📜
41. මෙත්තෙය්යවග්ගො
1. තිස්සමෙත්තෙය්යත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්භාරකූටං ¶ ¶ ¶ ¶ නිස්සාය, සොභිතො නාම තාපසො;
පවත්තඵලං භුඤ්ජිත්වා, වසති පබ්බතන්තරෙ.
‘‘අග්ගිං දාරුං ආහරිත්වා, උජ්ජාලෙසිං අහං තදා;
උත්තමත්ථං ගවෙසන්තො, බ්රහ්මලොකූපපත්තියා.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මමුද්ධරිතුකාමො සො, ආගච්ඡි මම සන්තිකෙ.
‘‘කිං කරොසි මහාපුඤ්ඤ, දෙහි මෙ අග්ගිදාරුකං;
අහමග්ගිං පරිචරෙ, තතො මෙ සුද්ධි හොහිති [හෙහිති (සී.)].
‘‘සුභද්දකො ත්වං මනුජෙ, දෙවතෙ ත්වං පජානසි;
තුවං අග්ගිං පරිචර, හන්ද තෙ අග්ගිදාරුකං.
‘‘තතො කට්ඨං ගහෙත්වාන, අග්ගිං උජ්ජාලයී ජිනො;
න තත්ථ කට්ඨං පජ්ඣායි, පාටිහෙරං මහෙසිනො.
‘‘න තෙ අග්ගි පජ්ජලති, ආහුතී තෙ න විජ්ජති;
නිරත්ථකං වතං තුය්හං, අග්ගිං පරිචරස්සු මෙ.
‘‘කීදිසො සො [තෙ (ස්යා. ක.)] මහාවීර, අග්ගි තව පවුච්චති;
මය්හම්පි කථයස්සෙතං, උභො පරිචරාමසෙ.
‘‘හෙතුධම්මනිරොධාය ¶ , කිලෙසසමණාය ච;
ඉස්සාමච්ඡරියං හිත්වා, තයො එතෙ මමාහුතී.
‘‘කීදිසො ත්වං මහාවීර, කථං ගොත්තොසි මාරිස;
ආචාරපටිපත්ති තෙ, බාළ්හං ඛො මම රුච්චති.
‘‘ඛත්තියම්හි ¶ කුලෙ ජාතො, අභිඤ්ඤාපාරමිං ගතො;
සබ්බාසවපරික්ඛීණො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘යදි ¶ ¶ බුද්ධොසි සබ්බඤ්ඤූ, පභඞ්කර තමොනුද;
නමස්සිස්සාමි තං දෙව, දුක්ඛස්සන්තකරො තුවං.
‘‘පත්ථරිත්වාජිනචම්මං, නිසීදනමදාසහං;
නිසීද නාථ සබ්බඤ්ඤු, උපට්ඨිස්සාමහං තුවං.
‘‘නිසීදි භගවා තත්ථ, අජිනම්හි සුවිත්ථතෙ;
නිමන්තයිත්වා සම්බුද්ධං, පබ්බතං අගමාසහං.
‘‘ඛාරිභාරඤ්ච පූරෙත්වා, තින්දුකඵලමාහරිං;
මධුනා යොජයිත්වාන, ඵලං බුද්ධස්සදාසහං.
‘‘මම නිජ්ඣායමානස්ස, පරිභුඤ්ජි තදා ජිනො;
තත්ථ චිත්තං පසාදෙසිං, පෙක්ඛන්තො ලොකනායකං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
මමස්සමෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මං ඵලෙන තප්පෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘පඤ්චවීසතික්ඛත්තුං ¶ සො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පුබ්බකම්මසමඞ්ගිනො;
අන්නං පානඤ්ච වත්ථඤ්ච, සයනඤ්ච මහාරහං.
‘‘‘පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තා, නිබ්බත්තිස්සන්ති තාවදෙ;
සදා පමුදිතො චායං, භවිස්සති අනාමයො.
‘‘‘උපපජ්ජති යං යොනිං, දෙවත්තං අථ මානුසං;
සබ්බත්ථ සුඛිතො හුත්වා, මනුස්සත්තං ගමිස්සති.
‘‘‘අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
සම්බුද්ධං උපගන්ත්වාන, අරහා සො භවිස්සති’.
‘‘යතො සරාමි අත්තානං, යතො පත්තොස්මි විඤ්ඤුතං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘වරධම්මමනුප්පත්තො, රාගදොසෙ සමූහනිං;
සබ්බාසවපරික්ඛීණො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා තිස්සමෙත්තෙය්යො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිස්සමෙත්තෙය්යත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. පුණ්ණකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්භාරකූටං ¶ නිස්සාය, සයම්භූ අපරාජිතො;
ආබාධිකො ච සො [ආබාධිකො ගරු (සී.)] බුද්ධො, වසති පබ්බතන්තරෙ.
‘‘මම අස්සමසාමන්තා, පනාදො ආසි තාවදෙ;
බුද්ධෙ නිබ්බායමානම්හි, ආලොකො උදපජ්ජථ [ආසි තාවදෙ (ස්යා. ක.)].
‘‘යාවතා වනසණ්ඩස්මිං, අච්ඡකොකතරච්ඡකා;
වාළා ච [බ්යග්ඝා (සී.)] කෙසරී සබ්බෙ, අභිගජ්ජිංසු තාවදෙ.
‘‘උප්පාතං තමහං දිස්වා, පබ්භාරං අගමාසහං;
තත්ථද්දස්සාසිං සම්බුද්ධං, නිබ්බුතං අපරාජිතං.
‘‘සුඵුල්ලං සාලරාජංව, සතරංසිංව උග්ගතං;
වීතච්චිකංව අඞ්ගාරං, නිබ්බුතං අපරාජිතං.
‘‘තිණං කට්ඨඤ්ච පූරෙත්වා, චිතකං තත්ථකාසහං;
චිතකං සුකතං කත්වා, සරීරං ඣාපයිං අහං.
‘‘සරීරං ඣාපයිත්වාන, ගන්ධතොයං සමොකිරිං;
අන්තලික්ඛෙ ඨිතො යක්ඛො, නාමමග්ගහි තාවදෙ.
‘‘යං ¶ ¶ පූරිතං [තං පූරිතං (ස්යා.), සප්පුරිස (ක.)] තයා කිච්චං, සයම්භුස්ස මහෙසිනො;
පුණ්ණකො නාම නාමෙන, සදා හොහි තුවං [යදා හොසි තුවං (ස්යා.), සදා හොහිති ත්වං (ක.)] මුනෙ.
‘‘තම්හා කායා චවිත්වාන, දෙවලොකං අගච්ඡහං;
තත්ථ දිබ්බමයො ගන්ධො, අන්තලික්ඛා පවස්සති [අන්තලික්ඛෙ පවායති (සී.)].
‘‘තත්රාපි නාමධෙය්යං මෙ, පුණ්ණකොති අහූ තදා;
දෙවභූතො මනුස්සො වා, සඞ්කප්පං පූරයාමහං.
‘‘ඉදං පච්ඡිමකං මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
ඉධාපි පුණ්ණකො නාම, නාමධෙය්යං පකාසති.
‘‘තොසයිත්වාන ¶ සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තනුකිච්චස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුණ්ණකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පුණ්ණකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. මෙත්තගුත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ ¶ , අසොකො නාම පබ්බතො;
තත්ථාසි අස්සමො මය්හං, විස්සකම්මෙන [විසුකම්මෙන (සී. ස්යා. ක.)] මාපිතො.
‘‘සුමෙධො නාම සම්බුද්ධො, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
නිවාසයිත්වා පුබ්බණ්හෙ, පිණ්ඩාය මෙ [මං (සී.)] උපාගමි.
‘‘උපාගතං ¶ මහාවීරං, සුමෙධං ලොකනායකං;
පග්ගය්හ සුගතපත්තං [සුගතං පත්තං (සී.), සුභකං පත්තං (පී.)], සප්පිතෙලං අපූරයිං [සප්පිතෙලෙන පූරයිං (සී.), සප්පිතෙලස්ස’පූරයිං (?)].
‘‘දත්වානහං බුද්ධසෙට්ඨෙ, සුමෙධෙ ලොකනායකෙ;
අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, භිය්යො [භීයො (සී.), භීය්යො (පී.)] හාසං ජනෙසහං.
‘‘ඉමිනා සප්පිදානෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
දෙවභූතො මනුස්සො වා, ලභාමි විපුලං සුඛං.
‘‘විනිපාතං විවජ්ජෙත්වා, සංසරාමි භවාභවෙ;
තත්ථ චිත්තං පණිධිත්වා, ලභාමි අචලං පදං.
‘‘ලාභා තුය්හං සුලද්ධං තෙ, යං මං අද්දක්ඛි බ්රාහ්මණ;
මම දස්සනමාගම්ම, අරහත්තං භවිස්සති [අරහා ත්වං භවිස්සසි (සී. පී.), අරහත්තං ගමිස්සසි (ස්යා.)].
‘‘විස්සත්ථො [විස්සට්ඨො (ස්යා. පී.), විසට්ඨො (ක.)] හොහි මා භායි, අධිගන්ත්වා මහායසං;
මමඤ්හි සප්පිං දත්වාන, පරිමොක්ඛසි ජාතියා.
‘‘ඉමිනා ¶ සප්පිදානෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
දෙවභූතො මනුස්සො වා, ලභසෙ විපුලං සුඛං.
‘‘ඉමිනා ¶ සප්පිදානෙන, මෙත්තචිත්තවතාය ච;
අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, දෙවලොකෙ රමිස්සසි.
‘‘අට්ඨතිංසතික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරාජා භවිස්සසි;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘එකපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සසි;
චාතුරන්තො විජිතාවී, ජම්බුමණ්ඩස්ස [ජම්බුසණ්ඩස්ස (සී. පී.)] ඉස්සරො.
‘‘මහාසමුද්දොවක්ඛොභො, දුද්ධරො පථවී යථා;
එවමෙව ච තෙ භොගා, අප්පමෙය්යා භවිස්සරෙ.
‘‘සට්ඨිකොටී හිරඤ්ඤස්ස, චජිත්වා [චත්වාන (සී. ක.), දත්වාන (ස්යා. පී.)] පබ්බජිං අහං;
කිං කුසලං ගවෙසන්තො, බාවරිං උපසඞ්කමිං.
‘‘තත්ථ ¶ ¶ මන්තෙ අධීයාමි, ඡළඞ්ගං නාම ලක්ඛණං;
තමන්ධකාරං විධමං, උප්පජ්ජි ත්වං මහාමුනි.
‘‘තව දස්සනකාමොහං, ආගතොම්හි මහාමුනි;
තව ධම්මං සුණිත්වාන, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, සප්පිං බුද්ධස්සදාසහං;
එත්ථන්තරෙ නාභිජානෙ, සප්පිං විඤ්ඤාපිතං [විඤ්ඤාපිතා (?)] මයා.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, උප්පජ්ජති යදිච්ඡකං;
චිත්තමඤ්ඤාය නිබ්බත්තං, සබ්බෙ සන්තප්පයාමහං.
‘‘අහො බුද්ධා අහො ධම්මා [අහො බුද්ධො අහො ධම්මො (සී.) ථෙරගා. 201 ථෙරගාථාය තදට්ඨකථාය ච සංසන්දෙතබ්බං], අහො නො සත්ථු සම්පදා;
ථොකඤ්හි සප්පිං දත්වාන, අප්පමෙය්යං ලභාමහං.
‘‘මහාසමුද්දෙ ¶ උදකං, යාවතා නෙරුපස්සතො;
මම සප්පිං උපාදාය, කලභාගං න හෙස්සති [හිස්සති (ස්යා. ක.), එස්සති (සී.)].
‘‘යාවතා චක්කවාළස්ස, කරියන්තස්ස [කාරයන්තස්ස (ස්යා.), කයිරන්තස්ස (පී.), ආහරන්තස්ස (ක.)] රාසිතො;
මම නිබ්බත්තවත්ථානං [මයා නිවත්ථවත්ථානං (පී.)], ඔකාසො සො න සම්මති.
‘‘පබ්බතරාජා හිමවා, පවරොපි සිලුච්චයො;
මමානුලිත්තගන්ධස්ස, උපනිධිං [උපනිධං (සී. ස්යා. ක.), උපනීයං (පී.)] න හෙස්සති.
‘‘වත්ථං ¶ ගන්ධඤ්ච සප්පිඤ්ච, අඤ්ඤඤ්ච දිට්ඨධම්මිකං;
අසඞ්ඛතඤ්ච නිබ්බානං, සප්පිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘සතිපට්ඨානසයනො, සමාධිඣානගොචරො;
බොජ්ඣඞ්ගභොජනො [… ජනනො (ස්යා. ක.)] අජ්ජ, සප්පිදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මෙත්තගූ ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මෙත්තගුත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. ධොතකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ගඞ්ගා ¶ ¶ භාගීරථී නාම, හිමවන්තා පභාවිතා [හිමවන්තප්පභාවිතා (සී.)];
හංසවතියා ද්වාරෙන, අනුසන්දති තාවදෙ.
‘‘සොභිතො නාම ආරාමො, ගඞ්ගාකූලෙ සුමාපිතො;
තත්ථ පදුමුත්තරො බුද්ධො, වසතෙ ලොකනායකො.
‘‘තිදසෙහි ¶ යථා ඉන්දො, මනුජෙහි පුරක්ඛතො;
නිසීදි තත්ථ භගවා, අසම්භීතොව කෙසරී.
‘‘නගරෙ හංසවතියා, වසාමි [අහොසිං (ස්යා.)] බ්රාහ්මණො අහං;
ඡළඞ්ගො නාම නාමෙන, එවංනාමො මහාමුනි.
‘‘අට්ඨාරස සිස්සසතා, පරිවාරෙන්ති මං තදා;
තෙහි සිස්සෙහි සමිතො, ගඞ්ගාතීරං උපාගමිං.
‘‘තත්ථද්දසාසිං සමණෙ, නික්කුහෙ ධොතපාපකෙ;
භාගීරථිං තරන්තෙහං [තරන්තොහං (ස්යා. පී.)], එවං චින්තෙසි තාවදෙ.
‘‘සායං පාතං [සායපාතං (පී.)] තරන්තාමෙ, බුද්ධපුත්තා මහායසා;
විහෙසයන්ති අත්තානං, තෙසං අත්තා විහඤ්ඤති.
‘‘සදෙවකස්ස ලොකස්ස, බුද්ධො අග්ගො පවුච්චති;
නත්ථි මෙ දක්ඛිණෙ කාරං, ගතිමග්ගවිසොධනං.
‘‘යංනූන ¶ බුද්ධසෙට්ඨස්ස, සෙතුං ගඞ්ගාය කාරයෙ;
කාරාපෙත්වා ඉමං කම්මං [සෙතුං (ස්යා.)], සන්තරාමි ඉමං භවං.
‘‘සතසහස්සං ¶ දත්වාන, සෙතුං කාරාපයිං අහං;
සද්දහන්තො කතං කාරං, විපුලං මෙ භවිස්සති.
‘‘කාරාපෙත්වාන තං සෙතුං, උපෙසිං ලොකනායකං;
සිරසි අඤ්ජලිං කත්වා, ඉමං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘සතසහස්සස්ස වයං [වයං සතසහස්සංව (ක.)], දත්වා [කත්වා (සී. පී.)] කාරාපිතො මයා;
තවත්ථාය මහාසෙතු, පටිග්ගණ්හ මහාමුනෙ.
‘‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ සෙතුං අකාරෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
(සෙතුදානආනිසංසො)
‘‘‘දරිතො පබ්බතතො වා, රුක්ඛතො පතිතොපියං;
චුතොපි ලච්ඡතී ඨානං, සෙතුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘විරූළ්හමූලසන්තානං, නිග්රොධමිව මාලුතො;
අමිත්තා නප්පසහන්ති, සෙතුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘නාස්ස චොරා පසහන්ති, නාතිමඤ්ඤන්ති ඛත්තියා;
සබ්බෙ තරිස්සතාමිත්තෙ, සෙතුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘අබ්භොකාසගතං ¶ සන්තං, කඨිනාතපතාපිතං;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තං, න භවිස්සති වෙදනා [තාවදෙ (ක.)].
‘‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, හත්ථියානං සුනිම්මිතං;
තස්ස සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, නිබ්බත්තිස්සති තාවදෙ.
‘‘‘සහස්සස්සා ¶ වාතජවා, සින්ධවා සීඝවාහනා;
සායං පාතං උපෙස්සන්ති, සෙතුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘ආගන්ත්වාන මනුස්සත්තං, සුඛිතොයං භවිස්සති;
වෙහාසං [ඉහාපි (සී. ස්යා. පී.)] මනුජස්සෙව, හත්ථියානං භවිස්සති.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘අහො මෙ සුකතං කම්මං, ජලජුත්තමනාමකෙ;
තත්ථ කාරං කරිත්වාන, පත්තොහං ආසවක්ඛයං.
‘‘පධානං පහිතත්තොම්හි, උපසන්තො නිරූපධි;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ධොතකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ධොතකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. උපසීවත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , අනොමො නාම පබ්බතො;
අස්සමො සුකතො මය්හං, පණ්ණසාලා සුමාපිතා.
‘‘නදී ච සන්දතී තත්ථ, සුපතිත්ථා මනොරමා;
අනූපතිත්ථෙ ජායන්ති, පදුමුප්පලකා බහූ.
‘‘පාඨීනා පාවුසා මච්ඡා, බලජා මුඤ්ජරොහිතා;
මච්ඡකච්ඡපසඤ්ඡන්නා [මච්ඡකච්ඡපසම්පන්නා (?)], නදිකා සන්දතෙ තදා.
‘‘තිමිරා පුප්ඵිතා තත්ථ, අසොකා ඛුද්දමාලකා;
පුන්නාගා ගිරිපුන්නාගා, සම්පවන්ති මමස්සමං.
‘‘කුටජා ¶ පුප්ඵිතා තත්ථ, තිණසූලවනානි ච;
සාලා ච සළලා තත්ථ, චම්පකා පුප්ඵිතා බහූ.
‘‘අජ්ජුනා අතිමුත්තා ච, මහානාමා ච පුප්ඵිතා;
අසනා මධුගන්ධී ච, පුප්ඵිතා තෙ මමස්සමෙ.
‘‘උද්දාලකා පාටලිකා, යූථිකා ච පියඞ්ගුකා;
බිම්බිජාලකසඤ්ඡන්නා, සමන්තා අඩ්ඪයොජනං.
‘‘මාතග්ගාරා ¶ [මාතඞ්ගවා (සී.), මාතකරා (ස්යා.), මාතඞ්ගා වා (පී.)] සත්තලියො, පාටලී සින්දුවාරකා;
අඞ්කොලකා බහූ තත්ථ, තාලකුට්ඨි [තාලකූටා (සී. ස්යා.), තාලකුට්ඨා (පී.)] ච පුප්ඵිතා;
සෙලෙය්යකා බහූ තත්ථ, පුප්ඵිතා මම අස්සමෙ.
‘‘එතෙසු ¶ පුප්ඵජාතෙසු [පුප්ඵමානෙසු (සී. පී.)], සොභන්ති පාදපා බහූ;
සමන්තා ¶ තෙන ගන්ධෙන, වායතෙ මම අස්සමො.
‘‘හරීතකා ආමලකා, අම්බජම්බුවිභීතකා [විභිටකා (සී.)];
කොලා භල්ලාතකා බිල්ලා, ඵාරුසකඵලානි ච.
‘‘තින්දුකා ච පියාලා ච, මධුකා කාසුමාරයො;
ලබුජා පනසා තත්ථ, කදලී බදරීඵලා [මන්දරිඵලා (ක.), චන්දරීඵලා (ස්යා. පී.)].
‘‘අම්බාටකා බහූ තත්ථ, වල්ලිකාරඵලානි ච;
බීජපූරසපාරියො [චිරසංරසපාකා ච (ස්යා.), විටපා ච සපාකා ච (පී), විදපරපදාදයො (ක.)], ඵලිතා මම අස්සමෙ.
‘‘ආළකා ඉසිමුග්ගා ච, තතො මොදඵලා බහූ;
අවටා පක්කභරිතා [සක්කරාරිතා (ක.)], පිලක්ඛුදුම්බරානි ච.
‘‘පිප්ඵිලී මරීචා තත්ථ, නිග්රොධා ච කපිත්ථනා;
උදුම්බරකා බහවො, කණ්ඩුපණ්ණා ච හරියො [කණ්ඩපක්කා ච පාරියො (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘එතෙ චඤ්ඤෙ ච බහවො, ඵලිතා අස්සමෙ මම;
පුප්ඵරුක්ඛාපි බහවො, පුප්ඵිතා මම අස්සමෙ.
‘‘ආලුවා ච කළම්බා ච, බිළාලී තක්කලානි ච;
ආලකා තාලකා චෙව, විජ්ජන්ති අස්සමෙ මම.
‘‘අස්සමස්සාවිදූරෙ මෙ, මහාජාතස්සරො අහු;
අච්ඡොදකො සීතජලො, සුපතිත්ථො මනොරමො.
‘‘පදුමුප්පලා බහූ තත්ථ, පුණ්ඩරීකසමායුතා;
මන්දාලකෙහි ¶ සඤ්ඡන්නා, නානාගන්ධසමෙරිතා.
‘‘ගබ්භං ගණ්හන්ති පදුමා, අඤ්ඤෙ පුප්ඵන්ති කෙසරී;
ඔපුප්ඵපත්තා ¶ තිට්ඨන්ති, පදුමාකණ්ණිකා බහූ.
‘‘මධු භිසම්හා සවති, ඛීරං සප්පි මුලාළිභි;
සමන්තා තෙන ගන්ධෙන, නානාගන්ධසමෙරිතා.
‘‘කුමුදා ¶ අම්බගන්ධි ච, නයිතා දිස්සරෙ බහූ;
ජාතස්සරස්සානුකූලං, කෙතකා පුප්ඵිතා බහූ.
‘‘සුඵුල්ලා ¶ බන්ධුජීවා ච, සෙතවාරී සුගන්ධිකා;
කුම්භිලා සුසුමාරා ච, ගහකා තත්ථ ජායරෙ.
‘‘උග්ගාහකා අජගරා, තත්ථ ජාතස්සරෙ බහූ;
පාඨීනා පාවුසා මච්ඡා, බලජා මුඤ්ජරොහිතා.
‘‘මච්ඡකච්ඡපසඤ්ඡන්නා, අථො පපටකාහි [පම්පටකෙහි (සී.), සපටකෙහි (ස්යා.), පප්පටකෙහි (පී)] ච;
පාරෙවතා රවිහංසා, කුකුත්ථා [කුක්කුත්ථා (ස්යා. ක.), කුත්ථකා (පී.)] ච නදීචරා.
‘‘දින්දිභා [ටිට්ටිභා (පී.)] චක්කවාකා ච, පම්පකා ජීවජීවකා;
කලන්දකා උක්කුසා ච, සෙනකා උද්ධරා බහූ.
‘‘කොට්ඨකා සුකපොතා ච, තුලියා චමරා බහූ;
කාරෙනියො [කාසෙනියා (ස්යා.)] ච තිලකා [කිලකා (ක.)], උපජීවන්ති තං සරං.
‘‘සීහා බ්යග්ඝා ච දීපී ච, අච්ඡකොකතරච්ඡකා;
වානරා කින්නරා චෙව, දිස්සන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘තානි ගන්ධානි ඝායන්තො, භක්ඛයන්තො ඵලානහං;
ගන්ධොදකං පිවන්තො ච, වසාමි මම අස්සමෙ.
‘‘එණීමිගා වරාහා ච, පසදා ඛුද්දරූපකා;
අග්ගිකා ¶ ජොතිකා චෙව, වසන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘හංසා කොඤ්චා මයූරා ච, සාලිකාපි ච කොකිලා;
මජ්ජාරිකා [මඤ්ජරිකා (සී. ස්යා. පී.)] බහූ තත්ථ, කොසිකා පොට්ඨසීසකා.
‘‘පිසාචා දානවා චෙව, කුම්භණ්ඩා රක්ඛසා බහූ;
ගරුළා පන්නගා චෙව, වසන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘මහානුභාවා ඉසයො, සන්තචිත්තා සමාහිතා;
කමණ්ඩලුධරා ¶ සබ්බෙ, අජිනුත්තරවාසනා;
ජටාභාරභරිතාව [තෙ ජටාභාරභරිතා (සී. පී.), ජටාභාරභරිතා ච (ස්යා.)], වසන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘යුගමත්තඤ්ච ¶ පෙක්ඛන්තා, නිපකා සන්තවුත්තිනො;
ලාභාලාභෙන සන්තුට්ඨා, වසන්ති මම අස්සමෙ.
‘‘වාකචීරං ධුනන්තා තෙ, ඵොටෙන්තාජිනචම්මකං;
සබලෙහි උපත්ථද්ධා, ගච්ඡන්ති අම්බරෙ තදා.
‘‘න තෙ දකං ආහරන්ති, කට්ඨං වා අග්ගිදාරුකං;
සයඤ්ච උපසම්පන්නා, පාටිහීරස්සිදං ඵලං.
‘‘ලොහදොණිං ¶ ගහෙත්වාන, වනමජ්ඣෙ වසන්ති තෙ;
කුඤ්ජරාව මහානාගා, අසම්භීතාව කෙසරී.
‘‘අඤ්ඤෙ ගච්ඡන්ති ගොයානං, අඤ්ඤෙ පුබ්බවිදෙහකං [පුබ්බවිදෙහනං (ස්යා. පී. ක.)];
අඤ්ඤෙ ච උත්තරකුරුං, සකං බලමවස්සිතා [බලමපස්සිතා (ස්යා. පී. ක.)].
‘‘තතො පිණ්ඩං ආහරිත්වා, පරිභුඤ්ජන්ති එකතො;
සබ්බෙසං පක්කමන්තානං, උග්ගතෙජාන තාදිනං.
‘‘අජිනචම්මසද්දෙන ¶ , වනං සද්දායතෙ තදා;
එදිසා තෙ මහාවීර, සිස්සා උග්ගතපා මම.
‘‘පරිවුතො අහං තෙහි, වසාමි මම අස්සමෙ;
තොසිතා සකකම්මෙන, විනීතාපි සමාගතා.
‘‘ආරාධයිංසු මං එතෙ, සකකම්මාභිලාසිනො;
සීලවන්තො ච නිපකා, අප්පමඤ්ඤාසු කොවිදා.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
සමයං සංවිදිත්වාන, උපගච්ඡි විනායකො.
‘‘උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධො, ආතාපී නිපකො මුනි;
පත්තං පග්ගය්හ සම්බුද්ධො, භික්ඛාය මමුපාගමි.
‘‘උපාගතං මහාවීරං, ජලජුත්තමනායකං;
තිණසන්ථරං [තිණත්ථරං (ස්යා.), තිණත්ථතං (ක.)] පඤ්ඤාපෙත්වා, සාලපුප්ඵෙහි ඔකිරිං.
‘‘නිසාදෙත්වාන ¶ [නිසීදෙත්වාන (සී.), නිසීදිත්වාන (ස්යා. පී.)] සම්බුද්ධං, හට්ඨො සංවිග්ගමානසො;
ඛිප්පං පබ්බතමාරුය්හ, අගළුං [අගරුං (සී.)] අග්ගහිං අහං.
‘‘කුම්භමත්තං ගහෙත්වාන, පනසං දෙවගන්ධිකං;
ඛන්ධෙ ආරොපයිත්වාන, උපගච්ඡිං විනායකං.
‘‘ඵලං ¶ බුද්ධස්ස දත්වාන, අගළුං අනුලිම්පහං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධසෙට්ඨං අවන්දිහං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
ඉසිමජ්ඣෙ ¶ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ ඵලඤ්ච අගළුං, ආසනඤ්ච අදාසි මෙ;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘ගාමෙ ¶ වා යදි වාරඤ්ඤෙ, පබ්භාරෙසු ගුහාසු වා;
ඉමස්ස චිත්තමඤ්ඤාය, නිබ්බත්තිස්සති භොජනං.
‘‘‘දෙවලොකෙ මනුස්සෙ වා, උපපන්නො අයං නරො;
භොජනෙහි ච වත්ථෙහි, පරිසං තප්පයිස්සති.
‘‘‘උපපජ්ජති යං යොනිං, දෙවත්තං අථ මානුසං;
අක්ඛොභභොගො හුත්වාන, සංසරිස්සතියං නරො.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘එකසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො [(උපසීවො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො) (ස්යා.)];
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරිස්සතිනාසවො’.
‘‘සුලද්ධලාභො ලද්ධො මෙ, යොහං අද්දක්ඛිං නායකං;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘ගාමෙ ¶ ¶ වා යදි වාරඤ්ඤෙ, පබ්භාරෙසු ගුහාසු වා;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, භොජනං හොති මෙ සදා.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උපසීවො [උපසිවො (ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උපසීවත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. නන්දකත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
පසදං මිගමෙසන්තො, සයම්භුං අද්දසං අහං [ජිනං (සී.)].
‘‘අනුරුද්ධො ¶ නාම සම්බුද්ධො, සයම්භූ අපරාජිතො;
විවෙකකාමො සො ධීරො, වනමජ්ඣොගහී තදා.
‘‘චතුදණ්ඩෙ ගහෙත්වාන, චතුට්ඨානෙ ඨපෙසහං;
මණ්ඩපං සුකතං කත්වා, පද්මපුප්ඵෙහි ඡාදයිං.
‘‘මණ්ඩපං ¶ ඡාදයිත්වාන, සයම්භුං අභිවාදයිං;
ධනුං තත්ථෙව නික්ඛිප්ප, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘නචිරං පබ්බජිතස්ස [පබ්බජිතස්ස අචිරං (සී.)], බ්යාධි මෙ උදපජ්ජථ;
පුබ්බකම්මං සරිත්වාන, තත්ථ කාලඞ්කතො අහං.
‘‘පුබ්බකම්මෙන සංයුත්තො, තුසිතං අගමාසහං;
තත්ථ සොණ්ණමයං බ්යම්හං, නිබ්බත්තති යදිච්ඡකං.
‘‘සහස්සයුත්තං හයවාහිං, දිබ්බයානමධිට්ඨිතො;
ආරුහිත්වාන තං යානං, ගච්ඡාමහං යදිච්ඡකං.
‘‘තතො ¶ මෙ නිය්යමානස්ස, දෙවභූතස්ස මෙ සතො;
සමන්තා යොජනසතං, මණ්ඩපො මෙ ධරීයති.
‘‘සයනෙහං තුවට්ටාමි, අච්ඡන්නෙ [අච්චන්තං (සී.), අච්චන්ත (පී.)] පුප්ඵසන්ථතෙ;
අන්තලික්ඛා ච පදුමා, වස්සන්තෙ නිච්චකාලිකං.
‘‘මරීචිකෙ ඵන්දමානෙ, තප්පමානෙ ච ආතපෙ;
න මං තාපෙති ආතාපො, මණ්ඩපස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘දුග්ගතිං සමතික්කන්තො, අපායා පිහිතා මම;
මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, සන්තාපො මෙ න විජ්ජති.
‘‘මහීසඤ්ඤං අධිට්ඨාය, ලොණතොයං තරාමහං;
තස්ස මෙ සුකතං කම්මං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘අපථම්පි [අබ්භම්හි (ස්යා. ක.)] පථං කත්වා, ගච්ඡාමි අනිලඤ්ජසෙ;
අහො මෙ සුකතං කම්මං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ¶ ¶ ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
ආසවා මෙ පරික්ඛීණා, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ජහිතා පුරිමා ජාති, බුද්ධස්ස ඔරසො අහං;
දායාදොම්හි ච සද්ධම්මෙ, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ආරාධිතොම්හි ¶ සුගතං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
ධම්මධජො ධම්මදායාදො [ධම්මාදාසො (ක.)], බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘උපට්ඨිත්වාන සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
පාරඞ්ගමනියං මග්ගං, අපුච්ඡිං ලොකනායකං.
‘‘අජ්ඣිට්ඨො කථයී බුද්ධො, ගම්භීරං නිපුණං පදං;
තස්සාහං ධම්මං සුත්වාන, පත්තොම්හි ආසවක්ඛයං.
‘‘අහො මෙ සුකතං කම්මං, පරිමුත්තොම්හි ජාතියා;
සබ්බාසවපරික්ඛීණො, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නන්දකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නන්දකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. හෙමකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පබ්භාරකූටං ¶ නිස්සාය, අනොමො නාම තාපසො;
අස්සමං සුකතං කත්වා, පණ්ණසාලෙ වසී තදා.
‘‘සිද්ධං තස්ස තපො කම්මං, සිද්ධිපත්තො සකෙ බලෙ;
සකසාමඤ්ඤවික්කන්තො, ආතාපී නිපකො මුනි.
‘‘විසාරදො සසමයෙ, පරවාදෙ ච කොවිදො;
පට්ඨො භූමන්තලික්ඛම්හි, උප්පාතම්හි ච කොවිදො.
‘‘වීතසොකො නිරාරම්භො, අප්පාහාරො අලොලුපො;
ලාභාලාභෙන සන්තුට්ඨො, ඣායී ඣානරතො මුනි.
‘‘පියදස්සී නාම සම්බුද්ධො, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
සත්තෙ තාරෙතුකාමො සො, කරුණාය ඵරී තදා.
‘‘බොධනෙය්යං ¶ ජනං දිස්වා, පියදස්සී මහාමුනි;
චක්කවාළසහස්සම්පි, ගන්ත්වා ඔවදතෙ මුනි.
‘‘මමුද්ධරිතුකාමො ¶ සො, මමස්සමමුපාගමි;
න දිට්ඨො මෙ ජිනො පුබ්බෙ, න සුතොපි ච කස්සචි.
‘‘උප්පාතා සුපිනා මය්හං, ලක්ඛණා සුප්පකාසිතා;
පට්ඨො භූමන්තලික්ඛම්හි, නක්ඛත්තපදකොවිදො.
‘‘සොහං බුද්ධස්ස සුත්වාන, තත්ථ චිත්තං පසාදයිං;
තිට්ඨන්තො [භුඤ්ජන්තො (සී. පී. ක.)] වා නිසින්නො වා, සරාමි නිච්චකාලිකං.
‘‘මයි ¶ එවං සරන්තම්හි, භගවාපි අනුස්සරි;
බුද්ධං අනුස්සරන්තස්ස, පීති මෙ හොති තාවදෙ.
‘‘කාලඤ්ච ¶ පුනරාගම්ම, උපෙසි මං මහාමුනි;
සම්පත්තෙපි න ජානාමි, අයං බුද්ධො මහාමුනි.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, පියදස්සී මහාමුනි;
සඤ්ජානාපෙසි අත්තානං, ‘අහං බුද්ධො සදෙවකෙ’.
‘‘සඤ්ජානිත්වාන සම්බුද්ධං, පියදස්සිං මහාමුනිං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘අඤ්ඤෙ [සබ්බෙ (ස්යා.)] පීඨෙ ච පල්ලඞ්කෙ, ආසන්දීසු නිසීදරෙ;
තුවම්පි සබ්බදස්සාවී, නිසීද රතනාසනෙ’.
‘‘සබ්බරතනමයං පීඨං, නිම්මිනිත්වාන තාවදෙ;
පියදස්සිස්ස මුනිනො, අදාසිං ඉද්ධිනිම්මිතං.
‘‘රතනෙ ච නිසින්නස්ස, පීඨකෙ ඉද්ධිනිම්මිතෙ;
කුම්භමත්තං ජම්බුඵලං, අදාසිං තාවදෙ අහං.
‘‘මම හාසං ජනෙත්වාන, පරිභුඤ්ජි මහාමුනි;
තදා චිත්තං පසාදෙත්වා, සත්ථාරං අභිවාදයිං.
‘‘පියදස්සී තු භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
රතනාසනමාසීනො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ රතනමයං පීඨං, අමතඤ්ච ඵලං අදා;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සත්තසත්තති ¶ කප්පානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
පඤ්චසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘ද්වත්තිංසක්ඛත්තුං ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘සොණ්ණමයං ¶ රූපිමයං, පල්ලඞ්කං සුකතං බහුං;
ලොහිතඞ්ගමයඤ්චෙව, ලච්ඡති රතනාමයං.
‘‘‘චඞ්කමන්තම්පි මනුජං, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිනං;
පල්ලඞ්කානි අනෙකානි, පරිවාරෙස්සරෙ තදා.
‘‘‘කූටාගාරා ¶ ච පාසාදා, සයනඤ්ච මහාරහං;
ඉමස්ස චිත්තමඤ්ඤාය, නිබ්බත්තිස්සන්ති තාවදෙ.
‘‘‘සට්ඨි නාගසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
සුවණ්ණකච්ඡා මාතඞ්ගා, හෙමකප්පනවාසසා [හෙමකප්පනිවාසනා (සී. ස්යා.), හෙමකප්පනිවාසසා (ක.)].
‘‘‘ආරූළ්හා ගාමණීයෙහි, තොමරඞ්කුසපාණිභි;
ඉමං පරිචරිස්සන්ති, රත්නපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි අස්සසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
ආජානීයාව ජාතියා, සින්ධවා සීඝවාහිනො.
‘‘‘ආරූළ්හා ගාමණීයෙහි, ඉල්ලියාචාපධාරිභි;
තෙපිමං පරිචරිස්සන්ති, රත්නපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි රථසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
දීපා අථොපි වෙයග්ඝා, සන්නද්ධා උස්සිතද්ධජා.
‘‘‘ආරූළ්හා ¶ ගාමණීයෙහි, චාපහත්ථෙහි වම්මිභි;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, රත්නපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සට්ඨි ධෙනුසහස්සානි, දොහඤ්ඤා පුඞ්ගවූසභෙ;
වච්ඡකෙ ජනයිස්සන්ති, රත්නපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘‘සොළසිත්ථිසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුක්කමණිකුණ්ඩලා.
‘‘‘අළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා තනුමජ්ඣිමා;
පරිවාරෙස්සන්තිමං නිච්චං, රත්නපීඨස්සිදං ඵලං.
‘‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, ගොතමො නාම චක්ඛුමා;
තමන්ධකාරං විධමිත්වා, බුද්ධො ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ දස්සනමාගම්ම, පබ්බජිස්සතිකිඤ්චනො;
තොසයිත්වාන සත්ථාරං, සාසනෙභිරමිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මං සුණිත්වාන, කිලෙසෙ ඝාතයිස්සති;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘වීරියං ¶ මෙ ධුරධොරය්හං, යොගක්ඛෙමාධිවාහනං;
උත්තමත්ථං පත්ථයන්තො, සාසනෙ විහරාමහං.
‘‘ඉදං පච්ඡිමකං මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා හෙමකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
හෙමකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
සත්තරසමං භාණවාරං.
8. තොදෙය්යත්ථෙරඅපදානං
‘‘රාජා අජිතඤ්ජයො [රාජාසි විජයො (සී. අට්ඨ.), රාජා විජිතජයො (ස්යා.)] නාම, කෙතුමතීපුරුත්තමෙ;
සූරො වික්කමසම්පන්නො, පුරමජ්ඣාවසී තදා.
‘‘තස්ස රඤ්ඤො පමත්තස්ස, අටවියො සමුට්ඨහුං;
ඔතාරා [උත්තරා (ස්යා.), ඔචරා (පී.)] තුණ්ඩිකා චෙව, රට්ඨං විද්ධංසයුං තදා.
‘‘පච්චන්තෙ කුපිතෙ ඛිප්පං, සන්නිපාතෙසිරින්දමො;
භටෙ චෙව බලත්ථෙ ච, අරිං නිග්ගාහයි තදා.
‘‘හත්ථාරොහා අනීකට්ඨා, සූරා ච චම්මයොධිනො;
ධනුග්ගහා ච උග්ගා ච, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘ආළාරිකා ච කප්පකා, න්හාපකා මාලකාරකා;
සූරා විජිතසඞ්ගාමා, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘ඛග්ගහත්ථා ¶ ච පුරිසා, චාපහත්ථා ච වම්මිනො;
ලුද්දා විජිතසඞ්ගාමා, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘තිධාපභින්නා ¶ ¶ මාතඞ්ගා, කුඤ්ජරා සට්ඨිහායනා;
සුවණ්ණකච්ඡාලඞ්කාරා, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘ඛමා සීතස්ස උණ්හස්ස, උක්කාරුහරණස්ස ච;
යොධාජීවා කතකම්මා, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘සඞ්ඛසද්දං ¶ භෙරිසද්දං, අථො උතුජ [උද්ධව (සී.), උද්දට (ස්යා.)] සද්දකං;
එතෙහි තෙ හාසයන්තා, සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘තිසූලකොන්තිමන්තෙහි [තිසූලකොන්තමන්තෙහි (සී.), කවචෙහි තොමරෙහි (සී.), ධනූහි තොමරෙහි (ස්යා.)] ච;
කොට්ටෙන්තානං නිපාතෙන්තා [කොට්ටයන්තා නිවත්තෙන්තා (ස්යා.)], සබ්බෙ සන්නිපතුං තදා.
‘‘කිමෙවාතිනිසාමෙත්වා [කවචානිවාසෙත්වා (ස්යා.)], සරාජා අජිතඤ්ජයො [අජිනං ජිනො (සී.), අජිතඤ්ජිනො (ස්යා.)];
සට්ඨි පාණසහස්සානි, සූලෙ උත්තාසයිං තදා.
‘‘සද්දං මානුසකාකංසු, අහො රාජා අධම්මිකො;
නිරයෙ පච්චමානස්ස, කදා අන්තො භවිස්සති.
‘‘සයනෙහං තුවට්ටෙන්තො, පස්සාමි නිරයෙ තදා;
න සුපාමි දිවාරත්තිං, සූලෙන තජ්ජයන්ති මං.
‘‘කිං පමාදෙන රජ්ජෙන, වාහනෙන බලෙන ච;
න තෙ පහොන්ති ධාරෙතුං, තාපයන්ති [තාසයන්ති (සී. ස්යා.)] මමං සදා.
‘‘කිං මෙ පුත්තෙහි දාරෙහි, රජ්ජෙන සකලෙන ච;
යංනූන පබ්බජෙය්යාහං, ගතිමග්ගං විසොධයෙ.
‘‘සට්ඨි ¶ නාගසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතෙ;
සුවණ්ණකච්ඡෙ මාතඞ්ගෙ, හෙමකප්පනවාසසෙ.
‘‘ආරූළ්හෙ ගාමණීයෙහි, තොමරඞ්කුසපාණිභි;
සඞ්ගාමාවචරෙ ඨානෙ, අනපෙක්ඛො විහායහං;
සකකම්මෙන සන්තත්තො, නික්ඛමිං අනගාරියං.
‘‘සට්ඨි ¶ අස්සසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතෙ;
ආජානීයෙව ජාතියා, සින්ධවෙ සීඝවාහනෙ.
‘‘ආරූළ්හෙ ගාමණීයෙහි, චාපහත්ථෙහි වම්මිභි;
පහාරෙත්වාන [පහායිත්වාන (සී. පී.), ඡඩ්ඩයිත්වාන (ස්යා.)] තෙ සබ්බෙ, නික්ඛමිං අනගාරියං.
‘‘සට්ඨි ¶ රථසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතෙ;
දීපෙ අථොපි වෙයග්ඝෙ, සන්නද්ධෙ උස්සිතද්ධජෙ;
තෙ සබ්බෙ පරිහාරෙත්වා [පරිවජ්ජෙත්වා (ස්යා.), පරිහායිත්වා (පී.)], පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘සට්ඨි ¶ ධෙනුසහස්සානි, සබ්බා කංසූපධාරණා;
තායොපි [ගාවියො (ස්යා.), ධෙනුයො (ක.)] ඡඩ්ඩයිත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘සට්ඨි ඉත්ථිසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුක්කමණිකුණ්ඩලා.
‘‘අළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා තනුමජ්ඣිමා;
තා හිත්වා කන්දමානායො, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘සට්ඨි ගාමසහස්සානි, පරිපුණ්ණානි සබ්බසො;
ඡඩ්ඩයිත්වාන තං රජ්ජං, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘නගරා ¶ නික්ඛමිත්වාන, හිමවන්තමුපාගමිං;
භාගීරථීනදීතීරෙ, අස්සමං මාපයිං අහං.
‘‘පණ්ණසාලං කරිත්වාන, අග්යාගාරං අකාසහං;
ආරද්ධවීරියො පහිතත්තො, වසාමි අස්සමෙ අහං.
‘‘මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, සුඤ්ඤාගාරෙ ච ඣායතො;
න තු විජ්ජති තාසො මෙ, න පස්සෙ භයභෙරවං.
‘‘සුමෙධො නාම සම්බුද්ධො, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
ඤාණාලොකෙන ජොතන්තො, ලොකෙ උප්පජ්ජි තාවදෙ.
‘‘මම අස්සමසාමන්තා, යක්ඛො ආසි මහිද්ධිකො;
බුද්ධසෙට්ඨම්හි උප්පන්නෙ, ආරොචෙසි මමං තදා.
‘‘බුද්ධො ¶ ලොකෙ සමුප්පන්නො, සුමෙධො නාම චක්ඛුමා;
තාරෙති ජනතං සබ්බං, තම්පි සො තාරයිස්සති.
‘‘යක්ඛස්ස වචනං සුත්වා, සංවිග්ගො ආසි තාවදෙ;
බුද්ධො බුද්ධොති චින්තෙන්තො, අස්සමං පටිසාමයිං.
‘‘අග්ගිදාරුඤ්ච ඡඩ්ඩෙත්වා, සංසාමෙත්වාන සන්ථතං;
අස්සමං අභිවන්දිත්වා, නික්ඛමිං විපිනා අහං.
‘‘තතො චන්දනමාදාය, ගාමා ගාමං පුරා පුරං;
දෙවදෙවං ගවෙසන්තො, උපගච්ඡිං විනායකං.
‘‘භගවා ¶ තම්හි සමයෙ, සුමෙධො ලොකනායකො;
චතුසච්චං පකාසෙන්තො, බොධෙති ජනතං බහුං.
‘‘අඤ්ජලිං ¶ පග්ගහෙත්වාන, සීසෙ කත්වාන චන්දනං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, ඉමා ගාථා අභාසහං.
‘‘‘වස්සිකෙ පුප්ඵමානම්හි, සන්තිකෙ උපවායති;
ත්වං වීර ගුණගන්ධෙන, දිසා සබ්බා පවායසි.
‘‘‘චම්පකෙ නාගවනිකෙ, අතිමුත්තකකෙතකෙ;
සාලෙසු පුප්ඵමානෙසු, අනුවාතං පවායති.
‘‘‘තව ¶ ගන්ධං සුණිත්වාන, හිමවන්තා ඉධාගමිං;
පූජෙමි තං මහාවීර, ලොකජෙට්ඨ මහායස’.
‘‘වරචන්දනෙනානුලිම්පිං, සුමෙධං ලොකනායකං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, තුණ්හී අට්ඨාසි තාවදෙ.
‘‘සුමෙධො නාම භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො මෙ ගුණෙ පකිත්තෙසි, චන්දනඤ්ච අපූජයි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘ආදෙය්යවාක්යවචනො, බ්රහ්මා උජු පතාපවා;
පඤ්චවීසතිකප්පානි, සප්පභාසො භවිස්සති.
‘‘‘ඡබ්බීසතිකප්පසතෙ, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති.
‘‘‘තෙත්තිංසක්ඛත්තුං ¶ දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘තතො ¶ චුතොයං මනුජො, මනුස්සත්තං ගමිස්සති;
පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුත්තො, බ්රහ්මබන්ධු භවිස්සති.
‘‘‘අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
තිලක්ඛණෙන සම්පන්නො, බාවරී නාම බ්රාහ්මණො.
‘‘‘තස්ස සිස්සො භවිත්වාන, හෙස්සති මන්තපාරගූ;
උපගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං.
‘‘‘පුච්ඡිත්වා ¶ නිපුණෙ පඤ්හෙ, භාවයිත්වාන අඤ්ජසං [හාසයිත්වාන මානසං (ස්යා.), භාවයිත්වාන සඤ්චයං (ක.)];
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරිස්සතිනාසවො’.
‘‘තිවිධග්ගි නිබ්බුතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තොදෙය්යො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තොදෙය්යත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. ජතුකණ්ණිත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ හංසවතියා, සෙට්ඨිපුත්තො අහොසහං;
සමප්පිතො කාමගුණෙ, පරිචාරෙමහං තදා.
‘‘තතො ¶ [තයො (සී.)] පාසාදමාරුය්හ, මහාභොගෙ වලඤ්ජකො [උබ්බිද්ධා ගෙහලුඤ්ජකා (ක.), උබ්බිද්ධාගෙහලඤ්ඡකා (සී.)];
තත්ථ නච්චෙහි ගීතෙහි, පරිචාරෙමහං තදා.
‘‘තූරියා ¶ ආහතා මය්හං, සම්මතාළසමාහිතා;
නච්චන්තා [රඤ්ජන්තී (ස්යා.), රජ්ජන්තා (ක.)] ඉත්ථියො සබ්බා, හරන්තියෙව මෙ මනො.
‘‘චෙලාපිකා [චෙලාවකා (ස්යා.), වෙලාමිකා (පී.)] ලාමණිකා [වාමනිකා (ස්යා. පී.)], කුඤ්ජවාසී තිමජ්ඣිකා [කුඤ්ජවා සීහිමජ්ඣිතා (ස්යා.), කුජ්ජා වා සීහිමජ්ඣිකා (පී.)];
ලඞ්ඝිකා සොකජ්ඣායී ච, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘වෙතාළිනො කුම්භථූනී, නටා ච නච්චකා බහූ;
නටකා නාටකා චෙව, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘කප්පකා න්හාපකා සූදා, මාලාකාරා සුපාසකා [සුමාපකා (සී. ස්යා.)];
ජල්ලා මල්ලා ච තෙ සබ්බෙ, පරිවාරෙන්ති මං සදා.
‘‘එතෙසු කීළමානෙසු, සික්ඛිතෙ කතුපාසනෙ;
රත්තින්දිවං න ජානාමි, ඉන්දොව තිදසඞ්ගණෙ.
‘‘අද්ධිකා පථිකා සබ්බෙ, යාචකා වරකා බහූ;
උපගච්ඡන්ති තෙ නිච්චං, භික්ඛයන්තා මමං ඝරං.
‘‘සමණා ¶ බ්රාහ්මණා චෙව, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තා අනුත්තරා;
වඩ්ඪයන්තා මමං පුඤ්ඤං, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘පටගා [පටකා (සී. ස්යා.), පදකා (පී.)] ලටුකා [ලටකා (සී.)] සබ්බෙ, නිගණ්ඨා පුප්ඵසාටකා;
තෙදණ්ඩිකා ¶ එකසිඛා, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘ආජීවකා විලුත්තාවී, ගොධම්මා දෙවධම්මිකා;
රජොජල්ලධරා එතෙ, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘පරිත්තකා සන්තිපත්තා [පරිවත්තකා සිද්ධිපත්තා (සී. ස්යා. පී.)], කොධපුග්ගනිකා [කොණ්ඩපුග්ගණිකා (සී.), කොණ්ඩපුග්ගලිකා (පී.)] බහූ;
තපස්සී වනචාරී ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘ඔඩ්ඩකා දමිළා චෙව, සාකුළා මලවාළකා [මලයාලකා (සී. ස්යා. පී.)];
සවරා යොනකා චෙව, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘අන්ධකා ¶ ¶ මුණ්ඩකා සබ්බෙ, කොටලා හනුවින්දකා [කොලකා සානුවින්දකා (සී. පී.)];
ආරාවචීනරට්ඨා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘අලසන්දකා [අලසන්තා (ක.)] පල්ලවකා, ධම්මරා නිග්ගමානුසා [බබ්බරා භග්ගකාරුසා (සී.)];
ගෙහිකා [රොහිතා (සී.), බාහිකා (පී.)] චෙතපුත්තා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘මාධුරකා කොසලකා, කලිඞ්ගා [කාසිකා (සී.)] හත්ථිපොරිකා;
ඉසිණ්ඩා මක්කලා චෙව, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘චෙලාවකා ආරබ්භා [අරම්මා (සී. පී.)] ච, ඔඝුළ්හා [ඔක්කලා (සී.)] මෙඝලා බහූ;
ඛුද්දකා සුද්දකා චෙව, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘රොහණා සින්ධවා චෙව, චිතකා එකකණ්ණිකා;
සුරට්ඨා අපරන්තා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘සුප්පාරකා කුමාරා [කිකුමාරා (සී. පී.)] ච, මල්ලසොවණ්ණභූමිකා [මලයා සොණ්ණභූමිකා (සී. ස්යා. පී.)];
වජ්ජීතඞ්ගා [වජ්ජී තාරා (සී.), වජ්ජීහාරා (ස්යා. පී.)] ච තෙ සබ්බෙ, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘නළකාරා ¶ පෙසකාරා, චම්මකාරා ච තච්ඡකා;
කම්මාරා කුම්භකාරා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘මණිකාරා ලොහකාරා, සොණ්ණකාරා ච දුස්සිකා;
තිපුකාරා ච තෙ සබ්බෙ, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘උසුකාරා භමකාරා, පෙසකාරා ච ගන්ධිකා;
රජකා තුන්නවායා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘තෙලිකා ¶ කට්ඨහාරා ච, උදහාරා ච පෙස්සිකා;
සූපිකා සූපරක්ඛා ච, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘දොවාරිකා ¶ අනීකට්ඨා, බන්ධිකා [වන්දිකා (සී.), ගන්ථිකා (ස්යා.), සන්දිකා (පී.)] පුප්ඵඡඩ්ඩකා;
හත්ථාරුහා හත්ථිපාලා, ආගච්ඡන්ති මමං ඝරං.
‘‘ආනන්දස්ස ¶ මහාරඤ්ඤො [ආනන්දස්ස නාම රඤ්ඤො (ස්යා.), අරින්දමනාම රඤ්ඤො (පී.)], මමත්ථස්ස [පමත්තස්ස (සී. පී.), සමග්ගස්ස (ස්යා.)] අදාසහං;
සත්තවණ්ණෙන රතනෙන, ඌනත්ථං [ඌනත්තං (සී. ස්යා. පී.)] පූරයාමහං.
‘‘යෙ මයා කිත්තිතා සබ්බෙ, නානාවණ්ණා බහූ ජනා;
තෙසාහං චිත්තමඤ්ඤාය, තප්පයිං රතනෙනහං.
‘‘වග්ගූසු භාසමානාසු, වජ්ජමානාසු භෙරිසු;
සඞ්ඛෙසු ධමයන්තෙසු, සකගෙහෙ රමාමහං.
‘‘භගවා තම්හි සමයෙ, පදුමුත්තරනායකො;
වසීසතසහස්සෙහි, පරික්ඛීණාසවෙහි සො.
‘‘භික්ඛූහි සහිතො වීථිං, පටිපජ්ජිත්ථ චක්ඛුමා;
ඔභාසෙන්තො දිසා සබ්බා, දීපරුක්ඛොව ජොතති.
‘‘වජ්ජන්ති ¶ භෙරියො සබ්බා, ගච්ඡන්තෙ ලොකනායකෙ;
පභා නිද්ධාවතෙ තස්ස, සතරංසීව උග්ගතො.
‘‘කවාටන්තරිකායාපි, පවිට්ඨෙන ච රස්මිනා;
අන්තොඝරෙසු විපුලො, ආලොකො ආසි තාවදෙ.
‘‘පභං දිස්වාන බුද්ධස්ස, පාරිසජ්ජෙ අවොචහං;
නිස්සංසයං බුද්ධසෙට්ඨො, ඉමං වීථිමුපාගතො.
‘‘ඛිප්පං ඔරුය්හ පාසාදා, අගමිං අන්තරාපණං;
සම්බුද්ධං අභිවාදෙත්වා, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘අනුකම්පතු මෙ බුද්ධො, ජලජුත්තමනායකො;
වසීසතසහස්සෙහි, අධිවාසෙසි සො මුනි’.
‘‘නිමන්තෙත්වාන සම්බුද්ධං, අභිනෙසිං සකං ඝරං;
තත්ථ අන්නෙන පානෙන, සන්තප්පෙසිං මහාමුනිං.
‘‘භුත්තාවිං කාලමඤ්ඤාය, බුද්ධසෙට්ඨස්ස තාදිනො;
සතඞ්ගිකෙන තූරියෙන, බුද්ධසෙට්ඨං උපට්ඨහිං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
අන්තොඝරෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො ¶ ¶ ¶ මං තූරියෙහුපට්ඨාසි, අන්නපානඤ්චදාසි මෙ;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘පහූතභක්ඛො හුත්වාන, සහිරඤ්ඤො සභොජනො;
චතුදීපෙ එකරජ්ජං, කාරයිස්සතියං නරො.
‘‘‘පඤ්චසීලෙ ¶ සමාදාය, දසකම්මපථෙ තතො;
සමාදාය පවත්තෙන්තො, පරිසං සික්ඛාපයිස්සති.
‘‘‘තූරියසතසහස්සානි, භෙරියො සමලඞ්කතා;
වජ්ජයිස්සන්තිමං නිච්චං, උපට්ඨානස්සිදං ඵලං.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
චතුසට්ඨික්ඛත්තුං දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘චතුසට්ඨික්ඛත්තුං රාජා, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘කප්පසතසහස්සම්හි, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘උපපජ්ජති යං යොනිං, දෙවත්තං අථ මානුසං;
අනූනභොගො හුත්වාන, මනුස්සත්තං ගමිස්සති.
‘‘‘අජ්ඣායකො භවිත්වාන, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ;
උත්තමත්ථං ගවෙසන්තො, චරිස්සති මහිං ඉමං.
‘‘‘සො පච්ඡා පබ්බජිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
ගොතමස්ස භගවතො, සාසනෙභිරමිස්සති.
‘‘‘ආරාධයිත්වාන සම්බුද්ධං, ගොතමං සක්යපුඞ්ගවං;
කිලෙසෙ ඣාපයිත්වාන, අරහායං භවිස්සති’.
‘‘විපිනෙ බ්යග්ඝරාජාව, මිගරාජාව කෙසරී;
අභීතො විහරාමජ්ජ, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.
‘‘දෙවලොකෙ ¶ මනුස්සෙ වා, දලිද්දෙ දුග්ගතිම්හි වා;
නිබ්බත්තිං මෙ න පස්සාමි, උපට්ඨානස්සිදං ඵලං.
‘‘විවෙකමනුයුත්තොම්හි ¶ , උපසන්තො නිරූපධි;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ජතුකණ්ණිත්ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ජතුකණ්ණිත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. උදෙනත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ ¶ , පදුමො නාම පබ්බතො;
අස්සමො සුකතො මය්හං, පණ්ණසාලා සුමාපිතා.
‘‘නදියො සන්දරෙ තත්ථ, සුපතිත්ථා මනොරමා;
අච්ඡොදකා සීතජලා, සන්දරෙ නදියො සදා.
‘‘පාඨීනා ¶ පාවුසා මච්ඡා, බලජා මුඤ්ජරොහිතා;
සොභෙන්තා නදියො එතෙ, වසන්ති නදියා සදා.
‘‘අම්බජම්බූහි සඤ්ඡන්නා, කරෙරිතිලකා තථා;
උද්දාලකා පාටලියො, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘අඞ්කොලකා බිම්බිජාලා, මායාකාරී ච පුප්ඵිතා;
ගන්ධෙන උපවායන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘අතිමුත්තා සත්තලිකා, නාගා සාලා ච පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘කොසම්බා සළලා නීපා, අට්ඨඞ්ගාපි ච පුප්ඵිතා [අට්ඨඞ්ගා ච සුපුප්ඵිතා (සී.), කට්ඨඞ්ගා ච සුපුප්ඵිතා (පී.)];
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘හරීතකා ආමලකා, අම්බජම්බුවිභීතකා;
කොලා භල්ලාතකා බිල්ලා, ඵලානි බහු අස්සමෙ.
‘‘කලම්බා ¶ කන්දලී තත්ථ, පුප්ඵන්ති මම අස්සමෙ;
දිබ්බගන්ධං [දිබ්බගන්ධා (සී. ස්යා. පී.) එවං පරත්ථපි] සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘අසොකපිණ්ඩිවාරී ¶ ච [අසොකපිණ්ඩී ච වරී (සී. ස්යා.), අසොකපිණ්ඩී ච වාරී (පී.)], නිම්බරුක්ඛා ච පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘පුන්නාගා ගිරිපුන්නාගා, තිමිරා තත්ථ පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘නිග්ගුණ්ඩී සිරිනිග්ගුණ්ඩී, චම්පරුක්ඛෙත්ථ පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘අවිදූරෙ ¶ පොක්ඛරණී, චක්කවාකූපකූජිතා;
මන්දාලකෙහි සඤ්ඡන්නා, පදුමුප්පලකෙහි ච.
‘‘අච්ඡොදකා ¶ සීතජලා, සුපතිත්ථා මනොරමා;
අච්ඡා ඵලිකසමානා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘පදුමා පුප්ඵරෙ තත්ථ, පුණ්ඩරීකා ච උප්පලා;
මන්දාලකෙහි සඤ්ඡන්නා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘පාඨීනා පාවුසා මච්ඡා, බලජා මුඤ්ජරොහිතා;
විචරන්තාව තෙ තත්ථ, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘කුම්භීලා සුසුමාරා ච, කච්ඡපා ච ගහා බහූ;
ඔගහා අජගරා ච, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘පාරෙවතා රවිහංසා, චක්කවාකා නදීචරා;
දින්දිභා සාළිකා චෙත්ථ, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘නයිතා අම්බගන්ධී ච, කෙතකා තත්ථ පුප්ඵිතා;
දිබ්බගන්ධං සම්පවන්තා, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘සීහා බ්යග්ඝා ච දීපී ච, අච්ඡකොකතරච්ඡකා;
අනුසඤ්චරන්තා පවනෙ, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘ජටාභාරෙන භරිතා, අජිනුත්තරවාසනා;
අනුසඤ්චරන්තා පවනෙ, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘අජිනානිධරා ¶ එතෙ, නිපකා සන්තවුත්තිනො;
අප්පාහාරාව තෙ සබ්බෙ, සොභෙන්ති මම අස්සමං.
‘‘ඛාරිභාරං ¶ ගහෙත්වාන, අජ්ඣොගය්හ වනං තදා;
මූලඵලානි භුඤ්ජන්තා, වසන්ති අස්සමෙ තදා.
‘‘න ¶ තෙ දාරුං ආහරන්ති, උදකං පාදධොවනං;
සබ්බෙසං ආනුභාවෙන, සයමෙවාහරීයති.
‘‘චුල්ලාසීතිසහස්සානි, ඉසයෙත්ථ සමාගතා;
සබ්බෙව ඣායිනො එතෙ, උත්තමත්ථගවෙසකා.
‘‘තපස්සිනො බ්රහ්මචාරී, චොදෙන්තා අප්පනාව තෙ;
අම්බරාවචරා සබ්බෙ, වසන්ති අස්සමෙ තදා.
‘‘පඤ්චාහං සන්නිපතන්ති, එකග්ගා සන්තවුත්තිනො;
අඤ්ඤොඤ්ඤං අභිවාදෙත්වා, පක්කමන්ති දිසාමුඛා.
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
තමන්ධකාරං විධමං, උප්පජ්ජි තාවදෙ ජිනො.
‘‘මම ¶ අස්සමසාමන්තා, යක්ඛො ආසි මහිද්ධිකො;
සො මෙ සංසිත්ථ සම්බුද්ධං, ජලජුත්තමනායකං.
‘‘එස බුද්ධො සමුප්පන්නො, පදුමුත්තරො මහාමුනි;
ඛිප්පං ගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, පයිරූපාස මාරිස.
‘‘යක්ඛස්ස වචනං සුත්වා, විප්පසන්නෙන චෙතසා;
අස්සමං සංසාමෙත්වාන, නික්ඛමිං විපිනා තදා.
‘‘චෙළෙව ඩය්හමානම්හි, නික්ඛමිත්වාන අස්සමා;
එකරත්තිං නිවාසෙත්වා [නිවසිත්වා (සී.), නිවාසෙන (?)], උපගච්ඡිං විනායකං.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
චතුසච්චං පකාසෙන්තො, දෙසෙසි අමතං පදං.
‘‘සුඵුල්ලං පදුමං ගය්හ, උපගන්ත්වා මහෙසිනො;
පසන්නචිත්තො සුමනො, බුද්ධස්ස අභිරොපයිං.
‘‘පූජයිත්වාන ¶ සම්බුද්ධං, ජලජුත්තමනායකං;
එකංසං අජිනං කත්වා, සන්ථවිං ලොකනායකං.
‘‘යෙන ඤාණෙන සම්බුද්ධො, වසතීහ අනාසවො;
තං ඤාණං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘සංසාරසොතං ඡින්දිත්වා, තාරෙසි සබ්බපාණිනං;
තව ධම්මං සුණිත්වාන, තණ්හාසොතං තරන්ති තෙ.
‘‘‘තුවං ¶ සත්ථා ච කෙතු ච, ධජො යූපො ච පාණිනං;
පරායණො පතිට්ඨා ච, දීපො ච ද්විපදුත්තම [දිපදුත්තම (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘‘යාවතා ගණිනො ලොකෙ, සත්ථවාහා පවුච්චරෙ;
තුවං අග්ගොසි සබ්බඤ්ඤු, තව අන්තොගධාව තෙ.
‘‘‘තව ඤාණෙන සබ්බඤ්ඤු, තාරෙසි ජනතං බහුං;
තව දස්සනමාගම්ම, දුක්ඛස්සන්තං කරිස්සරෙ.
‘‘‘යෙ කෙචිමෙ ගන්ධජාතා, ලොකෙ වායන්ති චක්ඛුම;
තව ගන්ධසමො නත්ථි, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තෙ මහාමුනෙ’.
‘‘‘තිරච්ඡානයොනිං නිරයං, පරිමොචෙසි [පරිමොචෙහි (ස්යා. ක.)] චක්ඛුම;
අසඞ්ඛතං පදං සන්තං, දෙසෙසි [දෙසෙහි (ස්යා. ක.)] ත්වං මහාමුනෙ’.
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
භික්ඛුසඞ්ඝෙ නිසීදිත්වා, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො ¶ මෙ ඤාණං අපූජෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති’.
‘‘සුලද්ධලාභං ලද්ධොම්හි, තොසයිත්වාන සුබ්බතං;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, විහරාමි අනාසවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උදෙනො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
උදෙනත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
මෙත්තෙය්යවග්ගො එකචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
මෙත්තෙය්යො පුණ්ණකො ථෙරො, මෙත්තගූ ධොතකොපි ච;
උපසිවො ¶ ච නන්දො ච, හෙමකො සත්තමො තහිං.
තොදෙය්යො ජතුකණ්ණී ච, උදෙනො ච මහායසො;
තීණි ගාථාසතානෙත්ථ, අසීති තීණි චුත්තරිං.