📜

13. සෙරෙය්යවග්ගො

1. සෙරෙය්යකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

අජ්ඣායකොමන්තධරොතිආදිකං ආයස්මතො සෙරෙය්යකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමජිනවරෙසු කතාධිකාරො තතො පරෙසු අත්තභාවසහස්සෙසු විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො විපස්සිස්ස භගවතො කාලෙ බ්රාහ්මණකුලෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්වා තිණ්ණං වෙදානං පාරං ගන්ත්වා ඉතිහාසාදිසකලබ්රාහ්මණධම්මෙසු කොටිප්පත්තො එකස්මිං දිවසෙ අබ්භොකාසෙ සපරිවාරො ඨිතො භගවන්තං දිස්වා පසන්නමානසො සෙරෙය්යපුප්ඵං ගහෙත්වා ආකාසෙ ඛිපන්තො පූජෙසි. තානි පුප්ඵානි ආකාසෙ විතානං හුත්වා සත්තාහං ඨත්වා පච්ඡා අන්තරධායිංසු. සො තං අච්ඡරියං දිස්වා අතීව පසන්නමානසො තෙනෙව පීතිසොමනස්සෙන කාලං කත්වා තුසිතාදීසු නිබ්බත්තො තත්ථ දිබ්බසුඛමනුභවිත්වා තතො මනුස්සසුඛමනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ එකස්මිං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පාපුණිත්වා පුබ්බවාසනාබලෙන සත්ථරි පසන්නො පබ්බජිත්වා නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

1. සො අපරභාගෙ පුරාකතකුසලං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො අජ්ඣායකො මන්තධරොතිආදිමාහ. තං හෙට්ඨා වුත්තත්ථමෙව.

3. සෙරෙය්යකං ගහෙත්වානාති සිරිසෙ භවං ජාතිපුප්ඵං සෙරෙය්යං, සෙරෙය්යමෙව සෙරෙය්යකං, තං සෙරෙය්යකං ගහෙත්වානාති සම්බන්ධො. භගවති පසන්නො ජාතිසුමනමකුළචම්පකාදීනි පුප්ඵානි පතිට්ඨපෙත්වා පූජෙතුං කාලං නත්ථිතාය තත්ථ සම්පත්තං තං සෙරෙය්යකං පුප්ඵං ගහෙත්වා පූජෙසින්ති අත්ථො. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

සෙරෙය්යකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

2. පුප්ඵථූපියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

හිමවන්තස්සාවිදූරෙතිආදිකං ආයස්මතො පුප්ඵථූපියත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො තත්ථ තත්ථ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො විපස්සිබුද්ධස්ස භගවතො කාලෙ බ්රාහ්මණකුලෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්වා සකසිප්පෙ නිප්ඵත්තිං පත්තො තත්ථ සාරං අපස්සන්තො ගෙහං පහාය හිමවන්තං පවිසිත්වා අත්තනා සහගතෙහි පඤ්චසිස්සසහස්සෙහි සද්ධිං පඤ්චාභිඤ්ඤා අට්ඨ සමාපත්තියො නිබ්බත්තෙත්වා කුක්කුරනාමපබ්බතසමීපෙ පණ්ණසාලං කාරෙත්වා පටිවසති. තදා බුද්ධුප්පාදභාවං සුත්වා සිස්සෙහි සහ බුද්ධස්ස සන්තිකං ගන්තුකාමො කෙනචි බ්යාධිනා පීළිතො පණ්ණසාලං පවිසිත්වා සිස්සසන්තිකා බුද්ධස්සානුභාවං ලක්ඛණඤ්ච සුත්වා පසන්නමානසො හිමවන්තතො චම්පකාසොකතිලකකෙටකාද්යනෙකෙ පුප්ඵෙ ආහරාපෙත්වා ථූපං කත්වා බුද්ධං විය පූජෙත්වා කාලං කත්වා බ්රහ්මලොකූපගො අහොසි. අථ තෙ සිස්සා තස්ස ආළහනං කත්වා බුද්ධසන්තිකං ගන්ත්වා තං පවත්තිං ආරොචෙසුං. අථ භගවා බුද්ධචක්ඛුනා ඔලොකෙත්වා අනාගතංසඤාණෙන පාකටීකරණමකාසි. සො අපරභාගෙ ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ සාවත්ථියං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්තො පුබ්බවාසනාබලෙන සත්ථරි පසන්නො පබ්බජිත්වා නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

10. අථ සො අත්තනො පුබ්බකුසලං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො හිමවන්තස්සාවිදූරෙතිආදිමාහ. තං හෙට්ඨා වුත්තත්ථමෙව. කුක්කුරො නාම පබ්බතොති පබ්බතස්ස සිඛරං කුක්කුරාකාරෙන සුනඛාකාරෙන සණ්ඨිතත්තා ‘‘කුක්කුරපබ්බතො’’ති සඞ්ඛ්යං ගතො, තස්ස සමීපෙ පණ්ණසාලං කත්වා පඤ්චතාපසසහස්සෙහි සහ වසමානොති අත්ථො. නයානුසාරෙන සෙසං සබ්බං උත්තානත්ථමෙවාති.

පුප්ඵථූපියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

3. පායසදායකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

සුවණ්ණවණ්ණො සම්බුද්ධොතිආදිකං ආයස්මතො පායසදායකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො තත්ථ තත්ථ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො විපස්සිස්ස භගවතො කාලෙ එකස්මිං විභවසම්පන්නෙ කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්වා ඝරාවාසං වසන්තො හත්ථිඅස්සධනධඤ්ඤසත්තරතනාදිවිභවසම්පන්නො සද්ධාසම්පන්නො කම්මඵලං සද්දහිත්වා සහස්සමත්තා සුවණ්ණපාතියො කාරෙත්වා තස්මිං ඛීරපායසසහස්සස්ස පූරෙත්වා තා සබ්බා ගාහාපෙත්වා සිම්බලිවනං අගමාසි. තස්මිං සමයෙ විපස්සී භගවා ඡබ්බණ්ණරංසියො විස්සජ්ජෙත්වා ආකාසෙ චඞ්කමං මාපෙත්වා චඞ්කමති. සො පන සෙට්ඨි තං අච්ඡරියං දිස්වා අතීව පසන්නො පාතියො ඨපෙත්වා වන්දිත්වා ආරොචෙසි පටිග්ගහණාය. අථ භගවා අනුකම්පං උපාදාය පටිග්ගහෙසි, පටිග්ගහෙත්වා ච පන තස්ස සොමනුස්සුප්පාදනත්ථං සහස්සමත්තෙහි භික්ඛුසඞ්ඝෙහි සද්ධිං පරිභුඤ්ජි, තදවසෙසං අනෙකසහස්සභික්ඛූ පරිභුඤ්ජිංසු. සො තෙන පුඤ්ඤෙන සුගතීසුයෙව සංසරන්තො ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්තො සද්ධාජාතො පබ්බජිත්වා නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

26. සො අපරභාගෙ අත්තනො කුසලං පච්චවෙක්ඛමානො තං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො සුවණ්ණවණ්ණො සම්බුද්ධොතිආදිමාහ. තං හෙට්ඨා වුත්තමෙව.

28. චඞ්කමං සුසමාරූළ්හොති චදිනන්තො පදවික්ඛෙපං කරොන්තො කමති ගච්ඡතීති චඞ්කමං, චඞ්කමස්ස පදවික්ඛෙපස්ස ආධාරභූතපථවිපදෙසො චඞ්කමං නාමාති අත්ථො, එතං චඞ්කමංසු විසෙසෙන ආරූළ්හොති සම්බන්ධො. අම්බරෙ අනිලායනෙති වරීයති ඡාදියති අනෙනාති වරං, න බරන්ති අම්බරං, සෙතවත්ථසදිසං ආකාසන්ති අත්ථො. නත්ථි නිලීයනං ගොපනං එත්ථාති අනිලං, ආ සමන්තතො යන්ති ගච්ඡන්ති අනෙන ඉද්ධිමන්තොති ආයනං, අනිලඤ්ච තං ආයනඤ්චෙති අනිලායනං, තස්මිං අම්බරෙ අනිලායනෙ චඞ්කමං මාපයින්ති අත්ථො. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

පායසදායකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

4. ගන්ධොදකියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

නිසජ්ජ පාසාදවරෙතිආදිකං ආයස්මතො ගන්ධොදකියත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො තත්ථ තත්ථ භවෙ නිබ්බානූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො විපස්සීභගවතො කාලෙ සෙට්ඨිකුලෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්වා මහද්ධනො මහාභොගො දිබ්බසුඛමනුභවන්තො විය මනුස්සසුඛමනුභවන්තො එකස්මිං දිවසෙ පාසාදවරෙ නිසින්නො හොති. තදා භගවා සුවණ්ණමහාමෙරු විය වීථියා විචරති, තං විචරමානං භගවන්තං දිස්වා පසන්නමානසො ගන්ත්වා වන්දිත්වා සුගන්ධොදකෙන භගවන්තං ඔසිඤ්චමානො පූජෙසි. සො තෙන පුඤ්ඤෙන දෙවමනුස්සෙසු සංසරන්තො ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ එකස්මිං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්තො ඝරාවාසෙන අනල්ලීනො සත්ථු සන්තිකෙ පබ්බජිත්වා කම්මට්ඨානං ගහෙත්වා විපස්සනං වඩ්ඪෙත්වා නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

35. සො අපරභාගෙ අත්තනො පුබ්බකුසලං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො නිසජ්ජ පාසාදවරෙතිආදිමාහ. තත්ථ පාසාදොති පසාදං සොමනස්සං ජනෙති උප්පාදෙතීති පාසාදො , මාලාකම්මචිත්තකම්මසුවණ්ණකම්මාද්යනෙකවිචිත්තං දිස්වා තත්ථ පවිට්ඨානං ජනානං පසාදං ජනයතීති අත්ථො. පාසාදො ච සො පත්ථෙතබ්බට්ඨෙන වරො චාති පාසාදවරො, තස්මිං පාසාදවරෙ නිසජ්ජ නිසීදිත්වා විපස්සිං ජිනවරං අද්දසන්ති සම්බන්ධො. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

ගන්ධොදකියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

5. සම්මුඛාථවිකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

ජායමානෙ විපස්සිම්හීතිආදිකං ආයස්මතො සම්මුඛාථවිකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො තත්ථ තත්ථ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො විපස්සිස්ස භගවතො කාලෙ බ්රාහ්මණකුලෙ නිබ්බත්තො සත්තවස්සිකකාලෙයෙව සකසිප්පෙ නිප්ඵත්තිං පත්තො ඝරාවාසං සණ්ඨපෙත්වා වසන්තො විපස්සිම්හි බොධිසත්තෙ උප්පන්නෙ සබ්බබුද්ධානං ලක්ඛණානි වෙදත්තයෙ දිස්සමානානි තානි රාජප්පමුඛස්ස ජනකායස්ස විපස්සීබොධිසත්තස්ස ලක්ඛණඤ්ච බුද්ධභාවඤ්ච බ්යාකරිත්වා ජනානං මානසං නිබ්බාපෙසි, අනෙකානි ච ථුතිවචනානි නිවෙදෙසි. සො තෙන කුසලකම්මෙන ඡ කාමාවචරසම්පත්තියො අනුභවිත්වා මනුස්සෙසු ච චක්කවත්තිසම්පත්තියො අනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්තො සද්ධාජාතො පබ්බජිත්වා නචිරස්සෙව අරහා අහොසි. කතකුසලනාමෙන සම්මුඛාථවිකත්ථෙරොති පාකටො.

41. සො අත්තනො පුබ්බකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො ජායමානෙ විපස්සිම්හීතිආදිමාහ. විපස්සිම්හි සම්මාසම්බුද්ධෙ ජායමානෙ උප්පජ්ජමානෙ මාතුකුච්ඡිතො නික්ඛන්තෙ අහං පාතුභූතං නිමිත්තං කාරණං බුද්ධභාවස්ස හෙතුං බ්යාකරිං කථෙසිං, අනෙකානි අච්ඡරියානි පාකටානි අකාසින්ති අත්ථො. සෙසං වුත්තනයානුසාරෙන සුවිඤ්ඤෙය්යමෙවාති.

සම්මුඛාථවිකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

6. කුසුමාසනියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

නගරෙ ධඤ්ඤවතියාතිආදිකං ආයස්මතො කුසුමාසනියත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමජිනවරෙසු කතාධිකාරො තත්ථ තත්ථ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො විපස්සිස්ස භගවතො කාලෙ බ්රාහ්මණකුලෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්තො මහද්ධනො මහාභොගො තිණ්ණං වෙදානං පාරං ගතො බ්රාහ්මණසිප්පෙසු කොටිප්පත්තො සකපරසමයකුසලො මාතාපිතරො පූජෙතුකාමො පඤ්ච උප්පලකලාපෙ අත්තනො සමීපෙ ඨපෙත්වා නිසින්නො භික්ඛුසඞ්ඝපරිවුතං විපස්සිං භගවන්තං ආගච්ඡන්තං දිස්වා නීලපීතාදිඝනබුද්ධරස්මියො ච දිස්වා පසන්නමානසො ආසනං පඤ්ඤාපෙත්වා තත්ථ තානි පුප්ඵානි සන්ථරිත්වා භගවන්තං තත්ථ නිසීදාපෙත්වා සකඝරෙ මාතු අත්ථාය පටියත්තානි සබ්බානි ඛාදනීයභොජනීයානි ගහෙත්වා සපරිවාරං භගවන්තං සහත්ථෙන සන්තප්පෙන්තො භොජෙසි. භොජනාවසානෙ එකං උප්පලහත්ථං අදාසි. තෙන සොමනස්සජාතො පත්ථනං අකාසි. භගවාපි අනුමොදනං කත්වා පකාමි. සො තෙන පුඤ්ඤෙන දෙවමනුස්සෙසු ද්වෙ සම්පත්තියො අනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ සාවත්ථියං විභවසම්පන්නෙ එකස්මිං කුලෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්තො භොගයසෙහි වඩ්ඪිතො කාමෙසු ආදීනවං දිස්වා ඝරාවාසං පහාය පබ්බජිතො නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

65. සො අපරභාගෙ පුබ්බෙ කතකුසලං පුබ්බෙනිවාසඤාණෙන සරිත්වා සොමනස්සප්පත්තො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො නගරෙ ධඤ්ඤවතියාතිආදිමාහ. ධඤ්ඤානං පුඤ්ඤවන්තානං ඛත්තියබ්රාහ්මණගහපතිමහාසාලානං අනෙකෙසං කුලානං ආකරත්තා ධඤ්ඤවතී, අථ වා මුත්තාමණිආදිසත්තරතනානං සත්තවිධධඤ්ඤානං උපභොගපරිභොගානං ආකරත්තා ධඤ්ඤවතී, අථ වා ධඤ්ඤානං බුද්ධපච්චෙකබුද්ධඛීණාසවානං වසනට්ඨානං ආරාමවිහාරාදීනං ආකරත්තා ධඤ්ඤවතී, තස්සා ධඤ්ඤවතියා. නගරන්ති පත්ථෙන්ති එත්ථ උපභොගපරිභොගත්ථිකා ජනාති නගරං, න ගච්ඡතීති වා නගං, රාජයුවරාජමහාමත්තාදීනං වසනට්ඨානං. නගං රාති ආදදාති ගණ්හාතීති නගරං, රාජාදීනං වසනට්ඨානසමූහභූතං පාකාරපරිඛාදීහි පරික්ඛිත්තං පරිච්ඡින්නට්ඨානං නගරං නාමාති අත්ථො. නගරෙ යදා අහං විපස්සිස්ස භගවතො සන්තිකෙ බ්යාකරණං අලභිං, තදා තස්මිං ධඤ්ඤවතියා නගරෙ බ්රාහ්මණො අහොසින්ති සම්බන්ධො. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

කුසුමාසනියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

7. ඵලදායකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

අජ්ඣායකො මන්තධරොතිආදිකං ආයස්මතො ඵලදායකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො අනෙකෙසු භවෙසු විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො පදුමුත්තරස්ස භගවතො කාලෙ බ්රාහ්මණකුලෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්වා වෙදත්තයාදිසකසිප්පෙසු පාරප්පත්තො අනෙකෙසං බ්රාහ්මණසහස්සානිං පාමොක්ඛො ආචරියො සකසිප්පානං පරියොසානං අදිස්වා තත්ථ ච සාරං අපස්සන්තො ඝරාවාසං පහාය ඉසිපබ්බජ්ජං පබ්බජිත්වා හිමවන්තස්ස අවිදූරෙ අස්සමං කාරෙත්වා සහ සිස්සෙහි වාසං කප්පෙසි, තස්මිං සමයෙ පදුමුත්තරො භගවා භික්ඛාය චරමානො තස්සානුකම්පාය තං පදෙසං සම්පාපුණි. තාපසො භගවන්තං දිස්වා පසන්නමානසො අත්තනො අත්ථාය පුටකෙ නික්ඛිපිත්වා රුක්ඛග්ගෙ ලග්ගිතානි මධුරානි පදුමඵලානි මධුනා සහ අදාසි. භගවා තස්ස සොමනස්සුප්පාදනත්ථං පස්සන්තස්සෙව පරිභුඤ්ජිත්වා ආකාසෙ ඨිතො ඵලදානානිසංසං කථෙත්වා පක්කාමි.

75. සො තෙන පුඤ්ඤෙන දෙවමනුස්සෙසු සංසරන්තො උභයසම්පත්තියො අනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ විභවසම්පන්නෙ එකස්මිං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො සත්තවස්සිකොයෙව අරහත්තං පත්වා පුබ්බෙ කතකුසලකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො අජ්ඣායකො මන්තධරොතිආදිමාහ. තත්ථ අජ්ඣෙති චින්තෙතීති අජ්ඣායි, අජ්ඣායියෙව අජ්ඣායකො. එත්ථ හි අකාරො ‘‘පටිසෙධෙ වුද්ධිතබ්භාවෙ…පෙ… අකාරො විරහප්පකෙ’’ති එවං වුත්තෙසු දසසු අත්ථෙසු තබ්භාවෙ වත්තති. සිස්සානං සවනධාරණාදිවසෙන හිතං අජ්ඣෙති චින්තෙති සජ්ඣායං කරොතීති අජ්ඣායකො, චින්තකොති අත්ථො. ආචරියස්ස සන්තිකෙ උග්ගහිතං සබ්බං මන්තං මනෙන ධාරෙති පවත්තෙතීති මන්තධරො. තිණ්ණං වෙදාන පාරගූති වෙදං වුච්චති ඤාණං, වෙදෙන වෙදිතබ්බා බුජ්ඣිතබ්බාති වෙදා, ඉරුවෙදයජුවෙදසාමවෙදසඞ්ඛාතා තයො ගන්ථා, තෙසං වෙදානං පාරං පරියොසානං කොටිං ගතො පත්තොති පාරගූ. සෙසං පාකටමෙවාති

ඵලදායකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

8. ඤාණසඤ්ඤිකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

පබ්බතෙ හිමවන්තම්හීතිආදිකං ආයස්මතො ඤාණසඤ්ඤිකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො තස්මිං තස්මිං උප්පන්නුප්පන්නෙ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො විපස්සිස්ස භගවතො කාලෙ කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො වුද්ධිප්පත්තො ඝරාවාසං පහාය තාපසපබ්බජ්ජං පබ්බජිත්වා හිමවන්තස්ස අවිදූරෙ පබ්බතන්තරෙ පණ්ණසාලං කාරෙත්වා පඤ්චාභිඤ්ඤාඅට්ඨසමාපත්තියො නිබ්බත්තෙත්වා වසන්තො එකදිවසං පරිසුද්ධං පණ්ඩරං පුලිනතලං දිස්වා ‘‘ඊදිසා පරිසුද්ධා බුද්ධා, ඊදිසංව පරිසුද්ධං බුද්ධඤාණ’’න්ති බුද්ධඤ්ච තස්ස ඤාණඤ්ච අනුස්සරි ථොමෙසි ච.

84. සො තෙන පුඤ්ඤෙන දෙවමනුස්සෙසු සංසරන්තො උභයසම්පත්තියො අනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ එකස්මිං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්වා සාසනෙ පබ්බජිත්වා නචිරස්සෙව අරහත්තං පත්තො පුබ්බෙ කතපුඤ්ඤං අනුස්සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො ‘‘පබ්බතෙ හිමවන්තම්හී’’තිආදිමාහ. පුලිනං සොභනං දිස්වාති පරිපුණ්ණකතං විය පුලාකාරෙන පරිසොධිතාකාරෙන පවත්තං ඨිතන්ති පුලිනං, සොභනං වාලුකං දිස්වා සෙට්ඨං බුද්ධං අනුස්සරින්ති අත්ථො. සෙසං සුවිඤ්ඤෙය්යමෙවාති.

ඤාණසඤ්ඤිකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

9. ගණ්ඨිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

සුවණ්ණවණ්ණො සම්බුද්ධොතිආදිකං ආයස්මතො ගණ්ඨිපුප්ඵියත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො අනෙකාසු ජාතීසු කතපුඤ්ඤසඤ්චයො විපස්සිස්ස භගවතො කාලෙ එකස්මිං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො උපභොගපරිභොගෙහි අනූනො එකදිවසං විපස්සිං භගවන්තං සගණං දිස්වා පසන්නමානසො ලාජාපඤ්චමෙහි පුප්ඵෙහි පූජෙසි. සො තෙනෙව චිත්තප්පසාදෙන යාවතායුකං ඨත්වා තතො දෙවලොකෙ නිබ්බත්තො දිබ්බසම්පත්තිං අනුභවිත්වා අපරභාගෙ මනුස්සෙසු මනුස්සසම්පත්තිං අනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ එකස්මිං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො සද්ධාජාතො පබ්බජිත්වා නචිරස්සෙව අරහත්තං පාපුණි.

91. සො එකදිවසං පුබ්බෙ කතපුඤ්ඤං සරිත්වා සොමනස්සජාතො ‘‘ඉමිනා කුසලෙනාහං නිබ්බානං පත්තො’’ති පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො සුවණ්ණවණ්ණො සම්බුද්ධොතිආදිමාහ. තං සබ්බං හෙට්ඨා වුත්තනයත්තා උත්තානත්ථමෙවාති.

ගණ්ඨිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

10. පදුමපූජකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා

හිමවන්තස්සාවිදූරෙතිආදිකං ආයස්මතො පදුමපූජකත්ථෙරස්ස අපදානං. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරො තත්ථ තත්ථ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයානි පුඤ්ඤානි උපචිනන්තො පදුමුත්තරස්ස භගවතො කාලෙ බ්රාහ්මණකුලෙ නිබ්බත්තො විඤ්ඤුතං පත්වා සකසිප්පෙ නිප්ඵත්තිං පත්වා තත්ථ සාරං අපස්සන්තො බුද්ධුප්පත්තිතො පුරෙතරං උප්පන්නත්තා ඔවාදානුසාසනං අලභිත්වා ඝරාවාසං පහාය ඉසිපබ්බජ්ජං පබ්බජිත්වා හිමවන්තස්ස අවිදූරෙ ගොතමකං නාම පබ්බතං නිස්සාය අස්සමං කාරෙත්වා පඤ්චාභිඤ්ඤා අට්ඨ සමාපත්තියො නිබ්බත්තෙත්වා ඣානසුඛෙනෙව විහාසි. තදා පදුමුත්තරො භගවා බුද්ධො හුත්වා සත්තෙ සංසාරතො උද්ධරන්තො තස්සානුකම්පාය හිමවන්තං අගමාසි. තාපසො භගවන්තං දිස්වා පසන්නමානසො සකසිස්සෙ සමානෙත්වා තෙහි පදුමපුප්ඵානි ආහරාපෙත්වා පූජෙසි. සො තෙන පුඤ්ඤෙන දෙවමනුස්සෙසු සංසරන්තො උභයසම්පත්තියො අනුභවිත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ සාවත්ථියං කුලගෙහෙ නිබ්බත්තො සද්ධො පසන්නො පබ්බජිත්වා නචිරස්සෙව අරහා අහොසි.

97. සො අත්තනො පුඤ්ඤකම්මං සරිත්වා සොමනස්සජාතො පුබ්බචරිතාපදානං පකාසෙන්තො හිමවන්තස්සාවිදූරෙතිආදිමාහ. ගොතමො නාම පබ්බතොති අනෙකෙසං යක්ඛදෙවතානං ආවාසභාවෙන අධිට්ඨානවසෙන ගොතමස්ස භවනත්තා ගොතමොති පාකටො අහොසි. පවත්තති තිට්ඨතීති පබ්බතො. නාගරුක්ඛෙහි සඤ්ඡන්නොති රුහති තිට්ඨතීති රුක්ඛො. අථ වා පථවිං ඛනන්තො උද්ධං රුහතීති රුක්ඛො, නානා අනෙකප්පකාරා චම්පකකප්පූරනාගඅගරුචන්දනාදයො රුක්ඛාති නානාරුක්ඛා, තෙහි නානාරුක්ඛෙහි සඤ්ඡන්නො පරිකිණ්ණො ගොතමො පබ්බතොති සම්බන්ධො. මහාභූතගණාලයොති භවන්ති ජායන්ති උප්පජ්ජන්ති වඩ්ඪන්ති චාති භූතා, මහන්තා ච තෙ භූතා චාති මහාභූතා, මහාභූතානං ගණො සමූහොති මහාභූතගණො, මහාභූතගණස්ස ආලයො පතිට්ඨාති මහාභූතගණාලයො.

98. වෙමජ්ඣම්හි ච තස්සාසීති තස්ස ගොතමස්ස පබ්බතස්ස වෙමජ්ඣෙ අබ්භන්තරෙ අස්සමො අභිනිම්මිතො නිප්ඵාදිතො කතොති අත්ථො. සෙසං උත්තානමෙවාති.

පදුමපූජකත්ථෙරඅපදානවණ්ණනා සමත්තා.

තෙරසමවග්ගවණ්ණනා සමත්තා.