📜
47. සාලකුසුමියවග්ගො
1. සාලකුසුමියත්ථෙරඅපදානං
‘‘පරිනිබ්බුතෙ ¶ ¶ ¶ භගවති, ජලජුත්තමනාමකෙ;
ආරොපිතම්හි චිතකෙ, සාලපුප්ඵමපූජයිං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං [පුප්ඵමභිපුජයිං (ස්යා.)];
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, චිතපූජායිදං [බුද්ධපූජායිදං (ස්යා.)] ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සාලකුසුමියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සාලකුසුමියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. චිතකපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘ඣායමානස්ස භගවතො, සිඛිනො ලොකබන්ධුනො;
අට්ඨ චම්පකපුප්ඵානි, චිතකං අභිරොපයිං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං පුප්ඵමභිරොපයිං;
දුග්ගතිං ¶ නාභිජානාමි, චිතපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ ¶ සුදං ආයස්මා චිතකපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
චිතකපූජකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. චිතකනිබ්බාපකත්ථෙරඅපදානං
‘‘දය්හමානෙ ¶ සරීරම්හි, වෙස්සභුස්ස මහෙසිනො;
ගන්ධොදකං ගහෙත්වාන, චිතං නිබ්බාපයිං අහං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, චිතං නිබ්බාපයිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ගන්ධොදකස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා චිතකනිබ්බාපකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
චිතකනිබ්බාපකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. සෙතුදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො භගවතො, චඞ්කමන්තස්ස සම්මුඛා;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සෙතුං කාරාපයිං අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං සෙතුං කාරයිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, සෙතුදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා සෙතුදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සෙතුදායකත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. සුමනතාලවණ්ටියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සිද්ධත්ථස්ස ¶ ¶ භගවතො, තාලවණ්ටමදාසහං;
සුමනෙහි පටිච්ඡන්නං, ධාරයාමි මහායසං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, තාලවණ්ටමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, තාලවණ්ටස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුමනතාලවණ්ටියො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
සුමනතාලවණ්ටියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. අවටඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සතරංසී ¶ නාම භගවා, සයම්භූ අපරාජිතො;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, ගොචරායාභිනික්ඛමි.
‘‘ඵලහත්ථො අහං දිස්වා, උපගච්ඡිං නරාසභං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, අදාසිං අවටං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අවටඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අවටඵලියත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ලබුජඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ බන්ධුමතියා, ආරාමිකො අහං තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘ලබුජං ඵලමාදාය, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
ආකාසෙව ඨිතො සන්තො, පටිග්ගණ්හි මහායසො.
‘‘විත්තිසඤ්ජනනො මය්හං, දිට්ඨධම්මසුඛාවහො;
ඵලං බුද්ධස්ස දත්වාන, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘අධිගඤ්ඡිං තදා පීතිං, විපුලං සුඛමුත්තමං;
උප්පජ්ජතෙව [උප්පජ්ජතෙ මෙ (ස්යා.)] රතනං, නිබ්බත්තස්ස තහිං තහිං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා ලබුජඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
ලබුජඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. පිලක්ඛඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘වනන්තරෙ ¶ ¶ බුද්ධං දිස්වා [වනන්තෙ බුද්ධං දිස්වාන (සී. පී.)], අත්ථදස්සිං මහායසං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, පිලක්ඛස්ස [පිලක්ඛුස්ස (පී.)] ඵලං අදා.
‘‘අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පිලක්ඛඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
පිලක්ඛඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. සයංපටිභානියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කකුධං විලසන්තංව, දෙවදෙවං නරාසභං;
රථියං පටිපජ්ජන්තං, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘තමන්ධකාරං නාසෙත්වා, සන්තාරෙත්වා බහුං ජනං;
ඤාණාලොකෙන ජොතන්තං, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘වසීසතසහස්සෙහි, නීයන්තං ලොකනායකං;
උද්ධරන්තං බහූ සත්තෙ, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘ආහනන්තං [ආහනිත්වා (ස්යා. ක.)] ධම්මභෙරිං, මද්දන්තං තිත්ථියෙ ගණෙ;
සීහනාදං විනදන්තං, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘යාවතා බ්රහ්මලොකතො, ආගන්ත්වාන සබ්රහ්මකා;
පුච්ඡන්ති නිපුණෙ පඤ්හෙ, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘යස්සඤ්ජලිං කරිත්වාන, ආයාචන්ති සදෙවකා;
තෙන පුඤ්ඤං අනුභොන්ති, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘සබ්බෙ ¶ ජනා සමාගන්ත්වා, සම්පවාරෙන්ති චක්ඛුමං;
න විකම්පති අජ්ඣිට්ඨො, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘නගරං ¶ පවිසතො යස්ස, රවන්ති භෙරියො බහූ;
විනදන්ති ගජා මත්තා, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘වීථියා [රථියා (සී.)] ගච්ඡතො යස්ස, සබ්බාභා ජොතතෙ සදා;
අබ්භුන්නතා සමා හොන්ති, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘බ්යාහරන්තස්ස ¶ බුද්ධස්ස, චක්කවාළම්පි සුය්යති;
සබ්බෙ සත්තෙ විඤ්ඤාපෙති, කො දිස්වා න පසීදති.
‘‘සතසහස්සිතො ¶ කප්පෙ, යං බුද්ධමභිකිත්තයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කිත්තනාය ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සයංපටිභානියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සයංපටිභානියත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. නිමිත්තබ්යාකරණියත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජ්ඣොගාහෙත්වා හිමවං, මන්තෙ වාචෙ මහං තදා;
චතුපඤ්ඤාසසහස්සානි, සිස්සා මය්හං උපට්ඨහුං.
‘‘අධිතා ¶ වෙදගූ සබ්බෙ, ඡළඞ්ගෙ පාරමිං ගතා;
සකවිජ්ජාහුපත්ථද්ධා, හිමවන්තෙ වසන්ති තෙ.
‘‘චවිත්වා තුසිතා කායා, දෙවපුත්තො මහායසො;
උප්පජ්ජි මාතුකුච්ඡිස්මිං, සම්පජානො පතිස්සතො.
‘‘සම්බුද්ධෙ උපපජ්ජන්තෙ, දසසහස්සි කම්පථ;
අන්ධා චක්ඛුං අලභිංසු, උප්පජ්ජන්තම්හි නායකෙ.
‘‘සබ්බාකාරං ¶ පකම්පිත්ථ, කෙවලා වසුධා අයං;
නිග්ඝොසසද්දං සුත්වාන, උබ්බිජ්ජිංසු [විම්හයිංසු (ස්යා. ක.)] මහාජනා.
‘‘සබ්බෙ ජනා සමාගම්ම, ආගච්ඡුං මම සන්තිකං;
වසුධායං පකම්පිත්ථ, කිං විපාකො භවිස්සති.
‘‘අවචාසිං [විදස්සාමි (ස්යා.)] තදා තෙසං, මා භෙථ [මා රොද (ක.), මාභායිත්ථ (ස්යා.)] නත්ථි වො භයං;
විසට්ඨා හොථ සබ්බෙපි, උප්පාදොයං සුවත්ථිකො [සුඛත්ථිකො (ස්යා.)].
‘‘අට්ඨහෙතූහි ¶ සම්ඵුස්ස [අට්ඨහෙතූහි සම්ඵස්ස (ස්යා. පී.), අත්ථහෙතු නිසංසයං (ක.)], වසුධායං පකම්පති;
තථා නිමිත්තා දිස්සන්ති, ඔභාසො විපුලො මහා.
‘‘අසංසයං බුද්ධසෙට්ඨො, උප්පජ්ජිස්සති චක්ඛුමා;
සඤ්ඤාපෙත්වාන ජනතං, පඤ්චසීලෙ කථෙසහං.
‘‘සුත්වාන ¶ පඤ්ච සීලානි, බුද්ධුප්පාදඤ්ච දුල්ලභං;
උබ්බෙගජාතා සුමනා, තුට්ඨහට්ඨා අහංසු තෙ.
‘‘ද්වෙනවුතෙ ඉතො කප්පෙ, යං නිමිත්තං වියාකරිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බ්යාකරණස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නිමිත්තබ්යාකරණියො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නිමිත්තබ්යාකරණියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
සාලකුසුමියවග්ගො සත්තචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
සාලකුසුමියො ථෙරො, පූජා නිබ්බාපකොපි ච;
සෙතුදො තාලවණ්ටී ච, අවටලබුජප්පදො.
පිලක්ඛපටිභානී ච, වෙය්යාකරණියො දිජො;
ද්වෙසත්තති ච ගාථායො, ගණිතායො විභාවිභි.