📜
48. නළමාලිවග්ගො
1. නළමාලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ ¶ සම්බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
විපිනග්ගෙන ගච්ඡන්තං, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘නළමාලං ගහෙත්වාන, නික්ඛමන්තො ච තාවදෙ;
තත්ථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, නළමාලමපූජයිං;
දක්ඛිණෙය්යං මහාවීරං, සබ්බලොකානුකම්පකං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං මාලමභිරොපයිං [පුප්ඵමභිරොපයිං (සී. ස්යා. පී.)];
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නළමාලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
නළමාලියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. මණිපූජකත්ථෙරඅපදානං
‘‘පදුමුත්තරො ¶ ¶ ¶ නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, ගච්ඡතෙ අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘අවිදූරෙ හිමවන්තස්ස, මහාජාතස්සරො අහු;
තත්ථ මෙ භවනං ආසි, පුඤ්ඤකම්මෙන සංයුතං.
‘‘භවනා ¶ අභිනික්ඛම්ම, අද්දසං ලොකනායකං;
ඉන්දීවරංව ජලිතං, ආදිත්තංව හුතාසනං.
‘‘විචිනං නද්දසං පුප්ඵං, පූජයිස්සන්ති නායකං;
සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, අවන්දිං සත්ථුනො අහං.
‘‘මම සීසෙ මණිං ගය්හ, පූජයිං ලොකනායකං;
ඉමාය මණිපූජාය, විපාකො හොතු භද්දකො.
‘‘පදුමුත්තරො ලොකවිදූ, ආහුතීනං පටිග්ගහො;
අන්තලික්ඛෙ ඨිතො සත්ථා, ඉමං ගාථං අභාසථ.
‘සො තෙ ඉජ්ඣතු සඞ්කප්පො, ලභස්සු විපුලං සුඛං;
ඉමාය මණිපූජාය, අනුභොහි මහායසං’.
‘‘ඉදං වත්වාන භගවා, ජලජුත්තමනාමකො;
අගමාසි බුද්ධසෙට්ඨො, යත්ථ චිත්තං පණීහිතං.
‘‘සට්ඨිකප්පානි දෙවින්දො, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
අනෙකසතක්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං.
‘‘පුබ්බකම්මං ¶ සරන්තස්ස, දෙවභූතස්ස මෙ සතො;
මණි නිබ්බත්තතෙ මය්හං, ආලොකකරණො මමං.
‘‘ඡළසීතිසහස්සානි, නාරියො මෙ පරිග්ගහා;
විචිත්තවත්ථාභරණා, ආමුක්කමණිකුණ්ඩලා [ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා (සී. ස්යා. පී.)].
‘‘අළාරපම්හා හසුලා, සුසඤ්ඤා තනුමජ්ඣිමා;
පරිවාරෙන්ති මං නිච්චං, මණිපූජායිදං ඵලං.
‘‘සොණ්ණමයා මණිමයා, ලොහිතඞ්ගමයා තථා;
භණ්ඩා මෙ සුකතා හොන්ති, යදිච්ඡසි [යදිච්ඡාය (සී. පී.)] පිළන්ධනා.
‘‘කූටාගාරා ¶ ගහාරම්මා, සයනඤ්ච මහාරහං;
මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, නිබ්බත්තන්ති යදිච්ඡකං.
‘‘ලාභා තෙසං සුලද්ධඤ්ච, යෙ ලභන්ති උපස්සුතිං;
පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං මනුස්සානං, ඔසධං සබ්බපාණිනං.
‘‘මය්හම්පි ¶ ¶ සුකතං කම්මං, යොහං අදක්ඛි නායකං;
විනිපාතා පමුත්තොම්හි, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘යං යං යොනුපපජ්ජාමි, දෙවත්තං අථ මානුසං;
දිවසඤ්චෙව රත්තිඤ්ච [සමන්තා සත්තරතනා (සී. පී. ක.)], ආලොකො හොති මෙ සදා.
‘‘තායෙව මණිපූජාය, අනුභොත්වාන සම්පදා;
ඤාණාලොකො මයා දිට්ඨො, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, යං මණිං අභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, මණිපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මණිපූජකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
මණිපූජකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. උක්කාසතිකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කොසිකො නාම භගවා, චිත්තකූටෙ වසී තදා;
ඣායී ඣානරතො බුද්ධො, විවෙකාභිරතො මුනි.
‘‘අජ්ඣොගාහෙත්වා [අජ්ඣොගහෙත්වා (සී. ස්යා. පී.)] හිමවන්තං, නාරීගණපුරක්ඛතො;
අද්දසං කොසිකං බුද්ධං, පුණ්ණමායෙව චන්දිමං.
‘‘උක්කාසතෙ ගහෙත්වාන, පරිවාරෙසහං තදා;
සත්තරත්තින්දිවං ඨත්වා [බුද්ධො (ස්යා. ක.)], අට්ඨමෙන අගච්ඡහං.
‘‘වුට්ඨිතං ¶ කොසිකං බුද්ධං, සයම්භුං අපරාජිතං;
පසන්නචිත්තො වන්දිත්වා, එකං භික්ඛං අදාසහං.
‘‘තෙන කම්මෙන ද්විපදින්ද, ලොකජෙට්ඨ නරාසභ;
උප්පජ්ජිං තුසිතෙ කායෙ, එකභික්ඛායිදං ඵලං.
‘‘දිවසඤ්චෙව ¶ ¶ රත්තිඤ්ච, ආලොකො හොති මෙ සදා;
සමන්තා යොජනසතං, ඔභාසෙන ඵරාමහං.
‘‘පඤ්චපඤ්ඤාසකප්පම්හි, චක්කවත්තී අහොසහං;
චාතුරන්තො විජිතාවී, ජම්බුමණ්ඩස්ස [ජම්බුසණ්ඩස්ස (පී.)] ඉස්සරො.
‘‘තදා මෙ නගරං ආසි, ඉද්ධං ඵීතං සුනිම්මිතං;
තිංසයොජනමායාමං, විත්ථාරෙන ච වීසති.
‘‘සොභණං නාම නගරං, විස්සකම්මෙන මාපිතං;
දසසද්දාවිවිත්තං තං, සම්මතාළසමාහිතං.
‘‘න ¶ තම්හි නගරෙ අත්ථි, වල්ලිකට්ඨඤ්ච මත්තිකා;
සබ්බසොණ්ණමයංයෙව, ජොතතෙ නිච්චකාලිකං.
‘‘චතුපාකාරපරික්ඛිත්තං, තයො ආසුං මණිමයා;
වෙමජ්ඣෙ තාලපන්තී ච, විස්සකම්මෙන මාපිතා.
‘‘දසසහස්සපොක්ඛරඤ්ඤො, පදුමුප්පලඡාදිතා;
පුණ්ඩරීකෙහි [පුණ්ඩරීකාදි (ස්යා.)] සඤ්ඡන්නා, නානාගන්ධසමීරිතා.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං උක්කං ධාරයිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, උක්කධාරස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා උක්කාසතිකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
උක්කාසතිකත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. සුමනබීජනියත්ථෙරඅපදානං
‘‘විපස්සිනො ¶ භගවතො, බොධියා පාදපුත්තමෙ;
සුමනො බීජනිං ගය්හ, අබීජිං බොධිමුත්තමං.
‘‘එකනවුතිතො ¶ කප්පෙ, අබීජිං බොධිමුත්තමං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බීජනාය ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා සුමනබීජනියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
සුමනබීජනියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. කුම්මාසදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘එසනාය ¶ චරන්තස්ස, විපස්සිස්ස මහෙසිනො;
රිත්තකං පත්තං දිස්වාන, කුම්මාසං පූරයිං අහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං භික්ඛං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කුම්මාසස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුම්මාසදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කුම්මාසදායකත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. කුසට්ඨකදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කස්සපස්ස ¶ ¶ භගවතො, බ්රාහ්මණස්ස වුසීමතො;
පසන්නචිත්තො සුමනො, කුසට්ඨකමදාසහං.
‘‘ඉමස්මිංයෙව කප්පස්මිං, කුසට්ඨකමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, කුසට්ඨකස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කුසට්ඨකදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කුසට්ඨකදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. ගිරිපුන්නාගියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සොභිතො නාම සම්බුද්ධො, චිත්තකූටෙ වසී තදා;
ගහෙත්වා ගිරිපුන්නාගං, සයම්භුං අභිපූජයිං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා ගිරිපුන්නාගියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
ගිරිපුන්නාගියත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. වල්ලිකාරඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමනො ¶ නාම සම්බුද්ධො, තක්කරායං වසී තදා;
වල්ලිකාරඵලං ගය්හ, සයම්භුස්ස අදාසහං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා වල්ලිකාරඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
වල්ලිකාරඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. පානධිදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අනොමදස්සී ¶ භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
දිවාවිහාරා නික්ඛම්ම, පථමාරුහි [පීතිමාරුය්හි (ස්යා.)] චක්ඛුමා.
‘‘පානධිං ¶ සුකතං ගය්හ, අද්ධානං පටිපජ්ජහං;
තත්ථද්දසාසිං සම්බුද්ධං, පත්තිකං චාරුදස්සනං.
‘‘සකං චිත්තං පසාදෙත්වා, නීහරිත්වාන පානධිං;
පාදමූලෙ ඨපෙත්වාන, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘අභිරූහ මහාවීර, සුගතින්ද විනායක;
ඉතො ඵලං ලභිස්සාමි, සො මෙ අත්ථො සමිජ්ඣතු’.
‘‘අනොමදස්සී භගවා, ලොකජෙට්ඨො නරාසභො;
පානධිං අභිරූහිත්වා, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘යො පානධිං මෙ අදාසි, පසන්නො සෙහි පාණිභි;
තමහං කිත්තයිස්සාමි, සුණාථ මම භාසතො’.
‘‘බුද්ධස්ස ¶ ගිරමඤ්ඤාය, සබ්බෙ දෙවා සමාගතා;
උදග්ගචිත්තා සුමනා, වෙදජාතා කතඤ්ජලී.
‘‘පානධීනං පදානෙන, සුඛිතොයං භවිස්සති;
පඤ්චපඤ්ඤාසක්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජං කරිස්සති.
‘‘සහස්සක්ඛත්තුං රාජා ච, චක්කවත්තී භවිස්සති;
පදෙසරජ්ජං විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන [නාමෙන (සබ්බත්ථ)], සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
‘‘තස්ස ¶ ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
සබ්බාසවෙ පරිඤ්ඤාය, නිබ්බායිස්සතිනාසවො.
‘‘දෙවලොකෙ ¶ මනුස්සෙ වා, නිබ්බත්තිස්සති පුඤ්ඤවා;
දෙවයානපටිභාගං, යානං පටිලභිස්සති.
‘‘පාසාදා සිවිකා වය්හං, හත්ථිනො සමලඞ්කතා;
රථා වාජඤ්ඤසංයුත්තා, සදා පාතුභවන්ති මෙ.
‘‘අගාරා නික්ඛමන්තොපි, රථෙන නික්ඛමිං අහං;
කෙසෙසු ඡිජ්ජමානෙසු, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘ලාභා මය්හං සුලද්ධං මෙ, වාණිජ්ජං සුප්පයොජිතං;
දත්වාන පානධිං එකං, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘අපරිමෙය්යෙ ඉතො කප්පෙ, යං පානධිමදාසහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පානධිස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පානධිදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පානධිදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. පුලිනචඞ්කමියත්ථෙරඅපදානං
‘‘මිගලුද්දො ¶ ¶ පුරෙ ආසිං, අරඤ්ඤෙ කානනෙ අහං;
වාතමිගං ගවෙසන්තො, චඞ්කමං අද්දසං අහං.
‘‘උච්ඡඞ්ගෙන පුලිනං [පුළිනං (සී. ස්යා. පී. ක.)] ගය්හ, චඞ්කමෙ ඔකිරිං අහං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, සුගතස්ස සිරීමතො.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, පුලිනං ඔකිරිං අහං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පුලිනස්ස ඉදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පුලිනචඞ්කමියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පුලිනචඞ්කමියත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
නළමාලිවග්ගො අට්ඨචත්තාලීසමො.
තස්සුද්දානං –
නළමාලී මණිදදො, උක්කාසතිකබීජනී;
කුම්මාසො ච කුසට්ඨො ච, ගිරිපුන්නාගියොපි ච.
වල්ලිකාරො ¶ පානධිදො, අථො පුලිනචඞ්කමො;
ගාථායො පඤ්චනවුති, ගණිතායො විභාවිභි.