📜

10. සුධාවග්ගො

1. සුධාපිණ්ඩියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

පූජාරහෙපූජයතොතිආදිකං ආයස්මතො සුධාපිණ්ඩියත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො තත්ථ තත්ථ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො සිද්ධත්ථස්ස භගවතො කාලෙ භගවති ධරමානෙ පුඤ්ඤං කාතුමසක්කොන්තො පරිනිබ්බුතෙ භගවති තස්ස ධාතුං නිදහිත්වා චෙතියෙ කරීයමානෙ සුධාපිණ්ඩමදාසි. සො තෙන පුඤ්ඤෙන චතුන්නවුතිකප්පතො පට්ඨාය එත්ථන්තරෙ චතුරාපායමදිස්වා දෙවමනුස්සසම්පත්තියො අනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ එකස්මිං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්වා සත්ථරි පසීදිත්වා පබ්බජිතො නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

1-2. සො අපරභාගෙ අත්තනො පුබ්බකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො අත්තනො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො පූජාරහෙතිආදිමාහ. තත්ථ පූජාරහා නාම බුද්ධපච්චෙකබුද්ධඅරියසාවකාචරියුපජ්ඣායමාතාපිතුගරුආදයො, තෙසු පූජාරහෙසු මාලාදිපදුමවත්ථාභරණචතුපච්චයාදීහි පූජයතො පූජයන්තස්ස පුග්ගලස්ස පුඤ්ඤකොට්ඨාසං සහස්සසතසහස්සාදිවසෙන සඞ්ඛ්යං කාතුං කෙනචි මහානුභාවෙනාපි න සක්කාති අත්ථො. න කෙවලමෙව ධරමානෙ බුද්ධාදයො පූජයතො, පරිනිබ්බුතස්සාපි භගවතො චෙතියපටිමාබොධිආදීසුපි එසෙව නයො.

3. තං දීපෙතුං චතුන්නමපි දීපානන්තිආදිමාහ. තත්ථ චතුන්නමපි දීපානන්ති ජම්බුදීපඅපරගොයානඋත්තරකුරුපුබ්බවිදෙහසඞ්ඛාතානං චතුන්නං දීපානං තදනුගතානං ද්විසහස්සපරිත්තදීපානඤ්ච එකතො කත්වා සකලචක්කවාළගබ්භෙ ඉස්සරං චක්කවත්තිරජ්ජං කරෙය්යාති අත්ථො. එකිස්සා පූජනායෙතන්ති ධාතුගබ්භෙ චෙතියෙ කතාය එකිස්සා පූජාය එතං සකලජම්බුදීපෙ සත්තරතනාදිකං සකලං ධනං. කලං නාග්ඝති සොළසින්ති චෙතියෙ කතපූජාය සොළසක්ඛත්තුං විභත්තස්ස සොළසමකොට්ඨාසස්ස න අග්ඝතීති අත්ථො.

4. සිද්ධත්ථස්ස…පෙ…ඵලිතන්තරෙති නරානං අග්ගස්ස සෙට්ඨස්ස සිද්ධත්ථස්ස භගවතො චෙතියෙ ධාතුගබ්භම්හි සුධාකම්මෙ කරීයමානෙ පරිච්ඡෙදානං උභින්නමන්තරෙ වෙමජ්ඣෙ, අථ වා පුප්ඵදානට්ඨානානං අන්තරෙ ඵලන්තියා මයා සුධාපිණ්ඩො දින්නො මක්ඛිතොති සම්බන්ධො. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

සුධාපිණ්ඩියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

2. සුචින්තිකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

තිස්සස්ස ලොකනාථස්සාතිආදිකං ආයස්මතො සුචින්තිකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො අනෙකාසු ජාතීසු නිබ්බානාධිගමාය පුඤ්ඤං උපචිනිත්වා තිස්සස්ස භගවතො කාලෙ එකස්මිං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිමන්වාය සත්ථරි පසීදිත්වා සත්ථු නිසීදනත්ථාය පරිසුද්ධං සිලිට්ඨං කට්ඨමයමනග්ඝපීඨමදාසි. සො තෙන පුඤ්ඤකම්මෙන සුගතිසුඛමනුභවිත්වා තත්ථ තත්ථ සංසරන්තො ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ එකස්මිං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිමන්වාය සත්ථරි පසීදිත්වා පබ්බජිතො නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

8. සො පත්තඅරහත්තඵලො පුබ්බකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො තිස්සස්ස ලොකනාථස්සාතිආදිමාහ. තං සබ්බං උත්තානත්ථමෙවාති.

සුචින්තිකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

3. අඩ්ඪචෙළකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

තිස්සස්සාහංභගවතොතිආදිකං ආයස්මතො අඩ්ඪචෙළකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි ථෙරො පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො තත්ථ තත්ථ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො තිස්සස්ස භගවතො කාලෙ එකෙනාකුසලෙන කම්මෙන දුග්ගතකුලගෙහෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිමන්වාය සද්ධම්මදෙසනං ඤත්වා පසන්නමානසො චීවරත්ථාය අඩ්ඪභාගං එකං දුස්සමදාසි. සො තෙනෙව පීතිසොමනස්සෙන කාලං කත්වා සග්ගෙ නිබ්බත්තො ඡ කාමාවචරසම්පත්තිමනුභවිත්වා තතො චුතො මනුස්සෙසු මනුස්සසම්පත්තීනං අග්ගභූතං චක්කවත්තිසම්පත්තිං අනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ එකස්මිං අද්ධකුලෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිප්පත්තො සත්ථු ධම්මදෙසනං සුත්වා පසන්නමානසො පබ්බජිත්වා නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

14. සො අපරභාගෙ අත්තනො පුබ්බකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො තිස්සස්සාහං භගවතොතිආදිමාහ. තං සබ්බං උත්තානත්ථමෙවාති.

අඩ්ඪචෙළකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

4. සූචිදායකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

කම්මාරොහං පුරෙ ආසින්තිආදිකං ආයස්මතො සූචිදායකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො අන්තරන්තරා කුසලබීජානි පූරෙන්තො විපස්සිස්ස භගවතො කාලෙ අන්තරන්තරා කතෙන එකෙන කම්මච්ඡිද්දෙන කම්මාරකුලෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිමන්වාය සකසිප්පෙසු නිප්ඵත්තිං පත්තො සත්ථු ධම්මදෙසනං සුත්වා පසන්නමානසො චීවරසිබ්බනත්ථාය සූචිදානමදාසි, තෙන පුඤ්ඤෙන දිබ්බසම්පත්තිං අනුභවිත්වා අපරභාගෙ මනුස්සෙසු උප්පන්නො චක්කවත්තාදයො සම්පත්තියො ච අනුභවන්තො උප්පන්නුප්පන්නභවෙ තික්ඛපඤ්ඤො වජීරඤාණො අහොසි. සො කමෙන ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිප්පත්තො මහද්ධනො සද්ධාජාතො තික්ඛපඤ්ඤො අහොසි. සො එකදිවසං සත්ථු ධම්මදෙසනං සුත්වා ධම්මානුසාරෙන ඤාණං පෙසෙත්වා නිසින්නාසනෙයෙව අරහා අහොසි.

19. සො අරහා සමානො අත්තනො පුබ්බකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො කම්මාරොහං පුරෙ ආසින්තිආදිමාහ. තත්ථ කම්මාරොති අයොකම්මලොහකම්මාදිනා කම්මෙන ජීවති රුහති වුද්ධිං විරූළ්හිං ආපජ්ජතීති කම්මාරො, පුබ්බෙ පුඤ්ඤකරණකාලෙ කම්මාරො ආසිං අහොසින්ති අත්ථො. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

සූචිදායකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

5. ගන්ධමාලියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

සිද්ධත්ථස්සභගවතොතිආදිකං ආයස්මතො ගන්ධමාලියත්ථෙරස්ස අපදාන. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො සිද්ධත්ථස්ස භගවතො කාලෙ කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො මහද්ධනො මහාභොගො අහොසි. සො සත්ථරි පසීදිත්වා චන්දනාගරුකප්පූරකස්සතුරාදීනි අනෙකානි සුගන්ධානි වඩ්ඪෙත්වා සත්ථු ගන්ධථූපං කාරෙසි. තස්සුපරි සුමනපුප්ඵෙහි ඡාදෙසි, බුද්ධඤ්ච අට්ඨඞ්ගනමක්කාරං අකාසි. සො තෙන පුඤ්ඤකම්මෙන දෙවමනුස්සෙසු සම්පත්තියො අනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ විභවසම්පන්නෙ එකස්මිං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිමන්වාය සත්ථරි පසීදිත්වා පබ්බජිතො නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

24. සො අපරභාගෙ අත්තනො පුබ්බකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො සිද්ධත්ථස්ස භගවතොතිආදිමාහ. තං සබ්බං උත්තානත්ථමෙවාති.

ගන්ධමාලියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

6. තිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

මිගලුද්දො පුරෙ ආසින්තිආදිකං ආයස්මතො තිපුප්ඵියත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො අන්තරා කෙනචි අකුසලච්ඡිද්දෙන විපස්සිස්ස භගවතො කාලෙ නෙසාදකුලෙ නිබ්බත්තො මිගලුද්දො හුත්වා අරඤ්ඤෙ විහරති. තදා විපස්සිස්ස භගවතො පාටලිබොධිං සම්පුණ්ණපත්තපල්ලවං හරිතවණ්ණං නීලොභාසං මනොරමං දිස්වා තීහි පුප්ඵෙහි පූජෙත්වා පුරාණපත්තං ඡඩ්ඩෙත්වා භගවතො සම්මුඛා විය පාටලිමහාබොධිං වන්දි. සො තෙන පුඤ්ඤෙන තතො චුතො දෙවලොකෙ උප්පන්නො තත්ථ දිබ්බසම්පත්තිං අපරාපරං අනුභවිත්වා තතො චුතො මනුස්සෙසු ජාතො තත්ථ චක්කවත්තිසම්පත්තිආදයො අනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ එකස්මිං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිමන්වාය සත්ථු ධම්මදෙසනං සුත්වා පටිලද්ධසොමනස්සහදයො ගෙහං පහාය පබ්බජිත්වා නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

31. සො එවං සිද්ධිප්පත්තො අත්තනො පුබ්බකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො මිගලුද්දො පුරෙ ආසින්තිආදිමාහ. තත්ථ මරණාය ගච්ඡති පාපුණාතීති මිගො, අථ වා මගයමානො ඉහති පවත්තතීති මිගො, මිගානං මාරණෙ ලුද්දො ලොභී ගෙධොති මිගලුද්දො, පුරෙ මය්හං පුඤ්ඤකරණසමයෙ කානනසඞ්ඛාතෙ මහාඅරඤ්ඤෙ මිගලුද්දො ආසින්ති සම්බන්ධො. පාටලිං හරිතං දිස්වාති තත්ථ පකාරෙන තලෙන රත්තවණ්ණෙන භවතීති පාටලි , පුප්ඵානං රත්තවණ්ණතාය පාටලීති වොහාරො, පත්තානං හරිතතාය හරිතං නීලවණ්ණං පාටලිබොධිං දිස්වාති අත්ථො. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානත්ථමෙවාති.

තිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

7. මධුපිණ්ඩිකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

විවනෙ කානනෙ දිස්වාතිආදිකං ආයස්මතො මධුපිණ්ඩිකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො තත්ථ තත්ථ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො සිද්ධත්ථස්ස භගවතො කාලෙ නෙසාදයොනියං නිබ්බත්තො මහාඅරඤ්ඤෙ පටිවසති. තදා විවෙකාභිරතියා සම්පත්තං සිද්ධත්ථං භගවන්තං දිස්වා සමාධිතො වුට්ඨිතස්ස තස්ස සුමධුරං මධුමදාසි. තත්ථ ච පසන්නමානසො වන්දිත්වා පක්කාමි. සො තෙනෙව පුඤ්ඤෙන සම්පත්තිං අනුභවන්තො දෙවමනුස්සෙසු සංසරිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිප්පත්තො සත්ථරි පසීදිත්වා පබ්බජිතො නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

37. සො අපරභාගෙ අත්තනො පුබ්බකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො විවනෙ කානනෙ දිස්වාතිආදිමාහ. තත්ථ විවනෙති විසෙසෙන වනං පත්ථටං විවනං, හත්ථිඅස්සරථසද්දෙහි භෙරිසද්දෙහි ච වත්ථුකාමකිලෙසකාමෙහි ච විගතං බ්යාපගතන්ති අත්ථො, කානනසඞ්ඛාතෙ මහාඅරඤ්ඤෙ විවනෙති සම්බන්ධො. ඔසධිංව විරොචන්තන්ති භවවඩ්ඪකිජනානං ඉච්ඡිතිච්ඡිතං නිප්ඵාදෙතීති ඔසධං. ඔජානිබ්බත්තිකාරණං පටිච්ච යාය තාරකාය උග්ගතාය උද්ධරන්ති ගණ්හන්තීති සා ඔසධි. ඔසධිතාරකා ඉව විරොචන්තීති වත්තබ්බෙ ගාථාබන්ධසුඛත්ථං ‘‘ඔසධිංව විරොචන්ත’’න්ති ච වුත්තං. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

මධුපිණ්ඩිකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

8. සෙනාසනදායකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

සිද්ධත්ථස්ස භගවතොතිආදිකං ආයස්මතො සෙනාසනදායකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො තත්ථ තත්ථ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො සිද්ධත්ථස්ස භගවතො කාලෙ කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිප්පත්තො සත්ථරි පසීදිත්වා අත්තනො වසනට්ඨානං වනන්තරං සම්පත්තස්ස භගවතො පණාමං කත්වා පණ්ණසන්ථරං සන්ථරිත්වා අදාසි. භගවතො නිසින්නට්ඨානස්ස සමන්තතො භිත්තිපරිච්ඡෙදං කත්වා පුප්ඵපූජමකාසි. සො තෙන පුඤ්ඤෙන දෙවමනුස්සෙසු සංසරන්තො උභයසම්පත්තියො අනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිප්පත්තො සත්ථරි පසීදිත්වා පබ්බජිතො නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

45. සො අපරභාගෙ අත්තනො පුබ්බකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො අත්තනො පුබ්බචරිතාපදානං දස්සෙන්තො සිද්ධත්ථස්ස භගවතොතිආදිමාහ. තං සබ්බං හෙට්ඨා වුත්තනයත්තා උත්තානත්ථමෙවාති.

සෙනාසනදායකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

9. වෙය්යාවච්චකරත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

විපස්සිස්ස භගවතොතිආදිකං ආයස්මතො වෙය්යාවච්චකරත්ථෙරස්ස අපදානං. තස්ස උප්පත්තිආදයො හෙට්ඨා වුත්තනියාමෙනෙව දට්ඨබ්බා.

වෙය්යාවච්චකරත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

10. බුද්ධුපට්ඨාකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

විපස්සිස්සභගවතොතිආදිකං ආයස්මතො බුද්ධුපට්ඨාකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො තත්ථ තත්ථ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො විපස්සිස්ස භගවතො කාලෙ සඞ්ඛධමකකුලෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිමන්වාය අත්තනො සිප්පෙ සඞ්ඛධමනෙ ඡෙකො අහොසි, නිච්චකාලං භගවතො සඞ්ඛං ධමෙත්වා සඞ්ඛසද්දෙනෙව පූජෙසි. සො තෙන පුඤ්ඤෙන දෙවමනුස්සෙසු සංසරන්තො සබ්බත්ථ පාකටො මහාඝොසො මහානාදී මධුරස්සරො අහොසි, ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ එකස්මිං පාකටකුලෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිප්පත්තො මධුරස්සරොති පාකටො, සත්ථරි පසීදිත්වා පබ්බජිතො නචිරස්සෙව අරහා අහොසි, අපරභාගෙ මධුරස්සරත්ථෙරොති පාකටො.

51. සො එකදිවසං අත්තනො පුබ්බකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො විපස්සිස්ස භගවතොතිආදිමාහ. තං හෙට්ඨා වුත්තමෙව. අහොසිං සඞ්ඛධමකොති සං සුට්ඨු ඛනන්තො ගච්ඡතීති සඞ්ඛො, සමුද්දජලපරියන්තෙ චරමානො ගච්ඡති විචරතීති අත්ථො. තං සඞ්ඛං ධමති ඝොසං කරොතීති සඞ්ඛධමකො, සොහං සඞ්ඛධමකොව අහොසින්ති අත්ථො. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

බුද්ධුපට්ඨාකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

දසමවග්ගවණ්ණනා සමත්තා.