතදග්ගම්හි, පරිසාසු විනායකො.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසන’’න්ති.

කිසාගොතමීථෙරීගාථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

එකාදසනිපාතවණ්ණනා නිට්ඨිතා.