📜
54. කච්චායනවග්ගො
1. මහාකච්චායනත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ ¶ නාම ජිනො, අනෙජො අජිතං ජයො;
සතසහස්සෙ කප්පානං, ඉතො උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘වීරො කමලපත්තක්ඛො, සසඞ්කවිමලානනො;
කනකාචලසඞ්කාසො [කඤ්චනතචසඞ්කාසො (ස්යා.)], රවිදිත්තිසමප්පභො.
‘‘සත්තනෙත්තමනොහාරී, වරලක්ඛණභූසිතො;
සබ්බවාක්යපථාතීතො, මනුජාමරසක්කතො.
‘‘සම්බුද්ධො බොධයං සත්තෙ, වාගීසො මධුරස්සරො;
කරුණානිබන්ධසන්තානො, පරිසාසු විසාරදො.
‘‘දෙසෙති ¶ මධුරං ධම්මං, චතුසච්චූපසංහිතං;
නිමුග්ගෙ මොහපඞ්කම්හි, සමුද්ධරති පාණිනෙ.
‘‘තදා එකචරො හුත්වා, තාපසො හිමවාලයො;
නභසා මානුසං ලොකං, ගච්ඡන්තො ජිනමද්දසං.
‘‘උපෙච්ච සන්තිකං තස්ස, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං;
වණ්ණයන්තස්ස වීරස්ස, සාවකස්ස මහාගුණං.
‘‘සඞ්ඛිත්තෙන මයා වුත්තං, විත්ථාරෙන පකාසයං;
පරිසං මඤ්ච තොසෙති, යථා කච්චායනො අයං.
‘‘‘නාහං ¶ එවමිධෙකච්චං [එවංවිධං කඤ්චි (සී. පී.)], අඤ්ඤං පස්සාමි සාවකං;
තස්මාතදග්ගෙ [තස්මෙතදග්ගෙ (සී.)] එසග්ගො, එවං ධාරෙථ භික්ඛවො’.
‘‘තදාහං විම්හිතො හුත්වා, සුත්වා වාක්යං මනොරමං;
හිමවන්තං ගමිත්වාන, ආහිත්වා [ආහත්වා (සී. පී.)] පුප්ඵසඤ්චයං.
‘‘පූජෙත්වා ලොකසරණං, තං ඨානමභිපත්ථයිං;
තදා මමාසයං ඤත්වා, බ්යාකාසි ස රණඤ්ජහො.
‘‘‘පස්සථෙතං ¶ ඉසිවරං, නිද්ධන්තකනකත්තචං;
උද්ධග්ගලොමං පීණංසං, අචලං පඤ්ජලිං ඨිතං.
‘‘‘හාසං ¶ සුපුණ්ණනයනං, බුද්ධවණ්ණගතාසයං;
ධම්මජං උග්ගහදයං [ධම්මංව විග්ගහවරං (සී.), ධම්මපටිග්ගහවරං (පී.)], අමතාසිත්තසන්නිභං’.
‘‘කච්චානස්ස ගුණං සුත්වා, තං ඨානං පත්ථයං ඨිතො;
අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ගොතමස්ස මහාමුනෙ.
‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කච්චානො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘බහුස්සුතො මහාඤාණී, අධිප්පායවිදූ මුනෙ;
පාපුණිස්සති තං ඨානං, යථායං බ්යාකතො මයා.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දුවෙ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
අඤ්ඤං ගතිං න ගච්ඡාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දුවෙ ¶ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ අථ බ්රාහ්මණෙ;
නීචෙ කුලෙ න ජායාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ච භවෙ දානි, ජාතො උජ්ජෙනියං පුරෙ [ජාතො, උජ්ජෙනියං පුරෙ රමෙ (ස්යා.)];
පජ්ජොතස්ස ච චණ්ඩස්ස, පුරොහිතදිජාධිනො [පුරොහිතදිජාතිනො (සී. පී.)].
‘‘පුත්තො තිරිටිවච්ඡස්ස [තිරිටවච්ඡස්ස (සී.), තිපිතිවච්ඡස්ස (ස්යා.)], නිපුණො වෙදපාරගූ;
මාතා ච චන්දිමා නාම, කච්චානොහං වරත්තචො.
‘‘වීමංසනත්ථං බුද්ධස්ස, භූමිපාලෙන පෙසිතො;
දිස්වා මොක්ඛපුරද්වාරං, නායකං ගුණසඤ්චයං.
‘‘සුත්වා ච විමලං වාක්යං, ගතිපඞ්කවිසොසනං;
පාපුණිං අමතං සන්තං, සෙසෙහි සහ සත්තහි.
‘‘අධිප්පායවිදූ ජාතො, සුගතස්ස මහාමතෙ;
ඨපිතො එතදග්ගෙ ච, සුසමිද්ධමනොරථො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ ¶ වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ; තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාකච්චායනො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මහාකච්චායනත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. වක්කලිත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉතො ¶ සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො;
අනොමනාමො අමිතො, නාමෙන පදුමුත්තරො.
‘‘පදුමාකාරවදනො, පදුමාමලසුච්ඡවී;
ලොකෙනානුපලිත්තොව තොයෙන පදුමං යථා.
‘‘වීරො පදුමපත්තක්ඛො, කන්තො ච පදුමං යථා;
පදුමුත්තරගන්ධොව, තස්මා සො පදුමුත්තරො.
‘‘ලොකජෙට්ඨො ච නිම්මානො, අන්ධානං නයනූපමො;
සන්තවෙසො ගුණනිධි, කරුණාමතිසාගරො.
‘‘ස කදාචි මහාවීරො, බ්රහ්මාසුරසුරච්චිතො;
සදෙවමනුජාකිණ්ණෙ, ජනමජ්ඣෙ ජිනුත්තමො [ජනුත්තමො (ස්යා. පී.), අනුත්තමො (ක.) වඞ්ගීසත්ථෙරාපදානෙපි].
‘‘වදනෙන සුගන්ධෙන, මධුරෙන රුතෙන ච;
රඤ්ජයං පරිසං සබ්බං, සන්ථවී සාවකං සකං.
‘‘සද්ධාධිමුත්තො ¶ සුමති, මම දස්සනලාලසො [දස්සනසාලයො (ස්යා.)];
නත්ථි එතාදිසො අඤ්ඤො, යථායං භික්ඛු වක්කලි.
‘‘තදාහං හංසවතියං, නගරෙ බ්රාහ්මණත්රජො;
හුත්වා සුත්වා ච තං වාක්යං, තං ඨානමභිරොචයිං.
‘‘සසාවකං ¶ තං විමලං, නිමන්තෙත්වා තථාගතං;
සත්තාහං භොජයිත්වාන, දුස්සෙහච්ඡාදයිං තදා.
‘‘නිපච්ච ¶ ¶ සිරසා තස්ස, අනන්තගුණසාගරෙ;
නිමුග්ගො පීතිසම්පුණ්ණො, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘යො සො තයා සන්ථවිතො, ඉතො සත්තමකෙ මුනි [ඉධ සද්ධාධිමුත්තො ඉසි (ස්යා.), ඉතො සත්තමකෙහනි (සී. පී.)];
භික්ඛු සද්ධාවතං අග්ගො, තාදිසො හොමහං මුනෙ’.
‘‘එවං වුත්තෙ මහාවීරො, අනාවරණදස්සනො;
ඉමං වාක්යං උදීරෙසි, පරිසාය මහාමුනි.
‘‘‘පස්සථෙතං මාණවකං, පීතමට්ඨනිවාසනං;
හෙමයඤ්ඤොපචිතඞ්ගං [හෙමයඤ්ඤොපවීතඞ්ගං (සී.)], ජනනෙත්තමනොහරං.
‘‘‘එසො අනාගතද්ධානෙ, ගොතමස්ස මහෙසිනො;
අග්ගො සද්ධාධිමුත්තානං, සාවකොයං භවිස්සති.
‘‘‘දෙවභූතො මනුස්සො වා, සබ්බසන්තාපවජ්ජිතො;
සබ්බභොගපරිබ්යූළ්හො, සුඛිතො සංසරිස්සති.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
වක්කලි නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තෙන කම්මවිසෙසෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සබ්බත්ථ සුඛිතො හුත්වා, සංසරන්තො භවාභවෙ;
සාවත්ථියං පුරෙ ජාතො, කුලෙ අඤ්ඤතරෙ අහං.
‘‘නොනීතසුඛුමාලං ¶ මං, ජාතපල්ලවකොමලං;
මන්දං උත්තානසයනං, පිසාචභයතජ්ජිතා.
‘‘පාදමූලෙ මහෙසිස්ස, සායෙසුං දීනමානසා;
ඉමං දදාම තෙ නාථ, සරණං හොහි නායක.
‘‘තදා ¶ ¶ පටිග්ගහි සො මං, භීතානං සරණො මුනි;
ජාලිනා චක්කඞ්කිතෙන [සඞ්කලඞ්කෙන (සී.)], මුදුකොමලපාණිනා.
‘‘තදා පභුති තෙනාහං, අරක්ඛෙය්යෙන රක්ඛිතො;
සබ්බවෙරවිනිමුත්තො [සබ්බබ්යාධිවිනිමුත්තො (ස්යා.), සබ්බූපධිවිනිමුත්තො (පී.)], සුඛෙන පරිවුද්ධිතො.
‘‘සුගතෙන ¶ විනා භූතො, උක්කණ්ඨාමි මුහුත්තකං;
ජාතියා සත්තවස්සොහං, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘සබ්බපාරමිසම්භූතං, නීලක්ඛිනයනං [ලඞ්කිනීලයනං (සී.)] වරං;
රූපං සබ්බසුභාකිණ්ණං, අතිත්තො විහරාමහං [විහයාමහං (සී. පී.)].
‘‘බුද්ධරූපරතිං [බුද්ධො රූපරතිං (සී.)] ඤත්වා, තදා ඔවදි මං ජිනො;
‘අලං වක්කලි කිං රූපෙ, රමසෙ බාලනන්දිතෙ.
‘‘‘යො හි පස්සති සද්ධම්මං, සො මං පස්සති පණ්ඩිතො;
අපස්සමානො සද්ධම්මං, මං පස්සම්පි න පස්සති.
‘‘‘අනන්තාදීනවො කායො, විසරුක්ඛසමූපමො;
ආවාසො සබ්බරොගානං, පුඤ්ජො දුක්ඛස්ස කෙවලො.
‘‘‘නිබ්බින්දිය තතො රූපෙ, ඛන්ධානං උදයබ්බයං;
පස්ස උපක්කිලෙසානං, සුඛෙනන්තං ගමිස්සති’.
‘‘එවං ¶ තෙනානුසිට්ඨොහං, නායකෙන හිතෙසිනා;
ගිජ්ඣකූටං සමාරුය්හ, ඣායාමි ගිරිකන්දරෙ.
‘‘ඨිතො පබ්බතපාදම්හි, අස්සාසයි [මමාහසො (සී.)] මහාමුනි;
වක්කලීති ජිනො වාචං, තං සුත්වා මුදිතො අහං.
‘‘පක්ඛන්දිං සෙලපබ්භාරෙ, අනෙකසතපොරිසෙ;
තදා බුද්ධානුභාවෙන, සුඛෙනෙව මහිං ගතො.
‘‘පුනොපි [පුනාපි (ස්යා.), මුනි මං (ක.)] ධම්මං දෙසෙති, ඛන්ධානං උදයබ්බයං;
තමහං ධම්මමඤ්ඤාය, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘සුමහාපරිසමජ්ඣෙ ¶ , තදා මං චරණන්තගො;
අග්ගං සද්ධාධිමුත්තානං, පඤ්ඤපෙසි මහාමති.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වක්කලිත්ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
වක්කලිත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. මහාකප්පිනත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
උදිතො අජටාකාසෙ [ජගදාකාසෙ (සී.), ජලදාකාසෙ (පී.)], රවීව සරදම්බරෙ.
‘‘වචනාභාය බොධෙති, වෙනෙය්යපදුමානි සො;
කිලෙසපඞ්කං සොසෙති, මතිරංසීහි නායකො.
‘‘තිත්ථියානං යසෙ [යසො (සී. පී.)] හන්ති, ඛජ්ජොතාභා යථා රවි;
සච්චත්ථාභං පකාසෙති, රතනංව දිවාකරො.
‘‘ගුණානං ආයතිභූතො, රතනානංව සාගරො;
පජ්ජුන්නොරිව භූතානි, ධම්මමෙඝෙන වස්සති.
‘‘අක්ඛදස්සො තදා ආසිං, නගරෙ හංසසව්හයෙ;
උපෙච්ච ධම්මමස්සොසිං, ජලජුත්තමනාමිනො.
‘‘ඔවාදකස්ස භික්ඛූනං, සාවකස්ස කතාවිනො;
ගුණං පකාසයන්තස්ස, තප්පයන්තස්ස [තොසයන්තස්ස (සී.), හාසයන්තස්ස (ස්යා.), වාසයන්තස්ස (පී.)] මෙ මනං.
‘‘සුත්වා පතීතො සුමනො, නිමන්තෙත්වා තථාගතං;
සසිස්සං භොජයිත්වාන, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘තදා ¶ හංසසමභාගො, හංසදුන්දුභිනිස්සනො [හංසදුන්දුභිසුස්සරො (සී.)];
පස්සථෙතං මහාමත්තං, විනිච්ඡයවිසාරදං.
‘‘පතිතං පාදමූලෙ මෙ, සමුග්ගතතනූරුහං;
ජීමූතවණ්ණං පීණංසං, පසන්නනයනානනං.
‘‘පරිවාරෙන ¶ මහතා, රාජයුත්තං මහායසං;
එසො කතාවිනො ඨානං, පත්ථෙති මුදිතාසයො.
‘‘‘ඉමිනා ¶ ¶ පණිපාතෙන, චාගෙන පණිධීහි ච [පිණ්ඩපාතෙන, චෙතනා පණිධීහි ච (සී.)];
කප්පසතසහස්සානි, නුපපජ්ජති දුග්ගතිං.
‘‘‘දෙවෙසු දෙවසොභග්ගං, මනුස්සෙසු මහන්තතං;
අනුභොත්වාන සෙසෙන [අභුත්වාව සෙසෙන (සී.), අනුභොත්වාව සෙසෙන (ස්යා.)], නිබ්බානං පාපුණිස්සති.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කප්පිනො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තතොහං සුකතං කාරං, කත්වාන ජිනසාසනෙ;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තුසිතං අගමාසහං.
‘‘දෙවමානුසරජ්ජානි, සතසො අනුසාසිය;
බාරාණසියමාසන්නෙ, ජාතො කෙනියජාතියං.
‘‘සහස්සපරිවාරෙන [සතසහස්සපරිවාරො (ස්යා.)], සපජාපතිකො අහං;
පඤ්ච පච්චෙකබුද්ධානං, සතානි සමුපට්ඨහිං.
‘‘තෙමාසං භොජයිත්වාන, පච්ඡාදම්හ තිචීවරං;
තතො චුතා මයං සබ්බෙ, අහුම්හ තිදසූපගා.
‘‘පුනො සබ්බෙ මනුස්සත්තං, අගමිම්හ තතො චුතා;
කුක්කුටම්හි පුරෙ ජාතා, හිමවන්තස්ස පස්සතො.
‘‘කප්පිනො ¶ ¶ නාමහං ආසිං, රාජපුත්තො මහායසො;
සෙසාමච්චකුලෙ ජාතා, මමෙව පරිවාරයුං.
‘‘මහාරජ්ජසුඛං පත්තො, සබ්බකාමසමිද්ධිමා;
වාණිජෙහි සමක්ඛාතං, බුද්ධුප්පාදමහං සුණිං.
‘‘‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, අසමො එකපුග්ගලො;
සො පකාසෙති සද්ධම්මං, අමතං සුඛමුත්තමං.
‘‘‘සුයුත්තා තස්ස සිස්සා ච, සුමුත්තා ච අනාසවා’;
‘‘සුත්වා නෙසං සුවචනං, සක්කරිත්වාන වාණිජෙ.
‘‘පහාය රජ්ජං සාමච්චො, නික්ඛමිං බුද්ධමාමකො;
නදිං දිස්වා මහාචන්දං, පූරිතං සමතිත්තිකං.
‘‘අප්පතිට්ඨං ¶ අනාලම්බං, දුත්තරං සීඝවාහිනිං;
ගුණං සරිත්වා බුද්ධස්ස, සොත්ථිනා සමතික්කමිං.
‘‘‘භවසොතං සචෙ බුද්ධො, තිණ්ණො ලොකන්තගූ විදූ [විභූ (ක.)];
එතෙන සච්චවජ්ජෙන, ගමනං මෙ සමිජ්ඣතු.
‘‘‘යදි ¶ සන්තිගමො මග්ගො, මොක්ඛො චච්චන්තිකං [මොක්ඛදං සන්තිකං (ස්යා.)] සුඛං;
එතෙන සච්චවජ්ජෙන, ගමනං මෙ සමිජ්ඣතු.
‘‘‘සඞ්ඝො චෙ තිණ්ණකන්තාරො, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තො අනුත්තරො;
එතෙන සච්චවජ්ජෙන, ගමනං මෙ සමිජ්ඣතු’.
‘‘සහ කතෙ සච්චවරෙ, මග්ගා අපගතං ජලං;
තතො සුඛෙන උත්තිණ්ණො, නදීතීරෙ මනොරමෙ.
‘‘නිසින්නං ¶ අද්දසං බුද්ධං, උදෙන්තංව පභඞ්කරං;
ජලන්තං හෙමසෙලංව, දීපරුක්ඛංව ජොතිතං.
‘‘සසිංව තාරාසහිතං, සාවකෙහි පුරක්ඛතං;
වාසවං විය වස්සන්තං, දෙසනාජලදන්තරං [දෙවෙන ජලනන්දනං (ස්යා. පී.)].
‘‘වන්දිත්වාන සහාමච්චො, එකමන්තමුපාවිසිං;
තතො නො ආසයං [තතො අජ්ඣාසයං (ස්යා.)] ඤත්වා, බුද්ධො ධම්මමදෙසයි.
‘‘සුත්වාන ¶ ධම්මං විමලං, අවොචුම්හ මයං ජිනං;
‘පබ්බාජෙහි මහාවීර, නිබ්බින්දාම්හ [නිබ්බින්නාම්හ (සී. පී.), ඔතිණ්ණම්හ (ස්යා.)] මයං භවෙ’.
‘‘‘ස්වක්ඛාතො භික්ඛවෙ ධම්මො, දුක්ඛන්තකරණාය වො;
චරථ බ්රහ්මචරියං’, ඉච්චාහ මුනිසත්තමො.
‘‘සහ වාචාය සබ්බෙපි, භික්ඛුවෙසධරා මයං;
අහුම්හ උපසම්පන්නා, සොතාපන්නා ච සාසනෙ.
‘‘තතො ජෙතවනං ගන්ත්වා, අනුසාසි විනායකො;
අනුසිට්ඨො ජිනෙනාහං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘තතො භික්ඛුසහස්සානි [භික්ඛුසහස්සං තං (සී. පී.)], අනුසාසිමහං තදා;
මමානුසාසනකරා, තෙපි ආසුං අනාසවා.
‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
භික්ඛුඔවාදකානග්ගො, කප්පිනොති මහාජනෙ.
‘‘සතසහස්සෙ ¶ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
පමුත්තො සරවෙගොව, කිලෙසෙ ඣාපයිං [ඣාපයී (සී.)] මම.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාකප්පිනො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මහාකප්පිනත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. දබ්බමල්ලපුත්තත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බලොකවිදූ මුනි;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි චක්ඛුමා.
‘‘ඔවාදකො විඤ්ඤාපකො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
දෙසනාකුසලො බුද්ධො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘අනුකම්පකො ¶ කාරුණිකො, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
සම්පත්තෙ තිත්ථියෙ සබ්බෙ, පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨපි [පතිට්ඨහි (ස්යා. ක.)].
‘‘එවං නිරාකුලං ආසි, සුඤ්ඤතං [සුඤ්ඤකං (සී.) එවමුපරිපි] තිත්ථියෙහි ච;
විචිත්තං අරහන්තෙහි, වසීභූතෙහි තාදිභි.
‘‘රතනානට්ඨපඤ්ඤාසං, උග්ගතො සො මහාමුනි;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘වස්සසතසහස්සානි ¶ , ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තදාහං හංසවතියං, සෙට්ඨිපුත්තො මහායසො;
උපෙත්වා ලොකපජ්ජොතං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං.
‘‘සෙනාසනානි භික්ඛූනං, පඤ්ඤාපෙන්තං සසාවකං;
කිත්තයන්තස්ස වචනං, සුණිත්වා මුදිතො අහං.
‘‘අධිකාරං ¶ සසඞ්ඝස්ස, කත්වා තස්ස මහෙසිනො;
නිපච්ච සිරසා පාදෙ, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘තදාහ ස මහාවීරො, මම කම්මං පකිත්තයං;
‘යො සසඞ්ඝමභොජෙසි, සත්තාහං ලොකනායකං.
‘‘‘සොයං කමලපත්තක්ඛො, සීහංසො කනකත්තචො;
මම පාදමූලෙ නිපති [පතිතො (පී.)], පත්ථයං ඨානමුත්තමං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘සාවකො තස්ස බුද්ධස්ස, දබ්බො නාමෙන විස්සුතො;
සෙනාසනපඤ්ඤාපකො, අග්ගො හෙස්සතියං තදා’.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සතානං තීණික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං ¶ ¶ ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
සබ්බත්ථ සුඛිතො ආසිං, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, විපස්සී නාම නායකො;
උප්පජ්ජි චාරුදස්සනො [චාරුනයනො (සී. ස්යා. පී.)], සබ්බධම්මවිපස්සකො.
‘‘දුට්ඨචිත්තො උපවදිං, සාවකං තස්ස තාදිනො;
සබ්බාසවපරික්ඛීණං, සුද්ධොති ච විජානිය.
‘‘තස්සෙව නරවීරස්ස, සාවකානං මහෙසිනං;
සලාකඤ්ච ගහෙත්වාන [සලාකං පග්ගහෙත්වාන (සී. පී.)], ඛීරොදනමදාසහං.
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘සාසනං ජොතයිත්වාන, අභිභුය්ය කුතිත්ථියෙ;
විනෙය්යෙ විනයිත්වාව, නිබ්බුතො සො සසාවකො.
‘‘සසිස්සෙ නිබ්බුතෙ නාථෙ, අත්ථමෙන්තම්හි සාසනෙ;
දෙවා කන්දිංසු සංවිග්ගා, මුත්තකෙසා රුදම්මුඛා.
‘‘නිබ්බායිස්සති ¶ ධම්මක්ඛො, න පස්සිස්සාම සුබ්බතෙ;
න සුණිස්සාම සද්ධම්මං, අහො නො අප්පපුඤ්ඤතා.
‘‘තදායං පථවී සබ්බා, අචලා සා චලාචලා [චලාචලී (සී.), පුලාපුලී (ස්යා.)];
සාගරො ච සසොකොව, විනදී කරුණං ගිරං.
‘‘චතුද්දිසා දුන්දුභියො, නාදයිංසු අමානුසා;
සමන්තතො අසනියො, ඵලිංසු ච භයාවහා.
‘‘උක්කා ¶ පතිංසු නභසා, ධූමකෙතු ච දිස්සති;
සධූමා ජාලවට්ටා ච [සබ්බථලජසත්තා ච (සී.)], රවිංසු කරුණං මිගා.
‘‘උප්පාදෙ දාරුණෙ දිස්වා, සාසනත්ථඞ්ගසූචකෙ;
සංවිග්ගා භික්ඛවො සත්ත, චින්තයිම්හ මයං තදා.
‘‘සාසනෙන විනාම්හාකං, ජීවිතෙන අලං මයං;
පවිසිත්වා මහාරඤ්ඤං, යුඤ්ජාම ජිනසාසනං.
‘‘අද්දසම්හ ¶ තදාරඤ්ඤෙ, උබ්බිද්ධං සෙලමුත්තමං;
නිස්සෙණියා තමාරුය්හ, නිස්සෙණිං පාතයිම්හසෙ.
‘‘තදා ¶ ඔවදි නො ථෙරො, බුද්ධුප්පාදො සුදුල්ලභො;
සද්ධාතිදුල්ලභා ලද්ධා, ථොකං සෙසඤ්ච සාසනං.
‘‘නිපතන්ති ඛණාතීතා, අනන්තෙ දුක්ඛසාගරෙ;
තස්මා පයොගො කත්තබ්බො, යාව ඨාති මුනෙ මතං [යාව තිට්ඨති සාසනං (ස්යා.)].
‘‘අරහා ආසි සො ථෙරො, අනාගාමී තදානුගො;
සුසීලා ඉතරෙ යුත්තා, දෙවලොකං අගම්හසෙ.
‘‘නිබ්බුතො තිණ්ණසංසාරො, සුද්ධාවාසෙ ච එකකො;
අහඤ්ච පක්කුසාති ච, සභියො බාහියො තථා.
‘‘කුමාරකස්සපො චෙව, තත්ථ තත්ථූපගා මයං;
සංසාරබන්ධනා මුත්තා, ගොතමෙනානුකම්පිතා.
‘‘මල්ලෙසු කුසිනාරායං, ජාතො ගබ්භෙව මෙ සතො;
මාතා මතා චිතාරුළ්හා, තතො නිප්පතිතො අහං.
‘‘පතිතො ¶ දබ්බපුඤ්ජම්හි, තතො දබ්බොති විස්සුතො;
බ්රහ්මචාරීබලෙනාහං, විමුත්තො සත්තවස්සිකො.
‘‘ඛීරොදනබලෙනාහං ¶ , පඤ්චහඞ්ගෙහුපාගතො;
ඛීණාසවොපවාදෙන, පාපෙහි බහුචොදිතො.
‘‘උභො පුඤ්ඤඤ්ච පාපඤ්ච, වීතිවත්තොම්හි දානිහං;
පත්වාන පරමං සන්තිං, විහරාමි අනාසවො.
‘‘සෙනාසනං පඤ්ඤාපයිං, හාසයිත්වාන සුබ්බතෙ;
ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා දබ්බමල්ලපුත්තො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
දබ්බමල්ලපුත්තත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. කුමාරකස්සපත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉතො ¶ සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො;
සබ්බලොකහිතො වීරො, පදුමුත්තරනාමකො.
‘‘තදාහං ¶ බ්රාහ්මණො හුත්වා, විස්සුතො වෙදපාරගූ;
දිවාවිහාරං විචරං, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘චතුසච්චං ¶ පකාසෙන්තං, බොධයන්තං සදෙවකං;
විචිත්තකථිකානග්ගං, වණ්ණයන්තං මහාජනෙ.
‘‘තදා මුදිතචිත්තොහං, නිමන්තෙත්වා තථාගතං;
නානාරත්තෙහි වත්ථෙහි, අලඞ්කරිත්වාන මණ්ඩපං.
‘‘නානාරතනපජ්ජොතං, සසඞ්ඝං භොජයිං තහිං;
භොජයිත්වාන සත්තාහං, නානග්ගරසභොජනං.
‘‘නානාචිත්තෙහි [නානාවණ්ණෙහි (සී.)] පුප්ඵෙහි, පූජයිත්වා සසාවකං [මහාවීරං (ක.)];
නිපච්ච පාදමූලම්හි, තං ඨානං පත්ථයිං අහං.
‘‘තදා ¶ මුනිවරො ආහ, කරුණෙකරසාසයො [කරුණො කරුණාලයො (ස්යා.)];
‘පස්සථෙතං දිජවරං, පදුමානනලොචනං.
‘‘‘පීතිපාමොජ්ජබහුලං, සමුග්ගතතනූරුහං;
හාසම්හිතවිසාලක්ඛං, මම සාසනලාලසං.
‘‘‘පතිතං පාදමූලෙ මෙ, එකාවත්ථසුමානසං [එකවත්ථං සුමානසං (ස්යා. ක.)];
එස පත්ථෙති තං ඨානං, විචිත්තකථිකත්තනං [විචිත්තකථිකත්තදං (සී. පී.)].
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කුමාරකස්සපො නාම, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘විචිත්තපුප්ඵදුස්සානං ¶ , රතනානඤ්ච වාහසා;
විචිත්තකථිකානං සො, අග්ගතං පාපුණිස්සති’.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පරිබ්භමං භවාභවෙ [භවාකාසෙ (සී. පී.)], රඞ්ගමජ්ඣෙ යථා නටො;
සාඛමිගත්රජො හුත්වා, මිගියා කුච්ඡිමොක්කමිං.
‘‘තදා මයි කුච්ඡිගතෙ, වජ්ඣවාරො උපට්ඨිතො;
සාඛෙන චත්තා මෙ මාතා, නිග්රොධං සරණං ගතා.
‘‘තෙන සා මිගරාජෙන, මරණා පරිමොචිතා;
පරිච්චජිත්වා සපාණං [සංපාණං (සී. පී.)], මමෙවං ඔවදී තදා.
‘‘‘නිග්රොධමෙව සෙවෙය්ය, න සාඛමුපසංවසෙ;
නිග්රොධස්මිං මතං සෙය්යො, යඤ්චෙ සාඛම්හි ජීවිතං’.
‘‘තෙනානුසිට්ඨා මිගයූථපෙන, අහඤ්ච මාතා ච තථෙතරෙ ච [චිතරෙ ච (ස්යා.), තස්සොවාදෙන (පී.), චිතරෙ ච තස්සොවාදං (ක.)];
ආගම්ම ¶ රම්මං තුසිතාධිවාසං, ගතා පවාසං සඝරං යථෙව.
‘‘පුනො කස්සපවීරස්ස, අත්ථමෙන්තම්හි සාසනෙ;
ආරුය්හ සෙලසිඛරං, යුඤ්ජිත්වා ජිනසාසනං.
‘‘ඉදානාහං රාජගහෙ, ජාතො සෙට්ඨිකුලෙ අහුං;
ආපන්නසත්තා මෙ මාතා, පබ්බජි අනගාරියං.
‘‘සගබ්භං ¶ ¶ තං විදිත්වාන, දෙවදත්තමුපානයුං;
සො අවොච ‘විනාසෙථ, පාපිකං භික්ඛුනිං ඉමං’.
‘‘ඉදානිපි මුනින්දෙන, ජිනෙන අනුකම්පිතා;
සුඛිනී අජනී මය්හං, මාතා භික්ඛුනුපස්සයෙ.
‘‘තං විදිත්වා මහීපාලො, කොසලො මං අපොසයි;
කුමාරපරිහාරෙන, නාමෙනාහඤ්ච කස්සපො.
‘‘මහාකස්සපමාගම්ම, අහං කුමාරකස්සපො;
වම්මිකසදිසං කායං, සුත්වා බුද්ධෙන දෙසිතං.
‘‘තතො ¶ චිත්තං විමුච්චි මෙ, අනුපාදාය සබ්බසො;
පායාසිං දමයිත්වාහං, එතදග්ගමපාපුණිං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුමාරකස්සපො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කුමාරකස්සපත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
චතුවීසතිමං භාණවාරං.
6. බාහියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉතො ¶ සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො;
මහප්පභො තිලොකග්ගො, නාමෙන පදුමුත්තරො.
‘‘ඛිප්පාභිඤ්ඤස්ස භික්ඛුස්ස, ගුණං කිත්තයතො මුනෙ;
සුත්වා උදග්ගචිත්තොහං, කාරං කත්වා මහෙසිනො.
‘‘දත්වා සත්තාහිකං දානං, සසිස්සස්ස මුනෙ අහං;
අභිවාදිය සම්බුද්ධං, තං ඨානං පත්ථයිං තදා.
‘‘තතො මං බ්යාකරි බුද්ධො, ‘එතං පස්සථ බ්රාහ්මණං;
පතිතං පාදමූලෙ මෙ, චරියං පච්චවෙක්ඛණං [පසන්නනයනානනං (සී.), පීනසම්පන්නවෙක්ඛණං (ස්යා.), පීණංසං පච්චවෙක්ඛණං (පී.)].
‘‘‘හෙමයඤ්ඤොපචිතඞ්ගං ¶ ¶ , අවදාතතනුත්තචං;
පලම්බබිම්බතම්බොට්ඨං, සෙතතිණ්හසමං දිජං.
‘‘‘ගුණථාමබහුතරං, සමුග්ගතතනූරුහං;
ගුණොඝායතනීභූතං, පීතිසම්ඵුල්ලිතානනං.
‘‘‘එසො පත්ථයතෙ ඨානං, ඛිප්පාභිඤ්ඤස්ස භික්ඛුනො;
අනාගතෙ මහාවීරො, ගොතමො නාම හෙස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
බාහියො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තදා හි තුට්ඨො වුට්ඨාය, යාවජීවං මහාමුනෙ;
කාරං කත්වා චුතො සග්ගං, අගං සභවනං යථා.
‘‘දෙවභූතො ¶ මනුස්සො වා, සුඛිතො තස්ස කම්මුනො;
වාහසා සංසරිත්වාන, සම්පත්තිමනුභොමහං.
‘‘පුන කස්සපවීරස්ස, අත්ථමෙන්තම්හි [අත්ථඞ්ගතම්හි (ස්යා.)] සාසනෙ;
ආරුය්හ සෙලසිඛරං, යුඤ්ජිත්වා ජිනසාසනං.
‘‘විසුද්ධසීලො සප්පඤ්ඤො, ජිනසාසනකාරකො;
තතො චුතා පඤ්ච ජනා, දෙවලොකං අගම්හසෙ.
‘‘තතොහං බාහියො ජාතො, භාරුකච්ඡෙ පුරුත්තමෙ;
තතො නාවාය පක්ඛන්දො [පක්ඛන්තො (සී.), පක්කන්තො (පී.)], සාගරං අප්පසිද්ධියං [අත්ථසිද්ධියං (ක.)].
‘‘තතො නාවා අභිජ්ජිත්ථ, ගන්ත්වාන කතිපාහකං;
තදා භීසනකෙ ඝොරෙ, පතිතො මකරාකරෙ.
‘‘තදාහං වායමිත්වාන, සන්තරිත්වා මහොදධිං;
සුප්පාදපට්ටනවරං [සුප්පාරපට්ටනවරං (සී. පී.)], සම්පත්තො මන්දවෙධිතො [මන්දමෙධිකො (සී.), මන්දවෙදිතො (ස්යා.), මද්දවෙරතං (ක.)].
‘‘දාරුචීරං නිවාසෙත්වා, ගාමං පිණ්ඩාය පාවිසිං;
තදාහ සො ජනො තුට්ඨො, අරහායමිධාගතො.
‘‘ඉමං අන්නෙන පානෙන, වත්ථෙන සයනෙන ච;
භෙසජ්ජෙන ච සක්කත්වා, හෙස්සාම සුඛිතා මයං.
‘‘පච්චයානං තදා ලාභී, තෙහි සක්කතපූජිතො;
අරහාහන්ති සඞ්කප්පං, උප්පාදෙසිං අයොනිසො.
‘‘තතො ¶ ¶ මෙ චිත්තමඤ්ඤාය, චොදයී පුබ්බදෙවතා;
‘න ත්වං උපායමග්ගඤ්ඤූ, කුතො ත්වං අරහා භවෙ’.
‘‘චොදිතො ¶ තාය සංවිග්ගො, තදාහං පරිපුච්ඡි තං;
‘කෙ වා එතෙ කුහිං ලොකෙ, අරහන්තො නරුත්තමා.
‘‘‘සාවත්ථියං ¶ කොසලමන්දිරෙ ජිනො, පහූතපඤ්ඤො වරභූරිමෙධසො;
සො සක්යපුත්තො අරහා අනාසවො, දෙසෙති ධම්මං අරහත්තපත්තියා.
‘‘‘තදස්ස සුත්වා වචනං සුපීණිතො [පීණිත්වා (ක.)], නිධිංව ලද්ධා කපණොති විම්හිතො;
උදග්ගචිත්තො අරහත්තමුත්තමං, සුදස්සනං දට්ඨුමනන්තගොචරං.
‘‘‘තදා තතො නික්ඛමිත්වාන සත්ථුනො [නික්ඛමිතුන සත්ථුවරං (සී.)], සදා ජිනං පස්සාමි විමලානනං [පරාජිනං පස්සාමි කමලානනං (ක.)];
උපෙච්ච රම්මං විජිතව්හයං වනං, දිජෙ අපුච්ඡිං කුහිං ලොකනන්දනො.
‘‘‘තතො අවොචුං නරදෙවවන්දිතො, පුරං පවිට්ඨො අසනෙසනාය සො;
සසොව [පච්චෙහි (සී. ස්යා.)] ඛිප්පං මුනිදස්සනුස්සුකො, උපෙච්ච වන්දාහි තමග්ගපුග්ගලං’.
‘‘තතොහං තුවටං ගන්ත්වා, සාවත්ථිං පුරමුත්තමං;
විචරන්තං තමද්දක්ඛිං, පිණ්ඩත්ථං අපිහාගිධං.
‘‘පත්තපාණිං ¶ අලොලක්ඛං, පාචයන්තං පීතාකරං [භාජයන්තං වියාමතං (සී.), ජොතයන්තං ඉධාමතං (ස්යා.), භාජයන්තං ඉදංමතං (පී.)];
සිරීනිලයසඞ්කාසං, රවිදිත්තිහරානනං.
‘‘තං සමෙච්ච නිපච්චාහං, ඉදං වචනමබ්රවිං;
‘කුපථෙ විප්පනට්ඨස්ස, සරණං හොහි ගොතම.
‘‘‘පාණසන්තාරණත්ථාය ¶ , පිණ්ඩාය විචරාමහං;
න තෙ ධම්මකථාකාලො, ඉච්චාහ මුනිසත්තමො’.
‘‘තදා පුනප්පුනං බුද්ධං, ආයාචිං ධම්මලාලසො;
යො මෙ ධම්මමදෙසෙසි, ගම්භීරං සුඤ්ඤතං පදං.
‘‘තස්ස ¶ ධම්මං සුණිත්වාන, පාපුණිං ආසවක්ඛයං;
පරික්ඛීණායුකො සන්තො, අහො සත්ථානුකම්පකො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘එවං ථෙරො වියාකාසි, බාහියො දාරුචීරියො;
සඞ්කාරකූටෙ පතිතො, භූතාවිට්ඨාය ගාවියා.
‘‘අත්තනො ¶ පුබ්බචරියං, කිත්තයිත්වා මහාමති;
පරිනිබ්බායි සො ථෙරො [වීරො (සී.), ධීරො (ස්යා.)], සාවත්ථියං පුරුත්තමෙ.
‘‘නගරා ¶ නික්ඛමන්තො තං, දිස්වාන ඉසිසත්තමො;
දාරුචීරධරං ධීරං, බාහියං බාහිතාගමං.
‘‘භූමියං පතිතං දන්තං, ඉන්දකෙතූව පාතිතං;
ගතායුං සුක්ඛකිලෙසං [ගතායු සංගතක්ලෙසං (සී. පී.), තදායු සඞ්කතාලෙසං (ක.)], ජිනසාසනකාරකං.
‘‘තතො ආමන්තයී සත්ථා, සාවකෙ සාසනෙ රතෙ;
‘ගණ්හථ නෙත්වා [හුත්වා (ස්යා. පී. ක.)] ඣාපෙථ, තනුං සබ්රහ්මචාරිනො.
‘‘‘ථූපං කරොථ පූජෙථ, නිබ්බුතො සො මහාමති;
ඛිප්පාභිඤ්ඤානමෙසග්ගො, සාවකො මෙ වචොකරො.
‘‘‘සහස්සමපි චෙ ගාථා, අනත්ථපදසඤ්හිතා;
එකං ගාථාපදං සෙය්යො, යං සුත්වා උපසම්මති.
‘‘‘යත්ථ ආපො ච පථවී, තෙජො වායො න ගාධති;
න තත්ථ සුක්කා ජොතන්ති, ආදිච්චො න පකාසති.
‘‘‘න තත්ථ චන්දිමා භාති, තමො තත්ථ න විජ්ජති;
යදා ච අත්තනා වෙදි, මුනිමොනෙන බ්රාහ්මණො.
‘‘‘අථ ¶ රූපා අරූපා ච, සුඛදුක්ඛා විමුච්චති’;
ඉච්චෙවං අභණී නාථො, තිලොකසරණො මුනි’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා බාහියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
බාහියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. මහාකොට්ඨිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බලොකවිදූ මුනි;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි චක්ඛුමා.
‘‘ඔවාදකො විඤ්ඤාපකො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
දෙසනාකුසලො බුද්ධො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘අනුකම්පකො ¶ කාරුණිකො, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
සම්පත්තෙ තිත්ථියෙ සබ්බෙ, පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨපි.
‘‘එවං නිරාකුලං ආසි, සුඤ්ඤතං තිත්ථියෙහි ච;
විචිත්තං අරහන්තෙහි, වසීභූතෙහි තාදිභි.
‘‘රතනානට්ඨපඤ්ඤාසං, උග්ගතො සො මහාමුනි;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘වස්සසතසහස්සානි, ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තදාහං හංසවතියං, බ්රාහ්මණො වෙදපාරගූ;
උපෙච්ච සබ්බලොකග්ගං [සබ්බසාරග්ගං (සී.), සත්තපාරගං (පී.)], අස්සොසිං ධම්මදෙසනං.
‘‘තදා සො සාවකං වීරො, පභින්නමතිගොචරං;
අත්ථෙ ධම්මෙ නිරුත්තෙ ච, පටිභානෙ ච කොවිදං.
‘‘ඨපෙසි එතදග්ගම්හි, තං සුත්වා මුදිතො අහං;
සසාවකං ජිනවරං, සත්තාහං භොජයිං තදා.
‘‘දුස්සෙහච්ඡාදයිත්වාන ¶ , සසිස්සං බුද්ධිසාගරං [බුද්ධසාගරං (ක.)];
නිපච්ච පාදමූලම්හි, තං ඨානං පත්ථයිං අහං.
‘‘තතො ¶ අවොච ලොකග්ගො, ‘පස්සථෙතං දිජුත්තමං;
විනතං පාදමූලෙ මෙ, කමලොදරසප්පභං.
‘‘‘බුද්ධසෙට්ඨස්ස [සෙට්ඨං බුද්ධස්ස (ස්යා. ක.)] භික්ඛුස්ස, ඨානං පත්ථයතෙ අයං;
තාය සද්ධාය චාගෙන, සද්ධම්මස්සවනෙන [තෙන ධම්මස්සවෙන (සී. පී. ක.)] ච.
‘‘‘සබ්බත්ථ සුඛිතො හුත්වා, සංසරිත්වා භවාභවෙ;
අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කොට්ඨිකො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තො පරිචරිං, සතො පඤ්ඤාසමාහිතො.
‘‘තෙන ¶ කම්මවිපාකෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සතානං තීණික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
සබ්බත්ථ සුඛිතො ආසිං, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘දුවෙ ¶ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
අඤ්ඤං ගතිං න ගච්ඡාමි, සුචිණ්ණස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘දුවෙ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ අථ බ්රාහ්මණෙ;
‘‘නීචෙ කුලෙ න ජායාමි, සුචිණ්ණස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, බ්රහ්මබන්ධු අහොසහං;
සාවත්ථියං විප්පකුලෙ, පච්චාජාතො මහද්ධනෙ.
‘‘මාතා චන්දවතී නාම, පිතා මෙ අස්සලායනො;
යදා මෙ පිතරං බුද්ධො, විනයී සබ්බසුද්ධියා.
‘‘තදා ¶ පසන්නො සුගතෙ, පබ්බජිං අනගාරියං;
මොග්ගල්ලානො ආචරියො, උපජ්ඣා සාරිසම්භවො.
‘‘කෙසෙසු ඡිජ්ජමානෙසු, දිට්ඨි ඡින්නා සමූලිකා;
නිවාසෙන්තො ච කාසාවං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ ච මෙ මති;
පභින්නා තෙන ලොකග්ගො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘අසන්දිට්ඨං වියාකාසිං, උපතිස්සෙන පුච්ඡිතො;
පටිසම්භිදාසු තෙනාහං, අග්ගො සම්බුද්ධසාසනෙ.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මහාකොට්ඨිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මහාකොට්ඨිකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. උරුවෙළකස්සපත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බලොකවිදූ මුනි;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි චක්ඛුමා.
‘‘ඔවාදකො විඤ්ඤාපකො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
දෙසනාකුසලො බුද්ධො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
සම්පත්තෙ තිත්ථියෙ සබ්බෙ, පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨපි.
‘‘එවං නිරාකුලං ආසි, සුඤ්ඤතං තිත්ථියෙහි ච;
විචිත්තං අරහන්තෙහි, වසීභූතෙහි තාදිභි.
‘‘රතනානට්ඨපඤ්ඤාසං, උග්ගතො සො මහාමුනි;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘වස්සසතසහස්සානි ¶ , ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තදාහං හංසවතියා, බ්රාහ්මණො සාධුසම්මතො;
උපෙච්ච ලොකපජ්ජොතං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං.
‘‘තදා ¶ මහාපරිසතිං, මහාපරිසසාවකං;
ඨපෙන්තං එතදග්ගම්හි, සුත්වාන මුදිතො අහං.
‘‘මහතා පරිවාරෙන, නිමන්තෙත්වා මහාජිනං;
බ්රාහ්මණානං සහස්සෙන, සහදානමදාසහං.
‘‘මහාදානං දදිත්වාන, අභිවාදිය නායකං;
එකමන්තං ඨිතො හට්ඨො, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘තයි සද්ධාය මෙ වීර, අධිකාරගුණෙන ච;
පරිසා මහතී හොතු, නිබ්බත්තස්ස තහිං තහිං’.
‘‘තදා අවොච පරිසං, ගජගජ්ජිතසුස්සරො;
කරවීකරුතො සත්ථා, ‘එතං පස්සථ බ්රාහ්මණං.
‘‘‘හෙමවණ්ණං මහාබාහුං, කමලානනලොචනං;
උදග්ගතනුජං හට්ඨං, සද්ධවන්තං ගුණෙ මම.
‘‘‘එස ¶ පත්ථයතෙ ඨානං [පත්ථයි තං ඨානං (ස්යා.)], සීහඝොසස්ස භික්ඛුනො;
අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘ඉතො ද්වෙනවුතෙ කප්පෙ, අහු සත්ථා අනුත්තරො;
අනූපමො අසදිසො, ඵුස්සො ලොකග්ගනායකො.
‘‘සො ¶ ච සබ්බං තමං හන්ත්වා, විජටෙත්වා මහාජටං;
වස්සතෙ අමතං වුට්ඨිං, තප්පයන්තො සදෙවකං.
‘‘තදා ¶ හි බාරාණසියං, රාජා පච්චා අහුම්හසෙ;
භාතරොම්හ තයො සබ්බෙ, සංවිසට්ඨාව රාජිනො.
‘‘වීරඞ්ගරූපා බලිනො, සඞ්ගාමෙ අපරාජිතා;
තදා කුපිතපච්චන්තො [කුප්පති පච්චන්තො (ක.)], අම්හෙ ආහ මහීපති.
‘‘‘එථ ගන්ත්වාන පච්චන්තං, සොධෙත්වා අට්ටවීබලං;
ඛෙමං විජිරිතං කත්වා, පුන දෙථාති භාසථ’.
‘‘තතො මයං අවොචුම්හ, යදි දෙය්යාසි නායකං;
උපට්ඨානාය අම්හාකං, සාධයිස්සාම වො තතො.
‘‘තතො මයං ලද්ධවරා, භූමිපාලෙන පෙසිතා;
නික්ඛිත්තසත්ථං පච්චන්තං, කත්වා පුනරුපච්ච තං.
‘‘යාචිත්වා සත්ථුපට්ඨානං, රාජානං ලොකනායකං;
මුනිවීරං ලභිත්වාන, යාවජීවං යජිම්හ තං.
‘‘මහග්ඝානි ච වත්ථානි, පණීතානි රසානි ච;
සෙනාසනානි රම්මානි, භෙසජ්ජානි හිතානි ච.
‘‘දත්වා සසඞ්ඝමුනිනො [සසංඝස්ස මුනෙ (සී. පී.)], ධම්මෙනුප්පාදිතානි නො;
සීලවන්තො කාරුණිකා, භාවනායුත්තමානසා.
‘‘සද්ධා පරිචරිත්වාන, මෙත්තචිත්තෙන නායකං;
නිබ්බුතෙ තම්හි ලොකග්ගෙ, පූජං කත්වා යථාබලං.
‘‘තතො ¶ ¶ චුතා සන්තුසිතං [තාවතිංසං (ස්යා.)], ගතා තත්ථ මහාසුඛං;
අනුභූතා මයං සබ්බෙ, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘මායාකාරො ¶ යථා රඞ්ගෙ [ලද්ධො (ස්යා. පී.)], දස්සෙසි විකතිං බහුං;
තථා භවෙ භමන්තොහං [ගමෙන්තොහං (ක.), භවන්තොහං (ස්යා.)], විදෙහාධිපතී අහුං.
‘‘ගුණාචෙළස්ස වාක්යෙන, මිච්ඡාදිට්ඨිගතාසයො;
නරකං මග්ගමාරූළ්හො, රුචාය මම ධීතුයා.
‘‘ඔවාදං නාදියිත්වාන, බ්රහ්මුනා නාරදෙනහං;
බහුධා සංසිතො සන්තො, දිට්ඨිං හිත්වාන පාපිකං.
‘‘පූරයිත්වා ¶ විසෙසෙන, දස කම්මපථානිහං;
හිත්වාන දෙහමගමිං, සග්ගං සභවනං යථා.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, බ්රහ්මබන්ධු අහොසහං;
බාරාණසියං ඵීතායං, ජාතො විප්පමහාකුලෙ.
‘‘මච්චුබ්යාධිජරා භීතො, ඔගාහෙත්වා මහාවනං [ජහිත්වාන මහාධනං (සී.), ජහිත්වා ච මහාධනං (පී.)];
නිබ්බානං පදමෙසන්තො, ජටිලෙසු පරිබ්බජිං.
‘‘තදා ද්වෙ භාතරො මය්හං, පබ්බජිංසු මයා සහ;
උරුවෙළායං මාපෙත්වා, අස්සමං නිවසිං අහං.
‘‘කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උරුවෙළනිවාසිකො [උරුවෙළාය නිවසිං (ස්යා.)];
තතො මෙ ආසි පඤ්ඤත්ති, උරුවෙළකස්සපො ඉති.
‘‘නදීසකාසෙ භාතා මෙ, නදීකස්සපසව්හයො;
ආසී සකාසනාමෙන, ගයායං ගයාකස්සපො.
‘‘ද්වෙ ¶ සතානි කනිට්ඨස්ස, තීණි මජ්ඣස්ස භාතුනො;
මම පඤ්ච සතානූනා, සිස්සා සබ්බෙ මමානුගා.
‘‘තදා උපෙච්ච මං බුද්ධො, කත්වාන විවිධානි මෙ [කත්වා නානාවිධානි මෙ (සී.)];
පාටිහීරානි ලොකග්ගො, විනෙසි නරසාරථි.
‘‘සහස්සපරිවාරෙන, අහොසිං එහිභික්ඛුකො;
තෙහෙව සහ සබ්බෙහි, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘තෙ ¶ චෙවඤ්ඤෙ ච බහවො, සිස්සා මං පරිවාරයුං;
සාසිතුඤ්ච සමත්ථොහං, තතො මං ඉසිසත්තමො.
‘‘මහාපරිසභාවස්මිං ¶ , එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
අහො බුද්ධෙ කතං කාරං, සඵලං මෙ අජායථ.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උරුවෙළකස්සපො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
උරුවෙළකස්සපත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. රාධත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බලොකවිදූ මුනි;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි චක්ඛුමා.
‘‘ඔවාදකො විඤ්ඤාපකො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
දෙසනාකුසලො බුද්ධො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
සම්පත්තෙ තිත්ථියෙ සබ්බෙ, පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨපි.
‘‘එවං නිරාකුලං ආසි, සුඤ්ඤතං තිත්ථියෙහි ච;
විචිත්තං අරහන්තෙහි, වසීභූතෙහි තාදිභි.
‘‘රතනානට්ඨපඤ්ඤාසං, උග්ගතො සො මහාමුනි;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘වස්සසතසහස්සානි, ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තදාහං හංසවතියං, බ්රාහ්මණො මන්තපාරගූ;
උපෙච්ච තං නරවරං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං.
‘‘පඤ්ඤපෙන්තං මහාවීරං, පරිසාසු විසාරදං;
පටිභානෙය්යකං භික්ඛුං, එතදග්ගෙ විනායකං.
‘‘තදාහං කාරං කත්වාන, සසඞ්ඝෙ ලොකනායකෙ;
නිපච්ච සිරසා පාදෙ, තං ඨානං අභිපත්ථයිං.
‘‘තතො ¶ මං භගවා ආහ, සිඞ්ගීනික්ඛසමප්පභො;
සරෙන රජනීයෙන, කිලෙසමලහාරිනා.
‘‘‘සුඛී ¶ ¶ භවස්සු දීඝායු, සිජ්ඣතු පණිධී තව;
සසඞ්ඝෙ මෙ කතං කාරං, අතීව විපුලං තයා.
‘‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
රාධොති නාමධෙය්යෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො.
‘‘‘ස තෙ හෙතුගුණෙ තුට්ඨො, සක්යපුත්තො නරාසභො [ඉදං පාදද්වයං ස්යාමමූලෙ නත්ථී];
පටිභානෙය්යකානග්ගං, පඤ්ඤපෙස්සති නායකො’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තො පරිචරිං, සතො පඤ්ඤාසමාහිතො.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘සතානං තීණික්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං;
සබ්බත්ථ සුඛිතො ආසිං, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, ගිරිබ්බජපුරුත්තමෙ;
ජාතො විප්පකුලෙ නිද්ධෙ, විකලච්ඡාදනාසනෙ.
‘‘කටච්ඡුභික්ඛං පාදාසිං, සාරිපුත්තස්ස තාදිනො;
යදා ¶ ජිණ්ණො ච වුද්ධො ච, තදාරාමමුපාගමිං.
‘‘පබ්බජති න මං කොචි [පබ්බාජෙන්ති න මං කෙචි (සී. ස්යා පී.)], ජිණ්ණදුබ්බලථාමකං;
තෙන දීනො විවණ්ණඞ්ගො [විවණ්ණකො (ක.)], සොකො චාසිං තදා අහං.
‘‘දිස්වා මහාකාරුණිකො, මමමාහ [මමාහ සො (සී.), මමාහ ච (පී.)] මහාමුනි;
‘කිමත්ථං පුත්තසොකට්ටො, බ්රූහි තෙ චිත්තජං රුජං’.
‘‘‘පබ්බජ්ජං න ලභෙ වීර, ස්වාක්ඛාතෙ තව සාසනෙ;
තෙන සොකෙන දීනොස්මි, සරණං හොහි නායක’.
‘‘තදා ¶ භික්ඛූ සමානෙත්වා, අපුච්ඡි මුනිසත්තමො;
‘ඉමස්ස අධිකාරං යෙ, සරන්ති බ්යාහරන්තු තෙ’.
‘‘සාරිපුත්තො ¶ තදාවොච, ‘කාරමස්ස සරාමහං;
කටච්ඡුභික්ඛං දාපෙසි, පිණ්ඩාය චරතො මම’.
‘‘‘සාධු සාධු කතඤ්ඤූසි, සාරිපුත්ත ඉමං තුවං;
පබ්බාජෙහි දිජං වුඩ්ඪං, හෙස්සතාජානියො අයං’.
‘‘තතො ¶ අලත්ථං පබ්බජ්ජං, කම්මවාචොපසම්පදං;
න චිරෙනෙව කාලෙන, පාපුණිං ආසවක්ඛයං.
‘‘සක්කච්චං මුනිනො වාක්යං, සුණාමි මුදිතො යතො;
පටිභානෙය්යකානග්ගං, තතො මං ඨපයී ජිනො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රාධො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
රාධත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. මොඝරාජත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බලොකවිදූ මුනි;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි චක්ඛුමා.
‘‘ඔවාදකො විඤ්ඤාපකො, තාරකො සබ්බපාණිනං;
දෙසනාකුසලො බුද්ධො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘අනුකම්පකො කාරුණිකො, හිතෙසී සබ්බපාණිනං;
සම්පත්තෙ තිත්ථියෙ සබ්බෙ, පඤ්චසීලෙ පතිට්ඨපි.
‘‘එවං නිරාකුලං ආසි, සුඤ්ඤතං තිත්ථියෙහි ච;
විචිත්තං අරහන්තෙහි, වසීභූතෙහි තාදිභි.
‘‘රතනානට්ඨපඤ්ඤාසං ¶ , උග්ගතො සො මහාමුනි;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො.
‘‘වස්සසතසහස්සානි ¶ , ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තදාහං ¶ හංසවතියං, කුලෙ අඤ්ඤතරෙ අහුං;
පරකම්මායනෙ යුත්තො, නත්ථි මෙ කිඤ්චි සංධනං.
‘‘පටික්කමනසාලායං, වසන්තො කතභූමියං;
අග්ගිං උජ්ජාලයිං තත්ථ, දළ්හං කණ්හාසි සා [කණ්හා සියා (සී. පී.), ඩය්හකණ්හා සිලා (ස්යා.)] හී.
‘‘තදා පරිසතිං නාථො, චතුසච්චපකාසකො;
සාවකං සම්පකිත්තෙසි, ලූඛචීවරධාරකං.
‘‘තස්ස තම්හි ගුණෙ තුට්ඨො, පණිපච්ච [පතිපජ්ජ (ස්යා.)] තථාගතං;
ලූඛචීවරධාරග්ගං, පත්ථයිං ඨානමුත්තමං.
‘‘තදා අවොච භගවා, සාවකෙ පදුමුත්තරො;
‘පස්සථෙතං පුරිසකං, කුචෙලං තනුදෙහකං.
‘‘‘පීතිප්පසන්නවදනං ¶ , සද්ධාධනසමන්විතං [සද්ධාස්නෙහසමන්වතං (ක.)];
උදග්ගතනුජං හට්ඨං, අචලං සාලපිණ්ඩිතං.
‘‘‘එසො පත්ථෙති තං ඨානං, සච්චසෙනස්ස භික්ඛුනො;
ලූඛචීවරධාරිස්ස, තස්ස වණ්ණසිතාසයො [වණ්ණගතාසයො (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, නිපච්ච සිරසා ජිනං;
යාවජීවං සුභං කම්මං, කරිත්වා ජිනසාසනෙ.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගො අහං.
‘‘පටික්කමනසාලායං, භූමිදාහකකම්මුනා;
සමසහස්සං නිරයෙ, අදය්හිං වෙදනාට්ටිතො.
‘‘තෙන ¶ කම්මාවසෙසෙන, පඤ්ච ජාතිසතානිහං;
මනුස්සො කුලජො හුත්වා, ජාතියා ලක්ඛණඞ්කිතො.
‘‘පඤ්ච ¶ ජාතිසතානෙව, කුට්ඨරොගසමප්පිතො;
මහාදුක්ඛං අනුභවිං, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘ඉමස්මිං භද්දකෙ කප්පෙ, උපරිට්ඨං යසස්සිනං;
පිණ්ඩපාතෙන තප්පෙසිං, පසන්නමානසො අහං.
‘‘තෙන ¶ කම්මවිසෙසෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, අජායිං ඛත්තියෙ කුලෙ;
පිතුනො අච්චයෙනාහං, මහාරජ්ජසමප්පිතො.
‘‘කුට්ඨරොගාධිභූතොහං, න රතිං න සුඛං ලභෙ;
මොඝං රජ්ජං සුඛං යස්මා, මොඝරාජා තතො අහං.
‘‘කායස්ස දොසං දිස්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං;
බාවරිස්ස දිජග්ගස්ස, සිස්සත්තං අජ්ඣුපාගමිං.
‘‘මහතා පරිවාරෙන, උපෙච්ච නරනායකං;
අපුච්ඡිං නිපුණං පඤ්හං, තං වීරං වාදිසූදනං.
‘‘‘අයං ලොකො පරො ලොකො, බ්රහ්මලොකො සදෙවකො;
දිට්ඨිං නො [දිට්ඨා නො (සී.), දිට්ඨං නො (පී.), දිට්ඨිං තෙ (ස්යා.)] නාභිජානාමි, ගොතමස්ස යසස්සිනො.
‘‘‘එවාභික්කන්තදස්සාවිං ¶ , අත්ථි පඤ්හෙන ආගමං;
කථං ලොකං අවෙක්ඛන්තං, මච්චුරාජා න පස්සති’.
‘‘‘සුඤ්ඤතො ¶ ලොකං අවෙක්ඛස්සු, මොඝරාජ සදා සතො;
අත්තානුදිට්ඨිං උහච්ච, එවං මච්චුතරො සියා.
‘‘‘එවං ලොකං අවෙක්ඛන්තං, මච්චුරාජා න පස්සති’;
ඉති මං අභණි බුද්ධො, සබ්බරොගතිකිච්ඡකො.
‘‘සහ ගාථාවසානෙන, කෙසමස්සුවිවජ්ජිතො;
කාසාවවත්ථවසනො, ආසිං භික්ඛු තථාරහා.
‘‘සඞ්ඝිකෙසු විහාරෙසු, න වසිං රොගපීළිතො;
මා විහාරො පදුස්සීති, වාතරොගෙහි පීළිතො [වාචායාභිසුපීළිතො (ස්යා. පී.), වාතරොගී සුපීළිතො (ක.)].
‘‘සඞ්කාරකූටා ¶ ආහිත්වා, සුසානා රථිකාහි ච;
තතො සඞ්ඝාටිං කරිත්වා, ධාරයිං ලූඛචීවරං.
‘‘මහාභිසක්කො තස්මිං මෙ, ගුණෙ තුට්ඨො විනායකො;
ලූඛචීවරධාරීනං, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘පුඤ්ඤපාපපරික්ඛීණො, සබ්බරොගවිවජ්ජිතො;
සිඛීව අනුපාදානො, නිබ්බායිස්සමනාසවො.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා මොඝරාජා ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මොඝරාජත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
කච්චායනවග්ගො චතුපඤ්ඤාසමො.
තස්සුද්දානං –
කච්චානො වක්කලී ථෙරො, මහාකප්පිනසව්හයො;
දබ්බො කුමාරනාමො ච, බාහියො කොට්ඨිකො වසී.
උරුවෙළකස්සපො රාධො, මොඝරාජා ච පණ්ඩිතො;
තීණි ගාථාසතානෙත්ථ, බාසට්ඨි චෙව පිණ්ඩිතා.