📜
8. නාගසමාලවග්ගො
1. නාගසමාලත්ථෙරඅපදානං
‘‘අපාටලිං ¶ ¶ ¶ අහං පුප්ඵං, උජ්ඣිතං සුමහාපථෙ;
ථූපම්හි අභිරොපෙසිං, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො.
‘‘එකත්තිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ථූපපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො පන්නරසෙ කප්පෙ, භූමියො [පුප්ඵියො (ස්යා.)] නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නාගසමාලො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නාගසමාලත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. පදසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අක්කන්තඤ්ච ¶ පදං දිස්වා, තිස්සස්සාදිච්චබන්ධුනො;
හට්ඨො හට්ඨෙන චිත්තෙන, පදෙ චිත්තං පසාදයිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං සඤ්ඤමලභිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පදසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො සත්තමකෙ කප්පෙ, සුමෙධො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවතී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පදසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පදසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. බුද්ධසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දුමග්ගෙ ¶ ¶ ¶ පංසුකූලිකං, ලග්ගං දිස්වාන සත්ථුනො;
තතො තමඤ්ජලිං කත්වා, පංසුකූලං අවන්දහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධසඤ්ඤායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ චතුත්ථකෙ කප්පෙ, දුමසාරොසි ඛත්තියො;
චාතුරන්තො විජිතාවී, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බුද්ධසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
බුද්ධසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. භිසාලුවදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කානනං වනමොගය්හ, වසාමි විපිනෙ අහං;
විපස්සිං අද්දසං බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං.
‘‘භිසාලුවඤ්ච පාදාසිං, උදකං හත්ථධොවනං;
වන්දිත්වා සිරසා පාදෙ, පක්කාමි උත්තරාමුඛො.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, භිසාලුවමදං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං.
‘‘ඉතො තතියකෙ කප්පෙ, භිසසම්මතඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා භිසාලුවදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
භිසාලුවදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
ඡට්ඨභාණවාරං.
5. එකසඤ්ඤකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඛණ්ඩො ¶ ¶ ¶ නාමාසි නාමෙන, විපස්සිස්සග්ගසාවකො;
එකා භික්ඛා මයා දින්නා, ලොකාහුතිපටිග්ගහෙ.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, ද්විපදින්ද නරාසභ;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, එකභික්ඛායිදං ඵලං.
‘‘චත්තාලීසම්හිතො කප්පෙ, වරුණො නාම ඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකසඤ්ඤකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
එකසඤ්ඤකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. තිණසන්ථරදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘හිමවන්තස්සාවිදූරෙ, මහාජාතස්සරො අහු;
සතපත්තෙහි සඤ්ඡන්නො, නානාසකුණමාලයො.
‘‘තම්හි ¶ න්හත්වා ච පිත්වා [පීත්වා (සී. ස්යා.)] ච, අවිදූරෙ වසාමහං;
අද්දසං සමණානග්ගං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සත්ථා ලොකෙ අනුත්තරො;
අබ්භතො ඔරුහිත්වාන, භූමියංඨාසි තාවදෙ.
‘‘විසාණෙන [ලායනෙන (ස්යා.)] තිණං ගය්හ, නිසීදනමදාසහං;
නිසීදි භගවා තත්ථ, තිස්සො ලොකග්ගනායකො.
‘‘සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, අවන්දි ලොකනායකං;
පටිකුටිකො [උක්කුටිකො (ස්යා. ක.)] අපසක්කිං, නිජ්ඣායන්තො මහාමුනිං.
‘‘තෙන චිත්තප්පසාදෙන, නිම්මානං උපපජ්ජහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සන්ථරස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘ඉතො ¶ ¶ දුතියකෙ කප්පෙ, මිග [මිත්ත (ස්යා.)] සම්මතඛත්තියො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිණසන්ථරදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිණසන්ථරදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. සූචිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි, සම්බුද්ධො ලොකනායකො;
සුමෙධො නාම නාමෙන, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘තස්ස ¶ කඤ්චනවණ්ණස්ස, ද්විපදින්දස්ස තාදිනො;
පඤ්ච සූචී මයා දින්නා, සිබ්බනත්ථාය චීවරං.
‘‘තෙනෙව සූචිදානෙන, නිපුණත්ථවිපස්සකං;
තික්ඛං ලහුඤ්ච ඵාසුඤ්ච, ඤාණං මෙ උදපජ්ජථ.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
ධාරෙමි අන්තිමං දෙහං, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘ද්විපදාධිපතී නාම, රාජානො චතුරො අහුං;
සත්තරතනසම්පන්නා, චක්කවත්තී මහබ්බලා.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සූචිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සූචිදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. පාටලිපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අන්තරාපණෙ;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසං, බාත්තිංසවරලක්ඛණං.
‘‘සෙට්ඨිපුත්තො ¶ තදා ආසිං, සුඛුමාලො සුඛෙධිතො;
උච්ඡඞ්ගෙ පාටලිපුප්ඵං, කත්වාන [කත්වා තං (සී. ස්යා.)] අභිසංහරිං.
‘‘හට්ඨො ¶ ¶ හට්ඨෙන චිත්තෙන, පුප්ඵෙහි අභිපූජයිං;
තිස්සං ලොකවිදුං නාථං, නරදෙවං නමස්සහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුප්ඵපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉතො තෙසට්ඨිකප්පම්හි, අභිසම්මතනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පාටලිපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පාටලිපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. ඨිතඤ්ජලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
තත්ථ අද්දසං [තත්ථද්දසාසිං (සී. ස්යා.)] සම්බුද්ධං, බාත්තිංසවරලක්ඛණං.
‘‘තත්ථාහං අඤ්ජලිං කත්වා, පක්කාමිං පාචිනාමුඛො;
අවිදූරෙ නිසින්නස්ස, නියකෙ පණ්ණසන්ථරෙ.
‘‘තතො මෙ අසනීපාතො, මත්ථකෙ නිපතී තදා;
සොහං මරණකාලම්හි, අකාසිං පුනරඤ්ජලිං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, අඤ්ජලිං අකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, අඤ්ජලිස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘චතුපණ්ණාසකප්පම්හි, මිගකෙතුසනාමකො;
සත්තරතනසම්පන්නො, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ඨිතඤ්ජලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ඨිතඤ්ජලියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. තිපදුමියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
දන්තො දන්තපරිවුතො, නගරා නික්ඛමී තදා.
‘‘නගරෙ ¶ හංසවතියං, අහොසිං මාලිකො තදා;
යං තත්ථ උත්තමං තොණි, පද්මපුප්ඵානි [උත්තමං පුප්ඵං, තීණි පුප්ඵානි (සී.)] අග්ගහිං.
‘‘අද්දසං විරජං බුද්ධං, පටිමග්ගන්තරාපණෙ;
සහ [සොහං (සී.)] දිස්වාන සම්බුද්ධං, එවං චින්තෙසහං තදා.
‘‘කිං මෙ ඉමෙහි පුප්ඵෙහි, රඤ්ඤො උපනිතෙහි මෙ;
ගාමං වා ගාමඛෙත්තං වා, සහස්සං වා ලභෙය්යහං.
‘‘අදන්තදමනං ¶ වීරං, සබ්බසත්තසුඛාවහං;
ලොකනාථං පූජයිත්වා, ලච්ඡාමි අමතං ධනං.
‘‘එවාහං චින්තයිත්වාන, සකං චිත්තං පසාදයිං;
තීණි ලොහිතකෙ ගය්හ, ආකාසෙ උක්ඛිපිං තදා.
‘‘මයා උක්ඛිත්තමත්තම්හි, ආකාසෙ පත්ථරිංසු තෙ;
ධාරිංසු මත්ථකෙ තත්ථ, උද්ධංවණ්ටා අධොමුඛා.
‘‘යෙ කෙචි මනුජා දිස්වා, උක්කුට්ඨිං සම්පවත්තයුං;
දෙවතා අන්තලික්ඛම්හි, සාධුකාරං පවත්තයුං.
‘‘අච්ඡෙරං ලොකෙ උප්පන්නං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස වාහසා;
සබ්බෙ ධම්මං සුණිස්සාම, පුප්ඵානං වාහසා මයං.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
වීථියඤ්හි ඨිතො සන්තො, ඉමා ගාථා අභාසථ.
‘‘‘යො සො බුද්ධං අපූජෙසි, රත්තපද්මෙහි [රත්තපදුමෙහි (සී. ස්යා.)] මාණවො;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.
‘‘‘තිංසකප්පසහස්සානි, දෙවලොකෙ රමිස්සති;
තිංසකප්පානි [තිංසක්ඛත්තුඤ්ච (ස්යා.)] දෙවින්දො, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘මහාවිත්ථාරිකං ¶ නාම, බ්යම්හං හෙස්සති තාවදෙ;
තියොජනසතුබ්බිද්ධං, දියඩ්ඪසතවිත්ථතං.
‘‘‘චත්තාරිසතසහස්සානි ¶ , නිය්යූහා ච සුමාපිතා;
කූටාගාරවරූපෙතා, මහාසයනමණ්ඩිතා.
‘‘‘කොටිසතසහස්සියො ¶ ¶ , පරිවාරෙස්සන්ති අච්ඡරා;
කුසලා නච්චගීතස්ස, වාදිතෙපි පදක්ඛිණා.
‘‘‘එතාදිසෙ බ්යම්හවරෙ, නාරීගණසමාකුලෙ;
වස්සිස්සති පුප්ඵවස්සො, දිබ්බො [පද (ක.)] ලොහිතකො සදා.
‘‘‘භිත්තිඛීලෙ නාගදන්තෙ, ද්වාරබාහාය තොරණෙ;
චක්කමත්තා ලොහිතකා, ඔලම්බිස්සන්ති තාවදෙ.
‘‘‘පත්තෙන පත්තසඤ්ඡන්නෙ, අන්තොබ්යම්හවරෙ ඉමං;
අත්ථරිත්වා පාරුපිත්වා, තුවට්ටිස්සන්ති තාවදෙ.
‘‘‘භවනං පරිවාරෙත්වා, සමන්තා සතයොජනෙ;
තෙපි පද්මා [තෙ විසුද්ධා (සී. ස්යා.)] ලොහිතකා, දිබ්බගන්ධං පවායරෙ.
‘‘‘පඤ්චසත්තතික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘‘සම්පත්තියො දුවෙ භුත්වා, අනීති අනුපද්දවො;
සම්පත්තෙ පරියොසානෙ, නිබ්බානං පාපුණිස්සති’ [ඵස්සයිස්සති (සී.), පස්සයිස්සති (ක.)].
‘‘සුදිට්ඨො වත මෙ බුද්ධො, වාණිජ්ජං සුපයොජිතං;
පද්මානි තීණි පූජෙත්වා, අනුභොසිං තිසම්පදා [අනුභූයන්ති සම්පදා (ක.)].
‘‘අජ්ජ මෙ ධම්මප්පත්තස්ස, විප්පමුත්තස්ස සබ්බසො;
සුපුප්ඵිතං ලොහිතකං, ධාරයිස්සති මත්ථකෙ.
‘‘මම කම්මං කථෙන්තස්ස, පදුමුත්තරසත්ථුනො;
සතපාණසහස්සානං, ධම්මාභිසමයො අහු.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තිපදුමානිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
සබ්බාසවා පරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිපදුමියො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිපදුමියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
නාගසමාලවග්ගො අට්ඨමො.
තස්සුද්දානං –
නාගසමාලො පදසඤ්ඤී, සඤ්ඤකාලුවදායකො;
එකසඤ්ඤී තිණසන්ථාරො, සූචිපාටලිපුප්ඵියො;
ඨිතඤ්ජලී තිපදුමී, ගාථායො පඤ්චසත්තති.