📜
55. භද්දියවග්ගො
1. ලකුණ්ඩභද්දියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘තදාහං හංසවතියං, සෙට්ඨිපුත්තො මහද්ධනො;
ජඞ්ඝාවිහාරං විචරං, සඞ්ඝාරාමං අගච්ඡහං.
‘‘තදා සො ලොකපජ්ජොතො, ධම්මං දෙසෙසි නායකො;
මඤ්ජුස්සරානං පවරං, සාවකං අභිකිත්තයි.
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, කාරං කත්වා මහෙසිනො;
වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘තදා බුද්ධො වියාකාසි, සඞ්ඝමජ්ඣෙ විනායකො;
‘අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
භද්දියො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ¶ ඉතො කප්පෙ, ඵුස්සො උප්පජ්ජි නායකො;
දුරාසදො දුප්පසහො, සබ්බලොකුත්තමො ජිනො.
‘‘චරණෙන ච සම්පන්නො, බ්රහා උජු පතාපවා;
හිතෙසී සබ්බසත්තානං [සබ්බපාණීනං (සී.)], බහුං මොචෙසි බන්ධනා.
‘‘නන්දාරාමවනෙ තස්ස, අහොසිං ඵුස්සකොකිලො [පුස්සකොකිලො (සී. ස්යා.)];
ගන්ධකුටිසමාසන්නෙ, අම්බරුක්ඛෙ වසාමහං.
‘‘තදා ¶ පිණ්ඩාය ගච්ඡන්තං, දක්ඛිණෙය්යං ජිනුත්තමං;
දිස්වා චිත්තං පසාදෙත්වා, මඤ්ජුනාභිනිකූජහං [මඤ්ජුනාදෙන කූජහං (සී. පී.)].
‘‘රාජුය්යානං ¶ තදා ගන්ත්වා, සුපක්කං කනකත්තචං;
අම්බපිණ්ඩං ගහෙත්වාන, සම්බුද්ධස්සොපනාමයිං.
‘‘තදා මෙ චිත්තමඤ්ඤාය, මහාකාරුණිකො ජිනො;
උපට්ඨාකස්ස හත්ථතො, පත්තං පග්ගණ්හි නායකො.
‘‘අදාසිං ¶ හට්ඨචිත්තොහං [තුට්ඨචිත්තොහං (සී.)], අම්බපිණ්ඩං මහාමුනෙ;
පත්තෙ පක්ඛිප්ප පක්ඛෙහි, පඤ්ජලිං [පක්ඛෙහඤ්ජලිං (සී.)] කත්වාන මඤ්ජුනා.
‘‘සරෙන රජනීයෙන, සවනීයෙන වග්ගුනා;
වස්සන්තො බුද්ධපූජත්ථං, නීළං [නිද්දං (ස්යා. පී.)] ගන්ත්වා නිපජ්ජහං.
‘‘තදා මුදිතචිත්තං මං, බුද්ධපෙමගතාසයං;
සකුණග්ඝි උපාගන්ත්වා, ඝාතයී දුට්ඨමානසො.
‘‘තතො චුතොහං තුසිතෙ, අනුභොත්වා මහාසුඛං;
මනුස්සයොනිමාගච්ඡිං, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘ඉමම්හි ¶ භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘සාසනං ජොතයිත්වා සො, අභිභුය්ය කුතිත්ථියෙ;
විනයිත්වාන වෙනෙය්යෙ, නිබ්බුතො සො සසාවකො.
‘‘නිබ්බුතෙ තම්හි ලොකග්ගෙ, පසන්නා ජනතා බහූ;
පූජනත්ථාය බුද්ධස්ස, ථූපං කුබ්බන්ති සත්ථුනො.
‘‘‘සත්තයොජනිකං ථූපං, සත්තරතනභූසිතං;
කරිස්සාම මහෙසිස්ස’, ඉච්චෙවං මන්තයන්ති තෙ.
‘‘කිකිනො කාසිරාජස්ස, තදා සෙනාය නායකො;
හුත්වාහං අප්පමාණස්ස, පමාණං චෙතියෙ වදිං.
‘‘තදා තෙ මම වාක්යෙන, චෙතියං යොජනුග්ගතං;
අකංසු නරවීරස්ස, නානාරතනභූසිතං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ¶ ච භවෙ දානි, ජාතො සෙට්ඨිකුලෙ අහං;
සාවත්ථියං පුරවරෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.
‘‘පුරප්පවෙසෙ සුගතං, දිස්වා විම්හිතමානසො;
පබ්බජිත්වාන න චිරං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘චෙතියස්ස පමාණං යං, අකරිං තෙන කම්මුනා;
ලකුණ්ඩකසරීරොහං, ජාතො පරිභවාරහො.
‘‘සරෙන ¶ මධුරෙනාහං, පූජිත්වා ඉසිසත්තමං;
මඤ්ජුස්සරානං භික්ඛූනං, අග්ගත්තමනුපාපුණිං.
‘‘ඵලදානෙන ¶ බුද්ධස්ස, ගුණානුස්සරණෙන ච;
සාමඤ්ඤඵලසම්පන්නො, විහරාමි අනාසවො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ලකුණ්ඩභද්දියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ලකුණ්ඩභද්දියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. කඞ්ඛාරෙවතත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘සීහහනු බ්රහ්මගිරො, හංසදුන්දුභිනිස්සනො [හංසදුන්දුභිනිස්සරො (සී.) … නිස්සවනො (පී.) … සාවනො (ස්යා.)];
නාගවික්කන්තගමනො, චන්දසූරාදිකප්පභො.
‘‘මහාමතී ¶ මහාවීරො, මහාඣායී මහාබලො [මහාගති (ස්යා.), මහාහිතො (පී.)];
මහාකාරුණිකො නාථො, මහාතමපනූදනො [මහාතමවිධංසනො (ස්යා.), මහාතමනිසූදනො (පී.)].
‘‘ස ¶ ¶ කදාචි තිලොකග්ගො, වෙනෙය්යං විනයං බහුං [වෙනෙය්යෙ විනියං බහූ (සී.)];
ධම්මං දෙසෙසි සම්බුද්ධො, සත්තාසයවිදූ මුනි.
‘‘ඣායිං ඣානරතං වීරං, උපසන්තං අනාවිලං;
වණ්ණයන්තො පරිසතිං, තොසෙසි [තොසෙති (ස්යා. පී. ක.)] ජනතං ජිනො.
‘‘තදාහං හංසවතියං, බ්රාහ්මණො වෙදපාරගූ;
ධම්මං සුත්වාන මුදිතො, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘තදා ජිනො වියාකාසි, සඞ්ඝමජ්ඣෙ විනායකො;
‘මුදිතො හොහි ත්වං බ්රහ්මෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
රෙවතො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතොහං කොලියෙ පුරෙ;
ඛත්තියෙ කුලසම්පන්නෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.
‘‘යදා ¶ කපිලවත්ථුස්මිං, බුද්ධො ධම්මමදෙසයි;
තදා පසන්නො සුගතෙ, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘කඞ්ඛා මෙ බහුලා ආසි, කප්පාකප්පෙ තහිං තහිං;
සබ්බං තං විනයී බුද්ධො, දෙසෙත්වා ධම්මමුත්තමං.
‘‘තතොහං ¶ තිණ්ණසංසාරො, සදා ඣානසුඛෙ රතො;
විහරාමි තදා බුද්ධො, මං දිස්වා එතදබ්රවි.
‘‘‘යා ¶ කාචි කඞ්ඛා ඉධ වා හුරං වා, සකවෙදියා වා පරවෙදියා වා;
යෙ ඣායිනො තා පජහන්ති සබ්බා, ආතාපිනො බ්රහ්මචරියං චරන්තා’.
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව කිලෙසෙ ඣාපයිං මම.
‘‘තතො ඣානරතං දිස්වා, බුද්ධො ලොකන්තගූ මුනි;
ඣායීනං භික්ඛූනං අග්ගො, පඤ්ඤාපෙති මහාමති.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කඞ්ඛාරෙවතො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කඞ්ඛාරෙවතත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. සීවලිත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘සීලං තස්ස අසඞ්ඛෙය්යං, සමාධි වජිරූපමො;
අසඞ්ඛෙය්යං ඤාණවරං, විමුත්ති ච අනොපමා.
‘‘මනුජාමරනාගානං, බ්රහ්මානඤ්ච සමාගමෙ;
සමණබ්රාහ්මණාකිණ්ණෙ, ධම්මං දෙසෙසි නායකො.
‘‘සසාවකං මහාලාභිං, පුඤ්ඤවන්තං ජුතින්ධරං;
ඨපෙසි එතදග්ගම්හි, පරිසාසු විසාරදො.
‘‘තදාහං ඛත්තියො ආසිං, නගරෙ හංසසව්හයෙ;
සුත්වා ජිනස්ස තං වාක්යං, සාවකස්ස ගුණං බහුං.
‘‘නිමන්තයිත්වා ¶ ¶ සත්තාහං, භොජයිත්වා සසාවකං;
මහාදානං දදිත්වාන, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
‘‘තදා මං විනතං පාදෙ, දිස්වාන පුරිසාසභො;
සරෙන මහතා වීරො [සුස්සරෙන මහාවීරො (සී. පී.)], ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘තතො ජිනස්ස වචනං, සොතුකාමා මහාජනා;
දෙවදානවගන්ධබ්බා, බ්රහ්මානො ච මහිද්ධිකා’.
‘‘සමණබ්රාහ්මණා චෙව, නමස්සිංසු කතඤ්ජලී;
‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම.
‘‘‘ඛත්තියෙන ¶ ¶ මහාදානං, දින්නං සත්තාහිකම්පි වො [සත්තහිකං මි වො (සී.), සත්තහිකාධිකං (ස්යා.), සත්තහිකං විභො (පී.)];
සොතුකාමා ඵලං තස්ස, බ්යාකරොහි මහාමුනෙ’.
‘‘තතො අවොච භගවා, ‘සුණාථ මම භාසිතං;
අප්පමෙය්යම්හි බුද්ධම්හි, සසඞ්ඝම්හි පතිට්ඨිතා [සංඝම්හි සුප්පතිට්ඨිතා (සී. පී.)].
‘‘‘දක්ඛිණා තාය [දක්ඛිණාදාය (ස්යා. පී.)] කො වත්තා, අප්පමෙය්යඵලා හි සා;
අපි චෙ ස මහාභොගො, ඨානං පත්ථෙති උත්තමං.
‘‘‘ලාභී විපුලලාභානං, යථා භික්ඛු සුදස්සනො;
තථාහම්පි භවෙය්යන්ති, ලච්ඡසෙ තං අනාගතෙ.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සීවලි නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගො අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, විපස්සී ලොකනායකො;
උප්පජ්ජි චාරුදස්සනො, සබ්බධම්මවිපස්සකො.
‘‘තදාහං ¶ බන්ධුමතියං, කුලස්සඤ්ඤතරස්ස ච;
දයිතො පස්සිතො චෙව, ආසිං කම්මන්තවාවටො [කම්මන්තබ්යාවටො (සී. ස්යා. ක.)].
‘‘තදා අඤ්ඤතරො පූගො, විපස්සිස්ස මහෙසිනො;
පරිවෙසං අකාරයි, මහන්තමතිවිස්සුතං.
‘‘නිට්ඨිතෙ ¶ ¶ ච මහාදානෙ, දදුං ඛජ්ජකසඤ්හිතං;
නවං දධිං මධුඤ්චෙව, විචිනං නෙව අද්දසුං.
‘‘තදාහං තං ගහෙත්වාන, නවං දධිං මධුම්පි ච;
කම්මස්සාමිඝරං ගච්ඡිං, තමෙසන්තා මමද්දසුං.
‘‘සහස්සමපි දත්වාන, නාලභිංසු ච තං ද්වයං;
තතොහං එවං චින්තෙසිං, ‘නෙතං හෙස්සති ඔරකං.
‘‘‘යථා ඉමෙ ජනා සබ්බෙ, සක්කරොන්ති තථාගතං;
අහම්පි කාරං කස්සාමි, සසඞ්ඝෙ ලොකනායකෙ’.
‘‘තදාහමෙවං ¶ චින්තෙත්වා, දධිං මධුඤ්ච එකතො;
මද්දිත්වා ලොකනාථස්ස, සසඞ්ඝස්ස අදාසහං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පුනාහං බාරාණසියං, රාජා හුත්වා මහායසො;
සත්තුකස්ස තදා දුට්ඨො, ද්වාරරොධමකාරයිං.
‘‘තදා තපස්සිනො රුද්ධා, එකාහං රක්ඛිතා අහුං;
තතො තස්ස විපාකෙන, පාපතිං [පාපිට්ඨං (ස්යා.) පාපත්තං (ක.)] නිරයං භුසං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතොහං කොලියෙ පුරෙ;
සුප්පවාසා ච මෙ මාතා, මහාලි ලිච්ඡවී පිතා.
‘‘ඛත්තියෙ පුඤ්ඤකම්මෙන, ද්වාරරොධස්ස වාහසා;
සත්ත වස්සානි නිවසිං, මාතුකුච්ඡිම්හි දුක්ඛිතො.
‘‘සත්තාහං ¶ ද්වාරමූළ්හොහං, මහාදුක්ඛසමප්පිතො;
මාතා මෙ ඡන්දදානෙන, එවං ආසි සුදුක්ඛිතා.
‘‘සුවත්ථිතොහං ¶ නික්ඛන්තො, බුද්ධෙන අනුකම්පිතො;
නික්ඛන්තදිවසෙයෙව, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘උපජ්ඣා සාරිපුත්තො මෙ, මොග්ගල්ලානො මහිද්ධිකො;
කෙසෙ ඔරොපයන්තො මෙ, අනුසාසි මහාමති.
‘‘කෙසෙසු ¶ ඡිජ්ජමානෙසු, අරහත්තමපාපුණිං;
දෙවා නාගා මනුස්සා ච, පච්චයෙ උපනෙන්ති මෙ.
‘‘පදුමුත්තරනාථඤ්ච, විපස්සිඤ්ච විනායකං;
යං පූජයිං පමුදිතො, පච්චයෙහි විසෙසතො.
‘‘තතො තෙසං විසෙසෙන, කම්මානං විපුලුත්තමං;
ලාභං ලභාමි සබ්බත්ථ, වනෙ ගාමෙ ජලෙ ථලෙ.
‘‘රෙවතං දස්සනත්ථාය, යදා යාති විනායකො;
තිංසභික්ඛුසහස්සෙහි, සහ ලොකග්ගනායකො.
‘‘තදා දෙවොපණීතෙහි, මමත්ථාය මහාමති;
පච්චයෙහි මහාවීරො, සසඞ්ඝො ලොකනායකො.
‘‘උපට්ඨිතො ¶ මයා බුද්ධො, ගන්ත්වා රෙවතමද්දස;
තතො ජෙතවනං ගන්ත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘‘ලාභීනං සීවලි අග්ගො, මම සිස්සෙසු භික්ඛවො’;
සබ්බලොකහිතො සත්ථා, කිත්තයී පරිසාසු මං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සීවලිථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සීවලිත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. වඞ්ගීසත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘යථාපි ¶ සාගරෙ ඌමි, ගගනෙ විය තාරකා;
එවං පාවචනං තස්ස, අරහන්තෙහි චිත්තිතං.
‘‘සදෙවාසුරනාගෙහි, මනුජෙහි පුරක්ඛතො;
සමණබ්රාහ්මණාකිණ්ණෙ, ජනමජ්ඣෙ ජිනුත්තමො.
‘‘පභාහි අනුරඤ්ජන්තො, ලොකෙ [ලොකං (සී.)] ලොකන්තගූ ජිනො;
වචනෙන විබොධෙන්තො, වෙනෙය්යපදුමානි සො.
‘‘වෙසාරජ්ජෙහි සම්පන්නො, චතූහි පුරිසුත්තමො;
පහීනභයසාරජ්ජො, ඛෙමප්පත්තො විසාරදො.
‘‘ආසභං ¶ ¶ පවරං ඨානං, බුද්ධභූමිඤ්ච කෙවලං;
පටිජානාති ලොකග්ගො, නත්ථි සඤ්චොදකො ක්වචි.
‘‘සීහනාදමසම්භීතං, නදතො තස්ස තාදිනො;
දෙවො නරො වා බ්රහ්මා වා, පටිවත්තා න විජ්ජති.
‘‘දෙසෙන්තො ¶ පවරං ධම්මං, සන්තාරෙන්තො සදෙවකං;
ධම්මචක්කං පවත්තෙති, පරිසාසු විසාරදො.
‘‘පටිභානවතං අග්ගං, සාවකං සාධුසම්මතං;
ගුණං බහුං පකිත්තෙත්වා, එතදග්ගෙ ඨපෙසි තං.
‘‘තදාහං හංසවතියං, බ්රාහ්මණො සාධුසම්මතො;
සබ්බවෙදවිදූ ජාතො, වාගීසො වාදිසූදනො.
‘‘උපෙච්ච තං මහාවීරං, සුත්වාහං ධම්මදෙසනං;
පීතිවරං පටිලභිං, සාවකස්ස ගුණෙ රතො.
‘‘නිමන්තෙත්වාව සුගතං, සසඞ්ඝං ලොකනන්දනං;
සත්තාහං භොජයිත්වාහං, දුස්සෙහච්ඡාදයිං තදා.
‘‘නිපච්ච සිරසා පාදෙ, කතොකාසො කතඤ්ජලී;
එකමන්තං ඨිතො හට්ඨො, සන්ථවිං ජිනමුත්තමං.
‘‘‘නමො තෙ වාදිමද්දන [වාදිසද්දුල (සී. පී.), වාදිසූදන (ස්යා.)], නමො තෙ ඉසිසත්තම [පුරිසුත්තම (සී. පී.)];
නමො තෙ සබ්බලොකග්ග, නමො තෙ අභයඞ්කර.
‘‘‘නමො ¶ තෙ මාරමථන [මාරමසන (අට්ඨ.)], නමො තෙ දිට්ඨිසූදන;
නමො තෙ සන්තිසුඛද, නමො තෙ සරණඞ්කර.
‘‘‘අනාථානං ¶ භවං නාථො, භීතානං අභයප්පදො;
විස්සාමභූමි [විස්සාසං භූමි (ස්යා.), විස්සානභූමි (පී.)] සන්තානං, සරණං සරණෙසිනං’.
‘‘එවමාදීහි සම්බුද්ධං, සන්ථවිත්වා මහාගුණං;
අවොචං වාදිසූදස්ස [වාදිසූරස්ස (සී. ස්යා. පී.)], ගතිං පප්පොමි භික්ඛුනො.
‘‘තදා අවොච භගවා, අනන්තපටිභානවා;
‘යො සො බුද්ධං අභොජෙසි, සත්තාහං සහසාවකං.
‘‘‘ගුණඤ්ච මෙ පකිත්තෙසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
එසො පත්ථයතෙ ඨානං, වාදිසූදස්ස භික්ඛුනො.
‘‘‘අනාගතම්හි ¶ අද්ධානෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං;
දෙවමානුසසම්පත්තිං, අනුභොත්වා අනප්පකං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
වඞ්ගීසො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
පච්චයෙහි උපට්ඨාසිං, මෙත්තචිත්තො තථාගතං.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තුසිතං [තාවතිංසං (ස්යා.)] අගමාසහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතො විප්පකුලෙ [පරිබ්බාජකුලෙ (සී. ස්යා. පී.)] අහං;
පච්චාජාතො [සම්පත්තො ච (ක.)] යදා ආසිං, ජාතියා සත්තවස්සිකො.
‘‘සබ්බවෙදවිදූ ¶ ජාතො, වාදසත්ථවිසාරදො;
වාදිස්සරො [වග්ගුස්සරො (ස්යා. පී.)] චිත්තකථී, පරවාදප්පමද්දනො.
‘‘වඞ්ගෙ ජාතොති වඞ්ගීසො, වචනෙ ඉස්සරොති වා;
වඞ්ගීසො ඉති මෙ නාමං, අභවී ලොකසම්මතං.
‘‘යදාහං ¶ විඤ්ඤුතං පත්තො, ඨිතො පඨමයොබ්බනෙ;
තදා රාජගහෙ රම්මෙ, සාරිපුත්තමහද්දසං [මථද්දසං (සී. පී.), ච අද්දසං (ස්යා.)].
පඤ්චවීසතිමං භාණවාරං.
‘‘පිණ්ඩාය විචරන්තං තං, පත්තපාණිං සුසංවුතං;
අලොලක්ඛිං මිතභාණිං, යුගමත්තං නිදක්ඛිතං [නිරික්ඛතං (සී. පී.), උදික්ඛතං (ස්යා.)].
‘‘තං දිස්වා විම්හිතො හුත්වා, අවොචං මමනුච්ඡවං [මනනුච්ඡවං (සී. ස්යා.)];
කණිකාරංව නිචිතං [කණිකාරපරිචිතං (පී.), ඛණිකං ඨානරචිතං (සී.)], චිත්තං ගාථාපදං අහං.
‘‘ආචික්ඛි සො මෙ සත්ථාරං, සම්බුද්ධං ලොකනායකං;
තදා සො පණ්ඩිතො වීරො, උත්තරිං [උත්තරං (සී. පී.)] සමවොච මෙ.
‘‘විරාගසංහිතං වාක්යං, කත්වා දුද්දසමුත්තමං;
විචිත්තපටිභානෙහි, තොසිතො තෙන තාදිනා.
‘‘නිපච්ච සිරසා පාදෙ, ‘පබ්බාජෙහී’ති මං බ්රවි;
තතො මං ස මහාපඤ්ඤො, බුද්ධසෙට්ඨමුපානයි.
‘‘නිපච්ච සිරසා පාදෙ, නිසීදිං සත්ථු සන්තිකෙ;
මමාහ වදතං සෙට්ඨො, කච්චි වඞ්ගීස ජානාසි [සච්චං වඞ්ගීස කච්චි තෙ (ස්යා.)].
‘‘කිඤ්චි ¶ සිප්පන්ති තස්සාහං, ‘ජානාමී’ති ච අබ්රවිං;
මතසීසං ¶ ¶ වනච්ඡුද්ධං, අපි බාරසවස්සිකං;
තව විජ්ජාවිසෙසෙන, සචෙ සක්කොසි වාචය [භාසය (සී. පී.)].
‘‘ආමොති මෙ පටිඤ්ඤාතෙ, තීණි සීසානි දස්සයි;
නිරයනරදෙවෙසු, උපපන්නෙ අවාචයිං.
‘‘තදා ඛීණාසවස්සෙව [පච්චෙකබුද්ධස්ස (සී. පී.)], සීසං දස්සෙසි නායකො;
තතොහං විහතාරබ්භො, පබ්බජ්ජං සමයාචිසං.
‘‘පබ්බජිත්වාන සුගතං, සන්ථවාමි තහිං තහිං;
තතො මං කබ්බවිත්තොසි [කවිචිත්තොති (ස්යා. පී.)], උජ්ඣායන්තිහ භික්ඛවො.
‘‘තතො ¶ වීමංසනත්ථං මෙ, ආහ බුද්ධො විනායකො;
තක්කිකා පනිමා ගාථා, ඨානසො පටිභන්ති තං.
‘‘න කබ්බවිත්තොහං වීර, ඨානසො පටිභන්ති මං;
තෙන හි දානි වඞ්ගීස, ඨානසො සන්ථවාහි මං.
‘‘තදාහං සන්ථවිං වීරං, ගාථාහි ඉසිසත්තමං;
ඨානසො මෙ තදා තුට්ඨො, ජිනො අග්ගෙ ඨපෙසි මං.
‘‘පටිභානෙන චිත්තෙන, අඤ්ඤෙසමතිමඤ්ඤහං;
පෙසලෙ තෙන සංවිග්ගො, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘‘පටිභානවතං අග්ගො, අඤ්ඤො කොචි න විජ්ජති;
යථායං භික්ඛු වඞ්ගීසො, එවං ධාරෙථ භික්ඛවො’.
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව කිලෙසෙ ඣාපයිං මම.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වඞ්ගීසො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
වඞ්ගීසත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. නන්දකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘හිතාය සබ්බසත්තානං, සුඛාය වදතං වරො;
අත්ථාය පුරිසාජඤ්ඤො, පටිපන්නො සදෙවකෙ.
‘‘යසග්ගපත්තො සිරිමා, කිත්තිවණ්ණභතො [කිත්තිවණ්ණ භටො (ස්යා. ක.)] ජිනො;
පූජිතො සබ්බලොකස්ස, දිසා සබ්බාසු විස්සුතො.
‘‘උත්තිණ්ණවිචිකිච්ඡො ¶ සො, වීතිවත්තකථංකථො;
පරිපුණ්ණමනසඞ්කප්පො, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.
‘‘අනුප්පන්නස්ස මග්ගස්ස, උප්පාදෙතා නරුත්තමො;
අනක්ඛාතඤ්ච අක්ඛාසි, අසඤ්ජාතඤ්ච සඤ්ජනී.
‘‘මග්ගඤ්ඤූ ¶ මග්ගවිදූ [සො මග්ගවිදූ (සී. පී.)] ච, මග්ගක්ඛායී නරාසභො;
මග්ගස්ස කුසලො සත්ථා, සාරථීනං වරුත්තමො [නරුත්තමො (ස්යා.)].
‘‘තදා මහාකාරුණිකො, ධම්මං දෙසෙසි නායකො;
නිමුග්ගෙ කාමපඞ්කම්හි [මොහපඞ්කම්හි (සී. ස්යා.), මොහමග්ගම්හි (පී.)], සමුද්ධරති පාණිනෙ.
‘‘භික්ඛුනීනං ඔවදනෙ, සාවකං සෙට්ඨසම්මතං;
වණ්ණයං එතදග්ගම්හි, පඤ්ඤපෙසි මහාමුනි.
‘‘තං සුත්වාහං පමුදිතො, නිමන්තෙත්වා තථාගතං;
භොජයිත්වා සසඞ්ඝං තං, පත්ථයිං ඨානමුත්තමං.
‘‘තදා පමුදිතො නාථො, මං අවොච මහාඉසි;
‘සුඛී භවස්සු දීඝාවු [දීඝායු (සී. ස්යා.)], ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
නන්දකො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගො අහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ච භවෙ දානි, ජාතො සෙට්ඨිකුලෙ අහං;
සාවත්ථියං පුරෙ වරෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.
‘‘පුරප්පවෙසෙ සුගතං, දිස්වා විම්හිතමානසො;
ජෙතාරාමපටිග්ගාහෙ, පබ්බජිං අනගාරියං.
‘‘නචිරෙනෙව ¶ ¶ කාලෙන, අරහත්තමපාපුණිං;
තතොහං තිණ්ණසංසාරො, සාසිතො සබ්බදස්සිනා.
‘‘භික්ඛුනීනං ¶ ධම්මකථං, පටිපුච්ඡාකරිං අහං;
සාසිතා තා මයා සබ්බා, අභවිංසු අනාසවා.
‘‘සතානි පඤ්චනූනානි, තදා තුට්ඨො මහාහිතො;
භික්ඛුනීනං ඔවදතං, අග්ගට්ඨානෙ ඨපෙසි මං.
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
සුමුත්තො සරවෙගොව, කිලෙසෙ ඣාපයිං මම.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නන්දකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
නන්දකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. කාළුදායිත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘නායකානං ¶ වරො සත්ථා, ගුණාගුණවිදූ ජිනො;
කතඤ්ඤූ කතවෙදී ච, තිත්ථෙ යොජෙති පාණිනෙ [පාණිනො (සී. ස්යා පී.)].
‘‘සබ්බඤ්ඤුතෙන ඤාණෙන, තුලයිත්වා දයාසයො;
දෙසෙති පවරං ධම්මං, අනන්තගුණසඤ්චයො.
‘‘ස ¶ කදාචි මහාවීරො, අනන්තජිනසංසරි [අනන්තජනසංසදි (සී.), අනන්තජනසංසුධි (ස්යා.), අනන්තජනසංසරී (පී.)];
දෙසෙති මධුරං ධම්මං, චතුසච්චූපසඤ්හිතං.
‘‘සුත්වාන තං ධම්මවරං, ආදිමජ්ඣන්තසොභණං;
පාණසතසහස්සානං, ධම්මාභිසමයො අහු.
‘‘නින්නාදිතා තදා භූමි, ගජ්ජිංසු ච පයොධරා;
සාධුකාරං පවත්තිංසු, දෙවබ්රහ්මනරාසුරා.
‘‘‘අහො ¶ කාරුණිකො සත්ථා, අහො සද්ධම්මදෙසනා;
අහො භවසමුද්දම්හි, නිමුග්ගෙ උද්ධරී ජිනො’.
‘‘එවං පවෙදජාතෙසු, සනරාමරබ්රහ්මසු;
කුලප්පසාදකානග්ගං, සාවකං වණ්ණයී ජිනො.
‘‘තදාහං හංසවතියං, ජාතොමච්චකුලෙ අහුං;
පාසාදිකො දස්සනියො, පහූතධනධඤ්ඤවා.
‘‘හංසාරාමමුපෙච්චාහං ¶ , වන්දිත්වා තං තථාගතං;
සුණිත්වා මධුරං ධම්මං, කාරං කත්වා ච තාදිනො.
‘‘නිපච්ච පාදමූලෙහං, ඉමං වචනමබ්රවිං;
‘කුලප්පසාදකානග්ගො, යො තයා සන්ථුතො [යො තව සාසනෙ (ස්යා.)] මුනෙ.
‘‘‘තාදිසො ¶ හොමහං වීර [තාදිසොහං මහාවීර (ස්යා. ක.)], බුද්ධසෙට්ඨස්ස සාසනෙ’;
තදා මහාකාරුණිකො, සිඤ්චන්තො වා මතෙන මං.
‘‘ආහ මං ‘පුත්ත උත්තිට්ඨ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං;
කථං නාම ජිනෙ කාරං, කත්වාන විඵලො සියා.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
උදායි නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
‘‘තං සුත්වා මුදිතො හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තො පරිචරිං, පච්චයෙහි විනායකං.
‘‘තෙන කම්මවිපාකෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ¶ ච භවෙ දානි, රම්මෙ කපිලවත්ථවෙ;
ජාතො මහාමච්චකුලෙ, සුද්ධොදනමහීපතෙ [සුද්ධොදනො මහීපති (ස්යා.)].
‘‘තදා අජායි සිද්ධත්ථො, රම්මෙ ලුම්බිනිකානනෙ;
හිතාය සබ්බලොකස්ස, සුඛාය ච නරාසභො.
‘‘තදහෙව ¶ අහං ජාතො, සහ තෙනෙව වඩ්ඪිතො;
පියො සහායො දයිතො, වියත්තො නීතිකොවිදො.
‘‘එකූනතිංසො වයසා, නික්ඛමිත්වා අගාරතො [නික්ඛන්තො පබ්බජිත්ථසො (සී. ස්යා.)];
ඡබ්බස්සං වීතිනාමෙත්වා, ආසි බුද්ධො විනායකො.
‘‘ජෙත්වා ¶ සසෙනකං මාරං, ඛෙපයිත්වාන ආසවෙ;
භවණ්ණවං තරිත්වාන, බුද්ධො ආසි සදෙවකෙ.
‘‘ඉසිව්හයං ගමිත්වාන [ඉසිව්හයං පතනං ගන්ත්වා (ස්යා.)], විනෙත්වා පඤ්චවග්ගියෙ;
තතො විනෙසි භගවා, ගන්ත්වා ගන්ත්වා තහිං තහිං.
‘‘වෙනෙය්යෙ විනයන්තො සො, සඞ්ගණ්හන්තො සදෙවකං;
උපෙච්ච මගධෙ ගිරිං [මාගදගිරිං (සී.), මඞ්ගලාගිරිං (පී.)], විහරිත්ථ තදා ජිනො.
‘‘තදා ¶ සුද්ධොදනෙනාහං, භූමිපාලෙන පෙසිතො;
ගන්ත්වා දිස්වා දසබලං, පබ්බජිත්වාරහා අහුං.
‘‘තදා මහෙසිං යාචිත්වා, පාපයිං කපිලව්හයං;
තතො පුරාහං ගන්ත්වාන, පසාදෙසිං මහාකුලං.
‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, මං මහාපරිසාය සො [මමාහ පුරිසාසභො (ස්යා. පී.)];
කුලප්පසාදකානග්ගං, පඤ්ඤාපෙසි විනායකො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කාළුදායිථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කාළුදායිත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. අභයත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
‘‘සරණගමනෙ ¶ කිඤ්චි, නිවෙසෙසි තථාගතො;
කිඤ්චි සීලෙ නිවෙසෙසි, දසකම්මපථුත්තමෙ.
‘‘දෙති කස්සචි සො වීරො, සාමඤ්ඤඵලමුත්තමං;
සමාපත්තී තථා අට්ඨ, තිස්සො විජ්ජා පවච්ඡති.
‘‘ඡළභිඤ්ඤාසු යොජෙසි, කිඤ්චි සත්තං නරුත්තමො;
දෙති කස්සචි නාථො සො, චතස්සො පටිසම්භිදා.
‘‘බොධනෙය්යං පජං දිස්වා, අසඞ්ඛෙය්යම්පි යොජනං [අසඞ්ඛෙය්යෙපි යොජනෙ සී. ස්යා. පී.)];
ඛණෙන උපගන්ත්වාන, විනෙති නරසාරථි.
‘‘තදාහං හංසවතියං, අහොසිං බ්රාහ්මණත්රජො;
පාරගූ සබ්බවෙදානං, වෙය්යාකරණසම්මතො.
‘‘නිරුත්තියා ච කුසලො, නිඝණ්ඩුම්හි විසාරදො;
පදකො කෙටුභවිදූ, ඡන්දොවිචිතිකොවිදො.
‘‘ජඞ්ඝාවිහාරං විචරං, හංසාරාමමුපෙච්චහං;
අද්දසං වරදං [වදතං (සී. පී.), පවරං (ස්යා.)] සෙට්ඨං, මහාජනපුරක්ඛතං.
‘‘දෙසෙන්තං විරජං ධම්මං, පච්චනීකමතී අහං;
උපෙත්වා තස්ස කල්යාණං, සුත්වාන විමලං අහං [වාක්යානි, සුත්වාන විමලානහං (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘බ්යාහතං ¶ ¶ පුනරුත්තං වා, අපත්ථං වා නිරත්ථකං;
නාද්දසං තස්ස මුනිනො, තතො පබ්බජිතො අහං.
‘‘නචිරෙනෙව කාලෙන, සබ්බසත්තවිසාරදො;
නිපුණො බුද්ධවචනෙ, අහොසිං ගුණිසම්මතො.
‘‘තදා චතස්සො ගාථායො, ගන්ථයිත්වා සුබ්යඤ්ජනා;
සන්ථවිත්වා තිලොකග්ගං, දෙසයිස්සං දිනෙ දිනෙ.
‘‘විරත්තොසි මහාවීරො, සංසාරෙ සභයෙ වසං;
කරුණාය න නිබ්බායි, තතො කාරුණිකො මුනි.
‘‘පුථුජ්ජනො ¶ වයො සන්තො, න කිලෙසවසො අහු;
සම්පජානො සතියුත්තො, තස්මා එසො අචින්තියො.
‘‘දුබ්බලානි ¶ කිලෙසානි, යස්සාසයගතානි මෙ;
ඤාණග්ගිපරිදඩ්ඪානි, න ඛීයිංසු තමබ්භුතං.
‘‘යො සබ්බලොකස්ස ගරු, ලොකො [ලොකෙ (ස්යා. ක.)] යස්ස තථා ගරු;
තථාපි ලොකාචරියො, ලොකො තස්සානුවත්තකො.
‘‘එවමාදීහි සම්බුද්ධං, කිත්තයං ධම්මදෙසනං;
යාවජීවං කරිත්වාන, ගතො සග්ගං තතො චුතො.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිකිත්තයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘දෙවලොකෙ මහාරජ්ජං, පාදෙසිං කඤ්චනග්ඝියං [දිබ්බානුභොජහං තදා (ස්යා.), රජ්ජං පාදෙසි කංචයං (සී.)];
චක්කවත්තී මහාරජ්ජං, බහුසොනුභවිං අහං.
‘‘දුවෙ ¶ භවෙ පජායාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
අඤ්ඤං ගතිං න ජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘දුවෙ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ අථ බ්රාහ්මණෙ;
නීචෙ කුලෙ න ජායාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ගිරිබ්බජපුරුත්තමෙ;
රඤ්ඤොහං බිම්බිසාරස්ස, පුත්තො නාමෙන චාභයො.
‘‘පාපමිත්තවසං ගන්ත්වා, නිගණ්ඨෙන විමොහිතො;
පෙසිතො නාටපුත්තෙන, බුද්ධසෙට්ඨමුපෙච්චහං.
‘‘පුච්ඡිත්වා ¶ නිපුණං පඤ්හං, සුත්වා බ්යාකරණුත්තමං;
පබ්බජිත්වාන නචිරං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘කිත්තයිත්වා ජිනවරං, කිත්තිතො හොමි සබ්බදා;
සුගන්ධදෙහවදනො, ආසිං සුඛසමප්පිතො.
‘‘තික්ඛහාසලහුපඤ්ඤො, මහාපඤ්ඤො තථෙවහං;
විචිත්තපටිභානො ච, තස්ස කම්මස්ස වාහසා.
‘‘අභිත්ථවිත්වා පදුමුත්තරාහං, පසන්නචිත්තො අසමං සයම්භුං;
න ගච්ඡි කප්පානි අපායභූමිං, සතං සහස්සානි බලෙන තස්ස.
‘‘කිලෙසා ¶ ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අභයො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අභයත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. ලොමසකඞ්ගියත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘තදාහං චන්දනො චෙව, පබ්බජිත්වාන සාසනෙ;
ආපාණකොටිකං ධම්මං, පූරයිත්වාන සාසනෙ.
‘‘තතො චුතා සන්තුසිතං, උපපන්නා උභො මයං;
තත්ථ දිබ්බෙහි නච්චෙහි, ගීතෙහි වාදිතෙහි ච.
‘‘රූපාදිදසහඞ්ගෙහි, අභිභොත්වාන සෙසකෙ;
යාවතායුං වසිත්වාන, අනුභොත්වා මහාසුඛං.
‘‘තතො චවිත්වා තිදසං, චන්දනො උපපජ්ජථ;
අහං කපිලවත්ථුස්මිං, අජායිං සාකියත්රජො.
‘‘යදා උදායිත්ථෙරෙන, අජ්ඣිට්ඨො ලොකනායකො;
අනුකම්පිය සක්යානං, උපෙසි කපිලව්හයං.
‘‘තදාතිමානිනො ¶ සක්යා, න බුද්ධස්ස ගුණඤ්ඤුනො;
පණමන්ති න සම්බුද්ධං, ජාතිථද්ධා අනාදරා.
‘‘තෙසං ¶ සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, ආකාසෙ චඞ්කමී ජිනො;
පජ්ජුන්නො විය වස්සිත්ථ, පජ්ජලිත්ථ යථා සිඛී.
‘‘දස්සෙත්වා රූපමතුලං, පුන අන්තරධායථ;
එකොපි හුත්වා බහුධා, අහොසි පුනරෙකකො.
‘‘අන්ධකාරං ¶ ¶ පකාසඤ්ච, දස්සයිත්වා අනෙකධා;
පාටිහෙරං කරිත්වාන, විනයී ඤාතකෙ මුනි.
‘‘චාතුද්දීපො මහාමෙඝො, තාවදෙව පවස්සථ;
තදා හි ජාතකං බුද්ධො, වෙස්සන්තරමදෙසයි.
‘‘තදා තෙ ඛත්තියා සබ්බෙ, නිහන්ත්වා ජාතිජං මදං;
උපෙසුං සරණං බුද්ධං, ආහ සුද්ධොදනො තදා.
‘‘‘ඉදං තතියං තව භූරිපඤ්ඤ, පාදානි වන්දාමි සමන්තචක්ඛු;
යදාභිජාතො පථවී පකම්පයී, යදා ච තං නජ්ජහි ජම්බුඡායා’.
‘‘තදා බුද්ධානුභාවං තං, දිස්වා විම්හිතමානසො;
පබ්බජිත්වාන තත්ථෙව, නිවසිං මාතුපූජකො.
‘‘චන්දනො දෙවපුත්තො මං, උපගන්ත්වානුපුච්ඡථ;
භද්දෙකරත්තස්ස තදා, සඞ්ඛෙපවිත්ථාරං නයං.
‘‘චොදිතොහං ¶ තදා තෙන, උපෙච්ච නරනායකං;
භද්දෙකරත්තං සුත්වාන, සංවිග්ගො වනමාමකො.
‘‘තදා මාතරමපුච්ඡිං, වනෙ වච්ඡාමි එකකො;
සුඛුමාලොති මෙ මාතා, වාරයී තං [තෙ (ස්යා. පී. ක.)] තදා වචං.
‘‘කාසං [දබ්බං (සී. ස්යා. පී.)] කුසං පොටකිලං, උසීරං මුඤ්ජපබ්බජං [මුඤ්ජබබ්බජං (සී. පී.)];
උරසා පනුදිස්සාමි, විවෙකමනුබ්රූහයං.
‘‘තදා වනං පවිට්ඨොහං, සරිත්වා ජිනසාසනං;
භද්දෙකරත්තඔවාදං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘‘අතීතං ¶ නාන්වාගමෙය්ය, නප්පටිකඞ්ඛෙ අනාගතං;
යදතීතං පහීනං තං, අප්පත්තඤ්ච අනාගතං.
‘‘‘පච්චුප්පන්නඤ්ච යො ධම්මං, තත්ථ තත්ථ විපස්සති;
අසංහීරං අසංකුප්පං, තං විද්වා මනුබ්රූහයෙ.
‘‘‘අජ්ජෙව කිච්චමාතප්පං, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;
න හි නො සඞ්ගරං [සඞ්කරං (ක.)] තෙන, මහාසෙනෙන මච්චුනා.
‘‘‘එවංවිහාරිං ¶ ආතාපිං, අහොරත්තමතන්දිතං;
තං වෙ භද්දෙකරත්තොති, සන්තො ආචික්ඛතෙ මුනි’.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ලොමසකඞ්ගියො [ලොමසඞ්ඛියො (ස්යා. ක.)] ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ලොමසකඞ්ගියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. වනවච්ඡත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘තදාහං පබ්බජිත්වාන, තස්ස බුද්ධස්ස සාසනෙ;
යාවජීවං චරිත්වාන, බ්රහ්මචාරං තතො චුතො.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තතො චුතො අරඤ්ඤම්හි, කපොතො ආසහං තහිං;
වසතෙ ගුණසම්පන්නො, භික්ඛු ඣානරතො සදා.
‘‘මෙත්තචිත්තො කාරුණිකො, සදා පමුදිතානනො;
උපෙක්ඛකො මහාවීරො, අප්පමඤ්ඤාසු කොවිදො.
‘‘විනීවරණසඞ්කප්පෙ, සබ්බසත්තහිතාසයෙ;
විසට්ඨො නචිරෙනාසිං, තස්මිං සුගතසාවකෙ.
‘‘උපෙච්ච ¶ පාදමූලම්හි, නිසින්නස්ස තදාස්සමෙ;
කදාචි සාමිසං දෙති, ධම්මං දෙසෙසි චෙකදා.
‘‘තදා ¶ විපුලපෙමෙන, උපාසිත්වා ජිනත්රජං;
තතො චුතො ගතො සග්ගං, පවාසො සඝරං යථා.
‘‘සග්ගා ¶ චුතො මනුස්සෙසු, නිබ්බත්තො පුඤ්ඤකම්මුනා;
අගාරං ඡඩ්ඩයිත්වාන, පබ්බජිං බහුසො අහං.
‘‘සමණො ¶ තාපසො විප්පො, පරිබ්බජො තථෙවහං;
හුත්වා වසිං අරඤ්ඤම්හි, අනෙකසතසො අහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, රම්මෙ කපිලවත්ථවෙ;
වච්ඡගොත්තො දිජො තස්ස, ජායාය අහමොක්කමිං.
‘‘මාතු මෙ දොහළො ආසි, තිරොකුච්ඡිගතස්ස මෙ;
ජායමානසමීපම්හි, වනවාසාය නිච්ඡයො.
‘‘තතො මෙ අජනී මාතා, රමණීයෙ වනන්තරෙ;
ගබ්භතො නික්ඛමන්තං මං, කාසායෙන පටිග්ගහුං.
‘‘තතො කුමාරො සිද්ධත්ථො, ජාතො සක්යකුලද්ධජො;
තස්ස මිත්තො පියො ආසිං, සංවිසට්ඨො සුමානියො.
‘‘සත්තසාරෙභිනික්ඛන්තෙ, ඔහාය විපුලං යසං;
අහම්පි පබ්බජිත්වාන, හිමවන්තමුපාගමිං.
‘‘වනාලයං භාවනීයං, කස්සපං ධුතවාදිකං;
දිස්වා සුත්වා ජිනුප්පාදං, උපෙසිං නරසාරථිං.
‘‘සො මෙ ධම්මමදෙසෙසි, සබ්බත්ථං සම්පකාසයං;
තතොහං පබ්බජිත්වාන, වනමෙව පුනාගමං [පුනාගමිං (සී. පී.), පුනොක්කමං (ස්යා.)].
‘‘තත්ථාප්පමත්තො ¶ විහරං, ඡළභිඤ්ඤා අඵස්සයිං [අපස්සයිං (ස්යා. ක.)];
අහො සුලද්ධලාභොම්හි, සුමිත්තෙනානුකම්පිතො.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වනවච්ඡො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
වනවච්ඡත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. චූළසුගන්ධත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඉමම්හි ¶ ¶ ¶ භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
‘‘අනුබ්යඤ්ජනසම්පන්නො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො;
බ්යාමප්පභාපරිවුතො, රංසිජාලසමොත්ථටො.
‘‘අස්සාසෙතා යථා චන්දො, සූරියොව පභඞ්කරො;
නිබ්බාපෙතා යථා මෙඝො, සාගරොව ගුණාකරො.
‘‘ධරණීරිව සීලෙන, හිමවාව සමාධිනා;
ආකාසො විය පඤ්ඤාය, අසඞ්ගො අනිලො යථා.
‘‘තදාහං ¶ බාරාණසියං, උපපන්නො මහාකුලෙ;
පහූතධනධඤ්ඤස්මිං, නානාරතනසඤ්චයෙ.
‘‘මහතා පරිවාරෙන, නිසින්නං ලොකනායකං;
උපෙච්ච ධම්මමස්සොසිං, අමතංව මනොහරං.
‘‘ද්වත්තිංසලක්ඛණධරො, සනක්ඛත්තොව චන්දිමා;
අනුබ්යඤ්ජනසම්පන්නො, සාලරාජාව ඵුල්ලිතො.
‘‘රංසිජාලපරික්ඛිත්තො, දිත්තොව කනකාචලො;
බ්යාමප්පභාපරිවුතො, සතරංසී දිවාකරො.
‘‘සොණ්ණානනො ජිනවරො, සමණීව [රම්මණීව (ස්යා.)] සිලුච්චයො;
කරුණාපුණ්ණහදයො, ගුණෙන විය සාගරො.
‘‘ලොකවිස්සුතකිත්ති ච, සිනෙරූව නගුත්තමො;
යසසා විත්ථතො වීරො, ආකාසසදිසො මුනි.
‘‘අසඞ්ගචිත්තො සබ්බත්ථ, අනිලො විය නායකො;
පතිට්ඨා සබ්බභූතානං, මහීව මුනිසත්තමො.
‘‘අනුපලිත්තො ලොකෙන, තොයෙන පදුමං යථා;
කුවාදගච්ඡදහනො, අග්ගිඛන්ධොව සොභසි [සොභති (සී.), සො වසි (ස්යා. ක.)].
‘‘අගධො විය සබ්බත්ථ, කිලෙසවිසනාසකො;
ගන්ධමාදනසෙලොව, ගුණගන්ධවිභූසිතො.
‘‘ගුණානං ¶ ¶ ආකරො වීරො, රතනානංව සාගරො;
සින්ධූව වනරාජීනං, කිලෙසමලහාරකො.
‘‘විජයීව ¶ ¶ මහායොධො, මාරසෙනාවමද්දනො;
චක්කවත්තීව සො රාජා, බොජ්ඣඞ්ගරතනිස්සරො.
‘‘මහාභිසක්කසඞ්කාසො, දොසබ්යාධිතිකිච්ඡකො;
සල්ලකත්තො යථා වෙජ්ජො, දිට්ඨිගණ්ඩවිඵාලකො.
‘‘සො තදා ලොකපජ්ජොතො, සනරාමරසක්කතො;
පරිසාසු නරාදිච්චො, ධම්මං දෙසයතෙ ජිනො.
‘‘දානං දත්වා මහාභොගො, සීලෙන සුගතූපගො;
භාවනාය ච නිබ්බාති, ඉච්චෙවමනුසාසථ.
‘‘දෙසනං තං මහස්සාදං, ආදිමජ්ඣන්තසොභණං;
සුණන්ති පරිසා සබ්බා, අමතංව මහාරසං.
‘‘සුත්වා සුමධුරං ධම්මං, පසන්නො ජිනසාසනෙ;
සුගතං සරණං ගන්ත්වා, යාවජීවං නමස්සහං.
‘‘මුනිනො ගන්ධකුටියා, ඔපුඤ්ජෙසිං [උබ්බට්ටෙසිං (ස්යා.)] තදා මහිං;
චතුජ්ජාතෙන ගන්ධෙන, මාසෙ අට්ඨ දිනෙස්වහං.
‘‘පණිධාය සුගන්ධත්තං, සරීරවිස්සගන්ධිනො [සරීරස්ස විගන්ධිනො (සී. ස්යා. පී.)];
තදා ජිනො වියාකාසි, සුගන්ධතනුලාභිතං.
‘‘‘යො යං ගන්ධකුටිභූමිං, ගන්ධෙනොපුඤ්ජතෙ සකිං;
තෙන කම්මවිපාකෙන, උපපන්නො තහිං තහිං.
‘‘‘සුගන්ධදෙහො සබ්බත්ථ, භවිස්සති අයං නරො;
ගුණගන්ධයුත්තො හුත්වා, නිබ්බායිස්සතිනාසවො’.
‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතො විප්පකුලෙ අහං;
ගබ්භං මෙ වසතො මාතා, දෙහෙනාසි සුගන්ධිතා.
‘‘යදා ¶ ච මාතුකුච්ඡිම්හා, නික්ඛමාමි තදා පුරී [පුරං (ස්යා. ක.)];
සාවත්ථිසබ්බගන්ධෙහි, වාසිතා විය වායථ.
‘‘පුප්ඵවස්සඤ්ච ¶ සුරභි, දිබ්බගන්ධං මනොරමං;
ධූපානි ච මහග්ඝානි, උපවායිංසු තාවදෙ.
‘‘දෙවා ¶ ච සබ්බගන්ධෙහි, ධූපපුප්ඵෙහි තං ඝරං;
වාසයිංසු සුගන්ධෙන, යස්මිං ජාතො අහං ඝරෙ.
‘‘යදා ච තරුණො භද්දො, පඨමෙ යොබ්බනෙ ඨිතො;
තදා සෙලං [සෙසං (ස්යා.)] සපරිසං, විනෙත්වා නරසාරථි.
‘‘තෙහි සබ්බෙහි පරිවුතො [සහිතො (සී. ස්යා. පී.)], සාවත්ථිපුරමාගතො;
තදා බුද්ධානුභාවං තං, දිස්වා පබ්බජිතො අහං.
‘‘සීලං සමාධිපඤ්ඤඤ්ච, විමුත්තිඤ්ච අනුත්තරං;
භාවෙත්වා චතුරො ධම්මෙ, පාපුණිං ආසවක්ඛයං.
‘‘යදා පබ්බජිතො චාහං, යදා ච අරහා අහුං;
නිබ්බායිස්සං යදා චාහං, ගන්ධවස්සො තදා අහු.
‘‘සරීරගන්ධො ච සදාතිසෙති [සදා වාසෙති (ක.)] මෙ, මහාරහං චන්දනචම්පකුප්පලං;
තථෙව ¶ ගන්ධෙ ඉතරෙ ච සබ්බසො, පසය්හ වායාමි තතො තහිං [යහිං (ස්යා.)] තහිං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චූළසුගන්ධො ථෙරො ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති;
චූළසුගන්ධත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
භද්දියවග්ගො පඤ්චපඤ්ඤාසමො.
තස්සුද්දානං ¶ –
භද්දියො රෙවතො ථෙරො, මහාලාභී ච සීවලී;
වඞ්ගීසො නන්දකො චෙව, කාළුදායී තථාභයො.
ලොමසො වනවච්ඡො ච, සුගන්ධො චෙව දසමො;
තීණි ගාථාසතා තත්ථ, සොළසා ච තදුත්තරි.
අථ ¶ වග්ගුද්දානං –
කණිකාරව්හයො වග්ගො, ඵලදො තිණදායකො;
කච්චානො භද්දියො වග්ගො, ගාථායො ගණිතා චිමා.
නවගාථාසතානීහ ¶ ¶ , චතුරාසීතියෙව ච;
සපඤ්ඤාසං පඤ්චසතං, අපදානා පකාසිතා.
සහ උදානගාථාහි, ඡසහස්සානි හොන්තිමා;
ද්වෙසතානි ච ගාථානං, අට්ඨාරස තදුත්තරි.