📜

18. කුමුදවග්ගො

1. කුමුදමාලියත්ථෙරඅපදානං

1.

‘‘පබ්බතෙ ¶ ¶ ¶ හිමවන්තම්හි, මහාජාතස්සරො අහු;

තත්ථජො රක්ඛසො ආසිං, ඝොරරූපො මහබ්බලො.

2.

‘‘කුමුදං පුප්ඵතෙ තත්ථ, චක්කමත්තානි ජායරෙ;

ඔචිනාමි ච තං පුප්ඵං, බලිනො සමිතිං තදා.

3.

‘‘අත්ථදස්සී ¶ තු භගවා, ද්විපදින්දො නරාසභො;

පුප්ඵසඞ්කොචිතං [පුප්ඵං සඞ්කොචිතං (සී. ස්යා.), පුප්ඵං සමොචිතං (?)] දිස්වා, ආගච්ඡි මම සන්තිකං.

4.

‘‘උපාගතඤ්ච සම්බුද්ධං, දෙවදෙවං නරාසභං;

සබ්බඤ්ච පුප්ඵං පග්ගය්හ, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.

5.

‘‘යාවතා හිමවන්තන්තා, පරිසා සා [හිමවන්තස්මිං, යාව මාලා (ස්යා.)] තදා අහු;

තාවච්ඡදනසම්පන්නො, අගමාසි තථාගතො.

6.

‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.

7.

‘‘ඉතො පන්නරසෙ කප්පෙ, සත්තාහෙසුං ජනාධිපා;

සහස්සරථනාමා තෙ, චක්කවත්තී මහබ්බලා.

8.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;

ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා කුමුදමාලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

කුමුදමාලියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.

2. නිස්සෙණිදායකත්ථෙරඅපදානං

9.

‘‘කොණ්ඩඤ්ඤස්ස ¶ භගවතො, ලොකජෙට්ඨස්ස තාදිනො;

ආරොහත්ථාය පාසාදං, නිස්සෙණී කාරිතා මයා.

10.

‘‘තෙන ¶ චිත්තප්පසාදෙන, අනුභොත්වාන සම්පදා;

ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.

11.

‘‘එකත්තිංසම්හි කප්පානං, සහස්සම්හි තයො අහුං [මහා (සී. ස්යා.)];

සම්බහුලා නාම රාජානො, චක්කවත්තී මහබ්බලා.

12.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නිස්සෙණිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

නිස්සෙණිදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.

3. රත්තිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං

13.

‘‘මිගලුද්දො ¶ පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;

විපස්සිං අද්දසං බුද්ධං, දෙවදෙවං නරාසභං.

14.

‘‘රත්තිකං ¶ පුප්ඵිතං දිස්වා, කුටජං ධරණීරුහං;

සමූලං පග්ගහෙත්වාන, උපනෙසිං මහෙසිනො.

15.

‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵදානස්සිදං ඵලං.

16.

‘‘ඉතො ච අට්ඨමෙ කප්පෙ, සුප්පසන්නසනාමකො;

සත්තරතනසම්පන්නො, රාජාහොසිං මහබ්බලො.

17.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රත්තිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

රත්තිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.

4. උදපානදායකත්ථෙරඅපදානං

18.

‘‘විපස්සිනො ¶ භගවතො, උදපානො කතො මයා;

පිණ්ඩපාතඤ්ච දත්වාන [ගහෙත්වාන (ස්යා.)], නිය්යාදෙසිමහං තදා.

19.

‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උදපානස්සිදං ඵලං.

20.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා උදපානදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

උදපානදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.

5. සීහාසනදායකත්ථෙරඅපදානං

21.

‘‘නිබ්බුතෙ ලොකනාථම්හි, පදුමුත්තරනායකෙ;

පසන්නචිත්තො සුමනො, සීහාසනමදාසහං.

22.

‘‘බහූහි ගන්ධමාලෙහි, දිට්ඨධම්මසුඛාවහෙ;

තත්ථ පූජඤ්ච කත්වාන, නිබ්බායති බහුජ්ජනො.

23.

‘‘පසන්නචිත්තො ¶ සුමනො, වන්දිත්වා බොධිමුත්තමං;

කප්පානං සතසහස්සං, දුග්ගතිං නුපපජ්ජහං.

24.

‘‘පන්නරසසහස්සම්හි, කප්පානං අට්ඨ ආසු තෙ [අට්ඨ ආසයුං (ක.)];

සිලුච්චයසනාමා ච, රාජානො චක්කවත්තිනො.

25.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සීහාසනදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;

සීහාසනදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.

6. මග්ගදත්තිකත්ථෙරඅපදානං

26.

‘‘අනොමදස්සී ¶ භගවා, ද්විපදින්දො නරාසභො;

දිට්ඨධම්මසුඛත්ථාය, අබ්භොකාසම්හි චඞ්කමි.

27.

‘‘උද්ධතෙ ¶ ¶ පාදෙ පුප්ඵානි, සොභං මුද්ධනි තිට්ඨරෙ;

පසන්නචිත්තො සුමනො, වන්දිත්වා පුප්ඵමොකිරිං.

28.

‘‘වීසකප්පසහස්සම්හි, ඉතො පඤ්ච ජනා අහුං;

පුප්ඵච්ඡදනියා නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලා.

29.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මග්ගදත්තිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

මග්ගදත්තිකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.

7. එකදීපියත්ථෙරඅපදානං

30.

‘‘පදුමුත්තරස්ස මුනිනො, සළලෙ බොධිමුත්තමෙ;

පසන්නචිත්තො සුමනො, එකදීපං අදාසහං.

31.

‘‘භවෙ නිබ්බත්තමානම්හි, නිබ්බත්තෙ පුඤ්ඤසඤ්චයෙ;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දීපදානස්සිදං ඵලං.

32.

‘‘සොළසෙ ¶ කප්පසහස්සෙ, ඉතො තෙ චතුරො ජනා;

චන්දාභා නාම නාමෙන, චක්කවත්තී මහබ්බලා.

33.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකදීපියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

එකදීපියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.

නවමං භාණවාරං.

8. මණිපූජකත්ථෙරඅපදානං

34.

‘‘ඔරෙන ¶ හිමවන්තස්ස, නදිකා සම්පවත්තථ;

තස්සා චානුපඛෙත්තම්හි, සයම්භූ වසතෙ තදා.

35.

‘‘මණිං ¶ පග්ගය්හ පල්ලඞ්කං, සාධුචිත්තං මනොරමං;

පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.

36.

‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං මණිං අභිරොපයිං;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.

37.

‘‘ඉතො ච ද්වාදසෙ කප්පෙ, සතරංසීසනාමකා;

අට්ඨ තෙ ආසුං රාජානො, චක්කවත්තී මහබ්බලා.

38.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා මණිපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

මණිපූජකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.

9. තිකිච්ඡකත්ථෙරඅපදානං

39.

‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, වෙජ්ජො ආසිං සුසික්ඛිතො;

ආතුරානං සදුක්ඛානං, මහාජනසුඛාවහො.

40.

‘‘බ්යාධිතං සමණං දිස්වා, සීලවන්තං මහාජුතිං;

පසන්නචිත්තො සුමනො, භෙසජ්ජමදදිං තදා.

41.

‘‘අරොගො ආසි තෙනෙව, සමණො සංවුතින්ද්රියො;

අසොකො නාම නාමෙන, උපට්ඨාකො විපස්සිනො.

42.

‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඔසධමදාසහං;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භෙසජ්ජස්ස ඉදං ඵලං.

43.

‘‘ඉතො ච අට්ඨමෙ කප්පෙ, සබ්බොසධසනාමකො;

සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.

44.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිකිච්ඡකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

තිකිච්ඡකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.

10. සඞ්ඝුපට්ඨාකත්ථෙරඅපදානං

45.

‘‘වෙස්සභුම්හි ¶ ¶ ¶ භගවති, අහොසාරාමිකො අහං;

පසන්නචිත්තො සුමනො, උපට්ඨිං සඞ්ඝමුත්තමං.

46.

‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උපට්ඨානස්සිදං ඵලං.

47.

‘‘ඉතො තෙ සත්තමෙ කප්පෙ, සත්තෙවාසුං සමොදකා;

සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.

48.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සඞ්ඝුපට්ඨාකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

සඞ්ඝුපට්ඨාකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.

කුමුදවග්ගො අට්ඨාරසමො.

තස්සුද්දානං –

කුමුදො අථ නිස්සෙණී, රත්තිකො උදපානදො;

සීහාසනී මග්ගදදො, එකදීපී මණිප්පදො;

තිකිච්ඡකො උපට්ඨාකො, එකපඤ්ඤාස ගාථකාති.