මූල > සුත්තපිටක > ඛුද්දකනිකාය > අපදානපාළි-1

MMR Vol 1
VRI Vol 1
PTS Vol 1
THA Vol 1

Misc. Paragraph

39. අවටඵලවග්ගො

1. අවටඵලදායකත්ථෙරඅපදානං

2. ලබුජදායකත්ථෙරඅපදානං

3. උදුම්බරඵලදායකත්ථෙරඅපදානං

4. පිලක්ඛඵලදායකත්ථෙරඅපදානං

5. ඵාරුසඵලදායකත්ථෙරඅපදානං

6. වල්ලිඵලදායකත්ථෙරඅපදානං

7. කදලිඵලදායකත්ථෙරඅපදානං

8. පනසඵලදායකත්ථෙරඅපදානං

9. සොණකොටිවීසත්ථෙරඅපදානං

10. පුබ්බකම්මපිලොතිකබුද්ධඅපදානං

‘‘සතරංසි ¶ ¶ නාම භගවා, සයම්භූ අපරාජිතො;

විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, ගොචරායාභිනික්ඛමි.

‘‘ඵලහත්ථො අහං දිස්වා, උපගච්ඡිං නරාසභං;

පසන්නචිත්තො සුමනො, අවටං [අවණ්ටං (සී.), අම්බටං (ස්යා.)] අදදිං ඵලං.

‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං අහං;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;

නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;

තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;

ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා අවටඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

අවටඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.

‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, ආසිං ආරාමිකො තදා;

අද්දසං විරජං බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ.

‘‘ලබුජස්ස ඵලං ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;

ආකාසෙ ඨිතකො සන්තො, පටිගණ්හි මහායසො.

‘‘විත්තිසඤ්ජනනං ¶ මය්හං, දිට්ඨධම්මසුඛාවහං;

ඵලං බුද්ධස්ස දත්වාන, විප්පසන්නෙන චෙතසා.

‘‘අධිගච්ඡිං ¶ තදා පීතිං, විපුලඤ්ච සුඛුත්තමං;

උප්පජ්ජතෙව රතනං, නිබ්බත්තස්ස තහිං තහිං.

‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ලබුජදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

ලබුජදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.

‘‘විනතානදියා තීරෙ, විහාසි පුරිසුත්තමො;

අද්දසං විරජං බුද්ධං, එකග්ගං සුසමාහිතං.

‘‘තස්මිං පසන්නමානසො, කිලෙසමලධොවනෙ;

උදුම්බරඵලං ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං.

‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා උදුම්බරඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

උදුම්බරඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.

‘‘වනන්තරෙ ¶ ¶ ¶ බුද්ධං දිස්වා, අත්ථදස්සිං මහායසං;

පසන්නචිත්තො සුමනො, පිලක්ඛස්සාදදිං ඵලං [පිලක්ඛස්ස ඵලං අදං (සී.), පිලක්ඛුස්ස ඵලං අදං (ස්යා.)].

‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං ඵලමදදිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පිලක්ඛඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

පිලක්ඛඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.

‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ සම්බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;

රථියං පටිපජ්ජන්තං, ඵාරුසඵලමදාසහං.

‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං අහං;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඵාරුසඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

ඵාරුසඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.

‘‘සබ්බෙ ¶ ජනා සමාගම්ම, අගමිංසු වනං තදා;

ඵලමන්වෙසමානා තෙ, අලභිංසු ඵලං තදා.

‘‘තත්ථද්දසාසිං ¶ ¶ සම්බුද්ධං, සයම්භුං අපරාජිතං;

පසන්නචිත්තො සුමනො, වල්ලිඵලමදාසහං.

‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වල්ලිඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

වල්ලිඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.

‘‘කණිකාරංව ජලිතං, පුණ්ණමායෙව [පුණ්ණමාසෙව (සී. ක.)] චන්දිමං;

ජලන්තං දීපරුක්ඛංව, අද්දසං ලොකනායකං.

‘‘කදලිඵලං පග්ගය්හ, අදාසිං සත්ථුනො අහං;

පසන්නචිත්තො සුමනො, වන්දිත්වාන අපක්කමිං.

‘‘එකත්තිංසෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කදලිඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

කදලිඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.

‘‘අජ්ජුනො ¶ නාම සම්බුද්ධො, හිමවන්තෙ වසී තදා;

චරණෙන ච සම්පන්නො, සමාධිකුසලො මුනි.

‘‘කුම්භමත්තං ¶ ගහෙත්වාන, පනසං ජීවජීවකං [දෙවගන්ධිකං (41 වග්ගෙ, 5 අපදානෙ)];

ඡත්තපණ්ණෙ ඨපෙත්වාන, අදාසිං සත්ථුනො අහං.

‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලමදදිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.

‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පනසඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

පනසඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.

‘‘විපස්සිනො ¶ පාවචනෙ, එකං ලෙණං මයා කතං;

චාතුද්දිසස්ස සඞ්ඝස්ස, බන්ධුමාරාජධානියා.

‘‘දුස්සෙහි භූමිං ලෙණස්ස, සන්ථරිත්වා පරිච්චජිං;

උදග්ගචිත්තො සුමනො, අකාසිං පණිධිං තදා.

‘‘ආරාධයෙය්යං සම්බුද්ධං, පබ්බජ්ජඤ්ච ලභෙය්යහං;

අනුත්තරඤ්ච නිබ්බානං, ඵුසෙය්යං සන්තිමුත්තමං.

‘‘තෙනෙව සුක්කමූලෙන, කප්පෙ [කප්පං (සී.), කප්ප (ක.)] නවුති සංසරිං;

දෙවභූතො මනුස්සො ච, කතපුඤ්ඤො විරොචහං.

‘‘තතො ¶ කම්මාවසෙසෙන, ඉධ පච්ඡිමකෙ භවෙ;

චම්පායං අග්ගසෙට්ඨිස්ස, ජාතොම්හි එකපුත්තකො.

‘‘ජාතමත්තස්ස ¶ මෙ සුත්වා, පිතු ඡන්දො අයං අහු;

දදාමහං කුමාරස්ස, වීසකොටී අනූනකා.

‘‘චතුරඞ්ගුලා ච මෙ ලොමා, ජාතා පාදතලෙ උභො;

සුඛුමා මුදුසම්ඵස්සා, තූලාපිචුසමා සුභා.

‘‘අතීතා නවුති කප්පා, අයං එකො ච උත්තරි;

නාභිජානාමි නික්ඛිත්තෙ, පාදෙ භූම්යා අසන්ථතෙ.

‘‘ආරාධිතො ¶ මෙ සම්බුද්ධො, පබ්බජිං අනගාරියං;

අරහත්තඤ්ච මෙ පත්තං, සීතිභූතොම්හි නිබ්බුතො.

‘‘අග්ගො ආරද්ධවීරියානං, නිද්දිට්ඨො සබ්බදස්සිනා;

ඛීණාසවොම්හි අරහා, ඡළභිඤ්ඤො මහිද්ධිකො.

‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ලෙණදානස්සිදං ඵලං.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

‘‘ථෙරො ¶ කොටිවීසො [කොටිවිසො (ස්යා. ක.), කොළිවිසො (අඤ්ඤට්ඨානෙසු)] සොණො, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස අග්ගතො;

පඤ්හං පුට්ඨො වියාකාසි, අනොතත්තෙ මහාසරෙ’’ති.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සොණො කොටිවීසො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

සොණකොටිවීසත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.

10. පුබ්බකම්මපිලොතිකබුද්ධඅපදානං

‘‘අනොතත්තසරාසන්නෙ ¶ , රමණීයෙ සිලාතලෙ;

නානාරතනපජ්ජොතෙ, නානාගන්ධවනන්තරෙ.

‘‘මහතා භික්ඛුසඞ්ඝෙන, පරෙතො [උපෙතො (උදානට්ඨකථායං 4 වග්ගෙ, 8 සුත්තෙ)] ලොකනායකො;

ආසීනො බ්යාකරී තත්ථ, පුබ්බකම්මානි අත්තනො.

[සුණාථ භික්ඛවෙ මය්හං, යං කම්මං පකතං මයා; එකං අරඤ්ඤිකං භික්ඛුං, දිස්වා දින්නං පිලොතිකං; පත්ථිතං පඨමං බුද්ධං, බුද්ධත්තාය මයා තදා; පිලොතියස්ස කම්මස්ස, බුද්ධත්තෙපි විපච්චති; ගොපාලකො පුරෙ ආසිං, ගාවිං පාජෙති ගොචරං; පිවන්තිං උදකං ආවිලං, ගාවිං දිස්වා නිවාරයිං; තෙන කම්මවිපාකෙන, ඉධ පච්ඡිමකෙ භවෙ; විපාසිතො යදිච්ඡකං, න හි පාතුං ලභාමහං (ස්යා.)] ‘‘සුණාථ ¶ භික්ඛවො මය්හං, යං කම්මං පකතං මයා;

පිලොතිකස්ස කම්මස්ස, බුද්ධත්තෙපි විපච්චති [සුණාථ භික්ඛවෙ මය්හං, යං කම්මං පකතං මයා; එකං අරඤ්ඤිකං භික්ඛුං, දිස්වා දින්නං පිලොතිකං; පත්ථිතං පඨමං බුද්ධං, බුද්ධත්තාය මයා තදා; පිලොතියස්ස කම්මස්ස, බුද්ධත්තෙපි විපච්චති; ගොපාලකො පුරෙ ආසිං, ගාවිං පාජෙති ගොචරං; පිවන්තිං උදකං ආවිලං, ගාවිං දිස්වා නිවාරයිං; තෙන කම්මවිපාකෙන, ඉධ පච්ඡිමකෙ භවෙ; විපාසිතො යදිච්ඡකං, න හි පාතුං ලභාමහං (ස්යා.)].

‘‘මුනාළි ¶ නාමහං ධුත්තො, පුබ්බෙ අඤ්ඤාසු ජාතිසු [අඤ්ඤාය ජාතියා (උදාන අට්ඨ.)];

පච්චෙකබුද්ධං සුරභිං [සරභුං (සී.)], අබ්භාචික්ඛිං අදූසකං.

‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, නිරයෙ සංසරිං චිරං;

බහූවස්සසහස්සානි, දුක්ඛං වෙදෙසි වෙදනං.

‘‘තෙන කම්මාවසෙසෙන, ඉධ පච්ඡිමකෙ භවෙ;

අබ්භක්ඛානං මයා ලද්ධං, සුන්දරිකාය කාරණා.

‘‘සබ්බාභිභුස්ස ¶ බුද්ධස්ස, නන්දො නාමාසි සාවකො;

තං අබ්භක්ඛාය නිරයෙ, චිරං සංසරිතං මයා.

‘‘දසවස්සසහස්සානි, නිරයෙ සංසරිං චිරං;

මනුස්සභාවං ලද්ධාහං, අබ්භක්ඛානං බහුං ලභිං.

‘‘තෙන කම්මාවසෙසෙන, චිඤ්චමානවිකා මමං;

අබ්භාචික්ඛි අභූතෙන, ජනකායස්ස අග්ගතො.

‘‘බ්රාහ්මණො සුතවා ආසිං, අහං සක්කතපූජිතො;

මහාවනෙ පඤ්චසතෙ, මන්තෙ වාචෙමි මාණවෙ.

‘‘තත්ථාගතො ¶ [තමාගතො (ක.)] ඉසි භීමො, පඤ්චාභිඤ්ඤො මහිද්ධිකො;

තං චාහං ආගතං දිස්වා, අබ්භාචික්ඛිං අදූසකං.

‘‘තතොහං අවචං සිස්සෙ, කාමභොගී අයං ඉසි;

මය්හම්පි භාසමානස්ස, අනුමොදිංසු මාණවා.

‘‘තතො මාණවකා සබ්බෙ, භික්ඛමානං කුලෙ කුලෙ;

මහාජනස්ස ආහංසු, කාමභොගී අයං ඉසි.

‘‘තෙන ¶ ¶ කම්මවිපාකෙන, පඤ්ච භික්ඛුසතා ඉමෙ;

අබ්භක්ඛානං ලභුං සබ්බෙ, සුන්දරිකාය කාරණා.

‘‘වෙමාතුභාතරං පුබ්බෙ, ධනහෙතු හනිං අහං;

පක්ඛිපිං ගිරිදුග්ගස්මිං, සිලාය ච අපිංසයිං.

‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, දෙවදත්තො සිලං ඛිපි;

අඞ්ගුට්ඨං පිංසයී පාදෙ, මම පාසාණසක්ඛරා.

‘‘පුරෙහං දාරකො හුත්වා, කීළමානො මහාපථෙ;

පච්චෙකබුද්ධං දිස්වාන, මග්ගෙ සකලිකං [සක්ඛලිකං (ක.)] ඛිපිං [දහිං (ස්යා.)].

‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, ඉධ පච්ඡිමකෙ භවෙ;

වධත්ථං මං දෙවදත්තො, අභිමාරෙ පයොජයි.

‘‘හත්ථාරොහො ¶ පුරෙ ආසිං, පච්චෙකමුනිමුත්තමං;

පිණ්ඩාය විචරන්තං තං, ආසාදෙසිං ගජෙනහං.

‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, භන්තො [දන්තො (ක.)] නාළාගිරී ගජො;

ගිරිබ්බජෙ පුරවරෙ, දාරුණො සමුපාගමි [මං උපාගමි (සී.)].

‘‘රාජාහං ¶ පත්ථිවො [පත්තිකො (ස්යා. ක.), ඛත්තියො (උදාන අට්ඨ.)] ආසිං, සත්තියා පුරිසං හනිං;

තෙන කම්මවිපාකෙන, නිරයෙ පච්චිසං භුසං.

‘‘කම්මුනො තස්ස සෙසෙන, ඉදානි සකලං මම;

පාදෙ ඡවිං පකප්පෙසි [පකොපෙසි (සී.)], න හි කම්මං විනස්සති.

‘‘අහං කෙවට්ටගාමස්මිං, අහුං කෙවට්ටදාරකො;

මච්ඡකෙ ඝාතිතෙ දිස්වා, ජනයිං සොමනස්සකං [සොමනස්සහං (උදාන අට්ඨ.)].

‘‘තෙන ¶ කම්මවිපාකෙන, සීසදුක්ඛං අහූ මම;

සබ්බෙ සක්කා ච හඤ්ඤිංසු, යදා හනි විටටූභො [විටටුභො (ස්යා. ක.)].

‘‘ඵුස්සස්සාහං පාවචනෙ, සාවකෙ පරිභාසයිං;

යවං ඛාදථ භුඤ්ජථ, මා ච භුඤ්ජථ සාලයො.

‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, තෙමාසං ඛාදිතං යවං;

නිමන්තිතො බ්රාහ්මණෙන, වෙරඤ්ජායං වසිං තදා.

‘‘නිබ්බුද්ධෙ වත්තමානම්හි, මල්ලපුත්තං නිහෙඨයිං [නිසෙධයිං (ස්යා. ක.)];

තෙන කම්මවිපාකෙන, පිට්ඨිදුක්ඛං අහූ මම.

‘‘තිකිච්ඡකො අහං ආසිං, සෙට්ඨිපුත්තං විරෙචයිං;

තෙන කම්මවිපාකෙන, හොති පක්ඛන්දිකා මම.

‘‘අවචාහං ජොතිපාලො, සුගතං කස්සපං තදා;

කුතො නු බොධි මුණ්ඩස්ස, බොධි පරමදුල්ලභා.

‘‘තෙන ¶ ¶ ¶ කම්මවිපාකෙන, අචරිං දුක්කරං බහුං;

ඡබ්බස්සානුරුවෙළායං, තතො බොධිමපාපුණිං.

‘‘නාහං එතෙන මග්ගෙන, පාපුණිං බොධිමුත්තමං;

කුම්මග්ගෙන ගවෙසිස්සං, පුබ්බකම්මෙන වාරිතො.

‘‘පුඤ්ඤපාපපරික්ඛීණො, සබ්බසන්තාපවජ්ජිතො;

අසොකො අනුපායාසො, නිබ්බායිස්සමනාසවො.

‘‘එවං ජිනො වියාකාසි, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස අග්ගතො;

සබ්බාභිඤ්ඤාබලප්පත්තො, අනොතත්තෙ මහාසරෙ’’ති.

ඉත්ථං ¶ සුදං භගවා අත්තනො පුබ්බචරිතං කම්මපිලොතිකං නාම බුද්ධාපදානධම්මපරියායං අභාසිත්ථාති.

පුබ්බකම්මපිලොතිකං නාම බුද්ධාපදානං දසමං.

අවටං ලබුජඤ්චෙව, උදුම්බරපිලක්ඛු ච;

ඵාරු වල්ලී ච කදලී, පනසො කොටිවීසකො.

පුබ්බකම්මපිලොති ච, අපදානං මහෙසිනො;

ගාථායො එකනවුති, ගණිතායො විභාවිභි.