📜

2. එකූපොසථිකවග්ගො

1. එකූපොසථිකාථෙරීඅපදානං

1.

‘‘නගරෙ ¶ ¶ ¶ බන්ධුමතියා, බන්ධුමා නාම ඛත්තියො;

දිවසෙ පුණ්ණමාය සො, උපවසි උපොසථං.

2.

‘‘අහං තෙන සමයෙන, කුම්භදාසී අහං තහිං;

දිස්වා සරාජකං සෙනං, එවාහං චින්තයිං තදා.

3.

‘රාජාපි රජ්ජං ඡඩ්ඩෙත්වා, උපවසි උපොසථං;

සඵලං නූන තං කම්මං, ජනකායො පමොදිතො’.

4.

‘‘යොනිසො ¶ පච්චවෙක්ඛිත්වා, දුග්ගච්චඤ්ච [දුග්ගතිඤ්ච (ස්යා.)] දලිද්දතං [දළිද්දතං (සී.)];

මානසං සම්පහංසිත්වා, උපවසිං උපොසථං.

5.

‘‘අහං උපොසථං කත්වා, සම්මාසම්බුද්ධසාසනෙ;

තෙන කම්මෙන සුකතෙන, තාවතිංසමගච්ඡහං.

6.

‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, උබ්භයොජනමුග්ගතං [උද්ධං යොජනමුග්ගතං (සී. ස්යා. පී.)];

කූටාගාරවරූපෙතං, මහාසනසුභූසිතං.

7.

‘‘අච්ඡරා සතසහස්සා, උපතිට්ඨන්ති මං සදා;

අඤ්ඤෙ දෙවෙ අතික්කම්ම, අතිරොචාමි සබ්බදා.

8.

‘‘චතුසට්ඨි දෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;

තෙසට්ඨි චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.

9.

‘‘සුවණ්ණවණ්ණා ¶ හුත්වාන, භවෙසු සංසරාමහං;

සබ්බත්ථ පවරා හොමි, උපොසථස්සිදං ඵලං.

10.

‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, රථයානඤ්ච සීවිකං [කෙවලං (සී. ස්යා. පී.)];

ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, උපොසථස්සිදං ඵලං.

11.

‘‘සොණ්ණමයං රූපිමයං, අථොපි ඵලිකාමයං;

ලොහිතඞ්ගමයඤ්චෙව, සබ්බං පටිලභාමහං.

12.

‘‘කොසෙය්යකම්බලියානි ¶ , ඛොමකප්පාසිකානි ච;

මහග්ඝානි ච වත්ථානි, සබ්බං පටිලභාමහං.

13.

‘‘අන්නං ¶ පානං ඛාදනීයං, වත්ථසෙනාසනානි ච;

සබ්බමෙතං පටිලභෙ, උපොසථස්සිදං ඵලං.

14.

‘‘වරගන්ධඤ්ච මාලඤ්ච, චුණ්ණකඤ්ච විලෙපනං;

සබ්බමෙතං පටිලභෙ, උපොසථස්සිදං ඵලං.

15.

‘‘කූටාගාරඤ්ච පාසාදං, මණ්ඩපං හම්මියං ගුහං;

සබ්බමෙතං පටිලභෙ, උපොසථස්සිදං ඵලං.

16.

‘‘ජාතියා සත්තවස්සාහං, පබ්බජිං අනගාරියං;

අඩ්ඪමාසෙ අසම්පත්තෙ, අරහත්තමපාපුණිං.

17.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;

සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.

18.

‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං කම්මමකරිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උපොසථස්සිදං ඵලං.

19.

‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.

20.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

21.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං එකූපොසථිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

එකූපොසථිකාථෙරියාපදානං පඨමං.

2. සළලපුප්ඵිකාථෙරීඅපදානං

22.

‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ, අහොසිං කින්නරී තදා;

අද්දසාහං දෙවදෙවං, චඞ්කමන්තං නරාසභං.

23.

‘‘ඔචිනිත්වාන සළලං, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;

උපසිඞ්ඝි මහාවීරො, සළලං දෙවගන්ධිකං.

24.

‘‘පටිග්ගහෙත්වා ¶ සම්බුද්ධො, විපස්සී ලොකනායකො;

උපසිඞ්ඝි මහාවීරො, පෙක්ඛමානාය මෙ තදා.

25.

‘‘අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, වන්දිත්වා ද්විපදුත්තමං [දිපදුත්තමං (සී. ස්යා. පී.)];

සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, තතො පබ්බතමාරුහිං.

26.

‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං පුප්ඵමදදිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.

27.

‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.

28.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

29.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං සළලපුප්ඵිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

සළලපුප්ඵිකාථෙරියාපදානං දුතියං.

3. මොදකදායිකාථෙරීඅපදානං

30.

‘‘නගරෙ බන්ධුමතියා, කුම්භදාසී අහොසහං;

මම භාගං ගහෙත්වාන, ගච්ඡං උදකහාරිකා [උදකහාරිකං (සී.), උදකහාරිකෙ (ස්යා.)].

31.

‘‘පන්ථම්හි සමණං දිස්වා, සන්තචිත්තං සමාහතං;

පසන්නචිත්තා සුමනා, මොදකෙ තීණිදාසහං.

32.

‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;

එකනවුතිකප්පානි [එකූනතිංසකප්පානි (ස්යා.)], විනිපාතං නගච්ඡහං.

33.

‘‘සම්පත්ති තං [සම්පත්තිඤ්ච (ස්යා.), සම්පත්තිකං (ක.)] කරිත්වාන, සබ්බං අනුභවිං අහං;

මොදකෙ තීණි දත්වාන, පත්තාහං අචලං පදං.

34.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.

35.

‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

36.

‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං මොදකදායිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

මොදකදායිකාථෙරියාපදානං තතියං.

4. එකාසනදායිකාථෙරීඅපදානං

37.

‘‘නගරෙ ¶ හංසවතියා, අහොසිං බාලිකා [මාලිකා (ස්යා. පී.)] තදා;

මාතා ච මෙ පිතා චෙව, කම්මන්තං අගමංසු තෙ.

38.

‘‘මජ්ඣන්හිකම්හි සූරියෙ, අද්දසං සමණං අහං;

වීථියා අනුගච්ඡන්තං, ආසනං පඤ්ඤපෙසහං.

39.

‘‘ගොනකාවිකතිකාහි [ගොනකචිත්තකාදීහි (සී.)], පඤ්ඤපෙත්වා මමාසනං;

පසන්නචිත්තා සුමනා, ඉදං වචනමබ්රවිං.

40.

‘‘‘සන්තත්තා කුථිතා භූමි, සූරො මජ්ඣන්හිකෙ ඨිතො;

මාලුතා ච න වායන්ති, කාලො චෙවෙත්ථ මෙහිති [චෙත්ථ උපට්ඨිතො (සී.), චෙවත්ථං එති තං (පී.)].

41.

‘‘‘පඤ්ඤත්තමාසනමිදං, තවත්ථාය මහාමුනි;

අනුකම්පං උපාදාය, නිසීද මම ආසනෙ’.

42.

‘‘නිසීදි තත්ථ සමණො, සුදන්තො සුද්ධමානසො;

තස්ස පත්තං ගහෙත්වාන, යථාරන්ධං අදාසහං.

43.

‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;

ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.

44.

‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, ආසනෙන සුනිම්මිතං;

සට්ඨියොජනමුබ්බෙධං, තිංසයොජනවිත්ථතං.

45.

‘‘සොණ්ණමයා ¶ මණිමයා, අථොපි ඵලිකාමයා;

ලොහිතඞ්ගමයා චෙව, පල්ලඞ්කා විවිධා මම.

46.

‘‘තූලිකා විකතිකාහි, කට්ටිස්සචිත්තකාහි ච;

උද්දඑකන්තලොමී ච, පල්ලඞ්කා මෙ සුසණ්ඨිතා [සුසන්ථතා (සී.)].

47.

‘‘යදා ¶ ඉච්ඡාමි ගමනං, හාසඛිඩ්ඩසමප්පිතා;

සහ පල්ලඞ්කසෙට්ඨෙන, ගච්ඡාමි මම පත්ථිතං.

48.

‘‘අසීති දෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;

සත්තති චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.

49.

‘‘භවාභවෙ ¶ සංසරන්තී, මහාභොගං ලභාමහං;

භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, එකාසනස්සිදං ඵලං [එකාසනඵලං ඉදං (සබ්බත්ථ) එවමුපරිපි].

50.

‘‘දුවෙ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;

අඤ්ඤෙ භවෙ න ජානාමි, එකාසනස්සිදං ඵලං.

51.

‘‘දුවෙ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ චාපි බ්රාහ්මණෙ;

උච්චාකුලීනා [උච්චාකුලිකා (ස්යා. පී. ක.)] සබ්බත්ථ, එකාසනස්සිදං ඵලං.

52.

‘‘දොමනස්සං න ජානාමි, චිත්තසන්තාපනං මම;

වෙවණ්ණියං න ජානාමි, එකාසනස්සිදං ඵලං.

53.

‘‘ධාතියො ¶ මං උපට්ඨන්ති, ඛුජ්ජා චෙලාපිකා [ඛෙලාපිකා (සී.), චෙලාවිකා (පී.)] බහූ;

අඞ්කෙන අඞ්කං ගච්ඡාමි, එකාසනස්සිදං ඵලං.

54.

‘‘අඤ්ඤා න්හාපෙන්ති භොජෙන්ති, අඤ්ඤා රමෙන්ති මං සදා;

අඤ්ඤා ගන්ධං විලිම්පන්ති, එකාසනස්සිදං ඵලං [අඤ්ඤා මමෙව න්හාපෙන්ති, අඤ්ඤා භොජෙන්ති භොජනං; අඤ්ඤා මං අලඞ්කරොන්ති, අඤ්ඤා රමෙන්ති මං සද්ධා; (ස්යා.)].

55.

‘‘මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, සුඤ්ඤාගාරෙ වසන්තියා;

මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, පල්ලඞ්කො උපතිට්ඨති.

56.

‘‘අයං පච්ඡිමකො මය්හං, චරිමො වත්තතෙ භවො;

අජ්ජාපි රජ්ජං ඡඩ්ඩෙත්වා, පබ්බජිං අනගාරියං.

57.

‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං දානමදදිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, එකාසනස්සිදං ඵලං.

58.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.

59.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

60.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං එකාසනදායිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

එකාසනදායිකාථෙරියාපදානං චතුත්ථං.

5. පඤ්චදීපදායිකාථෙරීඅපදානං

61.

‘‘නගරෙ ¶ ¶ ¶ ¶ හංසවතියා, චාරිකී [චාරිකා (සී. ස්යා.)] ආසහං තදා;

ආරාමෙන ච ආරාමං [ආරාමෙන විහාරෙන (ස්යා. පී.)], චරාමි කුසලත්ථිකා.

62.

‘‘කාළපක්ඛම්හි දිවසෙ, අද්දසං බොධිමුත්තමං;

තත්ථ චිත්තං පසාදෙත්වා, බොධිමූලෙ නිසීදහං.

63.

‘‘ගරුචිත්තං උපට්ඨෙත්වා, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;

සොමනස්සං පවෙදෙත්වා, එවං චින්තෙසි තාවදෙ.

64.

‘‘‘යදි බුද්ධො අමිතගුණො, අසමප්පටිපුග්ගලො;

දස්සෙතු පාටිහීරං මෙ, බොධි ඔභාසතු අයං’.

65.

‘‘සහ ආවජ්ජිතෙ මය්හං, බොධි පජ්ජලි තාවදෙ;

සබ්බසොණ්ණමයා ආසි, දිසා සබ්බා විරොචති.

66.

‘‘සත්තරත්තින්දිවං තත්ථ, බොධිමූලෙ නිසීදහං;

සත්තමෙ දිවසෙ පත්තෙ, දීපපූජං අකාසහං.

67.

‘‘ආසනං පරිවාරෙත්වා, පඤ්ච දීපානි පජ්ජලුං;

යාව උදෙති සූරියො, දීපා මෙ පජ්ජලුං තදා.

68.

‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;

ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.

69.

‘‘තත්ථ මෙ සුකතං බ්යම්හං, පඤ්චදීපාති වුච්චති;

සට්ඨියොජනමුබ්බෙධං, තිංසයොජනවිත්ථතං.

70.

‘‘අසඞ්ඛියානි ¶ දීපානි, පරිවාරෙ ජලිංසු මෙ;

යාවතා දෙවභවනං, දීපාලොකෙන ජොතති.

71.

‘‘පරම්මුඛා [පුබ්බමුඛා (ස්යා.)] නිසීදිත්වා, යදි ඉච්ඡාමි පස්සිතුං;

උද්ධං අධො ච තිරියං, සබ්බං පස්සාමි චක්ඛුනා.

72.

‘‘යාවතා අභිකඞ්ඛාමි, දට්ඨුං සුගතදුග්ගතෙ [සුකතදුක්කටෙ (පී.)];

තත්ථ ආවරණං නත්ථි, රුක්ඛෙසු පබ්බතෙසු වා.

73.

‘‘අසීති දෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;

සතානං චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.

74.

‘‘යං ¶ ¶ ¶ යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;

දීපසතසහස්සානි, පරිවාරෙ ජලන්ති මෙ.

75.

‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, උප්පජ්ජිං මාතුකුච්ඡියං;

මාතුකුච්ඡිගතා සන්තී, අක්ඛි මෙ න නිමීලති.

76.

‘‘දීපසතසහස්සානි, පුඤ්ඤකම්මසමඞ්ගිතා;

ජලන්ති සූතිකාගෙහෙ, පඤ්චදීපානිදං ඵලං.

77.

‘‘පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, මානසං විනිවත්තයිං;

අජරාමතං සීතිභාවං, නිබ්බානං ඵස්සයිං අහං.

78.

‘‘ජාතියා සත්තවස්සාහං, අරහත්තමපාපුණිං;

උපසම්පාදයී බුද්ධො, ගුණමඤ්ඤාය ගොතමො.

79.

‘‘මණ්ඩපෙ රුක්ඛමූලෙ වා, සුඤ්ඤාගාරෙ වසන්තියා;

සදා පජ්ජලතෙ දීපං, පඤ්චදීපානිදං ඵලං.

80.

‘‘දිබ්බචක්ඛු විසුද්ධං ¶ මෙ, සමාධිකුසලා අහං;

අභිඤ්ඤාපාරමිප්පත්තා, පඤ්චදීපානිදං ඵලං.

81.

‘‘සබ්බවොසිතවොසානා, කතකිච්චා අනාසවා;

පඤ්චදීපා මහාවීර, පාදෙ වන්දාමි චක්ඛුම.

82.

‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං දීපමදදිං තදා;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පඤ්චදීපානිදං ඵලං.

83.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.

84.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

85.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං පඤ්චදීපදායිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

පඤ්චදීපදායිකාථෙරියාපදානං පඤ්චමං.

6. නළමාලිකාථෙරීඅපදානං

86.

‘‘චන්දභාගානදීතීරෙ ¶ , අහොසිං කින්නරී තදා;

අද්දසං විරජං බුද්ධං, සයම්භුං අපරාජිතං.

87.

‘‘පසන්නචිත්තා ¶ ¶ සුමනා, වෙදජාතා කතඤ්ජලී;

නළමාලං ගහෙත්වාන, සයම්භුං අභිපූජයිං.

88.

‘‘තෙන ¶ කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;

ජහිත්වා කින්නරීදෙහං [මානසං දෙහං (සී. පී. ක.) සුමෙධාවග්ගෙපි], තාවතිංසමගච්ඡහං.

89.

‘‘ඡත්තිංසදෙවරාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;

මනසා පත්ථිතං මය්හං, නිබ්බත්තති යථිච්ඡිතං.

90.

‘‘දසන්නං චක්කවත්තීනං, මහෙසිත්තමකාරයිං;

ඔචිතත්තාව [සුචිතත්තාව (පී.)] හුත්වාන, සංසරාමි භවෙස්වහං.

91.

‘‘කුසලං විජ්ජතෙ මය්හං, පබ්බජිං අනගාරියං;

පූජාරහා අහං අජ්ජ, සක්යපුත්තස්ස සාසනෙ.

92.

‘‘විසුද්ධමනසා අජ්ජ, අපෙතමනපාපිකා;

සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.

93.

‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;

දුග්ගතිං නාභිජානාමි, නළමාලායිදං ඵලං.

94.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.

95.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

96.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං නළමාලිකා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

නළමාලිකාථෙරියාපදානං ඡට්ඨං.

7. මහාපජාපතිගොතමීථෙරීඅපදානං

97.

‘‘එකදා ¶ ¶ ලොකපජ්ජොතො, වෙසාලියං මහාවනෙ;

කූටාගාරෙ සුසාලායං, වසතෙ නරසාරථි.

98.

‘‘තදා ජිනස්ස මාතුච්ඡා, මහාගොතමි භික්ඛුනී;

තහිං කතෙ [තහිංයෙව (ස්යා.)] පුරෙ රම්මෙ, වසී භික්ඛුනුපස්සයෙ.

99.

‘‘භික්ඛුනීහි ¶ විමුත්තාහි, සතෙහි සහ පඤ්චහි;

රහොගතාය තස්සෙවං, චිතස්සාසි [චිත්තස්සාපි (ස්යා.)] විතක්කිතං.

100.

‘‘බුද්ධස්ස පරිනිබ්බානං, සාවකග්ගයුගස්ස වා;

රාහුලානන්දනන්දානං, නාහං ලච්ඡාමි පස්සිතුං.

101.

‘‘බුද්ධස්ස පරිනිබ්බානා, සාවකග්ගයුගස්ස වා;

මහාකස්සපනන්දානං, ආනන්දරාහුලාන ච.

102.

‘‘පටිකච්චායුසඞ්ඛාරං [පටිගච්චායුසඞ්ඛාරෙ (සී.)] ¶ , ඔසජ්ජිත්වාන නිබ්බුතිං;

ගච්ඡෙය්යං ලොකනාථෙන, අනුඤ්ඤාතා මහෙසිනා.

103.

‘‘තථා පඤ්චසතානම්පි, භික්ඛුනීනං විතක්කිතං;

ආසි ඛෙමාදිකානම්පි, එතදෙව විතක්කිතං.

104.

‘‘භූමිචාලො තදා ආසි, නාදිතා දෙවදුන්දුභී;

උපස්සයාධිවත්ථායො, දෙවතා සොකපීළිතා.

105.

‘‘විලපන්තා සුකරුණං [සකරුණං (සී. ස්යා. පී.)], තත්ථස්සූනි පවත්තයුං;

මිත්තා [සබ්බා (ස්යා. පී.)] භික්ඛුනියො තාහි, උපගන්ත්වාන ගොතමිං.

106.

‘‘නිපච්ච සිරසා පාදෙ, ඉදං වචනමබ්රවුං;

‘තත්ථ තොයලවාසිත්තා, මයමය්යෙ රහොගතා.

107.

‘‘‘සා ¶ චලා චලිතා භූමි, නාදිතා දෙවදුන්දුභී;

පරිදෙවා ච සුය්යන්තෙ, කිමත්ථං නූන ගොතමී’.

108.

‘‘තදා අවොච සා සබ්බං, යථාපරිවිතක්කිතං;

තායොපි සබ්බා ආහංසු, යථාපරිවිතක්කිතං.

109.

‘‘‘යදි තෙ රුචිතං අය්යෙ, නිබ්බානං පරමං සිවං;

නිබ්බායිස්සාම සබ්බාපි, බුද්ධානුඤ්ඤාය සුබ්බතෙ.

110.

‘‘‘මයං ¶ සහාව නික්ඛන්තා, ඝරාපි ච භවාපි ච;

සහායෙව ගමිස්සාම, නිබ්බානං පදමුත්තමං’.

111.

‘‘‘නිබ්බානාය වජන්තීනං, කිං වක්ඛාමී’ති සා වදං;

සහ සබ්බාහි නිග්ගඤ්ඡි, භික්ඛුනීනිලයා තදා.

112.

‘‘උපස්සයෙ ¶ යාධිවත්ථා, දෙවතා තා ඛමන්තු මෙ;

භික්ඛුනීනිලයස්සෙදං, පච්ඡිමං දස්සනං මම.

113.

‘‘න ජරා මච්චු වා යත්ථ, අප්පියෙහි සමාගමො;

පියෙහි න වියොගොත්ථි, තං වජිස්සං [තං වජ්ජියං (ස්යා.)] අසඞ්ඛතං.

114.

‘‘අවීතරාගා තං සුත්වා, වචනං සුගතොරසා;

සොකට්ටා පරිදෙවිංසු, අහො නො අප්පපුඤ්ඤතා.

115.

‘‘භික්ඛුනීනිලයො ¶ සුඤ්ඤො, භූතො තාහි විනා අයං;

පභාතෙ විය තාරායො, න දිස්සන්ති ජිනොරසා.

116.

‘‘නිබ්බානං ගොතමී යාති, සතෙහි සහ පඤ්චහි;

නදීසතෙහිව සහ, ගඞ්ගා පඤ්චහි සාගරං.

117.

‘‘රථියාය ¶ වජන්තියො [වජන්තිං තං (සී.), වජන්ති තං (ස්යා.), වජන්තානං (පී.)], දිස්වා සද්ධා උපාසිකා;

ඝරා නික්ඛම්ම පාදෙසු, නිපච්ච ඉදමබ්රවුං.

118.

‘‘‘පසීදස්සු මහාභොගෙ, අනාථායො විහාය නො;

තයා න යුත්තා [යුත්තං (සී. ස්යා. පී.)] නිබ්බාතුං, ඉච්ඡට්ටා විලපිංසු තා’.

119.

‘‘තාසං සොකපහානත්ථං, අවොච මධුරං ගිරං;

‘රුදිතෙන අලං පුත්තා, හාසකාලොයමජ්ජ වො.

120.

‘‘‘පරිඤ්ඤාතං මයා දුක්ඛං, දුක්ඛහෙතු විවජ්ජිතො;

නිරොධො මෙ සච්ඡිකතො, මග්ගො චාපි සුභාවිතො.

පඨමං භාණවාරං.

121.

‘‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;

ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.

122.

‘‘‘යස්සත්ථාය පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;

සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.

123.

‘‘‘බුද්ධො ¶ තස්ස ච සද්ධම්මො, අනූනො යාව තිට්ඨති;

නිබ්බාතුං තාව කාලො මෙ, මා මං සොචථ පුත්තිකා.

124.

‘‘‘කොණ්ඩඤ්ඤානන්දනන්දාදී ¶ , තිට්ඨන්ති රාහුලො ජිනො;

සුඛිතො සහිතො සඞ්ඝො, හතදබ්බා ච තිත්ථියා.

125.

‘‘‘ඔක්කාකවංසස්ස යසො, උස්සිතො මාරමද්දනො;

නනු සම්පති කාලො මෙ, නිබ්බානත්ථාය පුත්තිකා.

126.

‘‘‘චිරප්පභුති ¶ යං මය්හං, පත්ථිතං අජ්ජ සිජ්ඣතෙ;

ආනන්දභෙරිකාලොයං, කිං වො අස්සූහි පුත්තිකා.

127.

‘‘‘සචෙ මයි දයා අත්ථි, යදි චත්ථි කතඤ්ඤුතා;

සද්ධම්මට්ඨිතියා සබ්බා, කරොථ වීරියං දළ්හං.

128.

‘‘‘ථීනං අදාසි පබ්බජ්ජං, සම්බුද්ධො යාචිතො මයා;

තස්මා යථාහං නන්දිස්සං, තථා තමනුතිට්ඨථ’.

129.

‘‘තා එවමනුසාසිත්වා, භික්ඛුනීහි පුරක්ඛතා;

උපෙච්ච බුද්ධං වන්දිත්වා, ඉදං වචනමබ්රවි.

130.

‘‘‘අහං ¶ සුගත තෙ මාතා, ත්වඤ්ච වීර පිතා මම;

සද්ධම්මසුඛද [සද්ධම්මසුඛදො (සී. ස්යා. පී.)] නාථ, තයා ජාතාම්හි ගොතම.

131.

‘‘‘සංවද්ධිතොයං සුගත, රූපකායො මයා තව;

අනින්දිතො [ආනන්දියො (ස්යා.), අනින්දියො (පී.)] ධම්මකායො [ධම්මතනු (සී. පී. ක.)], මම සංවද්ධිතො තයා.

132.

‘‘‘මුහුත්තං තණ්හාසමණං, ඛීරං ත්වං පායිතො මයා;

තයාහං සන්තමච්චන්තං, ධම්මඛීරඤ්හි [ධම්මඛීරම්පි (ස්යා., ක.)] පායිතා.

133.

‘‘‘බන්ධනාරක්ඛනෙ මය්හං, අණණො [අනණො (සී. ස්යා. පී.)] ත්වං මහාමුනෙ;

පුත්තකාමා ථියො යාචං, ලභන්ති තාදිසං සුතං.

134.

‘‘‘මන්ධාතාදිනරින්දානං, යා මාතා සා භවණ්ණවෙ;

නිමුග්ගාහං තයා පුත්ත, තාරිතා භවසාගරා.

135.

‘‘‘රඤ්ඤො මාතා මහෙසීති, සුලභං නාමමිත්ථිනං;

බුද්ධමාතාති යං නාමං, එතං පරමදුල්ලභං.

136.

‘‘‘තඤ්ච ¶ ලද්ධං මහාවීර, පණිධානං මමං තයා;

අණුකං වා මහන්තං වා, තං සබ්බං පූරිතං මයා.

137.

‘‘‘පරිනිබ්බාතුමිච්ඡාමි ¶ ¶ , විහායෙමං කළෙවරං;

අනුජානාහි මෙ වීර, දුක්ඛන්තකර නායක.

138.

‘‘‘චක්කඞ්කුසධජාකිණ්ණෙ, පාදෙ කමලකොමලෙ;

පසාරෙහි පණාමං තෙ, කරිස්සං පුත්තඋත්තමෙ [පුත්තපෙමසා (සී. පී.), පුත්තපෙමහං (ස්යා.)].

139.

‘‘‘සුවණ්ණරාසිසඞ්කාසං, සරීරං කුරු පාකටං;

කත්වා දෙහං සුදිට්ඨං තෙ, සන්තිං ගච්ඡාමි නායක’.

140.

‘‘ද්වත්තිංසලක්ඛණූපෙතං, සුප්පභාලඞ්කතං තනුං;

සඤ්ඣාඝනාව බාලක්කං, මාතුච්ඡං දස්සයී ජිනො.

141.

‘‘ඵුල්ලාරවින්දසංකාසෙ, තරුණාදිච්චසප්පභෙ;

චක්කඞ්කිතෙ පාදතලෙ, තතො සා සිරසා පති.

142.

‘‘‘පණමාමි නරාදිච්ච, ආදිච්චකුලකෙතුකං;

පච්ඡිමෙ මරණෙ මය්හං [සරණං මය්හං (ස්යා.)], න තං ඉක්ඛාමහං පුනො.

143.

‘‘‘ඉත්ථියො ¶ නාම ලොකග්ග, සබ්බදොසාකරා මතා;

යදි කො චත්ථි දොසො මෙ, ඛමස්සු කරුණාකර.

144.

‘‘‘ඉත්ථිකානඤ්ච පබ්බජ්ජං, හං තං යාචිං පුනප්පුනං;

තත්ථ චෙ අත්ථි දොසො මෙ, තං ඛමස්සු නරාසභ.

145.

‘‘‘මයා භික්ඛුනියො වීර, තවානුඤ්ඤාය සාසිතා;

තත්ර චෙ අත්ථි දුන්නීතං, තං ඛමස්සු ඛමාධිප [ඛමාධිති (ස්යා.), ඛමාපිතො (ක.)].

146.

‘‘‘අක්ඛන්තෙ ¶ නාම ඛන්තබ්බං, කිං භවෙ ගුණභූසනෙ;

කිමුත්තරං තෙ වක්ඛාමි, නිබ්බානාය වජන්තියා.

147.

‘‘‘සුද්ධෙ අනූනෙ මම භික්ඛුසඞ්ඝෙ, ලොකා ඉතො නිස්සරිතුං ඛමන්තෙ;

පභාතකාලෙ බ්යසනඞ්ගතානං, දිස්වාන නිය්යාතිව චන්දලෙඛා’.

148.

‘‘‘තදෙතරා භික්ඛුනියො ජිනග්ගං, තාරාව චන්දානුගතා සුමෙරුං;

පදක්ඛිණං කච්ච නිපච්ච පාදෙ, ඨිතා මුඛන්තං සමුදික්ඛමානා.

149.

‘‘‘න ¶ තිත්තිපුබ්බං තව දස්සනෙන, චක්ඛුං න සොතං තව භාසිතෙන;

චිත්තං මමං කෙවලමෙකමෙව, පප්පුය්ය තං ධම්මරසෙන තිත්ති.

150.

‘‘‘නදතො පරිසායං තෙ, වාදිතබ්බපහාරිනො;

යෙ තෙ දක්ඛන්ති වදනං, ධඤ්ඤා තෙ නරපුඞ්ගව.

151.

‘‘‘දීඝඞ්ගුලී ¶ තම්බනඛෙ, සුභෙ ආයතපණ්හිකෙ;

යෙ පාදෙ පණමිස්සන්ති [පණමායන්ති (ස්යා.)], තෙපි ධඤ්ඤා ගුණන්ධර.

152.

‘‘‘මධුරානි ¶ පහට්ඨානි, දොසග්ඝානි හිතානි ච;

යෙ තෙ වාක්යානි සුය්යන්ති, තෙපි ධඤ්ඤා නරුත්තම.

153.

‘‘‘ධඤ්ඤාහං ¶ තෙ මහාවීර, පාදපූජනතප්පරා [මානපූජනතප්පරා (ක.)];

තිණ්ණසංසාරකන්තාරා, සුවාක්යෙන සිරීමතො’.

154.

‘‘තතො සා අනුසාවෙත්වා [අනුමානෙ ත්වා (ක.)], භික්ඛුසඞ්ඝම්පි සුබ්බතා;

රාහුලානන්දනන්දෙ ච, වන්දිත්වා ඉදමබ්රවි.

155.

‘‘‘ආසීවිසාලයසමෙ, රොගාවාසෙ කළෙවරෙ;

නිබ්බින්දා දුක්ඛසඞ්ඝාටෙ, ජරාමරණගොචරෙ.

156.

‘‘‘නානාකලිමලාකිණ්ණෙ [නානාකුණපමලාකිණ්ණෙ (ස්යා.), නානාකාළමලාකිණ්ණෙ (ක.)], පරායත්තෙ නිරීහකෙ;

තෙන නිබ්බාතුමිච්ඡාමි, අනුමඤ්ඤථ පුත්තකා’.

157.

‘‘නන්දො රාහුලභද්දො ච, වීතසොකා නිරාසවා;

ඨිතාචලට්ඨිති ථිරා, ධම්මතමනුචින්තයුං.

158.

‘‘‘ධිරත්ථු සඞ්ඛතං ලොලං, අසාරං කදලූපමං;

මායාමරීචිසදිසං, ඉතරං අනවට්ඨිතං.

159.

‘‘‘යත්ථ නාම ජිනස්සායං, මාතුච්ඡා බුද්ධපොසිකා;

ගොතමී නිධනං යාති, අනිච්චං සබ්බසඞ්ඛතං’.

160.

‘‘ආනන්දො ච තදා සෙඛො, සොකට්ටො [කනිට්ඨො (ස්යා.)] ජිනවච්ඡලො;

තත්ථස්සූනි කරොන්තො සො, කරුණං පරිදෙවති.

161.

‘‘හා සන්තිං [භාසන්තී (ස්යා.)] ගොතමී යාති, නූන බුද්ධොපි නිබ්බුතිං;

ගච්ඡති න චිරෙනෙව, අග්ගිරිව නිරින්ධනො.

162.

‘‘එවං ¶ විලාපමානං තං, ආනන්දං ආහ ගොතමී;

සුතසාගරගම්භීර ¶ , බුද්ධොපට්ඨානතප්පර.

163.

‘‘‘න යුත්තං සොචිතුං පුත්ත, හාසකාලෙ උපට්ඨිතෙ;

තයා මෙ සරණං පුත්ත, නිබ්බානං තමුපාගතං.

164.

‘‘‘තයා තාත සමජ්ඣිට්ඨො, පබ්බජ්ජං අනුජානි නො;

මා පුත්ත විමනො හොහි, සඵලො තෙ පරිස්සමො.

165.

‘‘‘යං ¶ ¶ න දිට්ඨං පුරාණෙහි, තිත්ථිකාචරියෙහිපි;

තං පදං සුකුමාරීහි, සත්තවස්සාහි වෙදිතං.

166.

‘‘‘බුද්ධසාසනපාලෙත, පච්ඡිමං දස්සනං තව;

තත්ථ ගච්ඡාමහං පුත්ත, ගතො යත්ථ න දිස්සතෙ.

167.

‘‘‘කදාචි ධම්මං දෙසෙන්තො, ඛිපී ලොකග්ගනායකො;

තදාහං ආසීසවාචං, අවොචං අනුකම්පිකා.

168.

‘‘‘චිරං ජීව මහාවීර, කප්පං තිට්ඨ මහාමුනෙ;

සබ්බලොකස්ස අත්ථාය, භවස්සු අජරාමරො.

169.

‘‘‘තං තථාවාදිනිං බුද්ධො, මමං සො එතදබ්රවි;

‘න හෙවං වන්දියා බුද්ධා, යථා වන්දසි ගොතමී.

170.

‘‘‘කථං චරහි සබ්බඤ්ඤූ, වන්දිතබ්බා තථාගතා;

කථං අවන්දියා බුද්ධා, තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතො.

171.

‘‘‘ආරද්ධවීරියෙ පහිතත්තෙ, නිච්චං දළ්හපරක්කමෙ;

සමග්ගෙ සාවකෙ පස්ස, එතං බුද්ධානවන්දනං.

172.

‘‘‘තතො උපස්සයං ගන්ත්වා, එකිකාහං විචින්තයිං;

සමග්ගපරිසං නාථො, රොධෙසි තිභවන්තගො.

173.

‘‘‘හන්දාහං ¶ පරිනිබ්බිස්සං, මා විපත්තිතමද්දසං;

එවාහං චින්තයිත්වාන, දිස්වාන ඉසිසත්තමං.

174.

‘‘‘පරිනිබ්බානකාලං මෙ, ආරොචෙසිං [ආරොචෙමි (ස්යා.)] විනායකං;

තතො සො සමනුඤ්ඤාසි, කාලං ජානාහි ගොතමී.

175.

‘‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.

176.

‘‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

177.

‘‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

178.

‘‘‘ථීනං ධම්මාභිසමයෙ, යෙ බාලා විමතිං ගතා;

තෙසං දිට්ඨිප්පහානත්ථං, ඉද්ධිං දස්සෙහි ගොතමී’.

179.

‘‘තදා නිපච්ච සම්බුද්ධං, උප්පතිත්වාන අම්බරං;

ඉද්ධී අනෙකා දස්සෙසි, බුද්ධානුඤ්ඤාය ගොතමී.

180.

‘‘එකිකා බහුධා ආසි, බහුකා චෙතිකා තථා;

ආවිභාවං තිරොභාවං, තිරොකුට්ටං [තිරොකුඩ්ඩං (ස්යා.)] තිරොනගං.

181.

‘‘අසජ්ජමානා ¶ ¶ අගමා, භූමියම්පි නිමුජ්ජථ;

අභිජ්ජමානෙ උදකෙ, අගඤ්ඡි මහියා යථා.

182.

‘‘සකුණීව තථාකාසෙ, පල්ලඞ්කෙන කමී තදා;

වසං වත්තෙසි කායෙන, යාව බ්රහ්මනිවෙසනං.

183.

‘‘සිනෙරුං ¶ දණ්ඩං කත්වාන, ඡත්තං කත්වා මහාමහිං;

සමූලං පරිවත්තෙත්වා, ධාරයං චඞ්කමී නභෙ.

184.

‘‘ඡස්සූරොදයකාලෙව, ලොකඤ්චාකාසි ධූමිකං;

යුගන්තෙ විය ලොකං සා, ජාලාමාලාකුලං අකා.

185.

‘‘මුචලින්දං මහාසෙලං, මෙරුමූලනදන්තරෙ [මෙරුමන්දාරදද්දරෙ (සී. පී.), මෙරුං මන්දාරදන්තරෙ (ස්යා.)];

සාසපාරිව සබ්බානි, එකෙනග්ගහි මුට්ඨිනා.

186.

‘‘අඞ්ගුලග්ගෙන ඡාදෙසි, භාකරං සනිසාකරං;

චන්දසූරසහස්සානි, ආවෙළමිව ධාරයි.

187.

‘‘චතුසාගරතොයානි, ධාරයී එකපාණිනා;

යුගන්තජලදාකාරං, මහාවස්සං පවස්සථ.

188.

‘‘චක්කවත්තිං සපරිසං, මාපයී සා නභත්තලෙ;

ගරුළං ද්විරදං සීහං, විනදන්තං පදස්සයි.

189.

‘‘එකිකා අභිනිම්මිත්වා, අප්පමෙය්යං භික්ඛුනීගණං;

පුන අන්තරධාපෙත්වා, එකිකා මුනිමබ්රවි.

190.

‘‘‘මාතුච්ඡා ¶ තෙ මහාවීර, තව සාසනකාරිකා;

අනුප්පත්තා සකං අත්ථං, පාදෙ වන්දාමි චක්ඛුම’.

191.

‘‘දස්සෙත්වා විවිධා ඉද්ධී, ඔරොහිත්වා නභත්තලා;

වන්දිත්වා ලොකපජ්ජොතං, එකමන්තං නිසීදි සා.

192.

‘‘සා වීසවස්සසතිකා, ජාතියාහං මහාමුනෙ;

අලමෙත්තාවතා වීර, නිබ්බායිස්සාමි නායක.

193.

‘‘තදාතිවිම්හිතා ¶ සබ්බා, පරිසා සා කතඤ්ජලී;

අවොචය්යෙ කථං ආසි, අතුලිද්ධිපරක්කමා.

194.

‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;

ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.

195.

‘‘තදාහං ¶ හංසවතියං, ජාතාමච්චකුලෙ අහුං;

සබ්බොපකාරසම්පන්නෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.

196.

‘‘කදාචි පිතුනා සද්ධිං, දාසිගණපුරක්ඛතා;

මහතා පරිවාරෙන, තං උපෙච්ච නරාසභං.

197.

‘‘වාසවං විය වස්සන්තං, ධම්මමෙඝං අනාසවං [පවස්සයං (ක.)];

සරදාදිච්චසදිසං, රංසිජාලසමුජ්ජලං [රංසිමාලාකුලං ජිනං (සී. ස්යා.), රංසිජාලාකුලං ජිනං (පී.)].

198.

‘‘දිස්වා චිත්තං පසාදෙත්වා, සුත්වා චස්ස සුභාසිතං;

මාතුච්ඡං භික්ඛුනිං අග්ගෙ, ඨපෙන්තං නරනායකං.

199.

‘‘සුත්වා දත්වා මහාදානං, සත්තාහං තස්ස තාදිනො;

සසඞ්ඝස්ස නරග්ගස්ස, පච්චයානි බහූනි ච.

200.

‘‘නිපච්ච පාදමූලම්හි, තං ඨානමභිපත්ථයිං;

තතො මහාපරිසතිං, අවොච ඉසිසත්තමො.

201.

‘‘‘යා සසඞ්ඝං අභොජෙසි, සත්තාහං ලොකනායකං;

තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො.

202.

‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;

ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.

203.

‘‘‘තස්ස ¶ ¶ ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;

ගොතමී නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා.

204.

‘‘‘තස්ස බුද්ධස්ස මාතුච්ඡා, ජීවිතාපාදිකා [ජීවිතපාලිකා (ස්යා.)] අයං;

රත්තඤ්ඤූනඤ්ච අග්ගත්තං, භික්ඛුනීනං ලභිස්සති’.

205.

‘‘තං සුත්වාන පමොදිත්වා [තං සුත්වාහං පමුදිතා (සී. ස්යා. පී.)], යාවජීවං තදා ජිනං;

පච්චයෙහි උපට්ඨිත්වා, තතො කාලඞ්කතා අහං.

206.

‘‘තාවතිංසෙසු දෙවෙසු, සබ්බකාමසමිද්ධිසු;

නිබ්බත්තා දසහඞ්ගෙහි, අඤ්ඤෙ අභිභවිං අහං.

207.

‘‘රූපසද්දෙහි ගන්ධෙහි, රසෙහි ඵුසනෙහි ච;

ආයුනාපි ච වණ්ණෙන, සුඛෙන යසසාපි ච.

208.

‘‘තථෙවාධිපතෙය්යෙන, අධිගය්හ විරොචහං;

අහොසිං අමරින්දස්ස, මහෙසී දයිතා තහිං.

209.

‘‘සංසාරෙ ¶ ¶ සංසරන්තීහං, කම්මවායුසමෙරිතා;

කාසිස්ස රඤ්ඤො විසයෙ, අජායිං දාසගාමකෙ.

210.

‘‘පඤ්චදාසසතානූනා, නිවසන්ති තහිං තදා;

සබ්බෙසං තත්ථ යො ජෙට්ඨො, තස්ස ජායා අහොසහං.

211.

‘‘සයම්භුනො පඤ්චසතා, ගාමං පිණ්ඩාය පාවිසුං;

තෙ දිස්වාන අහං තුට්ඨා, සහ සබ්බාහි ඉත්ථිභි [ඤාතිභි (සී. ස්යා. පී.)].

212.

‘‘පූගා හුත්වාව සබ්බායො [කත්වා පඤ්චසතකුටී (සී. ස්යා.)], චතුමාසෙ උපට්ඨහුං [උපට්ඨිය (සී. ස්යා. පී.)];

තිචීවරානි දත්වාන, සංසරිම්හ [පසන්නාම්හ (ස්යා.)] සසාමිකා.

213.

‘‘තතො ¶ චුතා සබ්බාපි තා, තාවතිංසගතා මයං;

පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතා දෙවදහෙ පුරෙ.

214.

‘‘පිතා අඤ්ජනසක්කො මෙ, මාතා මම සුලක්ඛණා;

තතො කපිලවත්ථුස්මිං, සුද්ධොදනඝරං ගතා.

215.

‘‘සෙසා [සබ්බා (ස්යා.)] සක්යකුලෙ ජාතා, සක්යානං ඝරමාගමුං;

අහං විසිට්ඨා සබ්බාසං, ජිනස්සාපාදිකා අහුං.

216.

‘‘මම ¶ පුත්තොභිනික්ඛම්ම [ස මෙ පුත්තො… (ස්යා.)], බුද්ධො ආසි විනායකො;

පච්ඡාහං පබ්බජිත්වාන, සතෙහි සහ පඤ්චහි.

217.

‘‘සාකියානීහි ධීරාහි, සහ සන්තිසුඛං ඵුසිං;

යෙ තදා පුබ්බජාතියං, අම්හාකං ආසු සාමිනො.

218.

‘‘සහපුඤ්ඤස්ස කත්තාරො, මහාසමයකාරකා;

ඵුසිංසු අරහත්තං තෙ, සුගතෙනානුකම්පිතා.

219.

‘‘තදෙතරා භික්ඛුනියො, ආරුහිංසු නභත්තලං;

සංගතා [ඛගතා (සී.)] විය තාරායො, විරොචිංසු මහිද්ධිකා.

220.

‘‘ඉද්ධී අනෙකා දස්සෙසුං, පිළන්ධවිකතිං යථා;

කම්මාරො කනකස්සෙව, කම්මඤ්ඤස්ස සුසික්ඛිතො [පුණ්ණකම්මෙසු සික්ඛිතා (ස්යා.)].

221.

‘‘දස්සෙත්වා පාටිහීරානි, විචිත්තානි [විවිධානි (ස්යා.)] බහූනි ච;

තොසෙත්වා වාදිපවරං, මුනිං සපරිසං තදා.

222.

‘‘ඔරොහිත්වාන ගගනා, වන්දිත්වා ඉසිසත්තමං;

අනුඤ්ඤාතා නරග්ගෙන, යථාඨානෙ නිසීදිසුං.

223.

‘‘‘අහොනුකම්පිකා ¶ අම්හං, සබ්බාසං චිර ගොතමී;

වාසිතා තව පුඤ්ඤෙහි, පත්තා නො ආසවක්ඛයං.

224.

‘‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා අම්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;

නාගීව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාම අනාසවා.

225.

‘‘‘ස්වාගතං වත නො ආසි, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකෙ;

තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

226.

‘‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;

ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

227.

‘‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොම, දිබ්බාය සොතධාතුයා;

චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොම මහාමුනෙ.

228.

‘‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාම, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;

සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.

229.

‘‘‘අත්ථෙ ¶ ධම්මෙ ච නෙරුත්තෙ, පටිභානෙ [පටිභාණෙ (සී. ස්යා.)] ච විජ්ජති;

ඤාණං අම්හං මහාවීර, උප්පන්නං තව සන්තිකෙ.

230.

‘‘‘අස්මාභි පරිචිණ්ණොසි, මෙත්තචිත්තාහි නායක;

අනුජානාහි සබ්බාසං [සබ්බායො (ස්යා. පී.)], නිබ්බානාය මහාමුනෙ’.

231.

‘‘නිබ්බායිස්සාම ඉච්චෙවං, කිං වක්ඛාමි වදන්තියො;

යස්ස දානි ච වො කාලං, මඤ්ඤථාති ජිනොබ්රවි.

232.

‘‘ගොතමීආදිකා තායො, තදා භික්ඛුනියො ජිනං;

වන්දිත්වා ආසනා තම්හා, වුට්ඨාය අගමිංසු තා.

233.

‘‘මහතා ¶ ජනකායෙන, සහ ලොකග්ගනායකො;

අනුසංයායී සො [අනුසංසාවයී (ස්යා. ක.)] වීරො, මාතුච්ඡං යාවකොට්ඨකං.

234.

‘‘තදා නිපති පාදෙසු, ගොතමී ලොකබන්ධුනො;

සහෙව තාහි සබ්බාහි, පච්ඡිමං පාදවන්දනං.

235.

‘‘‘ඉදං පච්ඡිමකං මය්හං, ලොකනාථස්ස දස්සනං;

න පුනො අමතාකාරං, පස්සිස්සාමි මුඛං තව.

236.

‘‘‘න ච මෙ වන්දනං [වදනං (ක.)] වීර, තව පාදෙ සුකොමලෙ;

සම්ඵුසිස්සති ලොකග්ග, අජ්ජ ගච්ඡාමි නිබ්බුතිං’.

237.

‘‘රූපෙන ¶ කිං තවානෙන, දිට්ඨෙ ධම්මෙ යථාතථෙ;

සබ්බං සඞ්ඛතමෙවෙතං, අනස්සාසිකමිත්තරං.

238.

‘‘සා සහ තාහි ගන්ත්වාන, භික්ඛුනුපස්සයං සකං;

අඩ්ඪපල්ලඞ්කමාභුජ්ජ, නිසීදි පරමාසනෙ.

239.

‘‘තදා උපාසිකා තත්ථ, බුද්ධසාසනවච්ඡලා;

තස්සා පවත්තිං සුත්වාන, උපෙසුං පාදවන්දිකා.

240.

‘‘කරෙහි උරං පහන්තා, ඡින්නමූලා යථා ලතා;

රොදන්තා කරුණං රවං, සොකට්ටා භූමිපාතිතා.

241.

‘‘මා ¶ නො සරණදෙ නාථෙ, විහාය ගමි නිබ්බුතිං;

නිපතිත්වාන යාචාම, සබ්බායො සිරසා මයං.

242.

‘‘යා ¶ පධානතමා තාසං, සද්ධා පඤ්ඤා උපාසිකා;

තස්සා සීසං පමජ්ජන්තී, ඉදං වචනමබ්රවි.

243.

‘‘‘අලං ¶ පුත්තා විසාදෙන, මාරපාසානුවත්තිනා;

අනිච්චං සඞ්ඛතං සබ්බං, වියොගන්තං චලාචලං’.

244.

‘‘තතො සා තා විසජ්ජිත්වා, පඨමං ඣානමුත්තමං;

දුතියඤ්ච තතියඤ්ච, සමාපජ්ජි චතුත්ථකං.

245.

‘‘ආකාසායතනඤ්චෙව, විඤ්ඤාණායතනං තථා;

ආකිඤ්චං නෙවසඤ්ඤඤ්ච, සමාපජ්ජි යථාක්කමං.

246.

‘‘පටිලොමෙන ඣානානි, සමාපජ්ජිත්ථ ගොතමී;

යාවතා පඨමං ඣානං, තතො යාවචතුත්ථකං.

247.

‘‘තතො වුට්ඨාය නිබ්බායි, දීපච්චීව නිරාසවා [නිරාසනා (සී. පී.)];

භූමිචාලො මහා ආසි, නභසා විජ්ජුතා පති.

248.

‘‘පනාදිතා දුන්දුභියො, පරිදෙවිංසු දෙවතා;

පුප්ඵවුට්ඨී ච ගගනා, අභිවස්සථ මෙදනිං.

249.

‘‘කම්පිතො මෙරුරාජාපි, රඞ්ගමජ්ඣෙ යථා නටො;

සොකෙන චාතිදීනොව විරවො ආසි සාගරො.

250.

‘‘දෙවා නාගාසුරා බ්රහ්මා, සංවිග්ගාහිංසු තඞ්ඛණෙ;

‘අනිච්චා වත සඞ්ඛාරා, යථායං විලයං ගතා’.

251.

‘‘යා ¶ චෙ මං පරිවාරිංසු, සත්ථු සාසනකාරිකා;

තායොපි අනුපාදානා, දීපච්චි විය [දීපසිඛා විය (ස්යා.)] නිබ්බුතා.

252.

‘‘හා යොගා විප්පයොගන්තා, හානිච්චං සබ්බසඞ්ඛතං;

හා ජීවිතං විනාසන්තං, ඉච්චාසි පරිදෙවනා.

253.

‘‘තතො ¶ දෙවා ච බ්රහ්මා ච, ලොකධම්මානුවත්තනං;

කාලානුරූපං කුබ්බන්ති, උපෙත්වා ඉසිසත්තමං.

254.

‘‘තදා ¶ ආමන්තයී සත්ථා, ආනන්දං සුතසාගරං [සුතිසාගරං (සී. ස්යා. පී.)];

‘ගච්ඡානන්ද නිවෙදෙහි, භික්ඛූනං මාතු නිබ්බුතිං’.

255.

‘‘තදානන්දො ¶ නිරානන්දො, අස්සුනා පුණ්ණලොචනො;

ගග්ගරෙන සරෙනාහ, ‘සමාගච්ඡන්තු භික්ඛවො.

256.

‘‘‘පුබ්බදක්ඛිණපච්ඡාසු, උත්තරාය ච සන්තිකෙ;

සුණන්තු භාසිතං මය්හං, භික්ඛවො සුගතොරසා.

257.

‘‘‘යා වඩ්ඪයි පයත්තෙන, සරීරං පච්ඡිමං මුනෙ;

සා ගොතමී ගතා සන්තිං, තාරාව සූරියොදයෙ.

258.

‘‘‘බුද්ධමාතාති පඤ්ඤත්තිං [සඤ්ඤත්තිං (ස්යා.)], ඨපයිත්වා ගතාසමං;

න යත්ථ පඤ්චනෙත්තොපි, ගතිං [ගතං (සී. පී.), තත්ථ (ස්යා.)] දක්ඛති නායකො.

259.

‘‘‘යස්සත්ථි සුගතෙ සද්ධා, යො ච පියො මහාමුනෙ;

බුද්ධමාතුස්ස [බුද්ධමාතරි (සී.), බුද්ධස්ස මාතු (ස්යා.)] සක්කාරං, කරොතු සුගතොරසො’.

260.

‘‘සුදූරට්ඨාපි තං සුත්වා, සීඝමාගච්ඡු භික්ඛවො;

කෙචි බුද්ධානුභාවෙන, කෙචි ඉද්ධීසු කොවිදා.

261.

‘‘කූටාගාරවරෙ රම්මෙ, සබ්බසොණ්ණමයෙ සුභෙ;

මඤ්චකං සමාරොපෙසුං, යත්ථ සුත්තාසි ගොතමී.

262.

‘‘චත්තාරො ලොකපාලා තෙ, අංසෙහි සමධාරයුං;

සෙසා සක්කාදිකා දෙවා, කූටාගාරෙ සමග්ගහුං.

263.

‘‘කූටාගාරානි ¶ සබ්බානි, ආසුං පඤ්චසතානිපි;

සරදාදිච්චවණ්ණානි, විස්සකම්මකතානි හි.

264.

‘‘සබ්බා තාපි භික්ඛුනියො, ආසුං මඤ්චෙසු සායිතා;

දෙවානං ඛන්ධමාරුළ්හා, නිය්යන්ති අනුපුබ්බසො.

265.

‘‘සබ්බසො ¶ ඡාදිතං ආසි, විතානෙන නභත්තලං;

සතාරා චන්දසූරා ච, ලඤ්ඡිතා කනකාමයා.

266.

‘‘පටාකා ¶ උස්සිතානෙකා, විතතා පුප්ඵකඤ්චුකා;

ඔගතාකාසපදුමා [ඔගතාකාසධූමාව (පී.)], මහියා පුප්ඵමුග්ගතං.

267.

‘‘දස්සන්ති චන්දසූරියා, පජ්ජලන්ති ච තාරකා;

මජ්ඣං ගතොපි චාදිච්චො, න තාපෙසි සසී යථා.

268.

‘‘දෙවා ¶ දිබ්බෙහි ගන්ධෙහි, මාලෙහි සුරභීහි ච;

වාදිතෙහි ච නච්චෙහි, සඞ්ගීතීහි ච පූජයුං.

269.

‘‘නාගාසුරා ච බ්රහ්මානො, යථාසත්ති යථාබලං;

පූජයිංසු ච නිය්යන්තිං, නිබ්බුතං බුද්ධමාතරං.

270.

‘‘සබ්බායො පුරතො නීතා, නිබ්බුතා සුගතොරසා;

ගොතමී නිය්යතෙ පච්ඡා, සක්කතා බුද්ධපොසිකා.

271.

‘‘පුරතො දෙවමනුජා, සනාගාසුරබ්රහ්මකා;

පච්ඡා සසාවකො බුද්ධො, පූජත්ථං යාති මාතුයා.

272.

‘‘බුද්ධස්ස පරිනිබ්බානං, නෙදිසං ආසි යාදිසං;

ගොතමීපරිනිබ්බානං, අතෙවච්ඡරියං [අතීවච්ඡරියං (සබ්බත්ථ) මොගල්ලානබ්යාකරණං ඔලොකෙතබ්බං] අහු.

273.

‘‘බුද්ධො ¶ බුද්ධස්ස නිබ්බානෙ [න බුද්ධො බුද්ධනිබ්බානෙ (ස්යා. පී.)], නොපටියාදි [නොපදිස්සති (සී. පී.), සාරිපුත්තාදි (ස්යා.)] භික්ඛවො;

බුද්ධො ගොතමිනිබ්බානෙ, සාරිපුත්තාදිකා තථා [යථා (ස්යා.)].

274.

‘‘චිතකානි කරිත්වාන, සබ්බගන්ධමයානි තෙ;

ගන්ධචුණ්ණපකිණ්ණානි, ඣාපයිංසු ච තා තහිං.

275.

‘‘සෙසභාගානි ඩය්හිංසු, අට්ඨී සෙසානි සබ්බසො;

ආනන්දො ච තදාවොච, සංවෙගජනකං වචො.

276.

‘‘‘ගොතමී නිධනං යාතා, ඩය්හඤ්චස්සා සරීරකං;

සඞ්කෙතං බුද්ධනිබ්බානං, න චිරෙන භවිස්සති’.

277.

‘‘තතො ගොතමිධාතූනි, තස්සා පත්තගතානි සො;

උපනාමෙසි නාථස්ස, ආනන්දො බුද්ධචොදිතො.

278.

‘‘පාණිනා තානි පග්ගය්හ, අවොච ඉසිසත්තමො;

‘මහතො සාරවන්තස්ස, යථා රුක්ඛස්ස තිට්ඨතො.

279.

‘‘‘යො ¶ ¶ සො මහත්තරො ඛන්ධො, පලුජ්ජෙය්ය අනිච්චතා;

තථා භික්ඛුනිසඞ්ඝස්ස, ගොතමී පරිනිබ්බුතා.

280.

‘‘‘අහො අච්ඡරියං මය්හං [ආනන්ද පස්ස බුද්ධස්ස (ස්යා.)], නිබ්බුතායපි මාතුයා;

සරීරමත්තසෙසාය, නත්ථි සොකපරිද්දවො [න සොකපරිදෙවනා (ස්යා.)].

281.

‘‘‘න ¶ සොචියා පරෙසං සා, තිණ්ණසංසාරසාගරා;

පරිවජ්ජිතසන්තාපා, සීතිභූතා සුනිබ්බුතා.

282.

‘‘‘පණ්ඩිතාසි මහාපඤ්ඤා, පුථුපඤ්ඤා තථෙව ච;

රත්තඤ්ඤූ භික්ඛුනීනං සා, එවං ධාරෙථ භික්ඛවො.

283.

‘‘‘ඉද්ධීසු ¶ ච වසී ආසි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;

චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී ආසි ච ගොතමී.

284.

‘‘‘පුබ්බෙනිවාසමඤ්ඤාසි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;

සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි තස්සා පුනබ්භවො.

285.

‘‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;

පරිසුද්ධං අහු ඤාණං, තස්මා සොචනියා න සා.

286.

‘‘‘අයොඝනහතස්සෙව, ජලතො ජාතවෙදස්ස;

අනුපුබ්බූපසන්තස්ස, යථා න ඤායතෙ ගති.

287.

‘‘‘එවං සම්මා විමුත්තානං, කාමබන්ධොඝතාරිනං;

පඤ්ඤාපෙතුං ගති නත්ථි, පත්තානං අචලං සුඛං.

288.

‘‘‘අත්තදීපා තතො හොථ, සතිපට්ඨානගොචරා;

භාවෙත්වා සත්තබොජ්ඣඞ්ගෙ, දුක්ඛස්සන්තං කරිස්සථ’’’.

ඉත්ථං සුදං මහාපජාපතිගොතමී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

මහාපජාපතිගොතමීථෙරියාපදානං සත්තමං.

8. ඛෙමාථෙරීඅපදානං

289.

‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා;

ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.

290.

‘‘තදාහං ¶ ¶ හංසවතියං, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහුං [අහු (ස්යා.)];

නානාරතනපජ්ජොතෙ, මහාසුඛසමප්පිතා.

291.

‘‘උපෙත්වා ¶ තං මහාවීරං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං;

තතො ජාතප්පසාදාහං, උපෙමි සරණං ජිනං.

292.

‘‘මාතරං ¶ පිතරං චාහං, ආයාචිත්වා විනායකං;

නිමන්තයිත්වා සත්තාහං, භොජයිං සහසාවකං.

293.

‘‘අතික්කන්තෙ ච සත්තාහෙ, මහාපඤ්ඤානමුත්තමං;

භික්ඛුනිං එතදග්ගම්හි, ඨපෙසි නරසාරථි.

294.

‘‘තං සුත්වා මුදිතා හුත්වා, පුනො තස්ස මහෙසිනො;

කාරං කත්වාන තං ඨානං, පණිපච්ච පණීදහිං.

295.

‘‘තතො මම ජිනො [මං ස ජිනො (ස්යා.)] ආහ, ‘සිජ්ඣතං පණිධී තව;

සසඞ්ඝෙ මෙ කතං කාරං, අප්පමෙය්යඵලං තයා.

296.

‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;

ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.

297.

‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;

එතදග්ගමනුප්පත්තා, ඛෙමා නාම භවිස්සති’.

298.

‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;

ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසූපගා අහං.

299.

‘‘තතො චුතා යාමමගං, තතොහං තුසිතං ගතා;

තතො ච නිම්මානරතිං, වසවත්තිපුරං තතො.

300.

‘‘යත්ථ ¶ යත්ථූපපජ්ජාමි, තස්ස කම්මස්ස වාහසා;

තත්ථ තත්ථෙව රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.

301.

‘‘තතො චුතා මනුස්සත්තෙ, රාජූනං චක්කවත්තිනං;

මණ්ඩලීනඤ්ච රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.

302.

‘‘සම්පත්තිං අනුභොත්වාන, දෙවෙසු මනුජෙසු ච;

සබ්බත්ථ සුඛිතා හුත්වා, නෙකකප්පෙසු සංසරිං.

303.

‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, විපස්සී ලොකනායකො;

උප්පජ්ජි චාරුදස්සනො [චාරුනයනො (සී. පී.)], සබ්බධම්මවිපස්සකො.

304.

‘‘තමහං ¶ ¶ ලොකනායකං, උපෙත්වා නරසාරථිං;

ධම්මං භණිතං සුත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං.

305.

‘‘දසවස්සසහස්සානි ¶ , තස්ස වීරස්ස සාසනෙ;

බ්රහ්මචරියං චරිත්වාන, යුත්තයොගා බහුස්සුතා.

306.

‘‘පච්චයාකාරකුසලා, චතුසච්චවිසාරදා;

නිපුණා චිත්තකථිකා, සත්ථුසාසනකාරිකා.

307.

‘‘තතො චුතාහං තුසිතං, උපපන්නා යසස්සිනී;

අභිභොමි තහිං අඤ්ඤෙ, බ්රහ්මචාරීඵලෙනහං.

308.

‘‘යත්ථ යත්ථූපපන්නාහං, මහාභොගා මහද්ධනා;

මෙධාවිනී සීලවතී [රූපවතී (සී. ස්යා. පී.)], විනීතපරිසාපි ච.

309.

‘‘භවාමි තෙන කම්මෙන, යොගෙන ජිනසාසනෙ;

සබ්බා සම්පත්තියො මය්හං, සුලභා මනසො පියා.

310.

‘‘යොපි ¶ මෙ භවතෙ භත්තා, යත්ථ යත්ථ ගතායපි;

විමානෙති න මං කොචි, පටිපත්තිබලෙන මෙ.

311.

‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;

නාමෙන කොණාගමනො, උප්පජ්ජි වදතං වරො.

312.

‘‘තදා හි බාරාණසියං, සුසමිද්ධකුලප්පජා [සුසමිද්ධි… (ස්යා.)];

ධනඤ්ජානී සුමෙධා ච, අහම්පි ච තයො ජනා.

313.

‘‘සඞ්ඝාරාමමදාසිම්හ, දානසහායිකා පුරෙ [නෙකෙ සහස්සිකෙ මුනෙ (ස්යා.), දානං සහස්සිකං මුනෙ (පී.)];

සඞ්ඝස්ස ච විහාරම්පි [සසංඝස්ස විහාරං හි (ස්යා. පී.)], උද්දිස්ස කාරිකා [දායිකා (පී.)] මයං.

314.

‘‘තතො චුතා මයං සබ්බා, තාවතිංසූපගා අහුං;

යසසා අග්ගතං පත්තා, මනුස්සෙසු තථෙව ච.

315.

‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පම්හි, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;

කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.

316.

‘‘උපට්ඨාකො මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;

කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.

317.

‘‘තස්සාසිං ¶ ජෙට්ඨිකා ධීතා, සමණී ඉති විස්සුතා;

ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.

318.

‘‘අනුජානි ¶ ¶ න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;

වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.

319.

‘‘කොමාරිබ්රහ්මචරියං, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;

බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්ත ධීතරො.

320.

‘‘සමණී ¶ සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා;

ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා.

321.

‘‘අහං උප්පලවණ්ණා ච, පටාචාරා ච කුණ්ඩලා;

කිසාගොතමී ධම්මදින්නා, විසාඛා හොති සත්තමී.

322.

‘‘කදාචි සො නරාදිච්චො, ධම්මං දෙසෙසි අබ්භුතං;

මහානිදානසුත්තන්තං, සුත්වා තං පරියාපුණිං.

323.

‘‘තෙහි කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;

ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.

324.

‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, සාකලාය පුරුත්තමෙ;

රඤ්ඤො මද්දස්ස ධීතාම්හි, මනාපා දයිතා පියා.

325.

‘‘සහ මෙ ජාතමත්තම්හි, ඛෙමං තම්හි පුරෙ අහු;

තතො ඛෙමාති නාමං මෙ, ගුණතො උපපජ්ජථ.

326.

‘‘යදාහං යොබ්බනං පත්තා, රූපලාවඤ්ඤභූසිතා [රූපවණ්ණවිභූසිතා (ස්යා.), රූපවන්තා විභූසිතා (පී.), රූපවිලාසභූසිතා (ක.)];

තදා අදාසි මං තාතො, බිම්බිසාරස්ස රාජිනො.

327.

‘‘තස්සාහං සුප්පියා ආසිං, රූපකෙ ලායනෙ රතා;

රූපානං දොසවාදීති, න උපෙසිං මහාදයං.

328.

‘‘බිම්බිසාරො තදා රාජා, මමානුග්ගහබුද්ධියා;

වණ්ණයිත්වා වෙළුවනං, ගායකෙ ගාපයී මමං.

329.

‘‘රම්මං වෙළුවනං යෙන, න දිට්ඨං සුගතාලයං;

න තෙන නන්දනං දිට්ඨං, ඉති මඤ්ඤාමසෙ මයං.

330.

‘‘යෙන ¶ ¶ වෙළුවනං දිට්ඨං, නරනන්දනනන්දනං;

සුදිට්ඨං නන්දනං තෙන, අමරින්දසුනන්දනං.

331.

‘‘විහාය ¶ නන්දනං දෙවා, ඔතරිත්වා මහීතලං [මහීතලෙ (ස්යා. පී.)];

රම්මං වෙළුවනං දිස්වා, න තප්පන්ති සුවිම්හිතා.

332.

‘‘රාජපුඤ්ඤෙන ¶ නිබ්බත්තං, බුද්ධපුඤ්ඤෙන භූසිතං;

කො වත්තා තස්ස නිස්සෙසං, වනස්ස ගුණසඤ්චයං.

333.

‘‘තං සුත්වා වනසමිද්ධං, මම සොතමනොහරං;

දට්ඨුකාමා තමුය්යානං, රඤ්ඤො ආරොචයිං තදා.

334.

‘‘මහතා පරිවාරෙන, තදා ච සො [තදා මං සො (ස්යා. පී.)] මහීපති;

මං පෙසෙසි [සංපෙසෙසි (ස්යා.), සම්පාපෙසි (පී.)] තමුය්යානං, දස්සනාය සමුස්සුකං.

335.

‘‘ගච්ඡ පස්ස මහාභොගෙ, වනං නෙත්තරසායනං;

යං සදා භාති සිරියා, සුගතාභානුරඤ්ජිතං.

336.

‘‘යදා ච පිණ්ඩාය මුනි, ගිරිබ්බජපුරුත්තමං;

පවිට්ඨොහං තදායෙව, වනං දට්ඨුමුපාගමිං.

337.

‘‘තදා තං ඵුල්ලවිපිනං, නානාභමරකූජිතං;

කොකිලාගීතසහිතං, මයූරගණනච්චිතං.

338.

‘‘අප්පසද්දමනාකිණ්ණං, නානාචඞ්කමභූසිතං;

කුටිමණ්ඩපසඞ්කිණ්ණං, යොගීවරවිරාජිතං.

339.

‘‘විචරන්තී අමඤ්ඤිස්සං, සඵලං නයනං මම;

තත්ථාපි තරුණං භික්ඛුං, යුත්තං දිස්වා විචින්තයිං.

340.

‘‘‘ඊදිසෙ ¶ විපිනෙ රම්මෙ, ඨිතොයං නවයොබ්බනෙ;

වසන්තමිව කන්තෙන, රූපෙන ච සමන්විතො.

341.

‘‘‘නිසින්නො රුක්ඛමූලම්හි, මුණ්ඩො සඞ්ඝාටිපාරුතො;

ඣායතෙ වතයං භික්ඛු, හිත්වා විසයජං රතිං.

342.

‘‘‘නනු නාම ගහට්ඨෙන, කාමං භුත්වා යථාසුඛං;

පච්ඡා ජිණ්ණෙන ධම්මොයං, චරිතබ්බො සුභද්දකො’.

343.

‘‘සුඤ්ඤකන්ති ¶ ¶ විදිත්වාන, ගන්ධගෙහං ජිනාලයං;

උපෙත්වා ජිනමද්දක්ඛං, උදයන්තංව භාකරං.

344.

‘‘එකකං සුඛමාසීනං, බීජමානං වරිත්ථියා;

දිස්වානෙවං විචින්තෙසිං, නායං ලූඛො නරාසභො.

345.

‘‘සා කඤ්ඤා කනකාභාසා, පදුමානනලොචනා;

බිම්බොට්ඨී කුන්දදසනා, මනොනෙත්තරසායනා.

346.

‘‘හෙමදොලාභසවනා ¶ [හෙමදොලා සුවදීනා (ස්යා.)], කලිකාකාරසුත්ථනී [කලසාකාරසුත්තනී (සී. පී.), කමලාකාරසුත්තනී (ස්යා.)];

වෙදිමජ්ඣාව සුස්සොණී [කනුමජ්ඣාව සුස්සොණී (සී.), වෙදිමජ්ඣා වරසොණී (ස්යා. පී.)], රම්භොරු චාරුභූසනා.

347.

‘‘රත්තංසකුපසංබ්යානා, නීලමට්ඨනිවාසනා;

අතප්පනෙය්යරූපෙන, හාසභාවසමන්විතා [හාවභාවසමන්විතා (සී.), සබ්බාභරණමණ්ඩිතා (ස්යා.)].

348.

‘‘දිස්වා තමෙවං චින්තෙසිං, අහොයමභිරූපිනී;

න මයානෙන නෙත්තෙන, දිට්ඨපුබ්බා කුදාචනං.

349.

‘‘තතො ජරාභිභූතා සා, විවණ්ණා විකතානනා;

භින්නදන්තා සෙතසිරා, සලාලා වදනාසුචි.

350.

‘‘සඞ්ඛිත්තකණ්ණා ¶ සෙතක්ඛී, ලම්බාසුභපයොධරා;

වලිවිතතසබ්බඞ්ගී, සිරාවිතතදෙහිනී.

351.

‘‘නතඞ්ගා දණ්ඩදුතියා, උප්ඵාසුලිකතා [උප්පණ්ඩුපණ්ඩුකා (සී. ස්යා.)] කිසා;

පවෙධමානා පතිතා, නිස්සසන්තී මුහුං මුහුං.

352.

‘‘තතො මෙ ආසි සංවෙගො, අබ්භුතො ලොමහංසනො;

ධිරත්ථු රූපං අසුචිං, රමන්තෙ යත්ථ බාලිසා.

353.

‘‘තදා මහාකාරුණිකො, දිස්වා සංවිග්ගමානසං;

උදග්ගචිත්තො සුගතො, ඉමා ගාථා අභාසථ.

354.

‘‘‘ආතුරං ¶ අසුචිං පූතිං, පස්ස ඛෙමෙ සමුස්සයං;

උග්ඝරන්තං පග්ඝරන්තං, බාලානං අභිනන්දිතං.

355.

‘‘‘අසුභාය ¶ චිත්තං භාවෙහි, එකග්ගං සුසමාහිතං;

සති කායගතා ත්යත්ථු, නිබ්බිදා බහුලා භව.

356.

‘‘‘යථා ඉදං තථා එතං, යථා එතං තථා ඉදං;

අජ්ඣත්තඤ්ච බහිද්ධා ච, කායෙ ඡන්දං විරාජය.

357.

‘‘‘අනිමිත්තඤ්ච භාවෙහි, මානානුසයමුජ්ජහ;

තතො මානාභිසමයා, උපසන්තා චරිස්සසි.

358.

‘‘‘යෙ රාගරත්තානුපතන්ති සොතං, සයං කතං මක්කටකොව ජාලං;

එතම්පි ඡෙත්වාන පරිබ්බජන්ති, න පෙක්ඛිනො [අනපෙක්ඛිනො (සී. ස්යා. පී.)] කාමසුඛං පහාය’.

359.

‘‘තතො ¶ කල්ලිතචිත්තං [කල්ලිකචිත්තං (ස්යා.), කලිකචිත්තං (පී.)] මං, ඤත්වාන නරසාරථි;

මහානිදානං දෙසෙසි, සුත්තන්තං විනයාය මෙ.

360.

‘‘සුත්වා ¶ සුත්තන්තසෙට්ඨං තං, පුබ්බසඤ්ඤමනුස්සරිං;

තත්ථ ඨිතාවහං සන්තී, ධම්මචක්ඛුං විසොධයිං.

361.

‘‘නිපතිත්වා මහෙසිස්ස, පාදමූලම්හි තාවදෙ;

අච්චයං දෙසනත්ථාය, ඉදං වචනමබ්රවිං.

362.

‘‘‘නමො තෙ සබ්බදස්සාවී, නමො තෙ කරුණාකර;

නමො තෙ තිණ්ණසංසාර, නමො තෙ අමතං දද.

363.

‘‘‘දිට්ඨිගහනපක්ඛන්දා [… පක්ඛන්තා (සී. ස්යා.)], කාමරාගවිමොහිතා;

තයා සම්මා උපායෙන, විනීතා විනයෙ රතා.

364.

‘‘‘අදස්සනෙන විභොගා [විබ්භොගා (සී.), විහිතා (ස්යා.)], තාදිසානං මහෙසිනං;

අනුභොන්ති මහාදුක්ඛං, සත්තා සංසාරසාගරෙ.

365.

‘‘‘යදාහං ලොකසරණං, අරණං අරණන්තගුං [මරණන්තගං (ස්යා.)];

නාද්දසාමි අදූරට්ඨං, දෙසයාමි [දෙසෙස්සාමි (ස්යා.)] තමච්චයං.

366.

‘‘‘මහාහිතං ¶ වරදදං, අහිතොති විසඞ්කිතා;

නොපෙසිං රූපනිරතා, දෙසයාමි තමච්චයං’.

367.

‘‘තදා ¶ මධුරනිග්ඝොසො, මහාකාරුණිකො ජිනො;

අවොච තිට්ඨ ඛෙමෙති, සිඤ්චන්තො අමතෙන මං.

368.

‘‘තදා පණම්ය සිරසා, කත්වා ච නං පදක්ඛිණං;

ගන්ත්වා දිස්වා නරපතිං, ඉදං වචනමබ්රවිං.

369.

‘‘‘අහො ¶ සම්මා උපායො තෙ, චින්තිතොයමරින්දම;

වනදස්සනකාමාය, දිට්ඨො නිබ්බානතො මුනි.

370.

‘‘‘යදි තෙ රුච්චතෙ රාජ [රාජා (ස්යා.)], සාසනෙ තස්ස තාදිනො;

පබ්බජිස්සාමි රූපෙහං, නිබ්බින්නා මුනිවාණිනා’ [මුනිභාණිනා (ස්යා. පී.)].

දුතියං භාණවාරං.

371.

‘‘අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, තදාහ ස මහීපති;

‘අනුජානාමි තෙ භද්දෙ, පබ්බජ්ජා තව සිජ්ඣතු’.

372.

‘‘පබ්බජිත්වා තදා චාහං, අද්ධමාසෙ [සත්තමාසෙ (ස්යා.)] උපට්ඨිතෙ;

දීපොදයඤ්ච භෙදඤ්ච, දිස්වා සංවිග්ගමානසා.

373.

‘‘නිබ්බින්නා ¶ සබ්බසඞ්ඛාරෙ, පච්චයාකාරකොවිදා;

චතුරොඝෙ අතික්කම්ම, අරහත්තමපාපුණිං.

374.

‘‘ඉද්ධීසු ච වසී ආසිං, දිබ්බාය සොතධාතුයා;

චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී චාපි භවාමහං.

375.

‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;

සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.

376.

‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;

පරිසුද්ධං මම ඤාණං, උප්පන්නං බුද්ධසාසනෙ.

377.

‘‘කුසලාහං විසුද්ධීසු, කථාවත්ථුවිසාරදා;

අභිධම්මනයඤ්ඤූ ච, වසිප්පත්තාම්හි සාසනෙ.

378.

‘‘තතො ¶ ¶ තොරණවත්ථුස්මිං, රඤ්ඤා කොසලසාමිනා;

පුච්ඡිතා නිපුණෙ පඤ්හෙ, බ්යාකරොන්තී යථාතථං.

379.

‘‘තදා ස රාජා සුගතං, උපසඞ්කම්ම පුච්ඡථ;

තථෙව බුද්ධො බ්යාකාසි, යථා තෙ බ්යාකතා මයා.

380.

‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;

මහාපඤ්ඤානමග්ගාති, භික්ඛුනීනං නරුත්තමො.

381.

‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.

382.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

383.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං ඛෙමා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

ඛෙමාථෙරියාපදානං අට්ඨමං.

9. උප්පලවණ්ණාථෙරීඅපදානං

384.

‘‘භික්ඛුනී උප්පලවණ්ණා, ඉද්ධියා පාරමිං ගතා;

වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, ඉදං වචනමබ්රවි.

385.

‘‘‘නිත්ථිණ්ණා ¶ ජාතිසංසාරං [ජාතිසංසාරා (පී.)], පත්තාහං අචලං පදං;

සබ්බදුක්ඛං මයා ඛීණං, ආරොචෙමි මහාමුනි.

386.

‘‘‘යාවතා ¶ පරිසා අත්ථි, පසන්නා ජිනසාසනෙ;

යස්සා ච මෙපරාධොත්ථි, ඛමන්තු ජිනසම්මුඛා.

387.

‘‘‘සංසාරෙ සංසරන්තියා [සංසරන්තා මෙ (ස්යා.)], ඛලිතං මෙ සචෙ භවෙ;

ආරොචෙමි මහාවීර, අපරාධං ඛමස්සු තං [මෙ (ස්යා.)].

388.

‘‘‘ඉද්ධිඤ්චාපි නිදස්සෙහි, මම සාසනකාරිකෙ;

චතස්සො පරිසා අජ්ජ, කඞ්ඛං ඡින්දාහි යාවතා.

389.

‘‘‘ධීතා තුය්හං මහාවීර, පඤ්ඤවන්ත ජුතින්ධර;

බහුඤ්ච දුක්කරං කම්මං, කතං මෙ අතිදුක්කරං.

390.

‘‘‘උප්පලස්සෙව ¶ මෙ වණ්ණො, නාමෙනුප්පලනාමිකා;

සාවිකා තෙ මහාවීර, පාදෙ වන්දාමි චක්ඛුම.

391.

‘‘‘රාහුලො ච අහඤ්චෙව, නෙකජාතිසතෙ බහූ;

එකස්මිං සම්භවෙ ජාතා, සමානඡන්දමානසා.

392.

‘‘‘නිබ්බත්ති එකතො හොති, ජාතියාපි ච එකතො [ජාතීසු බහුසො මම (සී.)];

පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, උභොපි නානාසම්භවා.

393.

‘‘‘පුත්තො ච රාහුලො නාම, ධීතා උප්පලසව්හයා;

පස්ස වීර මමං ඉද්ධිං, බලං දස්සෙමි සත්ථුනො.

394.

‘‘‘මහාසමුද්දෙ ¶ චතුරො, පක්ඛිපි හත්ථපාතියං;

තෙලං හත්ථගතඤ්චෙව, ඛිඩ්ඩො [වෙජ්ජො (සී. පී.)] කොමාරකො යථා.

395.

‘‘‘උබ්බත්තයිත්වා පථවිං, පක්ඛිපි හත්ථපාතියං;

චිත්තං මුඤ්ජං යථා නාම, ලුඤ්චි කොමාරකො යුවා.

396.

‘‘‘චක්කවාළසමං ¶ පාණිං, ඡාදයිත්වාන මත්ථකෙ;

වස්සාපෙත්වාන ඵුසිතං, නානාවණ්ණං පුනප්පුනං.

397.

‘‘‘භූමිං උදුක්ඛලං කත්වා, ධඤ්ඤං කත්වාන සක්ඛරං;

සිනෙරුං මුසලං කත්වා, මද්දි කොමාරිකා යථා.

398.

‘‘‘ධීතාහං බුද්ධසෙට්ඨස්ස, නාමෙනුප්පලසව්හයා;

අභිඤ්ඤාසු වසීභූතා, තව සාසනකාරිකා.

399.

‘‘‘නානාවිකුබ්බනං ¶ කත්වා, දස්සෙත්වා ලොකනායකං;

නාමගොත්තඤ්ච සාවෙත්වා [පකාසෙත්වා (ස්යා.)], පාදෙ වන්දාමි චක්ඛුම.

400.

‘‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;

චෙතොපරියඤාණස්ස, වසී හොමි මහාමුනෙ.

401.

‘‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;

සබ්බාසවපරික්ඛීණා, නත්ථි දානි පුනබ්භවො.

402.

‘‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;

ඤාණං මෙ විමලං [විපුලං (ස්යා.)] සුද්ධං, සභාවෙන මහෙසිනො.

403.

‘‘‘පුරිමානං ¶ ජිනග්ගානං, සඞ්ගමං තෙ නිදස්සිතං [සම්මුඛා ච පරම්මුඛා (සී.)];

අධිකාරං බහුං මය්හං, තුය්හත්ථාය මහාමුනි.

404.

‘‘‘යං මයා පූරිතං කම්මං, කුසලං සර මෙ මුනි;

තවත්ථාය මහාවීර, පුඤ්ඤං උපචිතං මයා.

405.

‘‘‘අභබ්බට්ඨානෙ වජ්ජෙත්වා, වාරයන්තී [පරිවජ්ජන්ති (සී.), පරිපාචෙන්තො (ස්යා.)] අනාචරං;

තවත්ථාය මහාවීර, චත්තං මෙ ජීවිතුත්තමං.

406.

‘‘‘දසකොටිසහස්සානි ¶ , අදාසිං මම ජීවිතං;

පරිච්චත්තා ච මෙ හොමි, තවත්ථාය මහාමුනි.

407.

‘‘‘තදාතිවිම්හිතා සබ්බා, සිරසාව කතඤ්ජලී;

අවොචය්යෙ කථං ආසි, අතුලිද්ධිපරක්කමා’.

408.

‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, නාගකඤ්ඤා අහං තදා;

විමලා නාම නාමෙන, කඤ්ඤානං සාධුසම්මතා.

409.

‘‘මහොරගො මහානාගො, පසන්නො ජිනසාසනෙ;

පදුමුත්තරං මහාතෙජං, නිමන්තෙසි සසාවකං.

410.

‘‘රතනමයං මණ්ඩපං, පල්ලඞ්කං රතනාමයං;

රතනං වාලුකාකිණ්ණං, උපභොගං රතනාමයං.

411.

‘‘මග්ගඤ්ච පටියාදෙසි, රතනද්ධජභූසිතං;

පච්චුග්ගන්ත්වාන සම්බුද්ධං, වජ්ජන්තො තූරියෙහි සො.

412.

‘‘පරිසාහි ච චතූහි [පරිසාහි චතූහි සො (සී.), පරිසාහි චතස්සො හි (පී.)], පරිවුතො [සහිතො (සී.), ඵරතෙ (ස්යා.), පරෙතො (පී.)] ලොකනායකො;

මහොරගස්ස භවනෙ, නිසීදි පරමාසනෙ.

413.

‘‘අන්නං ¶ පානං ඛාදනීයං, භොජනඤ්ච මහාරහං;

වරං වරඤ්ච පාදාසි, නාගරාජා මහායසං.

414.

‘‘භුඤ්ජිත්වාන සම්බුද්ධො, පත්තං ධොවිත්වා යොනිසො;

අනුමොදනීයංකාසි, නාගකඤ්ඤා මහිද්ධිකා.

415.

‘‘සබ්බඤ්ඤුං ¶ ඵුල්ලිතං දිස්වා, නාගකඤ්ඤා මහායසං;

පසන්නං සත්ථුනො චිත්තං, සුනිබන්ධඤ්ච මානසං.

416.

‘‘මමඤ්ච ¶ චිත්තමඤ්ඤාය, ජලජුත්තමනාමකො;

තස්මිං ඛණෙ මහාවීරො, භික්ඛුනිං දස්සයිද්ධියා.

417.

‘‘ඉද්ධී අනෙකා දස්සෙසි, භික්ඛුනී සා විසාරදා;

පමොදිතා වෙදජාතා, සත්ථාරං ඉදමබ්රවි [එතදබ්රවිං (ස්යා. පී.)].

418.

‘‘‘අද්දසාහං ඉමං ඉද්ධිං, සුමනං ඉතරායපි;

කථං අහොසි සා වීර, ඉද්ධියා සුවිසාරදා’.

419.

‘‘‘ඔරසා මුඛතො ජාතා, ධීතා මම මහිද්ධිකා;

මමානුසාසනිකරා, ඉද්ධියා සුවිසාරදා’.

420.

‘‘බුද්ධස්ස වචනං සුත්වා, එවං පත්ථෙසහං තදා [තුට්ඨා එවං අවොචහං (ස්යා.), එවමහොසහං තදා (ක.)];

අහම්පි තාදිසා හොමි, ඉද්ධියා සුවිසාරදා.

421.

‘‘පමොදිතාහං ¶ සුමනා, පත්ථෙ උත්තමමානසා [පත්තඋත්තමමානසා (සී. ස්යා. පී.)];

අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ඊදිසා හොමි නායක.

422.

‘‘මණිමයම්හි පල්ලඞ්කෙ, මණ්ඩපම්හි පභස්සරෙ;

අන්නපානෙන තප්පෙත්වා, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.

423.

‘‘නාගානං පවරං පුප්ඵං, අරුණං නාම උප්පලං;

වණ්ණං මෙ ඊදිසං හොතු, පූජෙසිං ලොකනායකං.

424.

‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;

ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.

425.

‘‘තතො චුතාහං මනුජෙ, උපපන්නා සයම්භුනො;

උප්පලෙහි පටිච්ඡන්නං, පිණ්ඩපාතමදාසහං.

426.

‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, විපස්සී නාම නායකො;

උප්පජ්ජි චාරුදස්සනො, සබ්බධම්මෙසු චක්ඛුමා.

427.

‘‘සෙට්ඨිධීතා ¶ තදා හුත්වා, බාරාණසිපුරුත්තමෙ;

නිමන්තෙත්වාන සම්බුද්ධං, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.

428.

‘‘මහාදානං ¶ දදිත්වාන, උප්පලෙහි විනායකං;

පූජයිත්වා චෙතසාව [ච තෙහෙව (ස්යා. පී.)], වණ්ණසොභං අපත්ථයිං.

429.

‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;

කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.

430.

‘‘උපට්ඨාකො මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;

කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.

431.

‘‘තස්සාසිං දුතියා ධීතා, සමණගුත්තසව්හයා;

ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.

432.

‘‘අනුජානි න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;

වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.

433.

‘‘කොමාරිබ්රහ්මචරියං, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;

බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්තධීතරො.

434.

‘‘සමණී සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා [භික්ඛුදාසිකා (සී. ස්යා.)];

ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා [සංඝදාසිකා (සී. ස්යා.)].

435.

‘‘අහං ඛෙමා ච සප්පඤ්ඤා, පටාචාරා ච කුණ්ඩලා;

කිසාගොතමී ධම්මදින්නා, විසාඛා හොති සත්තමී.

436.

‘‘තෙහි ¶ ¶ කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;

ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.

437.

‘‘තතො චුතා මනුස්සෙසු, උපපන්නා මහාකුලෙ;

පීතං මට්ඨං වරං දුස්සං, අදං අරහතො අහං.

438.

‘‘තතො චුතාරිට්ඨපුරෙ, ජාතා විප්පකුලෙ අහං;

ධීතා තිරිටිවච්ඡස්ස, උම්මාදන්තී මනොහරා.

439.

‘‘තතො චුතා ජනපදෙ, කුලෙ අඤ්ඤතරෙ අහං;

පසූතා නාතිඵීතම්හි, සාලිං ගොපෙමහං තදා.

440.

‘‘දිස්වා පච්චෙකසම්බුද්ධං, පඤ්චලාජාසතානිහං;

දත්වා පදුමච්ඡන්නානි, පඤ්ච පුත්තසතානිහං.

441.

‘‘පත්ථයිං ¶ ¶ තෙපි පත්ථෙසුං, මධුං දත්වා සයම්භුනො;

තතො චුතා අරඤ්ඤෙහං, අජායිං පදුමොදරෙ.

442.

‘‘කාසිරඤ්ඤො මහෙසීහං, හුත්වා සක්කතපූජිතා;

අජනිං රාජපුත්තානං, අනූනං සතපඤ්චකං.

443.

‘‘යදා තෙ යොබ්බනප්පත්තා, කීළන්තා ජලකීළිතං;

දිස්වා ඔපත්තපදුමං, ආසුං පච්චෙකනායකා.

444.

‘‘සාහං තෙහි විනාභූතා, සුතවීරෙහි සොකිනී [සුතවරෙහි සොකිනී (සී. ස්යා.)];

චුතා ඉසිගිලිපස්සෙ, ගාමකම්හි අජායිහං.

445.

‘‘යදා බුද්ධා සුතමතී, සුතානං භත්තුනොපි ච [කසතං තදා (සී.), අත්තනොපි ච (ස්යා.)];

යාගුං ආදාය ගච්ඡන්තී, අට්ඨ පච්චෙකනායකෙ.

446.

‘‘භික්ඛාය ¶ ගාමං ගච්ඡන්තෙ, දිස්වා පුත්තෙ අනුස්සරිං;

ඛීරධාරා විනිග්ගච්ඡි, තදා මෙ පුත්තපෙමසා.

447.

‘‘තතො තෙසං අදං යාගුං, පසන්නා සෙහි පාණිභි;

තතො චුතාහං තිදසං, නන්දනං උපපජ්ජහං.

448.

‘‘අනුභොත්වා සුඛං දුක්ඛං, සංසරිත්වා භවාභවෙ;

තවත්ථාය මහාවීර, පරිච්චත්තඤ්ච ජීවිතං.

449.

‘‘එවං ¶ බහුවිධං දුක්ඛං, සම්පත්තී ච බහුබ්බිධා;

පච්ඡිමෙ භවෙ සම්පත්තෙ, ජාතා සාවත්ථියං පුරෙ.

450.

‘‘මහාධනසෙට්ඨිකුලෙ, සුඛිතෙ සජ්ජිතෙ තථා;

නානාරතනපජ්ජොතෙ, සබ්බකාමසමිද්ධිනෙ.

451.

‘‘සක්කතා පූජිතා චෙව, මානිතාපචිතා තථා;

රූපසීරිමනුප්පත්තා [රූපසොභග්ගසම්පන්නා (සී.)], කුලෙසු අතිසක්කතා [අභිසම්මතා (සී.)].

452.

‘‘අතීව පත්ථිතා චාසිං, රූපභොගසිරීහි ච;

පත්ථිතා සෙට්ඨිපුත්තෙහි, අනෙකෙහි සතෙහිපි.

453.

‘‘අගාරං පජහිත්වාන, පබ්බජිං අනගාරියං;

අඩ්ඪමාසෙ අසම්පත්තෙ, චතුසච්චමපාපුණිං.

454.

‘‘ඉද්ධියා ¶ අභිනිම්මිත්වා, චතුරස්සං රථං අහං;

බුද්ධස්ස පාදෙ වන්දිස්සං, ලොකනාථස්ස තාදිනො.

455.

‘‘‘සුපුප්ඵිතග්ගං ¶ උපගම්ම පාදපං [භික්ඛුනී (සී. පී. ක.) ථෙරීගා. 230], එකා තුවං තිට්ඨසි සාලමූලෙ;

න ¶ චාපි තෙ දුතියො අත්ථි කොචි [න චත්ථි තෙ දුතියා වණ්ණධාතු (සී. පී. ක.)], බාලෙ න ත්වං භායසි ධුත්තකානං’.

456.

‘‘‘සතං සහස්සානිපි ධුත්තකානං [සහස්සානම්පි ධුත්තකානං (පී.) ථෙරීගා. 231], සමාගතා එදිසකා භවෙය්යුං;

ලොමං න ඉඤ්ජෙ න සම්පවෙධෙ, කිං මෙ තුවං මාර කරිස්සසෙකො [න මාර භායාමි තවෙකිකාපි (සී. ක.) … තමෙකිකාසිං (පී.)].

457.

‘‘‘එසා අන්තරධායාමි, කුච්ඡිං වා පවිසාමි තෙ;

භමුකන්තරිකායම්පි, තිට්ඨන්තිං මං න දක්ඛසි.

458.

‘‘‘චිත්තස්මිං වසීභූතාම්හි, ඉද්ධිපාදා සුභාවිතා;

සබ්බබන්ධනමුත්තාම්හි, න තං භායාමි ආවුසො.

459.

‘‘‘සත්තිසූලූපමා කාමා, ඛන්ධාසං අධිකුට්ටනා;

යං ත්වං කාමරතිං බ්රූසි, අරතී දානි සා මම.

460.

‘‘‘සබ්බත්ථ ¶ විහතා නන්දී, තමොඛන්ධො පදාලිතො;

එවං ජානාහි පාපිම, නිහතො ත්වමසි අන්තක’.

461.

‘‘ජිනො තම්හි ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;

අග්ගා ඉද්ධිමතීනන්ති, පරිසාසු විනායකො.

462.

‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;

ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.

463.

‘‘යස්සත්ථාය පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;

සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.

464.

‘‘චීවරං ¶ ¶ පිණ්ඩපාතඤ්ච, පච්චයං සයනාසනං;

ඛණෙන උපනාමෙන්ති, සහස්සානි සමන්තතො.

465.

‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා;

466.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

467.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං සුදං උප්පලවණ්ණා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

උප්පලවණ්ණාථෙරියාපදානං නවමං.

10. පටාචාරාථෙරීඅපදානං

468.

‘‘පදුමුත්තරො ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;

ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.

469.

‘‘තදාහං හංසවතියං, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහුං;

නානාරතනපජ්ජොතෙ, මහාසුඛසමප්පිතා.

470.

‘‘උපෙත්වා තං මහාවීරං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං;

තතො ජාතපසාදාහං, උපෙසිං සරණං ජිනං.

471.

‘‘තතො විනයධාරීනං, අග්ගං වණ්ණෙසි නායකො;

භික්ඛුනිං ලජ්ජිනිං තාදිං, කප්පාකප්පවිසාරදං.

472.

‘‘තදා ¶ මුදිතචිත්තාහං, තං ඨානමභිකඞ්ඛිනී;

නිමන්තෙත්වා දසබලං, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.

473.

‘‘භොජයිත්වාන සත්තාහං, දදිත්වාව තිචීවරං [දදිත්වා පත්තචීවරං (ස්යා.)];

නිපච්ච සිරසා පාදෙ, ඉදං වචනමබ්රවිං.

474.

‘‘‘යා තයා වණ්ණිතා වීර, ඉතො අට්ඨමකෙ මුනි;

තාදිසාහං භවිස්සාමි, යදි සිජ්ඣති නායක’.

475.

‘‘තදා ¶ අවොච මං සත්ථා, ‘භද්දෙ මා භායි අස්සස;

අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.

476.

‘‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;

ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.

477.

‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;

පටාචාරාති නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා’.

478.

‘‘තදාහං මුදිතා [පමුදී (ක.)] හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;

මෙත්තචිත්තා පරිචරිං, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.

479.

‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;

ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.

480.

‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;

කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.

481.

‘‘උපට්ඨාකො ¶ මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;

කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.

482.

‘‘තස්සාසිං ¶ තතියා ධීතා, භික්ඛුනී ඉති විස්සුතා;

ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.

483.

‘‘අනුජානි න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;

වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.

484.

‘‘කොමාරිබ්රහ්මචරියං, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;

බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්තධීතරො.

485.

‘‘සමණී සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා;

ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා.

486.

‘‘අහං උප්පලවණ්ණා ච, ඛෙමා භද්දා ච භික්ඛුනී;

කිසාගොතමී ධම්මදින්නා, විසාඛා හොති සත්තමී.

487.

‘‘තෙහි කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;

ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.

488.

‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහං;

සාවත්ථියං පුරවරෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.

489.

‘‘යදා ¶ ච යොබ්බනූපෙතා, විතක්කවසගා අහං;

නරං ජාරපතිං දිස්වා, තෙන සද්ධිං අගච්ඡහං.

490.

‘‘එකපුත්තපසූතාහං ¶ , දුතියො කුච්ඡියා මමං;

තදාහං මාතාපිතරො, ඔක්ඛාමීති [ඉක්ඛාමීති (ස්යා.), දක්ඛාමීති (සී.)] සුනිච්ඡිතා.

491.

‘‘නාරොචෙසිං පතිං මය්හං, තදා තම්හි පවාසිතෙ;

එකිකා නිග්ගතා ගෙහා, ගන්තුං සාවත්ථිමුත්තමං.

492.

‘‘තතො ¶ මෙ සාමි ආගන්ත්වා, සම්භාවෙසි පථෙ මමං;

තදා මෙ කම්මජා වාතා, උප්පන්නා අතිදාරුණා.

493.

‘‘උට්ඨිතො ච මහාමෙඝො, පසූතිසමයෙ මම;

දබ්බත්ථාය තදා ගන්ත්වා, සාමි සප්පෙන මාරිතො.

494.

‘‘තදා විජාතදුක්ඛෙන, අනාථා කපණා අහං;

කුන්නදිං පූරිතං දිස්වා, ගච්ඡන්තී සකුලාලයං.

495.

‘‘බාලං ¶ ආදාය අතරිං, පාරකූලෙ ච එකකං;

සායෙත්වා [පායෙත්වා (ස්යා.), පාතෙත්වා (ක.)] බාලකං පුත්තං, ඉතරං තරණායහං.

496.

‘‘නිවත්තා උක්කුසො හාසි, තරුණං විලපන්තකං;

ඉතරඤ්ච වහී සොතො, සාහං සොකසමප්පිතා.

497.

‘‘සාවත්ථිනගරං ගන්ත්වා, අස්සොසිං සජනෙ මතෙ;

තදා අවොචං සොකට්ටා, මහාසොකසමප්පිතා.

498.

‘‘උභො පුත්තා කාලඞ්කතා, පන්ථෙ මය්හං පතී මතො;

මාතා පිතා ච භාතා ච, එකචිතම්හි ඩය්හරෙ.

499.

‘‘තදා කිසා ච පණ්ඩු ච, අනාථා දීනමානසා;

ඉතො තතො භමන්තීහං [ගච්ඡන්තීහං (ස්යා.), ගමෙන්තීහං (ක.)], අද්දසං නරසාරථිං.

500.

‘‘තතො අවොච මං සත්ථා, ‘පුත්තෙ මා සොචි අස්සස;

අත්තානං තෙ ගවෙසස්සු, කිං නිරත්ථං විහඤ්ඤසි.

501.

‘‘‘න සන්ති පුත්තා තාණාය, න ඤාතී නපි බන්ධවා;

අන්තකෙනාධිපන්නස්ස, නත්ථි ඤාතීසු තාණතා’.

502.

‘‘තං ¶ ¶ සුත්වා මුනිනො වාක්යං, පඨමං ඵලමජ්ඣගං;

පබ්බජිත්වාන නචිරං, අරහත්තමපාපුණිං.

503.

‘‘ඉද්ධීසු ¶ ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;

පරචිත්තානි ජානාමි, සත්ථුසාසනකාරිකා.

504.

‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;

ඛෙපෙත්වා ආසවෙ සබ්බෙ, විසුද්ධාසිං සුනිම්මලා.

505.

‘‘තතොහං විනයං සබ්බං, සන්තිකෙ සබ්බදස්සිනො;

උග්ගහිං සබ්බවිත්ථාරං, බ්යාහරිඤ්ච යථාතථං.

506.

‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;

අග්ගා විනයධාරීනං, පටාචාරාව එකිකා.

507.

‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;

ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.

508.

‘‘යස්සත්ථාය පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;

සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.

509.

‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවා.

510.

‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.

511.

‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.

ඉත්ථං ¶ සුදං පටාචාරා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.

පටාචාරාථෙරියාපදානං දසමං.

එකූපොසථිකවග්ගො දුතියො.

තස්සුද්දානං –

එකූපොසථිකා චෙව, සළලා චාථ මොදකා;

එකාසනා පඤ්චදීපා, නළමාලී ච ගොතමී.

ඛෙමා උප්පලවණ්ණා ච, පටාචාරා ච භික්ඛුනී;

ගාථා සතානි පඤ්චෙව, නව චාපි තදුත්තරි.