📜
40. පිලින්දවච්ඡවග්ගො
1. පිලින්දවච්ඡත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ ¶ ¶ ¶ හංසවතියා, ආසිං දොවාරිකො අහං;
අක්ඛොභං අමිතං භොගං, ඝරෙ සන්නිචිතං මම.
‘‘රහොගතො නිසීදිත්වා, පහංසිත්වාන මානසං [සම්පහංසිත්ව මානසං (සී.)];
නිසජ්ජ පාසාදවරෙ, එවං චින්තෙසහං තදා.
(චින්තනාකාරො)
‘‘‘බහූ මෙධිගතා භොගා, ඵීතං අන්තෙපුරං මම;
රාජාපි [රාජිසි (ක.)] සන්නිමන්තෙසි, ආනන්දො පථවිස්සරො.
‘‘‘අයඤ්ච බුද්ධො උප්පන්නො, අධිච්චුප්පත්තිකො මුනි;
සංවිජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, දානං දස්සාමි සත්ථුනො.
‘‘‘පදුමෙන රාජපුත්තෙන, දින්නං දානවරං ජිනෙ;
හත්ථිනාගෙ ච පල්ලඞ්කෙ, අපස්සෙනඤ්චනප්පකං.
‘‘‘අහම්පි දානං දස්සාමි, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
අදින්නපුබ්බමඤ්ඤෙසං, භවිස්සං ආදිකම්මිකො.
‘‘‘චින්තෙත්වාහං බහුවිධං, යාගෙ යස්ස සුඛංඵලං;
පරික්ඛාරදානමද්දක්ඛිං, මම සඞ්කප්පපූරණං.
‘‘‘පරික්ඛාරානි දස්සාමි, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
අදින්නපුබ්බමඤ්ඤෙසං, භවිස්සං ආදිකම්මිකො’.
(දානවත්ථුසම්පාදනං)
‘‘නළකාරෙ ¶ උපාගම්ම, ඡත්තං කාරෙසි තාවදෙ;
ඡත්තසතසහස්සානි, එකතො සන්නිපාතයිං.
‘‘දුස්සසතසහස්සානි, එකතො සන්නිපාතයිං;
පත්තසතසහස්සානි, එකතො සන්නිපාතයිං.
‘‘වාසියො ¶ ¶ සත්ථකෙ චාපි, සූචියො නඛඡෙදනෙ;
හෙට්ඨාඡත්තෙ ඨපාපෙසිං, කාරෙත්වා තදනුච්ඡවෙ.
‘‘විධූපනෙ තාලවණ්ටෙ, මොරහත්ථෙ ච චාමරෙ;
පරිස්සාවනෙ තෙලධාරෙ [තෙලධරෙ (සී.)], කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘සූචිඝරෙ අංසබද්ධෙ, අථොපි කායබන්ධනෙ;
ආධාරකෙ ච සුකතෙ, කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘පරිභොගභාජනෙ ච, අථොපි ලොහථාලකෙ;
භෙසජ්ජෙ ¶ පූරයිත්වාන, හෙට්ඨාඡත්තෙ ඨපෙසහං.
‘‘වචං උසීරං ලට්ඨිමධුං, පිප්ඵලී මරිචානි ච;
හරීතකිං සිඞ්ගීවෙරං, සබ්බං පූරෙසි භාජනෙ.
‘‘උපාහනා පාදුකායො, අථො උදකපුඤ්ඡනෙ;
කත්තරදණ්ඩෙ සුකතෙ, කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘ඔසධඤ්ජනනාළී ච [ඔසධං අඤ්ජනාපිච (ස්යා.)], සලාකා ධම්මකුත්තරා;
කුඤ්චිකා පඤ්චවණ්ණෙහි, සිබ්බිතෙ කුඤ්චිකාඝරෙ.
‘‘ආයොගෙ ධූමනෙත්තෙ ච, අථොපි දීපධාරකෙ;
තුම්බකෙ ච කරණ්ඩෙ ච, කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘සණ්ඩාසෙ ¶ පිප්ඵලෙ චෙව, අථොපි මලහාරකෙ;
භෙසජ්ජථවිකෙ චෙව, කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘ආසන්දියො පීඨකෙ ච, පල්ලඞ්කෙ චතුරොමයෙ;
තදනුච්ඡවෙ කාරයිත්වා, හෙට්ඨාඡත්තෙ ඨපෙසහං.
‘‘උණ්ණාභිසී තූලභිසී, අථොපි පීඨිකාභිසී [පීඨකාභිසී (ස්යා. ක.)];
බිම්බොහනෙ [බිබ්බොහනෙ (ස්යා. ක.)] ච සුකතෙ, කාරයිං තදනුච්ඡවෙ.
‘‘කුරුවින්දෙ මධුසිත්ථෙ, තෙලං හත්ථප්පතාපකං;
සිපාටිඵලකෙ සුචී, මඤ්චං අත්ථරණෙන ච.
‘‘සෙනාසනෙ පාදපුඤ්ඡෙ, සයනාසනදණ්ඩකෙ;
දන්තපොණෙ ච ආටලී [කථලිං (ස්යා.)], සීසාලෙපනගන්ධකෙ.
‘‘අරණී ¶ ඵලපීඨෙ [පලාලපීඨෙ (සී.)] ච, පත්තපිධානථාලකෙ;
උදකස්ස කටච්ඡූ ච, චුණ්ණකං රජනම්බණං [රජනම්මණං (සී.)].
‘‘සම්මජ්ජනං ¶ [සම්මුඤ්ජනං (ස්යා.), සම්මජ්ජනිං, සම්මුඤ්ජනිං (?)] උදපත්තං, තථා වස්සිකසාටිකං;
නිසීදනං කණ්ඩුච්ඡාදි, අථ අන්තරවාසකං.
‘‘උත්තරාසඞ්ගසඞ්ඝාටී, නත්ථුකං මුඛසොධනං;
බිළඞ්ගලොණං පහූතඤ්ච [ලොණභූතඤ්ච (ක.)], මධුඤ්ච දධිපානකං.
‘‘ධූපං [ධූමං (ක.)] සිත්ථං පිලොතිඤ්ච, මුඛපුඤ්ඡනසුත්තකං;
දාතබ්බං නාම යං අත්ථි, යඤ්ච කප්පති සත්ථුනො.
‘‘සබ්බමෙතං සමානෙත්වා, ආනන්දං උපසඞ්කමිං;
උපසඞ්කම්ම ¶ රාජානං, ජනෙතාරං මහෙසිනො [මහෙසිනං (සී.), මහායසං (ස්යා.), මහිස්සරං (ක.)];
සිරසා ¶ අභිවාදෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
(දානොකාසයාචනා)
‘‘‘එකතො ජාතසංවද්ධා, උභින්නං එකතො මනං [යසො (ස්යා.), මනො (?)];
සාධාරණා සුඛදුක්ඛෙ, උභො ච අනුවත්තකා.
‘‘‘අත්ථි චෙතසිකං දුක්ඛං, තවාධෙය්යං අරින්දම;
යදි සක්කොසි තං දුක්ඛං, විනොදෙය්යාසි ඛත්තිය.
‘‘‘තව දුක්ඛං මම දුක්ඛං, උභින්නං එකතො මනො [මනං (සී. ස්යා.)];
නිට්ඨිතන්ති විජානාහි, මමාධෙය්යං සචෙ තුවං.
‘‘‘ජානාහි ඛො මහාරාජ, දුක්ඛං මෙ දුබ්බිනොදයං;
පහු සමානො ගජ්ජසු, එකං තෙ දුච්චජං වරං.
‘‘‘යාවතා විජිතෙ අත්ථි, යාවතා මම ජීවිතං;
එතෙහි යදි තෙ අත්ථො, දස්සාමි අවිකම්පිතො.
‘‘‘ගජ්ජිතං ඛො තයා දෙව, මිච්ඡා තං බහු ගජ්ජිතං;
ජානිස්සාමි තුවං අජ්ජ, සබ්බධම්මෙ [සච්චධම්මෙ (?)] පතිට්ඨිතං.
‘‘‘අතිබාළ්හං ¶ නිපීළෙසි, දදමානස්ස මෙ සතො;
කිං තෙ මෙ පීළිතෙනත්ථො, පත්ථිතං තෙ කථෙහි මෙ.
‘‘‘ඉච්ඡාමහං මහාරාජ, බුද්ධසෙට්ඨං අනුත්තරං;
භොජයිස්සාමි සම්බුද්ධං, වජ්ජං [වඤ්චුං (?)] මෙ මාහු ජීවිතං.
‘‘‘අඤ්ඤං තෙහං වරං දම්මි, මා යාචිත්ථො තථාගතං [අයාචිතො තථාගතො (ස්යා. ක.)];
අදෙය්යො කස්සචි බුද්ධො, මණි ජොතිරසො යථා.
‘‘‘නනු ¶ තෙ ගජ්ජිතං දෙව, යාව ජීවිතමත්තනො [විජිතමත්ථිතං (ක.), ජීවිතමත්ථිකං (ස්යා.)];
ජීවිතං ¶ [විජිතං (ක.)] දදමානෙන, යුත්තං දාතුං තථාගතං.
‘‘‘ඨපනීයො මහාවීරො, අදෙය්යො කස්සචි ජිනො;
න මෙ පටිස්සුතො බුද්ධො, වරස්සු අමිතං ධනං.
‘‘‘විනිච්ඡයං පාපුණාම, පුච්ඡිස්සාම විනිච්ඡයෙ;
යථාසණ්ඨං [යථාසන්තං (සී.)] කථෙස්සන්ති, පටිපුච්ඡාම තං තථා.
‘‘‘රඤ්ඤො හත්ථෙ ගහෙත්වාන, අගමාසිං විනිච්ඡයං;
පුරතො අක්ඛදස්සානං, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘සුණන්තු ¶ මෙ අක්ඛදස්සා, රාජා වරමදාසි මෙ;
න කිඤ්චි ඨපයිත්වාන, ජීවිතම්පි [විජිතංපි (ක.)] පවාරයි.
‘‘‘තස්ස මෙ වරදින්නස්ස, බුද්ධසෙට්ඨං වරිං අහං;
සුදින්නො හොති මෙ බුද්ධො, ඡින්දථ සංසයං මම.
‘‘‘සොස්සාම තව වචනං, භූමිපාලස්ස රාජිනො;
උභින්නං වචනං සුත්වා, ඡින්දිස්සාමෙත්ථ සංසයං.
‘‘‘සබ්බං දෙව තයා දින්නං, ඉමස්ස සබ්බගාහිකං [සබ්බගාහිතං (ස්යා. ක.)];
න කිඤ්චි ඨපයිත්වාන, ජීවිතම්පි පවාරයි.
‘‘‘කිච්ඡප්පත්තොව හුත්වාන, යාචී වරමනුත්තරං [යාවජීවමනුත්තරං (ස්යා. ක.)];
ඉමං සුදුක්ඛිතං ඤත්වා, අදාසිං සබ්බගාහිකං.
‘‘‘පරාජයො ¶ තුවං [තවං (සී.)] දෙව, අස්ස දෙය්යො තථාගතො;
උභින්නං සංසයො ඡින්නො, යථාසණ්ඨම්හි [යථාසන්තම්හි (සී.)] තිට්ඨථ.
‘‘‘රාජා තත්ථෙව ඨත්වාන, අක්ඛදස්සෙතදබ්රවි;
සම්මා ¶ මය්හම්පි දෙය්යාථ, පුන බුද්ධං ලභාමහං.
‘‘‘පූරෙත්වා තව සඞ්කප්පං, භොජයිත්වා තථාගතං;
පුන දෙය්යාසි [දෙය්යාථ (ක.)] සම්බුද්ධං, ආනන්දස්ස යසස්සිනො’.
(නිමන්තනකථා)
‘‘අක්ඛදස්සෙභිවාදෙත්වා, ආනන්දඤ්චාපි ඛත්තියං;
තුට්ඨො පමුදිතො හුත්වා, සම්බුද්ධමුපසඞ්කමිං.
‘‘උපසඞ්කම්ම සම්බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං;
සිරසා අභිවාදෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘වසීසතසහස්සෙහි ¶ , අධිවාසෙහි චක්ඛුම;
හාසයන්තො මම චිත්තං, නිවෙසනමුපෙහි මෙ’.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, අධිවාසෙසි චක්ඛුමා.
‘‘අධිවාසනමඤ්ඤාය, අභිවාදිය සත්ථුනො;
හට්ඨො උදග්ගචිත්තොහං, නිවෙසනමුපාගමිං.
(දානපටියාදනං)
‘‘මිත්තාමච්චෙ සමානෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං;
‘සුදුල්ලභො මයා ලද්ධො, මණි ජොතිරසො යථා.
‘‘‘කෙන තං පූජයිස්සාම, අප්පමෙය්යො අනූපමො;
අතුලො අසමො ධීරො, ජිනො අප්පටිපුග්ගලො.
‘‘‘තථාසමසමො චෙව, අදුතියො නරාසභො;
දුක්කරං අධිකාරඤ්හි, බුද්ධානුච්ඡවිකං මයා.
‘‘‘නානාපුප්ඵෙ ¶ සමානෙත්වා, කරොම පුප්ඵමණ්ඩපං;
බුද්ධානුච්ඡවිකං ¶ එතං, සබ්බපූජා භවිස්සති’.
‘‘උප්පලං ¶ පදුමං වාපි, වස්සිකං අධිමුත්තකං [අතිමුත්තකං (?)];
චම්පකං [චන්දනං (ක.)] නාගපුප්ඵඤ්ච, මණ්ඩපං කාරයිං අහං.
‘‘සතාසනසහස්සානි, ඡත්තච්ඡායාය පඤ්ඤපිං;
පච්ඡිමං ආසනං මය්හං, අධිකං සතමග්ඝති.
‘‘සතාසනසහස්සානි, ඡත්තච්ඡායාය පඤ්ඤපිං;
පටියාදෙත්වා අන්නපානං, කාලං ආරොචයිං අහං.
‘‘ආරොචිතම්හි කාලම්හි, පදුමුත්තරො මහාමුනි;
වසීසතසහස්සෙහි, නිවෙසනමුපෙසි මෙ.
‘‘ධාරෙන්තං උපරිච්ඡත්තං [ධාරෙන්තමුපරිච්ඡත්තෙ (සී.)], සුඵුල්ලපුප්ඵමණ්ඩපෙ;
වසීසතසහස්සෙහි, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘‘ඡත්තසතසහස්සානි, සතසහස්සමාසනං;
කප්පියං අනවජ්ජඤ්ච, පටිගණ්හාහි චක්ඛුම’.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මමං තාරෙතුකාමො සො, සම්පටිච්ඡි මහාමුනි.
(දානකථා)
‘‘භික්ඛුනො ¶ එකමෙකස්ස, පච්චෙකං පත්තමදාසහං;
ජහිංසු සුම්භකං [පුබ්බකං (සී.), සම්භතං (ස්යා.), මත්තිකං (?)] පත්තං, ලොහපත්තං අධාරයුං.
‘‘සත්තරත්තින්දිවං බුද්ධො, නිසීදි පුප්ඵමණ්ඩපෙ;
බොධයන්තො බහූ සත්තෙ, ධම්මචක්කං පවත්තයි.
‘‘ධම්මචක්කං පවත්තෙන්තො, හෙට්ඨතො පුප්ඵමණ්ඩපෙ;
චුල්ලාසීතිසහස්සානං ¶ , ධම්මාභිසමයො අහු.
‘‘සත්තමෙ දිවසෙ පත්තෙ, පදුමුත්තරො මහාමුනි;
ඡත්තච්ඡායායමාසීනො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
(බ්යාකරණං)
‘‘‘අනූනකං දානවරං, යො මෙ පාදාසි මාණවො;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘හත්ථී ¶ අස්සා රථා පත්තී, සෙනා ච චතුරඞ්ගිනී;
පරිවාරෙස්සන්තිමං [තං (ස්යා.)] නිච්චං, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, සිවිකා සන්දමානිකා;
උපට්ඨිස්සන්තිමං නිච්චං, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි රථසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි ¶ තූරියසහස්සානි, භෙරියො සමලඞ්කතා;
වජ්ජයිස්සන්තිමං නිච්චං, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘ඡළාසීතිසහස්සානි, නාරියො සමලඞ්කතා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුක්කමණිකුණ්ඩලා [ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා (සී. ස්යා.)].
‘‘‘අළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා තනුමජ්ඣිමා;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘දෙවලොකෙ ¶ වසන්තස්ස, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනො;
දෙවලොකපරියන්තං, රතනඡත්තං ධරිස්සති.
‘‘‘ඉච්ඡිස්සති යදා ඡායං [යදා වායං (ස්යා. ක.)], ඡදනං දුස්සපුප්ඵජං;
ඉමස්ස චිත්තමඤ්ඤාය, නිබද්ධං ඡාදයිස්සති.
‘‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තො, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන [නාමෙන (සබ්බත්ථ) එවමුපරිපි; අට්ඨථායං පන පුබ්බෙ ගොත්තෙනාතිපදං වණ්ණිතං], සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘සබ්බමෙතං අභිඤ්ඤාය, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙස්සති.
‘‘‘පිලින්දවච්ඡනාමෙන ¶ [පිලින්දිවච්ඡනාමෙන (සී.)], හෙස්සති සත්ථුසාවකො;
දෙවානං අසුරානඤ්ච, ගන්ධබ්බානඤ්ච සක්කතො.
‘‘‘භික්ඛූනං භික්ඛුනීනඤ්ච, ගිහීනඤ්ච තථෙව සො;
පියො හුත්වාන සබ්බෙසං, විහරිස්සතිනාසවො’.
(දානානිසංසකථා)
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව, කිලෙසෙ ඣාපයී මම [ඣාපයිස්සති (සී. ක.), ඣාපයිං අහං (ස්යා.)].
‘‘අහො මෙ සුකතං කම්මං, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ;
යත්ථ කාරං කරිත්වාන, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘අනූනකං දානවරං, අදාසි යො [සො (ක.)] හි මාණවො;
ආදිපුබ්බඞ්ගමො ¶ ආසි, තස්ස දානස්සිදං ඵලං.
(1. ඡත්තානිසංසො)
‘‘ඡත්තෙ ච සුගතෙ දත්වා [ඡත්තෙ සුගතෙ දත්වාන (සී. ස්යා.)], සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සීතං ¶ උණ්හං න ජානාමි, රජොජල්ලං න ලිම්පති;
අනුපද්දවො අනීති ච, හොමි අපචිතො සදා.
‘‘සුඛුමච්ඡවිකො හොමි, විසදං හොති මානසං;
ඡත්තසතසහස්සානි, භවෙ සංසරතො මම.
‘‘සබ්බාලඞ්කාරයුත්තානි ¶ , තස්ස කම්මස්ස වාහසා;
ඉමං ජාතිං ඨපෙත්වාන, මත්ථකෙ ධාරයන්ති මෙ.
‘‘කස්මා [තස්මා (ස්යා. ක.)] ඉමාය ජාතියා, නත්ථි මෙ ඡත්තධාරණා;
මම සබ්බං කතං කම්මං, විමුත්තිඡත්තපත්තියා.
(2. දුස්සානිසංසො)
‘‘දුස්සානි සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො ¶ විරජො, සප්පභාසො පතාපවා;
සිනිද්ධං හොති මෙ ගත්තං, භවෙ සංසරතො මම.
‘‘දුස්සසතසහස්සානි, සෙතා පීතා ච ලොහිතා;
ධාරෙන්ති මත්ථකෙ මය්හං, දුස්සදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කොසෙය්යකම්බලියානි, ඛොමකප්පාසිකානි ච;
සබ්බත්ථ පටිලභාමි, තෙසං නිස්සන්දතො අහං.
(3. පත්තානිසංසො)
‘‘පත්තෙ සුගතෙ දත්වාන, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
දසානිසංසෙ ¶ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුවණ්ණථාලෙ මණිථාලෙ, රජතෙපි ච ථාලකෙ;
ලොහිතඞ්ගමයෙ ථාලෙ, පරිභුඤ්ජාමි සබ්බදා.
‘‘අනුපද්දවො අනීති ච, හොමි අපචිතො සදා;
ලාභී අන්නස්ස පානස්ස, වත්ථස්ස සයනස්ස ච.
‘‘න විනස්සන්ති මෙ භොගා, ඨිතචිත්තො භවාමහං;
ධම්මකාමො සදා හොමි, අප්පක්ලෙසො අනාසවො.
‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, අනුබන්ධා ඉමෙ ගුණා;
ඡායා යථාපි රුක්ඛස්ස, සබ්බත්ථ න ජහන්ති මං.
(4. වාසිආනිසංසො)
‘‘චිත්තබන්ධනසම්බද්ධා [චිත්තබන්ධනසම්පන්නා (ක.)], සුකතා වාසියො බහූ;
දත්වාන බුද්ධසෙට්ඨස්ස, සඞ්ඝස්ස ච තථෙවහං.
‘‘අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම;
සූරො ¶ හොමවිසාරී ච, වෙසාරජ්ජෙසු පාරමී.
‘‘ධිතිවීරියවා ¶ හොමි, පග්ගහීතමනො සදා;
කිලෙසච්ඡෙදනං ඤාණං, සුඛුමං අතුලං සුචිං;
සබ්බත්ථ පටිලභාමි, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(5. සත්ථකානිසංසො)
‘‘අකක්කසෙ ¶ අඵරුසෙ, සුධොතෙ සත්ථකෙ බහූ;
පසන්නචිත්තො දත්වාන, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ තථෙව ච.
‘‘පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම;
කල්යාණමිත්තං [කල්යාණචිත්තං (සී.)] වීරියං, ඛන්තිඤ්ච මෙත්තසත්ථකං.
‘‘තණ්හාසල්ලස්ස ¶ ඡින්නත්තා, පඤ්ඤාසත්ථං අනුත්තරං;
වජිරෙන සමං ඤාණං, තෙසං නිස්සන්දතො ලභෙ.
(6. සූචිආනිසංසො)
‘‘සූචියො සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘න සංසයො කඞ්ඛච්ඡෙදො, අභිරූපො ච භොගවා;
තික්ඛපඤ්ඤො සදා හොමි, සංසරන්තො භවාභවෙ.
‘‘ගම්භීරං නිපුණං ඨානං, අත්ථං ඤාණෙන පස්සයිං;
වජිරග්ගසමං ඤාණං, හොති මෙ තමඝාතනං.
(7. නඛච්ඡෙදනානිසංසො)
‘‘නඛච්ඡෙදනෙ සුගතෙ, දත්වා සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘දාසිදාසෙ [දාසිදාස (ක.)] ගවස්සෙ ච, භතකෙ නාටකෙ [ආරක්ඛකෙ (සී.)] බහූ;
න්හාපිතෙ භත්තකෙ සූදෙ, සබ්බත්ථෙව ලභාමහං.
(8. විධූපනතාලවණ්ටානිසංසො)
‘‘විධූපනෙ සුගතෙ දත්වා, තාලවණ්ටෙ ච සොභණෙ;
අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සීතං උණ්හං න ජානාමි, පරිළාහො න විජ්ජති;
දරථං නාභිජානාමි, චිත්තසන්තාපනං මම.
‘‘රාගග්ගි ¶ දොසමොහග්ගි, මානග්ගි දිට්ඨිඅග්ගි ච;
සබ්බග්ගී නිබ්බුතා මය්හං, තස්ස නිස්සන්දතො මම.
(9. මොරහත්ථ-චාමරං)
‘‘මොරහත්ථෙ ¶ චාමරියො, දත්වා සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
උපසන්තකිලෙසොහං, විහරාමි අනඞ්ගණො.
(10. පරිස්සාවන-ධම්මකරං)
‘‘පරිස්සාවනෙ ¶ ¶ සුගතෙ, දත්වා ධම්මකරුත්තමෙ [දත්වා සුකතෙ ධම්මකුත්තරෙ (ස්යා. ක.)];
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සබ්බෙසං සමතික්කම්ම, දිබ්බං ආයුං ලභාමහං;
අප්පසය්හො සදා හොමි, චොරපච්චත්ථිකෙහි වා.
‘‘සත්ථෙන වා විසෙන වා, විහෙසම්පි න කුබ්බතෙ;
අන්තරාමරණං නත්ථි, තෙසං නිස්සන්දතො මම.
(11. තෙලධාරානිසංසො)
‘‘තෙලධාරෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුචාරුරූපො සුභද්දො [සුගදො (සී.), සුවාචො (?)], සුසමුග්ගතමානසො;
අවික්ඛිත්තමනො හොමි, සබ්බාරක්ඛෙහි රක්ඛිතො.
(12. සූචිඝරානිසංසො)
‘‘සූචිඝරෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘චෙතොසුඛං කායසුඛං, ඉරියාපථජං සුඛං;
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(13. අංසබද්ධානිසංසො)
‘‘අංසබද්ධෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සද්ධම්මෙ ¶ ගාධං [චෙතොඤාණං ච (සී.)] වින්දාමි, සරාමි දුතියං භවං;
සබ්බත්ථ සුච්ඡවී හොමි, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(14. කායබන්ධනානිසංසො)
‘‘කායබන්ධෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ඡානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සමාධීසු ¶ ¶ න කම්පාමි, වසී හොමි සමාධිසු;
අභෙජ්ජපරිසො හොමි, ආදෙය්යවචනො සදා.
‘‘උපට්ඨිතසති හොමි, තාසො මය්හං න විජ්ජති;
දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, අනුබන්ධා ඉමෙ ගුණා.
(15. ආධාරකානිසංසො)
‘‘ආධාරකෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චවණ්ණෙහි දායාදො [පඤ්චවණ්ණෙ භයාභාවො (ස්යා.)], අචලො හොමි කෙනචි.
‘‘යෙ ¶ කෙචි මෙ සුතා ධම්මා, සතිඤාණප්පබොධනා;
ධතා [ඨිතා (ක.)] මෙ න විනස්සන්ති, භවන්ති සුවිනිච්ඡිතා.
(16. භාජනානිසංසො)
‘‘භාජනෙ පරිභොගෙ ච, දත්වා බුද්ධෙ ගණුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සොණ්ණමයෙ මණිමයෙ, අථොපි ඵලිකාමයෙ;
ලොහිතඞ්ගමයෙ චෙව, ලභාමි භාජනෙ අහං.
‘‘භරියා දාසදාසී [සබ්බත්ථපි එවමෙව දිස්සති] ච, හත්ථිස්සරථපත්තිකෙ;
ඉත්ථී පතිබ්බතා චෙව, පරිභොගානි සබ්බදා.
‘‘විජ්ජා මන්තපදෙ චෙව, විවිධෙ ආගමෙ බහූ;
සබ්බං සිප්පං නිසාමෙමි, පරිභොගානි සබ්බදා.
(17. ථාලකානිසංසො)
‘‘ථාලකෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සොණ්ණමයෙ ¶ මණිමයෙ, අථොපි ඵලිකාමයෙ;
ලොහිතඞ්ගමයෙ චෙව, ලභාමි ථාලකෙ අහං.
‘‘අසත්ථකෙ ¶ [අසත්ථකෙ (සී.), අස්සට්ඨකෙ (ස්යා.)] ඵලමයෙ, අථො පොක්ඛරපත්තකෙ;
මධුපානකසඞ්ඛෙ ච, ලභාමි ථාලකෙ අහං.
‘‘වත්තෙ ගුණෙ පටිපත්ති, ආචාරකිරියාසු ච;
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(18. භෙසජ්ජානිසංසො)
‘‘භෙසජ්ජං ¶ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
දසානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘ආයුවා බලවා ධීරො, වණ්ණවා යසවා සුඛී;
අනුපද්දවො අනීති ච, හොමි අපචිතො සදා;
න මෙ පියවියොගත්ථි, තස්ස නිස්සන්දතො මම.
(19. උපාහනානිසංසො)
‘‘උපාහනෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, සිවිකා සන්දමානිකා;
සට්ඨිසතසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘මණිමයා තම්බමයා [කම්බලිකා (සී. ක.)], සොණ්ණරජතපාදුකා;
නිබ්බත්තන්ති පදුද්ධාරෙ, භවෙ සංසරතො මම.
‘‘නියාමං ¶ සති ධාවන්ති [නියමං පටිධාවන්තී (සී.), නියාමං පටිධාවන්ති (ස්යා.)], ආගුආචාරසොධනං [ආචාරගුණසොධනං (සී. ස්යා.)];
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(20. පාදුකානිසංසො)
‘‘පාදුකෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ඉද්ධිපාදුකමාරුය්හ, විහරාමි යදිච්ඡකං.
(21. උදකපුඤ්ඡනානිසංසො)
‘‘උදකපුච්ඡනචොළෙ ¶ , දත්වා බුද්ධෙ ගණුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ ¶ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො විරජො, සප්පභාසො පතාපවා;
සිනිද්ධං හොති මෙ ගත්තං, රජොජල්ලං න ලිම්පති;
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(22. කත්තරදණ්ඩානිසංසො)
‘‘කත්තරදණ්ඩෙ සුගතෙ, දත්වා සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
ඡානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘පුත්තා ¶ මය්හං බහූ හොන්ති, තාසො මය්හං න විජ්ජති;
අප්පසය්හො සදා හොමි, සබ්බාරක්ඛෙහි රක්ඛිතො;
ඛලිතම්පි [ඛලිතං මං (සී. ක.)] න ජානාමි, අභන්තං මානසං මම.
(23. ඔසධඤ්ජනානිසංසො)
‘‘ඔසධං අඤ්ජනං දත්වා, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘විසාලනයනො හොමි, සෙතපීතො ච ලොහිතො;
අනාවිලපසන්නක්ඛො, සබ්බරොගවිවජ්ජිතො.
‘‘ලභාමි දිබ්බනයනං, පඤ්ඤාචක්ඛුං අනුත්තරං;
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(24. කුඤ්චිකානිසංසො)
‘‘කුඤ්චිකෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ධම්මද්වාරවිවරණං, ලභාමි ඤාණකුඤ්චිකං.
(25. කුඤ්චිකාඝරානිසංසො)
‘‘කුඤ්චිකානං ඝරෙ දත්වා, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
ද්වානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම;
අප්පකොධො ¶ අනායාසො, සංසරන්තො භවෙ අහං.
(26. ආයොගානිසංසො)
‘‘ආයොගෙ ¶ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සමාධීසු න කම්පාමි, වසී හොමි සමාධිසු;
අභෙජ්ජපරිසො හොමි, ආදෙය්යවචනො සදා;
ජායති භොගසම්පත්ති, භවෙ සංසරතො මම.
(27. ධූමනෙත්තානිසංසො)
‘‘ධූමනෙත්තෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සති ¶ මෙ උජුකා හොති, සුසම්බන්ධා ච න්හාරවො;
ලභාමි දිබ්බනයනං [දිබ්බසයනං (ස්යා.)], තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(28. දීපධාරානිසංසො)
‘‘දීපධාරෙ ¶ [දීපට්ඨානෙ (සී.), දීපදානෙ (ස්යා.), දීපට්ඨාපෙ (ක.)] ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
තීණානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘ජාතිමා අඞ්ගසම්පන්නො, පඤ්ඤවා බුද්ධසම්මතො [බුද්ධිසම්මතො (සී. ක.)];
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, තස්ස නිස්සන්දතො අහං.
(29. තුම්බක-කරණ්ඩො)
‘‘තුම්බකෙ ච කරණ්ඩෙ ච, දත්වා බුද්ධෙ ගණුත්තමෙ;
දසානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුගුත්තො [සදාගුත්තො (සී. ස්යා.) සංගුත්තො (ක.)] සුඛසමඞ්ගී, මහායසො තථාගති;
විපත්තිවිගතො [විභත්තිගත්තො (ස්යා.)] සුඛුමාලො, සබ්බීතිපරිවජ්ජිතො.
‘‘විපුලෙ ච ගුණෙ ලාභී, සමාව චලනා මම;
සුවිවජ්ජිතඋබ්බෙගො, තුම්බකෙ ච කරණ්ඩකෙ.
‘‘ලභාමි ¶ චතුරො වණ්ණෙ, හත්ථිස්සරතනානි ච;
තානි මෙ න විනස්සන්ති, තුම්බදානෙ ඉදං ඵලං.
(30. මලහරණානිසංසො)
‘‘මලහරණියො ¶ [අඤ්ජනනාළියො (සී.), හත්ථලිලඞ්ගකෙ (ස්යා. පී.), හත්ථලිලඞ්ගතෙ (ක.)] දත්වා, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සබ්බලක්ඛණසම්පන්නො, ආයුපඤ්ඤාසමාහිතො;
සබ්බායාසවිනිමුත්තො, කායො මෙ හොති සබ්බදා.
(31. පිප්ඵලානිසංසො)
‘‘තණුධාරෙ සුනිසිතෙ, සඞ්ඝෙ දත්වාන පිප්ඵලෙ;
කිලෙසකන්තනං ඤාණං, ලභාමි අතුලං සුචිං.
(32. භණ්ඩාසානිසංසො)
‘‘සණ්ඩාසෙ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
කිලෙසභඤ්ජනං [කිලෙසලුඤ්චනං (සී. ස්යා. පී.)] ඤාණං, ලභාමි අතුලං සුචිං.
(33. නත්ථුකානිසංසො)
‘‘නත්ථුකෙ [ථවිකෙ (?) භෙසජ්ජථවිකෙති හි පුබ්බෙ වුත්තං] සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
අට්ඨානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සද්ධං ¶ සීලං හිරිඤ්චාපි, අථ ඔත්තප්පියං ගුණං;
සුතං චාගඤ්ච ඛන්තිඤ්ච, පඤ්ඤං මෙ අට්ඨමං ගුණං.
(34. පීඨකානිසංසො)
‘‘පීඨකෙ ¶ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘උච්චෙ කුලෙ පජායාමි, මහාභොගො භවාමහං;
සබ්බෙ මං අපචායන්ති, කිත්ති අබ්භුග්ගතා මම.
‘‘කප්පසතසහස්සානි, පල්ලඞ්කා චතුරස්සකා;
පරිවාරෙන්ති මං නිච්චං, සංවිභාගරතො අහං.
(35. භිසිආනිසංසො)
‘‘භිසියො ¶ ¶ සුගතෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ඡානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සමසුගත්තොපචිතො, මුදුකො චාරුදස්සනො;
ලභාමි ඤාණපරිවාරං, භිසිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘තූලිකා විකතිකායො, කට්ටිස්සා [කට්ඨිස්සා (සී.), කුට්ටකා (ක.)] චිත්තකා බහූ;
වරපොත්ථකෙ කම්බලෙ ච, ලභාමි විවිධෙ අහං.
‘‘පාවාරිකෙ ච මුදුකෙ, මුදුකාජිනවෙණියො;
ලභාමි විවිධත්ථාරෙ [විවිධට්ඨානෙ (ස්යා. ක.)], භිසිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘යතො සරාමි අත්තානං, යතො පත්තොස්මි විඤ්ඤුතං;
අතුච්ඡො ඣානමඤ්චොම්හි, භිසිදානස්සිදං ඵලං.
(36. බිබ්බොහනානිසංසො)
‘‘බිබ්බොහනෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ඡානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘උණ්ණිකෙ පදුමකෙ ච, අථො ලොහිතචන්දනෙ;
බිබ්බොහනෙ උපාධෙමි, උත්තමඞ්ගං සදා මම.
‘‘අට්ඨඞ්ගිකෙ මග්ගවරෙ, සාමඤ්ඤෙ චතුරො ඵලෙ;
තෙසු ඤාණං උප්පාදෙත්වා [උපනෙත්වා (සී.)], විහරෙ නිච්චකාලිකං.
‘‘දානෙ ¶ දමෙ සංයමෙ ච, අප්පමඤ්ඤාසු රූපිසු;
තෙසු ඤාණං උප්පාදෙත්වා [උපනෙත්වා (සී.)], විහරෙ සබ්බකාලිකං.
‘‘වත්තෙ ගුණෙ පටිපත්ති, ආචාරකිරියාසු ච;
තෙසු ඤාණං උප්පාදෙත්වා [ඤාණං උපදහිත්වාන (සී.)], විහරෙ සබ්බදා අහං.
‘‘චඞ්කමෙ ¶ වා පධානෙ වා, වීරියෙ බොධිපක්ඛියෙ;
තෙසු ඤාණං උප්පාදෙත්වා, විහරාමි යදිච්ඡකං.
‘‘සීලං ¶ ¶ සමාධි පඤ්ඤා ච, විමුත්ති ච අනුත්තරා;
තෙසු ඤාණං උප්පාදෙත්වා [ඤාණං උපදහිත්වාන (සී.)], විහරාමි සුඛං අහං.
(37. ඵලපීඨානිසංසො)
‘‘ඵලපීඨෙ [පලාලපීට්ඨෙ (සී.)] ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ද්වානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සොණ්ණමයෙ මණිමයෙ, දන්තසාරමයෙ බහූ;
පල්ලඞ්කසෙට්ඨෙ වින්දාමි, ඵලපීඨස්සිදං ඵලං.
(38. පාදපීඨානිසංසො)
‘‘පාදපීඨෙ ජිනෙ දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
ද්වානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම;
ලභාමි බහුකෙ යානෙ, පාදපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘දාසී දාසා ච භරියා, යෙ චඤ්ඤෙ අනුජීවිනො;
සම්මා පරිචරන්තෙ මං, පාදපීඨස්සිදං ඵලං.
(39. තෙලබ්භඤ්ජනානිසංසො)
‘‘තෙලඅබ්භඤ්ජනෙ [තෙලානබ්භඤ්ජනෙ (සී.)] දත්වා, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘අබ්යාධිතා රූපවතා, ඛිප්පං ධම්මනිසන්තිතා;
ලාභිතා අන්නපානස්ස, ආයුපඤ්චමකං මම.
(40. සප්පිතෙලානිසංසො)
‘‘සප්පිතෙලඤ්ච දත්වාන, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘ථාමවා රූපසම්පන්නො, පහට්ඨතනුජො සදා;
අබ්යාධි ¶ විසදො හොමි, සප්පිතෙලස්සිදං ඵලං.
(41. මුඛසොධනකානිසංසො)
‘‘මුඛසොධනකං ¶ ¶ දත්වා, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
පඤ්චානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘විසුද්ධකණ්ඨො මධුරස්සරො, කාසසාසවිවජ්ජිතො;
උප්පලගන්ධො මුඛතො, උපවායති මෙ සදා.
(42. දධිආනිසංසො)
‘‘දධිං දත්වාන සම්පන්නං, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
භුඤ්ජාමි අමතං භත්තං [විත්තං (සී. ක.)], වරං කායගතාසතිං.
(43. මධුආනිසංසො)
‘‘වණ්ණගන්ධරසොපෙතං, මධුං දත්වා ජිනෙ ගණෙ;
අනූපමං අතුලියං, පිවෙ මුත්තිරසං අහං.
(44.රසානිසංසො)
‘‘යථාභූතං ¶ රසං දත්වා, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
චතුරො ඵලෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
(45. අන්නපානානිසංසො)
‘‘අන්නං පානඤ්ච දත්වාන, බුද්ධෙ සඞ්ඝෙ ගණුත්තමෙ;
දසානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘ආයුවා බලවා ධීරො, වණ්ණවා යසවා සුඛී;
ලාභී අන්නස්ස පානස්ස, සූරො පඤ්ඤාණවා සදා;
ඉමෙ ගුණෙ පටිලභෙ, සංසරන්තො භවෙ අහං.
(46. ධූපානිසංසො)
‘‘ධූපං [ධූමං (සී. ක.)] දත්වාන සුගතෙ, සඞ්ඝෙ ගණවරුත්තමෙ;
දසානිසංසෙ අනුභොමි, කම්මානුච්ඡවිකෙ මම.
‘‘සුගන්ධදෙහො යසවා, සීඝපඤ්ඤො ච කිත්තිමා;
තික්ඛපඤ්ඤො භූරිපඤ්ඤො, හාසගම්භීරපඤ්ඤවා.
‘‘වෙපුල්ලජවනපඤ්ඤො ¶ ¶ , සංසරන්තො භවාභවෙ;
තස්සෙව වාහසා දානි, පත්තො සන්තිසුඛං සිවං.
(සාධාරණානිසංසො)
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ [බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකෙ (?) එවමුපරිපි; එතදෙව හි උපාලිත්ථෙරාපදානට්ඨකථායං වණ්ණිතං];
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පිලින්දවච්ඡො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පිලින්දවච්ඡත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. සෙලත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ හංසවතියා, වීථිසාමී අහොසහං;
මම ඤාතී සමානෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තො අනුත්තරො [පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං අනුත්තරං (සී.)];
ආසි සො [ආසීසො (සී.), ආධාරො (පී.)] සබ්බලොකස්ස, ආහුතීනං පටිග්ගහො.
‘‘‘ඛත්තියා නෙගමා චෙව, මහාසාලා ච බ්රාහ්මණා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘හත්ථාරොහා ¶ අනීකට්ඨා, රථිකා පත්තිකාරකා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘උග්ගා ¶ ච රාජපුත්තා ච, වෙසියානා ච බ්රාහ්මණා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘ආළාරිකා ¶ කප්පකා [ආළාරිකා ච සූදා (ස්යා.)] ච, න්හාපකා මාලකාරකා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘රජකා පෙසකාරා ච, චම්මකාරා ච න්හාපිතා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘උසුකාරා භමකාරා, චම්මකාරා ච තච්ඡකා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘කම්මාරා ¶ සොණ්ණකාරා ච, තිපුලොහකරා තථා;
පසන්නචිත්තා සුමනා, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘භතකා චෙටකා චෙව, දාසකම්මකරා බහූ;
යථාසකෙන ථාමෙන, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘උදහාරා කට්ඨහාරා, කස්සකා තිණහාරකා;
යථාසකෙන ථාමෙන, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘පුප්ඵිකා මාලිකා චෙව, පණ්ණිකා ඵලහාරකා;
යථාසකෙන ථාමෙන, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘ගණිකා කුම්භදාසී ච, පූවිකා [සූපිකා (ක.)] මච්ඡිකාපි ච;
යථාසකෙන ථාමෙන, පූගධම්මං අකංසු තෙ.
‘‘‘එථ ¶ සබ්බෙ සමාගන්ත්වා, ගණං බන්ධාම එකතො;
අධිකාරං කරිස්සාම, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ’.
‘‘තෙ මෙ සුත්වාන වචනං, ගණං බන්ධිංසු තාවදෙ;
උපට්ඨානසාලං සුකතං, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස කාරයුං.
‘‘නිට්ඨාපෙත්වාන තං සාලං, උදග්ගො තුට්ඨමානසො;
පරෙතො තෙහි සබ්බෙහි, සම්බුද්ධමුපසඞ්කමිං.
‘‘උපසඞ්කම්ම සම්බුද්ධං, ලොකනාථං නරාසභං;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘ඉමෙ තීණි සතා වීර, පුරිසා එකතො ගණා;
උපට්ඨානසාලං සුකතං, නිය්යාදෙන්ති [නිය්යාතෙන්ති (සී.)] තුවං [තවං (සී.), තව (ස්යා.)] මුනි’.
‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස ¶ පුරතො, සම්පටිච්ඡත්ව චක්ඛුමා;
තිණ්ණං සතානං පුරතො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘තිසතාපි ච ජෙට්ඨො ච, අනුවත්තිංසු එකතො;
සම්පත්තිඤ්හි [සම්පත්තීහි (ස්යා. ක.)] කරිත්වාන, සබ්බෙ අනුභවිස්සථ.
‘‘‘පච්ඡිමෙ ¶ භවෙ සම්පත්තෙ, සීතිභාවමනුත්තරං;
අජරං අමතං සන්තං, නිබ්බානං ඵස්සයිස්සථ’.
‘‘එවං බුද්ධො වියාකාසි, සබ්බඤ්ඤූ සමණුත්තරො;
බුද්ධස්ස වචනං සුත්වා, සොමනස්සං පවෙදයිං.
‘‘තිංස ¶ කප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිං අහං;
දෙවාධිපො පඤ්චසතං, දෙවරජ්ජමකාරයිං.
‘‘සහස්සක්ඛත්තුං ¶ රාජා ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
දෙවරජ්ජං කරොන්තස්ස, මහාදෙවා අවන්දිසුං.
‘‘ඉධ මානුසකෙ රජ්ජං [රජ්ජෙ (සී.)], පරිසා හොන්ති බන්ධවා;
පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, වාසෙට්ඨො නාම බ්රාහ්මණො.
‘‘අසීතිකොටි නිචයො, තස්ස පුත්තො අහොසහං;
සෙලො ඉති මම නාමං, ඡළඞ්ගෙ පාරමිං ගතො.
‘‘ජඞ්ඝාවිහාරං විචරං, සසිස්සෙහි පුරක්ඛතො;
ජටාභාරිකභරිතං, කෙණියං නාම තාපසං.
‘‘පටියත්තාහුතිං දිස්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං;
‘ආවාහො වා විවාහො වා, රාජා වා තෙ නිමන්තිතො’.
‘‘ආහුතිං [නාහුතිං (?)] යිට්ඨුකාමොහං, බ්රාහ්මණෙ දෙවසම්මතෙ;
න නිමන්තෙමි රාජානං, ආහුතී මෙ න විජ්ජති.
‘‘න චත්ථි මය්හමාවාහො, විවාහො මෙ න විජ්ජති;
සක්යානං නන්දිජනනො, සෙට්ඨො ලොකෙ සදෙවකෙ.
‘‘සබ්බලොකහිතත්ථාය, සබ්බසත්තසුඛාවහො;
සො මෙ නිමන්තිතො අජ්ජ, තස්සෙතං පටියාදනං.
‘‘තිම්බරූසකවණ්ණාභො ¶ , අප්පමෙය්යො අනූපමො;
රූපෙනාසදිසො බුද්ධො, ස්වාතනාය නිමන්තිතො.
‘‘උක්කාමුඛපහට්ඨොව, ඛදිරඞ්ගාරසන්නිභො;
විජ්ජූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘පබ්බතග්ගෙ ¶ යථා අච්චි, පුණ්ණමායෙව චන්දිමා;
නළග්ගිවණ්ණසඞ්කාසො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘අසම්භීතො භයාතීතො, භවන්තකරණො මුනි;
සීහූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘කුසලො ¶ බුද්ධධම්මෙහි, අපසය්හො පරෙහි සො;
නාගූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘සද්ධම්මාචාරකුසලො ¶ , බුද්ධනාගො අසාදිසො;
උසභූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘අනන්තවණ්ණො අමිතයසො, විචිත්තසබ්බලක්ඛණො;
සක්කූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘වසී ගණී පතාපී ච, තෙජස්සී ච දුරාසදො;
බ්රහ්මූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘පත්තධම්මො දසබලො, බලාතිබලපාරගො;
ධරණූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘සීලවීචිසමාකිණ්ණො, ධම්මවිඤ්ඤාණඛොභිතො;
උදධූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘දුරාසදො දුප්පසහො, අචලො උග්ගතො බ්රහා;
නෙරූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘අනන්තඤාණො අසමසමො, අතුලො අග්ගතං ගතො;
ගගනූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
පන්නරසමං භාණවාරං.
‘‘පතිට්ඨා ¶ භයභීතානං, තාණො සරණගාමිනං;
අස්සාසකො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘ආසයො ¶ බුද්ධිමන්තානං, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං සුඛෙසිනං;
රතනාකරො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘අස්සාසකො වෙදකරො, සාමඤ්ඤඵලදායකො;
මෙඝූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘ලොකචක්ඛු මහාතෙජො, සබ්බතමවිනොදනො;
සූරියූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘ආරම්මණවිමුත්තීසු, සභාවදස්සනො මුනි;
චන්දූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘බුද්ධො සමුස්සිතො ලොකෙ, ලක්ඛණෙහි අලඞ්කතො;
අප්පමෙය්යො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘යස්ස ඤාණං අප්පමෙය්යං, සීලං යස්ස අනූපමං;
විමුත්ති අසදිසා යස්ස, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘යස්ස ධීති අසදිසා, ථාමො යස්ස අචින්තියො;
යස්ස පරක්කමො ජෙට්ඨො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘රාගො ¶ දොසො ච මොහො ච, විසා සබ්බෙ සමූහතා;
අගදූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘ක්ලෙසබ්යාධිබහුදුක්ඛ ¶ සබ්බතමවිනොදනො [විනොදකො (සී. ස්යා.)];
වෙජ්ජූපමො මහාවීරො, සො මෙ බුද්ධො නිමන්තිතො.
‘‘බුද්ධොති ¶ භො යං වදෙසි, ඝොසොපෙසො සුදුල්ලභො;
බුද්ධො බුද්ධොති සුත්වාන, පීති මෙ උදපජ්ජථ.
‘‘අබ්භන්තරං අගණ්හන්තං, පීති මෙ බහි නිච්ඡරෙ;
සොහං පීතිමනො සන්තො, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘කහං නු ඛො සො භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
තත්ථ ගන්ත්වා නමස්සිස්සං, සාමඤ්ඤඵලදායකං’.
‘‘‘පග්ගය්හ දක්ඛිණං බාහුං, වෙදජාතො කතඤ්ජලී;
ආචික්ඛි මෙ ධම්මරාජං, සොකසල්ලවිනොදනං.
‘‘‘උදෙන්තංව ¶ මහාමෙඝං, නීලං අඤ්ජනසන්නිභං;
සාගරං විය දිස්සන්තං, පස්සසෙතං මහාවනං.
‘‘‘එත්ථ සො වසතෙ බුද්ධො, අදන්තදමකො මුනි;
විනයන්තො ච වෙනෙය්යෙ, බොධෙන්තො බොධිපක්ඛියෙ.
‘‘‘පිපාසිතොව උදකං, භොජනංව ජිඝච්ඡිතො;
ගාවී යථා වච්ඡගිද්ධා, එවාහං විචිනිං ජිනං.
‘‘‘ආචාරඋපචාරඤ්ඤූ, ධම්මානුච්ඡවිසංවරං;
සික්ඛාපෙමි සකෙ සිස්සෙ, ගච්ඡන්තෙ ජිනසන්තිකං.
‘‘‘දුරාසදා භගවන්තො, සීහාව එකචාරිනො;
පදෙ පදං නික්ඛිපන්තා, ආගච්ඡෙය්යාථ මාණවා.
‘‘‘ආසීවිසො යථා ඝොරො, මිගරාජාව කෙසරී;
මත්තොව කුඤ්ජරො දන්තී, එවං බුද්ධා දුරාසදා.
‘‘‘උක්කාසිතඤ්ච ¶ ඛිපිතං, අජ්ඣුපෙක්ඛිය මාණවා;
පදෙ පදං නික්ඛිපන්තා, උපෙථ බුද්ධසන්තිකං.
‘‘‘පටිසල්ලානගරුකා, අප්පසද්දා දුරාසදා;
දුරූපසඞ්කමා බුද්ධා, ගරූ හොන්ති සදෙවකෙ.
‘‘‘යදාහං ¶ පඤ්හං පුච්ඡාමි, පටිසම්මොදයාමි වා;
අප්පසද්දා තදා හොථ, මුනිභූතාව තිට්ඨථ.
‘‘‘යං ¶ සො දෙසෙති සම්බුද්ධො [සද්ධම්මං (සී. ස්යා.)], ඛෙමං නිබ්බානපත්තියා;
තමෙවත්ථං නිසාමෙථ, සද්ධම්මසවනං සුඛං’.
‘‘උපසඞ්කම්ම සම්බුද්ධං, සම්මොදිං මුනිනා අහං;
තං කථං වීතිසාරෙත්වා, ලක්ඛණෙ උපධාරයිං.
‘‘ලක්ඛණෙ ද්වෙ ච කඞ්ඛාමි, පස්සාමි තිංසලක්ඛණෙ;
කොසොහිතවත්ථගුය්හං, ඉද්ධියා දස්සයී මුනි.
‘‘ජිව්හං නින්නාමයිත්වාන, කණ්ණසොතෙ ච නාසිකෙ;
පටිමසි නලාටන්තං, කෙවලං ඡාදයී ජිනො.
‘‘තස්සාහං ¶ ලක්ඛණෙ දිස්වා, පරිපුණ්ණෙ සබ්යඤ්ජනෙ;
බුද්ධොති නිට්ඨං ගන්ත්වාන, සහ සිස්සෙහි පබ්බජිං.
‘‘සතෙහි තීහි සහිතො, පබ්බජිං අනගාරියං;
අද්ධමාසෙ අසම්පත්තෙ, සබ්බෙ පත්තාම්හ නිබ්බුතිං.
‘‘එකතො කම්මං කත්වාන, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ අනුත්තරෙ;
එකතො සංසරිත්වාන, එකතො විනිවත්තයුං.
‘‘ගොපානසියො ¶ දත්වාන, පූගධම්මෙ වසිං අහං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, අට්ඨ හෙතූ ලභාමහං.
‘‘දිසාසු පූජිතො හොමි, භොගා ච අමිතා මම;
පතිට්ඨා හොමි සබ්බෙසං, තාසො මම න විජ්ජති.
‘‘බ්යාධයො මෙ න විජ්ජන්ති, දීඝායුං පාලයාමි ච;
සුඛුමච්ඡවිකො හොමි, ආවාසෙ පත්ථිතෙ වසෙ [ආවාසෙ පත්තෙ වස්සෙ (ස්යා.), ආවාසෙව ඨිතෙ වසෙ (ක.)].
‘‘අට්ඨ ගොපානසී දත්වා, පූගධම්මෙ වසිං අහං;
පටිසම්භිදාරහත්තඤ්ච, එතං මෙ අපරට්ඨමං.
‘‘සබ්බවොසිතවොසානො, කතකිච්චො අනාසවො;
අට්ඨගොපානසී නාම, තව පුත්තො මහාමුනි.
‘‘පඤ්ච ථම්භානි දත්වාන, පූගධම්මෙ වසිං අහං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, පඤ්ච හෙතූ ලභාමහං.
‘‘අචලො ¶ හොමි මෙත්තාය, අනූනඞ්ගො භවාමහං;
ආදෙය්යවචනො හොමි, න ධංසෙමි යථා අහං.
‘‘අභන්තං හොති මෙ චිත්තං, අඛිලො හොමි කස්සචි;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, විමලො හොමි සාසනෙ.
‘‘සගාරවො ¶ සප්පතිස්සො, කතකිච්චො අනාසවො;
සාවකො තෙ මහාවීර, භික්ඛු තං වන්දතෙ මුනි.
‘‘කත්වා සුකතපල්ලඞ්කං, සාලායං පඤ්ඤපෙසහං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, පඤ්ච හෙතූ ලභාමහං.
‘‘උච්චෙ ¶ ¶ කුලෙ පජායිත්වා, මහාභොගො භවාමහං;
සබ්බසම්පත්තිකො හොමි, මච්ඡෙරං මෙ න විජ්ජති.
‘‘ගමනෙ පත්ථිතෙ මය්හං, පල්ලඞ්කො උපතිට්ඨති;
සහ පල්ලඞ්කසෙට්ඨෙන, ගච්ඡාමි මම පත්ථිතං.
‘‘තෙන පල්ලඞ්කදානෙන, තමං සබ්බං විනොදයිං;
සබ්බාභිඤ්ඤාබලප්පත්තො, ථෙරො [සෙලො (?)] වන්දති තං මුනි.
‘‘පරකිච්චත්තකිච්චානි, සබ්බකිච්චානි සාධයිං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, පාවිසිං අභයං පුරං.
‘‘පරිනිට්ඨිතසාලම්හි, පරිභොගමදාසහං;
තෙන කම්මෙන සුකතෙන, සෙට්ඨත්තං අජ්ඣුපාගතො.
‘‘යෙ කෙචි දමකා ලොකෙ, හත්ථිඅස්සෙ දමෙන්ති යෙ;
කරිත්වා කාරණා නානා, දාරුණෙන දමෙන්ති තෙ.
‘‘න හෙවං ත්වං මහාවීර, දමෙසි නරනාරියො;
අදණ්ඩෙන අසත්ථෙන, දමෙසි උත්තමෙ දමෙ.
‘‘දානස්ස වණ්ණෙ කිත්තෙන්තො, දෙසනාකුසලො මුනි;
එකපඤ්හං කථෙන්තොව, බොධෙසි තිසතෙ මුනි.
‘‘දන්තා මයං සාරථිනා, සුවිමුත්තා අනාසවා;
සබ්බාභිඤ්ඤාබලපත්තා, නිබ්බුතා උපධික්ඛයෙ.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;
අතික්කන්තා භයා සබ්බෙ, සාලාදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සෙලො සපරිසො භගවතො සන්තිකෙ ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සෙලත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. සබ්බකිත්තිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ¶ ජලිතං [ජොතන්තං (සී.)], දීපරුක්ඛංව උජ්ජලං [ජොතිතං (ස්යා.)];
ඔසධිංව විරොචන්තං, විජ්ජුතං ගගනෙ යථා.
‘‘අසම්භීතං අනුත්තාසිං, මිගරාජංව කෙසරිං;
ඤාණාලොකං පකාසෙන්තං, මද්දන්තං තිත්ථියෙ ගණෙ.
‘‘උද්ධරන්තං ඉමං ලොකං, ඡිද්දන්තං සබ්බසංසයං;
ගජ්ජන්තං [අසම්භීතං (ස්යා.), ගච්ඡන්තං (ක.)] මිගරාජංව, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘ජටාජිනධරො ආසිං, බ්රහා උජු පතාපවා;
වාකචීරං ගහෙත්වාන, පාදමූලෙ අපත්ථරිං.
‘‘කාළානුසාරියං ගය්හ, අනුලිම්පිං තථාගතං;
සම්බුද්ධමනුලිම්පෙත්වා, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘සමුද්ධරසිමං ¶ ලොකං, ඔඝතිණ්ණ [ඔඝතිණ්ණො (ස්යා. ක.)] මහාමුනි;
ඤාණාලොකෙන ජොතෙසි, නාවටං [පවරං (ස්යා.), වජිර (පී.)] ඤාණමුත්තමං.
‘‘ධම්මචක්කං [තුවං චක්කං (ක.)] පවත්තෙසි, මද්දසෙ පරතිත්ථියෙ;
උසභො ජිතසඞ්ගාමො, සම්පකම්පෙසි මෙදනිං.
‘‘මහාසමුද්දෙ ඌමියො, වෙලන්තම්හි පභිජ්ජරෙ;
තථෙව තව ඤාණම්හි, සබ්බදිට්ඨී පභිජ්ජරෙ.
‘‘සුඛුමච්ඡිකජාලෙන, සරම්හි සම්පතානිතෙ;
අන්තොජාලිකතා [ජාලගතා (සී.)] පාණා, පීළිතා හොන්ති තාවදෙ.
‘‘තථෙව තිත්ථියා ලොකෙ, පුථුපාසණ්ඩනිස්සිතා [මූළ්හා සච්චවිනිස්සටා (ස්යා.), මුට්ඨසච්චවිනිස්සටා (ක.)];
අන්තොඤාණවරෙ තුය්හං, පරිවත්තන්ති මාරිස.
‘‘පතිට්ඨා ¶ වුය්හතං ඔඝෙ, ත්වඤ්හි නාථො අබන්ධුනං;
භයට්ටිතානං සරණං, මුත්තිත්ථීනං පරායණං.
‘‘එකවීරො ¶ අසදිසො, මෙත්තාකරුණසඤ්චයො [සඤ්ඤුතො (ස්යා.)];
අසමො සුසමො සන්තො [සුසීලො අසමො සන්තො (සී.), පඤ්ඤවා යුත්තචාගො ච (ස්යා.)], වසී තාදී ජිතඤ්ජයො.
‘‘ධීරො ¶ විගතසම්මොහො, අනෙජො අකථංකථී;
තුසිතො [වුසිතො (සී.)] වන්තදොසොසි, නිම්මලො සංයතො සුචි.
‘‘සඞ්ගාතිගො හතමදො [ගතමදො (ස්යා.), තමනුදො (ක.)], තෙවිජ්ජො තිභවන්තගො;
සීමාතිගො ධම්මගරු, ගතත්ථො හිතවබ්භුතො [හිතවප්පථො (සී. ස්යා.)].
‘‘තාරකො ¶ ත්වං යථා නාවා, නිධීවස්සාසකාරකො;
අසම්භීතො යථා සීහො, ගජරාජාව දප්පිතො.
‘‘ථොමෙත්වා දසගාථාහි, පදුමුත්තරං මහායසං;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, තුණ්හී අට්ඨාසහං තදා.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ සීලඤ්ච ඤාණඤ්ච, සද්ධම්මඤ්චාපි වණ්ණයි [ධම්මඤ්චාපි පකිත්තයි (සී. ස්යා.)];
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සට්ඨි කප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
අඤ්ඤෙ දෙවෙභිභවිත්වා, ඉස්සරං කාරයිස්සති.
‘‘‘සො පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙ පබ්බජිස්සති.
‘‘‘පබ්බජිත්වාන කායෙන, පාපකම්මං විවජ්ජිය;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘යථාපි මෙඝො ථනයං, තප්පෙති මෙදිනිං ඉමං;
තථෙව ත්වං මහාවීර, ධම්මෙන තප්පයී මමං.
‘‘සීලං පඤ්ඤඤ්ච ධම්මඤ්ච, ථවිත්වා ලොකනායකං;
පත්තොම්හි පරමං සන්තිං, නිබ්බානං පදමච්චුතං.
‘‘අහො ¶ නූන ස භගවා, චිරං තිට්ඨෙය්ය චක්ඛුමා;
අඤ්ඤාතඤ්ච විජානෙය්යුං, ඵුසෙය්යුං [අඤ්ඤාතඤ්චාපි ජානෙය්ය, පස්සෙය්ය (ක.)] අමතං පදං.
‘‘අයං ¶ ¶ මෙ පච්ඡිමා ජාති, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිථොමයිං
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සබ්බකිත්තිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සබ්බකිත්තිකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. මධුදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සින්ධුයා නදියා තීරෙ, සුකතො අස්සමො මම;
තත්ථ වාචෙමහං සිස්සෙ, ඉතිහාසං සලක්ඛණං.
‘‘ධම්මකාමා විනීතා තෙ, සොතුකාමා සුසාසනං;
ඡළඞ්ගෙ පාරමිප්පත්තා, සින්ධුකූලෙ වසන්ති තෙ.
‘‘උප්පාතගමනෙ ¶ චෙව, ලක්ඛණෙසු ච කොවිදා;
උත්තමත්ථං ගවෙසන්තා, වසන්ති විපිනෙ තදා.
‘‘සුමෙධො නාම සම්බුද්ධො, ලොකෙ උප්පජ්ජි තාවදෙ;
අම්හාකං අනුකම්පන්තො, උපාගච්ඡි විනායකො.
‘‘උපාගතං මහාවීරං, සුමෙධං ලොකනායකං;
තිණසන්ථාරකං කත්වා, ලොකජෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘විපිනාතො ¶ මධුං ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
සම්බුද්ධො පරිභුඤ්ජිත්වා, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘යො තං අදාසි මධුං මෙ, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘ඉමිනා මධුදානෙන, තිණසන්ථාරකෙන ච;
තිංස කප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති.
‘‘‘තිංස ¶ කප්පසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘දෙවලොකා ඉධාගන්ත්වා, මාතුකුච්ඡිං උපාගතෙ;
මධුවස්සං පවස්සිත්ථ, ඡාදයං මධුනා මහිං’.
‘‘මයි නික්ඛන්තමත්තම්හි, කුච්ඡියා ච සුදුත්තරා;
තත්රාපි මධුවස්සං මෙ, වස්සතෙ නිච්චකාලිකං.
‘‘අගාරා ¶ ¶ අභිනික්ඛම්ම, පබ්බජිං අනගාරියං;
ලාභී අන්නස්ස පානස්ස, මධුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සබ්බකාමසමිද්ධොහං, භවිත්වා දෙවමානුසෙ;
තෙනෙව මධුදානෙන, පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං.
‘‘වුට්ඨම්හි දෙවෙ චතුරඞ්ගුලෙ තිණෙ, සම්පුප්ඵිතෙ [සුපුප්ඵිතෙ (ස්යා.)] ධරණීරුහෙ සඤ්ඡන්නෙ [වප්පදෙසෙ (ස්යා.)];
සුඤ්ඤෙ ඝරෙ මණ්ඩපරුක්ඛමූලකෙ, වසාමි නිච්චං සුඛිතො අනාසවො.
‘‘මජ්ඣෙ මහන්තෙ හීනෙ ච [මජ්ඣෙ මය්හං භවා අස්සු (ස්යා. පී. ක.)], භවෙ සබ්බෙ අතික්කමිං [යෙ භවෙ සමතික්කමිං (ස්යා. ක.), යො භවෙසු පකිත්තයි (ක.)];
අජ්ජ මෙ ආසවා ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මධුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මධුදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මධුදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. පදුමකූටාගාරියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පියදස්සී ¶ නාම භගවා, සයම්භූ ලොකනායකො;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, සමාධිකුසලො මුනි.
‘‘වනසණ්ඩං ¶ සමොගය්හ, පියදස්සී මහාමුනි;
පංසුකූලං පත්ථරිත්වා, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘මිගලුද්දො පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ [විපිනෙ (සී.), ඉරිනෙ (ස්යා. ක.)] කානනෙ අහං;
පසදං මිගමෙසන්තො, ආහිණ්ඩාමි අහං තදා.
‘‘තත්ථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං;
පුප්ඵිතං සාලරාජංව, සතරංසිංව උග්ගතං.
‘‘දිස්වානහං දෙවදෙවං, පියදස්සිං මහායසං;
ජාතස්සරං සමොගය්හ, පදුමං ආහරිං තදා.
‘‘ආහරිත්වාන පදුමං, සතපත්තං මනොරමං;
කූටාගාරං කරිත්වාන, ඡාදයිං පදුමෙනහං.
‘‘අනුකම්පකො ¶ කාරුණිකො, පියදස්සී මහාමුනි;
සත්තරත්තින්දිවං බුද්ධො, කූටාගාරෙ වසී ජිනො.
‘‘පුරාණං ඡඩ්ඩයිත්වාන, නවෙන ඡාදයිං අහං;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, අට්ඨාසිං තාවදෙ අහං.
‘‘වුට්ඨහිත්වා ¶ සමාධිම්හා, පියදස්සී මහාමුනි;
දිසං අනුවිලොකෙන්තො, නිසීදි ලොකනායකො.
‘‘තදා ¶ සුදස්සනො නාම, උපට්ඨාකො මහිද්ධිකො;
චිත්තමඤ්ඤාය බුද්ධස්ස, පියදස්සිස්ස සත්ථුනො.
‘‘අසීතියා සහස්සෙහි, භික්ඛූහි පරිවාරිතො;
වනන්තෙ සුඛමාසීනං, උපෙසි ලොකනායකං.
‘‘යාවතා වනසණ්ඩම්හි, අධිවත්ථා ච දෙවතා;
බුද්ධස්ස චිත්තමඤ්ඤාය, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘සමාගතෙසු යක්ඛෙසු, කුම්භණ්ඩෙ සහරක්ඛසෙ;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ ච සම්පත්තෙ, ගාථා පබ්යාහරී [සබ්යාහරී (ස්යා.), මාබ්යාහරී (සී.)] ජිනො.
‘‘‘යො මං සත්තාහං පූජෙසි, ආවාසඤ්ච අකාසි මෙ;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සුදුද්දසං සුනිපුණං, ගම්භීරං සුප්පකාසිතං;
ඤාණෙන කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘චතුද්දසානි ¶ කප්පානි, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
කූටාගාරං මහන්තස්ස [බ්රහං තස්ස (සී. ස්යා.)], පද්මපුප්ඵෙහි ඡාදිතං.
‘‘‘ආකාසෙ ධාරයිස්සති, පුප්ඵකම්මස්සිදං [පුබ්බකම්මස්සිදං (ස්යා.)] ඵලං;
චතුබ්බීසෙ [චතුද්දසෙ (ස්යා.)] කප්පසතෙ, වොකිණ්ණං සංසරිස්සති.
‘‘‘තත්ථ පුප්ඵමයං බ්යම්හං, ආකාසෙ ධාරයිස්සති;
යථා පදුමපත්තම්හි, තොයං න උපලිම්පති.
‘‘‘තථෙවීමස්ස ඤාණම්හි, කිලෙසා නොපලිම්පරෙ;
මනසා විනිවට්ටෙත්වා, පඤ්ච නීවරණෙ අයං.
‘‘‘චිත්තං ¶ ජනෙත්වා නෙක්ඛම්මෙ, අගාරා පබ්බජිස්සති;
තතො පුප්ඵමයෙ බ්යම්හෙ, ධාරෙන්තෙ [පුප්ඵමයං බ්යම්හං, ධාරෙන්තං (ස්යා. ක.)] නික්ඛමිස්සති.
‘‘‘රුක්ඛමූලෙ වසන්තස්ස, නිපකස්ස සතීමතො;
තත්ථ පුප්ඵමයං බ්යම්හං, මත්ථකෙ ධාරයිස්සති.
‘‘‘චීවරං ¶ ¶ පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;
දත්වාන භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘කූටාගාරෙන චරතා [චරණා (සී. පී. ක.), චරිතෙ (ස්යා.)], පබ්බජ්ජං අභිනික්ඛමිං;
රුක්ඛමූලෙ වසන්තම්පි [වසන්තම්හි (සී.), වසතොපි (?)], කූටාගාරං ධරීයති.
‘‘චීවරෙ පිණ්ඩපාතෙ ච, චෙතනා මෙ න විජ්ජති;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තො, ලභාමි පරිනිට්ඨිතං.
‘‘ගණනාතො අසඞ්ඛෙය්යා, කප්පකොටී බහූ මම;
රිත්තකා තෙ අතික්කන්තා, පමුත්තා ලොකනායකා.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, පියදස්සී විනායකො;
තමහං පයිරුපාසිත්වා, ඉමං යොනිං උපාගතො.
‘‘ඉධ පස්සාමි [ඉධද්දසාසිං (සී.)] සම්බුද්ධං, අනොමං නාම චක්ඛුමං;
තමහං උපගන්ත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘දුක්ඛස්සන්තකරො බුද්ධො, මග්ගං මෙ දෙසයී ජිනො;
තස්ස ධම්මං සුණිත්වාන, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘තොසයිත්වාන සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘අට්ඨාරසෙ ¶ ¶ කප්පසතෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදුමකූටාගාරියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පදුමකූටාගාරියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. බාකුලත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , සොභිතො නාම පබ්බතො;
අස්සමො සුකතො මය්හං, සකසිස්සෙහි මාපිතො.
‘‘මණ්ඩපා ච බහූ තත්ථ, පුප්ඵිතා සින්දුවාරකා;
කපිත්ථා ච බහූ තත්ථ, පුප්ඵිතා ජීවජීවකා [චම්පකා නාගකෙතකා (ස්යා.)].
‘‘නිග්ගුණ්ඩියො බහූ තත්ථ, බදරාමලකානි ච;
ඵාරුසකා අලාබූ ච, පුණ්ඩරීකා ච පුප්ඵිතා.
‘‘ආළකා ¶ [අළක්කා (ස්යා.)] බෙලුවා තත්ථ, කදලී මාතුලුඞ්ගකා;
මහානාමා බහූ තත්ථ, අජ්ජුනා ච පියඞ්ගුකා.
‘‘කොසම්බා ¶ සළලා නිම්බා [නීපා (සී.)], නිග්රොධා ච කපිත්ථනා;
එදිසො අස්සමො මය්හං, සසිස්සොහං තහිං වසිං.
‘‘අනොමදස්සී භගවා, සයම්භූ ලොකනායකො;
ගවෙසං පටිසල්ලානං, මමස්සමමුපාගමි.
‘‘උපෙතම්හි මහාවීරෙ, අනොමදස්සිමහායසෙ;
ඛණෙන ලොකනාථස්ස, වාතාබාධො සමුට්ඨහි.
‘‘විචරන්තො අරඤ්ඤම්හි, අද්දසං ලොකනායකං;
උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, චක්ඛුමන්තං මහායසං.
‘‘ඉරියඤ්චාපි දිස්වාන, උපලක්ඛෙසහං තදා;
අසංසයඤ්හි බුද්ධස්ස, බ්යාධි නො උදපජ්ජථ.
‘‘ඛිප්පං ¶ අස්සමමාගඤ්ඡිං, මම සිස්සාන සන්තිකෙ;
භෙසජ්ජං කත්තුකාමොහං, සිස්සෙ ආමන්තයිං තදා.
‘‘පටිස්සුණිත්වාන මෙ වාක්යං, සිස්සා සබ්බෙ සගාරවා;
එකජ්ඣං සන්නිපතිංසු, සත්ථුගාරවතා මම.
‘‘ඛිප්පං පබ්බතමාරුය්හ, සබ්බොසධමහාසහං [මකාසහං (ස්යා. ක.)];
පානීයයොගං [පානීයයොග්ගං (සී.)] කත්වාන, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘පරිභුත්තෙ ¶ මහාවීරෙ, සබ්බඤ්ඤුලොකනායකෙ;
ඛිප්පං වාතො වූපසමි, සුගතස්ස මහෙසිනො.
‘‘පස්සද්ධං ¶ දරථං දිස්වා, අනොමදස්සී මහායසො;
සකාසනෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ පාදාසි භෙසජ්ජං, බ්යාධිඤ්ච සමයී මම;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘කප්පසතසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
වාදිතෙ තූරියෙ තත්ථ, මොදිස්සති සදා අයං.
‘‘‘මනුස්සලොකමාගන්ත්වා, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘පඤ්චපඤ්ඤාසකප්පම්හි, අනොමො නාම ඛත්තියො;
චාතුරන්තො විජිතාවී, ජම්බුමණ්ඩස්ස [ජම්බුදීපස්ස (ස්යා.)] ඉස්සරො.
‘‘‘සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො;
තාවතිංසෙපි ඛොභෙත්වා, ඉස්සරං කාරයිස්සති.
‘‘‘දෙවභූතො ¶ මනුස්සො වා, අප්පාබාධො භවිස්සති;
පරිග්ගහං විවජ්ජෙත්වා, බ්යාධිං ලොකෙ තරිස්සති.
‘‘‘අප්පරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘කිලෙසෙ ඣාපයිත්වාන, තණ්හාසොතං තරිස්සති;
බාකුලො [බක්කුලො (සී. ස්යා.)] නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘ඉදං ¶ ¶ සබ්බං අභිඤ්ඤාය, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙස්සති’.
‘‘අනොමදස්සී භගවා, සයම්භූ ලොකනායකො;
විවෙකානුවිලොකෙන්තො, මමස්සමමුපාගමි.
‘‘උපාගතං ¶ මහාවීරං, සබ්බඤ්ඤුං ලොකනායකං;
සබ්බොසධෙන තප්පෙසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘තස්ස මෙ සුකතං කම්මං, සුඛෙත්තෙ බීජසම්පදා;
ඛෙපෙතුං නෙව සක්කොමි, තදා හි සුකතං මම.
‘‘ලාභා මම සුලද්ධං මෙ, යොහං අද්දක්ඛි නායකං;
තෙන කම්මාවසෙසෙන, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘සබ්බමෙතං අභිඤ්ඤාය, ගොතමො සක්යපුඞ්ගවො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, භෙසජ්ජස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා බාකුලො [බක්කුලො (සී. ස්යා.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
බාකුලත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ගිරිමානන්දත්ථෙරඅපදානං
‘‘භරියා මෙ කාලඞ්කතා, පුත්තො සීවථිකං ගතො;
මාතා පිතා මතා භාතා, එකචිතම්හි [මාතා පිතා ච භාතා ච, එකචිතකම්හි (සී. ස්යා.)] ඩය්හරෙ.
‘‘තෙන සොකෙන සන්තත්තො, කිසො පණ්ඩු අහොසහං;
චිත්තක්ඛෙපො ච මෙ ආසි, තෙන සොකෙන අට්ටිතො.
‘‘සොකසල්ලපරෙතොහං ¶ , වනන්තමුපසඞ්කමිං;
පවත්තඵලං භුඤ්ජිත්වා, රුක්ඛමූලෙ වසාමහං.
‘‘සුමෙධො ¶ ¶ නාම සම්බුද්ධො, දුක්ඛස්සන්තකරො ජිනො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, ආගඤ්ඡි මම සන්තිකං.
‘‘පදසද්දං සුණිත්වාන, සුමෙධස්ස මහෙසිනො;
පග්ගහෙත්වානහං සීසං, උල්ලොකෙසිං මහාමුනිං.
‘‘උපාගතෙ මහාවීරෙ, පීති මෙ උදපජ්ජථ;
තදාසිමෙකග්ගමනො, දිස්වා තං ලොකනායකං.
‘‘සතිං පටිලභිත්වාන, පණ්ණමුට්ඨිමදාසහං;
නිසීදි භගවා තත්ථ, අනුකම්පාය චක්ඛුමා.
‘‘නිසජ්ජ ¶ තත්ථ භගවා, සුමෙධො ලොකනායකො;
ධම්මං මෙ කථයී බුද්ධො, සොකසල්ලවිනොදනං.
‘‘‘අනව්හිතා තතො ආගුං, අනනුඤ්ඤාතා ඉතො ගතා;
යථාගතා තථා ගතා, තත්ථ කා පරිදෙවනා.
‘‘‘යථාපි පථිකා සත්තා, වස්සමානාය වුට්ඨියා;
සභණ්ඩා උපගච්ඡන්ති, වස්සස්සාපතනාය තෙ.
‘‘‘වස්සෙ ච තෙ ඔරමිතෙ, සම්පයන්ති යදිච්ඡකං;
එවං මාතා පිතා තුය්හං, තත්ථ කා පරිදෙවනා.
‘‘‘ආගන්තුකා පාහුනකා, චලිතෙරිතකම්පිතා;
එවං මාතා පිතා තුය්හං, තත්ථ කා පරිදෙවනා.
‘‘‘යථාපි උරගො ජිණ්ණං, හිත්වා ගච්ඡති සං තචං [සංතනුං (ස්යා. ක.)];
එවං මාතා පිතා තුය්හං, සං තනුං ඉධ හීයරෙ’.
‘‘බුද්ධස්ස ගිරමඤ්ඤාය, සොකසල්ලං විවජ්ජයිං;
පාමොජ්ජං ජනයිත්වාන, බුද්ධසෙට්ඨං අවන්දහං.
‘‘වන්දිත්වාන මහානාගං, පූජයිං ගිරිමඤ්ජරිං [ගිරිමඤ්ජරිමපූජයිං (සී. ස්යා.)];
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තං [දිබ්බගන්ධෙන සම්පන්නං (සී. ස්යා.)], සුමෙධං ලොකනායකං.
‘‘පූජයිත්වාන සම්බුද්ධං, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
අනුස්සරං ගුණග්ගානි, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘නිත්තිණ්ණොසි ¶ ¶ [නිත්තණ්හොසි (සී.), විතිණ්ණොසි (ස්යා.)] මහාවීර, සබ්බඤ්ඤු ලොකනායක;
සබ්බෙ සත්තෙ උද්ධරසි, ඤාණෙන ත්වං මහාමුනෙ.
‘‘විමතිං ¶ ¶ ද්වෙළ්හකං වාපි, සඤ්ඡින්දසි මහාමුනෙ;
පටිපාදෙසි මෙ මග්ගං, තව ඤාණෙන චක්ඛුම.
‘‘අරහා වසිපත්තා [සිද්ධිපත්තා (සී. ස්යා.)] ච, ඡළභිඤ්ඤා මහිද්ධිකා;
අන්තලික්ඛචරා ධීරා, පරිවාරෙන්ති තාවදෙ.
‘‘පටිපන්නා ච සෙඛා ච, ඵලට්ඨා සන්ති සාවකා;
සූරොදයෙව පදුමා, පුප්ඵන්ති තව සාවකා.
‘‘මහාසමුද්දොවක්ඛොභො, අතුලොපි [යථා සමුද්දො අක්ඛොභො, අතුලො ච (සී.)] දුරුත්තරො;
එවං ඤාණෙන සම්පන්නො, අප්පමෙය්යොසි චක්ඛුම.
‘‘වන්දිත්වාහං ලොකජිනං, චක්ඛුමන්තං මහායසං;
පුථු දිසා නමස්සන්තො, පටිකුටිකො අගඤ්ඡහං.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සම්පජානො පතිස්සතො;
ඔක්කමිං මාතුයා කුච්ඡිං, සන්ධාවන්තො භවාභවෙ.
‘‘අගාරා අභිනික්ඛම්ම, පබ්බජිං අනගාරියං;
ආතාපී නිපකො ඣායී, පටිසල්ලානගොචරො.
‘‘පධානං පදහිත්වාන, තොසයිත්වා මහාමුනිං;
චන්දොවබ්භඝනා මුත්තො, විචරාමි අහං සදා.
‘‘විවෙකමනුයුත්තොම්හි, උපසන්තො නිරූපධි;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ගිරිමානන්දො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ගිරිමානන්දත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. සළලමණ්ඩපියත්ථෙරඅපදානං
‘‘නිබ්බුතෙ ¶ ¶ කකුසන්ධම්හි, බ්රාහ්මණම්හි වුසීමති;
ගහෙත්වා සළලං මාලං, මණ්ඩපං කාරයිං අහං.
‘‘තාවතිංසගතො සන්තො, ලභාමි බ්යම්හමුත්තමං;
අඤ්ඤෙ දෙවෙතිරොචාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘දිවා වා යදි වා රත්තිං, චඞ්කමන්තො ඨිතො චහං;
ඡන්නො සළලපුප්ඵෙහි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පම්හි, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සළලමණ්ඩපියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සළලමණ්ඩපියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සබ්බදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මහාසමුද්දං ඔගය්හ, භවනං මෙ සුනිම්මිතං;
සුනිම්මිතා පොක්ඛරණී, චක්කවාකපකූජිතා.
‘‘මන්දාලකෙහි සඤ්ඡන්නා, පදුමුප්පලකෙහි ච;
නදී ච සන්දතෙ තත්ථ, සුපතිත්ථා මනොරමා.
‘‘මච්ඡකච්ඡපසඤ්ඡන්නා ¶ , නානාදිජසමොත්ථතා;
මයූරකොඤ්චාභිරුදා, කොකිලාදීහි වග්ගුහි.
‘‘පාරෙවතා රවිහංසා ච, චක්කවාකා නදීචරා;
දින්දිභා සාළිකා චෙත්ථ, පම්මකා [පම්පකා (සී.), චප්පකා (ස්යා.)] ජීවජීවකා.
‘‘හංසා ¶ කොඤ්චාපි නදිතා [කොඤ්චාභිනදිතා (සී. ස්යා.)], කොසියා පිඞ්ගලා බහූ;
සත්තරතනසම්පන්නා, මණිමුත්තිකවාලුකා.
‘‘සබ්බසොණ්ණමයා ¶ රුක්ඛා, නානාගන්ධසමෙරිතා;
උජ්ජොතෙන්ති දිවාරත්තිං, භවනං සබ්බකාලිකං.
‘‘සට්ඨි ¶ තූරියසහස්සානි, සායං පාතො පවජ්ජරෙ;
සොළසිත්ථිසහස්සානි, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘අභිනික්ඛම්ම භවනා, සුමෙධං ලොකනායකං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, වන්දයිං තං මහායසං.
‘‘සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, සසඞ්ඝං තං නිමන්තයිං;
අධිවාසෙසි සො ධීරො, සුමෙධො ලොකනායකො.
‘‘මම ධම්මකථං කත්වා, උය්යොජෙසි මහාමුනි;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, භවනං මෙ උපාගමිං.
‘‘ආමන්තයිං පරිජනං, සබ්බෙ සන්නිපතාථ [සන්නිපතත්ථ (ක.)] වො;
පුබ්බණ්හසමයං බුද්ධො, භවනං ආගමිස්සති.
‘‘ලාභා අම්හං සුලද්ධං නො, යෙ වසාම තවන්තිකෙ;
මයම්පි බුද්ධසෙට්ඨස්ස, පූජං කස්සාම සත්ථුනො.
‘‘අන්නපනං පට්ඨපෙත්වා, කාලං ආරොචයිං අහං;
වසීසතසහස්සෙහි, උපෙසි ලොකනායකො.
‘‘පඤ්චඞ්ගිකෙහි තූරියෙහි, පච්චුග්ගමනමකාසහං;
සබ්බසොණ්ණමයෙ පීඨෙ, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘උපරිච්ඡදනං ¶ ආසි, සබ්බසොණ්ණමයං තදා;
බීජනියො පවායන්ති, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස අන්තරෙ.
‘‘පහූතෙනන්නපානෙන ¶ , භික්ඛුසඞ්ඝමතප්පයිං;
පච්චෙකදුස්සයුගළෙ, භික්ඛුසඞ්ඝස්සදාසහං.
‘‘යං වදන්ති සුමෙධොති, ලොකාහුතිපටිග්ගහං;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘යො මෙ අන්නෙන පානෙන, සබ්බෙ ඉමෙ ච තප්පයිං;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘උප්පජ්ජති ¶ [උපගච්ඡති (සී.)] යං යොනිං, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බදා සබ්බසොවණ්ණං, ඡදනං ධාරයිස්සති.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුසලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, සීහනාදං නදිස්සති;
චිතකෙ ඡත්තං ධාරෙන්ති, හෙට්ඨා ඡත්තම්හි ඩය්හථ’.
‘‘සාමඤ්ඤං මෙ අනුප්පත්තං, කිලෙසා ඣාපිතා මයා;
මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, සන්තාපො මෙ න විජ්ජති.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි ¶ , යං දානමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සබ්බදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සබ්බදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සබ්බදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. අජිතත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
අජ්ඣොගාහෙත්වා හිමවන්තං, නිසීදි ලොකනායකො.
‘‘නාහං අද්දක්ඛිං [පස්සාමි (?)] සම්බුද්ධං, නපි සද්දං සුණොමහං;
මම භක්ඛං ගවෙසන්තො, ආහිණ්ඩාමි වනෙ අහං [තදා (සී.)].
‘‘තත්ථද්දස්සාසිං සම්බුද්ධං, ද්වත්තිංසවරලක්ඛණං;
දිස්වාන විත්තිමාපජ්ජිං [චිත්තමාපජ්ජි (සී.), චිත්තමාපජ්ජිං (ස්යා.)], සත්තො කො නාමයං භවෙ.
‘‘ලක්ඛණානි ¶ විලොකෙත්වා, මම විජ්ජං අනුස්සරිං;
සුතඤ්හි මෙතං වුඩ්ඪානං, පණ්ඩිතානං සුභාසිතං.
‘‘තෙසං ¶ යථා තං වචනං, අයං බුද්ධො භවිස්සති;
යංනූනාහං සක්කරෙය්යං, ගතිං මෙ සොධයිස්සති.
‘‘ඛිප්පං අස්සමමාගන්ත්වා, මධුතෙලං ගහිං අහං;
කොලම්බකං ගහෙත්වාන, උපගච්ඡිං විනායකං [නරාසභං (සී.)].
‘‘තිදණ්ඩකෙ ගහෙත්වාන, අබ්භොකාසෙ ඨපෙසහං;
පදීපං පජ්ජලිත්වාන, අට්ඨක්ඛත්තුං අවන්දහං.
‘‘සත්තරත්තින්දිවං ¶ බුද්ධො, නිසීදි පුරිසුත්තමො;
තතො රත්යා විවසානෙ, වුට්ඨාසි ලොකනායකො.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, සබ්බරත්තින්දිවං අහං;
දීපං බුද්ධස්ස පාදාසිං, පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘සබ්බෙ වනා ගන්ධමයා, පබ්බතෙ ගන්ධමාදනෙ;
බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, ආගච්ඡුං බුද්ධසන්තිකං [උපගච්ඡුං තදා ජිනං (සී.)].
‘‘යෙ කෙචි පුප්ඵගන්ධාසෙ, පුප්ඵිතා ධරණීරුහා;
බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘යාවතා හිමවන්තම්හි, නාගා ච ගරුළා උභො;
ධම්මඤ්ච සොතුකාමා තෙ, ආගච්ඡුං බුද්ධසන්තිකං.
‘‘දෙවලො ¶ නාම සමණො, බුද්ධස්ස අග්ගසාවකො;
වසීසතසහස්සෙහි, බුද්ධසන්තිකුපාගමි.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ දීපං පදීපෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සට්ඨි කප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
සොළසමං භාණවාරං.
‘‘‘ඡත්තිසක්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පථවියං සත්තසතං, විපුලං රජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘පදෙසරජ්ජං ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
ඉමිනා දීපදානෙන, දිබ්බචක්ඛු භවිස්සති.
‘‘‘සමන්තතො අට්ඨකොසං [අඩ්ඪකොසං (සී. ස්යා.)], පස්සිස්සති අයං සදා;
දෙවලොකා චවන්තස්ස, නිබ්බත්තන්තස්ස ජන්තුනො.
‘‘‘දිවා වා යදි වා රත්තිං, පදීපං ධාරයිස්සති;
ජායමානස්ස සත්තස්ස, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනො.
‘‘‘යාවතා නගරං ආසි, තාවතා ජොතයිස්සති;
උපපජ්ජති යං යොනිං, දෙවත්තං අථ මානුසං.
‘‘‘අස්සෙව දීපදානස්ස, [අට්ඨදීපඵලෙන හි; උපට්ඨිස්සන්තිමං ජන්තුං (ස්යා.), අට්ඨ දීපා ඵලෙන හි; න ජහිස්සන්ති’මං ජන්තුං (?)] අට්ඨදීපඵලෙන හි;
න ජයිස්සන්තිමං ජන්තූ [අට්ඨදීපඵලෙන හි; උපට්ඨිස්සන්තිමං ජන්තුං (ස්යා.), අට්ඨ දීපා ඵලෙන හි; න ජහිස්සන්ති’මං ජන්තුං (?)], දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි ¶ ¶ , ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘‘තොසයිත්වාන ¶ සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
අජිතො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘සට්ඨි කප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිං අහං;
තත්රාපි මෙ දීපසතං, ජොතතෙ නිච්චකාලිකං [සබ්බකාලිකං (සී.)].
‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, නිද්ධාවන්ති පභා මම;
බුද්ධසෙට්ඨං සරිත්වාන, භිය්යො හාසං ජනෙසහං.
‘‘තුසිතාහං චවිත්වාන, ඔක්කමිං මාතුකුච්ඡියං;
ජායමානස්ස සන්තස්ස, ආලොකො විපුලො අහු.
‘‘අගාරා අභිනික්ඛම්ම, පබ්බජිං අනගාරියං;
බාවරිං උපසඞ්කම්ම, සිස්සත්තං අජ්ඣුපාගමිං.
‘‘හිමවන්තෙ වසන්තොහං, අස්සොසිං ලොකනායකං;
උත්තමත්ථං ගවෙසන්තො, උපගච්ඡිං විනායකං.
‘‘දන්තො බුද්ධො දමෙතාවී, ඔඝතිණ්ණො නිරූපධි;
නිබ්බානං කථයී බුද්ධො, සබ්බදුක්ඛප්පමොචනං.
‘‘තං ¶ මෙ ආගමනං සිද්ධං, තොසිතොහං මහාමුනිං;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං දීපමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, දීපදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අජිතො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අජිතත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
පිලින්දවච්ඡවග්ගො චත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං ¶ –
පිලින්දවච්ඡො සෙලො ච, සබ්බකිත්තී මධුංදදො;
කූටාගාරී බාකුලො ච, ගිරි සළලසව්හයො.
සබ්බදො ¶ අජිතො චෙව, ගාථායො ගණිතා ඉහ;
සතානි පඤ්ච ගාථානං, වීසති ච තදුත්තරීති.
අථ වග්ගුද්දානං –
පදුමාරක්ඛදො ¶ චෙව, උමා ගන්ධොදකෙන ච;
එකපද්ම සද්දසඤ්ඤී, මන්දාරං බොධිවන්දකො.
අවටඤ්ච පිලින්දි [එවමෙව දිස්සති] ච, ගාථායො ගණිතා ඉහ;
චතුසත්තති ගාථායො, එකාදස සතානි ච.
පදුමවග්ගදසකං.
චතුත්ථසතකං සමත්තං.